Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 33, 10 August 1876 — Huakai makaikai ia Kauai. [ARTICLE]

Huakai makaikai ia Kauai.

IKakaeia oo ba Lauui llAWiii e Mr. I». KwiwmmnW ] Ua hooknu ia ke kaula o ka moktf &ana Kamaile mai ka owapo tnai no ka holo ana i ka naoka o lalo (Kaaai) i ka Eiora 4 p. m. oka Poaono, July 15. Ina pea e poho ana ika makani i ka ihu hoi oka moku e eku aua i ke kai, hiiiaai ae la makoa ma ka palekai, a ia'u e naaea ana i ka holo o ka moku, huli ae ia au a nana i ke k&ona, oia »o oe ka mann aukai o moana ke kulanakauhale o Houolulu ka halii niai i ke kai, hoomanao ae la au i keia mau lalani nu-U', " Ko hao nei na pea heke, O MuUika i ke hoa la lilo." llora r. m. oka la Sabati knik ka he- j leuma ma ke aw& kumoku o Koloa, !iuhu ; ae la no ka lele anaiuk.i, kau il»o la m& ka ] waapa a h<>lo a pili i ka uwapo, halawai i mai la au me na makamaka liev. Mahoea i me kekahi mau makamuka e ae. :A malaila halawai au me kuu inakamaka William Kamaka me ua lio no maua e hoi ai, pau ke kamailio aua me na hoa, kau ina na lio a hoi aku no a i kuu ike ana i keia wahi, a mo ki' ano.o k .ia kahawai, mahalo uo. Fa nni ka laiki ana Pake, aia maua i liīkī mai ai i ka welau o ka pali, lohe nu i ka nwa o nn Pake me na ]>iu!a e nuki'ke aua, ninau aku la au.i kuu Ima; heaha keia e nui mni ni'i ka leo ona Pake ? Pano mai la kela, e lioemu ana i ka manu ai laiki, oia keia pahu.hae e ku nei a puni ka (uala luiki. A i kekahi mau la mai, ua lioomaopnpo ih<» la au, lie keu ka Pake a ka hooiiianawaiiui i ka inalama ana i keia mea lu' laiki, o ka nwa ilio !a no ia a po ka la, pela mau iho 1», aia no ka pau o uwa ana a pnu i ke oki ka laiki. Maanei, ke kokoke m:ri nei na la no ka liele makaikai ana i ka-ioa, ka laula, i na puu, i na awawa, i ka ihonn, i ka pii ana i ka au a»i.i i na muliwai o K.niai ; a niamua o ka'u hai ana 'ku i ka monli-lo piiia o ka'u liuukai m.iknkai. ke nonoi nku nei au i ka Utkot:inikai oka inea heluhelu. a i kamaaina palia ia Kauai, mai noho a hoahewa iho i ka moolelo a ka malihiiii no ka like ole me ka lakou i lolie ai, a i ike ai hoi, a <>i;ii no lioi, iia ninau j«inepine au i kekahi mau ka.jiaaina, a he like o'e na kuhikuhi; nol;.iia, ke lawe nei au i ka ko'u kamaaina kuhikuhi, a oia keia e kuu pau ia 'ku iui: Poakalii, lulai IT, ua he!e au me kuu

hoalianau W. Kamaka e nana i na hiahiona o K<»lon, a i kun n.m.i ana'i 'kona' k«l.v na, ua koino iho l.v il>>ko o'u k« niahalo i koia r kul:m:ik.inli.i!t' 11 ui a lehulehu o na haU*, t aole v likt' ine ko Ilonolnlu nei ke kowa 010 ao) a lu> »\va kumokn kona o Hanakaapo, kuhi e pili ai ka waapa, a vne kihi e lele aku ai na ohua. Aia 110 hoi ma keia wahi, he kawa auan no na *Jii, o Manlili ka inoā, aia 110 hoi i keia kawa ke alelo o Ilau aii, ho ]K>haku, a maluna ao o koia kawa ho mau oawa, oia ka kahi o Kano a mo Kanaloa i moo ai, he waa kanaka. aia no hoi ilaila na koi pohaku a laua i oki ai i ka ]>uu pahoelu'o a kaho ai ka wai i Maulili. A maliopo iki aku oh;i la kalii i kauia'i o Kawilo i ka lo!o niaho]>o il >> o kona-hailuKuia an;\ i ka pohaku i Wuhiawa, nu- ka m;ui:w ia na in:iko, aka, i ka \\a i nianao ia ai 0 mako, ua a!i mai la ki ia a holo, a o ko ola 110 ia o Kawilo. ua kokoko loa k<. ia wahi ma ka h ilo noho o Kov 3I:»hoo. -V nia koia aina no hoi ho hui nuihiko, īio'o nao o wili ana ke fco i ko'u wa i'.aila, a o ka ni.i noua koia inaliiko. o ehaniiaii. Poalua, Iu 1 :ii I<, hoio r,o llaoiia, haalolo :a 1. iwai i ka l.oea II i m , kau ao ia

m.ui:* ms tva U > h !te!>i ak;i !n a i!v«i a pii hi' niau a!u a Inki aun ī ivaho:H»:i, !k- w;»!n i"uu. l> kalii koi:i i v»Ul«>ia ma k-» m<>e]fk> ■ ka «•* k»hik'-s in» fii> kau» m>v Pan.l, i!s !i. !k»! > m »i 1» kokaM kau&k.H aIoKa o l'uiw s kau i kHiila koa'i. a k >ula o ao j»aha maluna «* Loia J'uu, a mp k« jmiu makai ko *Ul>olo, n»uknk:i a }»aa i kx puliala, a u.a v holo m:*i La )iuakxi ( > Kona a iko ī k.'-.a kanl* o k iu aiu, alaila niHōjH>i>o īa l:\k.Mi ho kau.v ko Pnna, *Uila ka h«>i il»«> ia 1:0 ia, mako i ko k.uii, a j>\-la no K«m k«i Kona ia l v una, a Voia waKi r>n lu»i ka p.iiōna c moku ,11 o Kona a mo Kuna. l'n» akn oia wmliĪ o Iluii». »0 kna ain« kri.« m:i<i makani olua. o Ixmu]mu1 x mu]mu a mo KoaU«i'a, * nona koia w*lu lalani molo, " O lluloia Lai ' «li lua 1 k* makani." 11.0 aLn Ih' k*'ia**t o i>|MMra jv.i ma o a h.'lo jku h«- LIIU ii, oia Lo LuU o l.o|v»ntu, .* i!:o aLu o Lo Lahawaio Kahoiiu'LAiimHh «a, * Li»>o|v>u hou aLu I » no maua ho k:i' x«ni, o IN»h» ka i««va, pii m* ho«st i k«- ku!* Mom«>L»»h«v4oN, IUiU msua i V'.iu|v»u »1 1 L» holo o na 1m o «naiia. Lo msh.>j»o v oia •»«> «><r "kajvj»iia V t wai piuU," Lo V*t o La . «>* o ka lo|k> ilu: hiLi a«t* nmu i l.i'iiio» «a Li|v% m* La!u o Lo*« »nikam»ka *kvh* tCv v V» *oV LoU. MUinao tho 1« *u u* h*-U> l»o Lrla l L*n« «« U»»;v4< mjt«a t L« ftft *t Jthi, »k« u m*«ta «m« V«> *Uli«>if, «* w«** ♦ a ho *Vtt U (k V*Ux« 0 Vw w*i *«ut Iw H vo !NihiV«\ r mmw *n* n* h«iU «iltV«\ cmjxī *»* n* 51»»*«, r V**f*te Mi* »* m«<* h*»*; * *J*m-* m> 1* *n m* o * m**> rc \ f «tl 1 *m* Vr V>\ *o»l* i L*h* m**w *»* ii- wm la <r K«k» m*i *n* V* tM4 *-.t **« * Imm *V*s «m n* ;v*l*H&Vtk i V* •i'ma, \<UUV t > k* !«imi «««««» Vr«* m*h«~ k. •. .•«* no Vr'!,t »S« ;«» l>r*iU <■ n«»k«t I* 1 1 k* VJv»«\i. :«v lit»VW U ljt !.««. U <•' *kx ijt .» L» LjsU o ll*-k» * »fe\»

aaa i o W »o i ko kaia a «s kaHwhl tmo o k«sa kahawai. ka pa|*ft aj>a a Kaoe. Haaleleia laila, aka Ia an«a i ka bo)o a ka lio ike kola o Kalanokekamani; pae ana ka leo o ko« hoa; paki ia mai ka lio, eia na kupaa manaoa. Ninaa ako la ao, owai ia maa kapua? Pane mai la kela; o Kaalana'kaae hoi paha, Kaipoleiinanii, a nae Uukaoipo. A! no iakoo ka paha ke mele a'a i lohe ai i Honolola e oli ia ana e kekahi kaaaka i ka Makeke ia. " Ma-ka ia o Uakanipo, Iloalohaloha o Kaipoleimann, _ Kau ako i Kaalanakaae !!" Ae mai ia kela, pau keia. Ko ana he piiu ma ka aoao maaka oke alanoi, o ka inoa, o Maaoakapa ke knahiwi, a e piŪ a»A 00 hoi ma kona aoao o Kamae, be pna no. pno kana keia o Kawelo i olelo ia rna ke mele penei: "Alo mai Kamae Puu kaaa a Kawelo i paha ai, lo—ea, io—ea," Huli hoi i kai e lakee roai ana keia one nui, o ke one ka ia o Walio, a nona hoi ka mea 1 puanaia, " Ilūli paa ka hele i ke one oWalio!" ' Ilaalele i ka niakaikai ana ia laila, hao ae la na kepa. ke kainepu la na wahi ko-lo-ua o hīaua a komo ana ika hau, o Kaliaukomo koia, he wahi powa i ka wa kahiko, lioea mao, holo aku oia knla, a iho ana ika wai o Wailna. Ile muliwai nui keia e moe ana mai ka uka ake kai. A ma ka aoao manei aku oka muliwai l o Wailna, lie heiau, o Malaehaakoa ka inoa, a nia hoi ma ka nnkn o keia muliwai, o īlaul.i, he wahi pohaku e huli pono ana i ka niakani, a ma kona alo he wahi upoho, oia ka kahi e ku ai ke knkui me ka pĪQ ole i ka makani, nolaila, i kapaia ai ia wahij o ka "Lulu o Hauola," a i kaulana ma ke mele: " Auhea'wale eka wai, Lana inalie i Hauola," Pae hoi ma kela aoao o ka muliwai. a mruikft ae hoi o ke alamii he wahi kuono, o Iloloholoku ka inoa, oia ka kahi hanau o na'lii oka wa kahiko. Ia oe e haalele ilio ai ika napo lewa, a r hele akn oke one. a hala ia, hiki i kahuahale o Kalani aliiloa, he alii hoopapa ia, a ilaila i lioopapa ai ke keiki me na kanaka makua, a eia ka oh'ln kaulana ake keiki: *' A—mo ke ki! a-mo ke ki!! A-mo ke kikala !! j A hala hope ia wahi, pii aku he hoopiina, a hiki i Kaikihaunnka, he wahi kahna palahalaha keia, oia ke kahuahale o Kawelo, a i kaulana hoi ma ke melo : '• l'a o K.iikihannaka; I ke aiū ka j*>— e,*' Ilala keia wahi me ka hoololohe o na lio hehi aku la o ke knla o Kapaa, a eia iane ke Kalukalu o Kewa, a noonei ka luea puanaia: " O ka lanla o Kapaa ka'u minamina O ka nu-a oke kalukalu i kapuukoln" Huli ae la ke aio nana i kai, o ka hai ma a ka nalu o Makaiwa, o ka oalu ka keia 1 na alii e hee ai i ka wa kaliiko.