Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 34, 17 August 1876 — HOIKE A KE KUHINA KALAIAINA i ka Ahaolelo, no na aina AupuNI I ANA OLE IA. [ARTICLE]

HOIKE A KE KUHINA KALAIAINA i ka Ahaolelo, no na aina AupuNI I ANA OLE IA.

Uox 'Uiu-, Mti 2:». J I"N. O. Elli)!^-, 7Vavi«/« >«o «• l-a 1 IM' Aha'M-* 1 *7f,. Ai m <>f r- I kuliko ai mo kn i,lolo ho<*Ik'lo .1 keh 11-ilo Hanoli uui. nn ka la 12 ihi> ne:. e kauohn mni an.i h'u-o wniho :\lcu i īnin hoike o nr» "A.i|na. Anpuni. nona na pilena a me nn Ana ain.i i lu»ojv>:Mp:mo olr i-> i keia wa." «K\. kei -w.tiUo hnnhaa akn rri an inuia on i ka hoike. 0 hoonna pn ia aku r.ci, a l > rofes:»oi' Ale.\aiKlei\ ka Lnun \in o ka (hhana Anai Aina Anpnni. e j»iii ana 1 na aina e w:ulu, r,ei i ke Aupnni, au e hiliuai 1101 e weheweho tn«v»kaka aku aua 1 ko kuniil i luki ole ai ke hooko akn 0 l;ko nie ke k.uioh \ a ka (.līelo Hooholo, ano, a e hoike tnaopoj»o nku m» hoi : k:t hahai ai;r» 1 ke niui «» ke :ur» :u:i:ii i e lrtna ia i:ei, ka i:um e lo:n :»i 1 ke lAnpuii - . aole tio hoi e lo:!ii iori :»ku kn inanaw.-i. n:i n:ei a j» iu e p:.: ana, :u>!«' wa'e i r.a A'iia 1 r. i aina a p»u o kei.\ 1 r.»o Av.»a ]j «l.\»k«>a. • » i'ie ».r» jv>,ien:\ r» ;".a. i < »*vau t:«» :::o k:i inalialo. Kan Ka;;wa Haahaa. 1,. M-'i ii >. K. K. Kffxa «>'ka o:ii \\'\! A\ » A'\» A; r.'\:. 11 \i itMn :•>. I Kv MW K:ikh . \V. 1.. M ni \i », A" '. .'•, 1 A« 1 u , ». l'a ili ir-»i m u ka hnnol»ai>.,> e w»ih.» j»ku i; ni.» oii : ke.A h\;u:\ jh>kole e p:'a a-.a i ke «"••» «' '«'•» i'.iia ok< Ahpui.i. 1. hai hou la a-.a t»o j>»l»a kekaln inau niaa »naa: e;. \ kai.i i .ioa kah»ko r.«» ia »n\ e ka Me» Mahal.'ia 1 ke !n;»i wal» »;» tio n:»o e ka khuleha hohK»kor». * 1. K'i!* *a!e ih«» uei t.o ke a»:a o ke Auj»nni i kona n»au «ui.a, u.a ke an.» nOMia iU«». aole piamna . {H'la 110 hoi ka h >.>jv>n.v. jv>iu» i.x ana «» k >i:\ nii:» j»\lcuv lka 11.1 n.:imii.v »»R ka jvm« e ku*» »>»a » ra }>-»kaUi o n> ai:ia Aupnm, »\a Uk.M »»»» e h.>olrnalia»s Ike ai»A ama. Me 1»«' Uo k* mana«> o Ue Auj>«n»i ia *v au a l».v>}vii«>}v»!.o <a r.a o \\% }x»s.oi o k<>U n>e» ke-.a »»****. «Uila o n* kootia v> k«* k»' \ ;i:»;»ni »K . a o i>.\ l«U> a }'•*»» o ke *:»* *n* » me ka k.»o;vw«>|y>!>«» jv»lrr.a »*»a in\l*n!» r>o «>m }>,*». kekaku h*}** »«*l;u;a V 1 » kr Aupiui, l » >»;r n»%ojv»|yv\ 1 ik*H* n»n»»»t h* kn. Uu»ew* l«»«a hana »»»*l * !»«► Uewn U»» Ue wi«\\ ».•» e *jh» *« »,a UUv » m«fckr «v!«- s «> U.m 1 it* !»•«>.* k:stv>n,« ♦ U.v>»v»»'4*t. Wt> ». k* Aupuio 1 k\vt* «»*»» »»»U.mii^i». He n»«vt »»»3». jv>jv> Mjt«» k«.v. «m» int r I» .. pa *.»* krk*U> »»»** *»«!* ■ki-' n'f ka »,*ii>»ol,V<v I». ti'.*k»ril*«»» w 9» WnW tto k* MM k*»*r«W 4M»« I }*ViC3l* k\U;i..v i- M*« u U vs>u»i9«» I» K'A; . *1* V Ur ,v lv4 Aj*t! \ A ..;io k«- \ ■. k«i»% 1* *k»i , « ».* V 'V: > V. i; . V > J. !> k..« **.» i.a »- ■* a }«*;» «- i«r V|><}>,.« ;. «. k, -

a paakemake i& e ka poe knai. O keia ku» ] aiana ma ke ana maoli no l&kou a pao, koē wale oo kekahi maa aiaa i kuaiia aku e ka Papa Hoonaauao. Aole i ike pinepi- | neia ke kuaiia ana o kekahi Ahupuaa holo- j okoa i ka mea hookahi. O ua Apana i k6- ! aiia, mnika mea uuku a ka mea nui, a he ano okoa loa no hoi na kii o kela a me keia. Ua moku-pu no hoi i kekahi manaMa, na Ahupuaa, eha a eonopaha akeu, i ka Apa- a oa hookahi, me ka pupuahulu, a me ke kapolu no hoi o ke ana ia ana, me ka nana ole no hoi i na kii o na aina kuai e pili mal ana, —a nolaila aole no e hookui pono oia mau ana ana, he kouio kekahi ain» iloko o kekahi aina n nia kekahi hoi he kowa waiho wnle mawaena. 3. Nolaila, o na Aina Anpnni i keia manawa, he man wahi koena liilii wale no ka hapanui: a o na wahi waiwai ole hoi kekahi o na Ahnpuaa i hoolilo ia aku ka hapa- j nui kahi maikai. A he mea i ike pinepine j ia, he hiki ole ke hoike ia aku na pan loa i paha kekahi Ahupuaa i ke kuaiia aole paha. E like me Kāmananui ma Waialna, j Oahn, he 249 ka nui o na Apana i kuai ia ] akn, a he mau koena kekahi o ke Aupuni | mawaena oia mau Apana Aina, aka, ow&i j ! la kai ike pono a hiki ke kuhikuhi mai. j i 4. Ni>laila, e ikeia, iua na hooponopono j ia na pnlena iwaena o ke Aupuni a me ke- ] la me keia mea e na Kominina Palena Aina. a ina ua ana ia aku na niau palena nei, e ili mai ana no ka hann o ka hoomakaukau ana i pipa inoa o na Apana kuai a paa ma kela a me keia Ahupuna a ili-ainajviha, a e hookuikni a hoonohonoho i na kii yia mau aiua mamua o ka hiki ke lioomaop<>poia'na hana. Nolaila, ua hana iho nei au i I'apa Kulwkuhi o na Aina kuai a pan o ke Anpuni ma ka Moknpuni oOahn, i hoonohouohoia ma na Apana a me na Ahupuaa pakahi. Ua hanaia no lioi he Pnpa oia ano no na Mokupnni e ae, i hoonohonolioia ma na Apana a Moku paha. He Papa Knhikulii no hoi kekahi o na Ahupnaa a nie na īli n pin ma Oahu nei, i hai i i ka inoa ma ka Rukc Mahele. Ua haiia malaila, ko kuleana (titlo"» e noho ai kela nio keia Konohiki, na Aina Aupuni a me : na Aina Lei Alii. Ke hanaia nei ko Mani j a me na Mokiipuni e pili kokoke akn ann. | 3. O keia huli ana i na kuleana (titlo> noho-aina, he mea ia i makemake nni ia, no ka ua p;ikui liou ia mai kekahi man aitia i ko ke Aupuni ma ke Kanawai j o lune 7. I*l3. nka ua lilo mai kekahi no ; ko ko Aupuni hapikoln (rommutation) a , ua lilo nni keknhi'no ke kii ole aku o na Kouohiki i na Palapala llooko mai na Luna Iloona Kuleann Aina. no ko lakou mau aina. malalo o ke Kanawai o Aup. 21. I*t'i'.—ma ia mau ano ua loaa i ke Aupuni ■ kokahi mau aina. He n;an aina kakaikihi no hoi kekahi i hau!e aole i komo iloko o ka mahele mna r\nn. a i;o la mau aiua aole he kulenna nrtho i kakauia i wniien uiiei,—e like me Paoīn.n, i:ia L:ii;ai. • O ke A:;n llolookoa i keia Pao Ainn. <Mn w;i!o no ka moa e mrtojiopo ai. a e hoiko n ai keia mau moa a piu, a me ka wai!ia pakahi ana o na aina An»>uni ma kela a ma ko.a Ai>\na Mokupuui. a e hiki ai no hoi i ke Kuhina Kilaiaina, a ī ka ]>oe noi aina kekahi, ke ho>vmaoi>>]>o i ka \mnvni ( ;a niau ainn. No ka mea. aole o ke k:i kaawnlo a me na eka o ke!a a me keia apana kai makemakeia wale iu>, aka o kahi kek:ih: e wailio ana iwnena o na a;T>a p ne. I .» hoao ia keia niu> Ana Aina "Kapulu" i-m ! . m oloio o Co!. l'iMino. l.nnaNnio ko Ana A;;ia Aupuni o A i,-e;ora!i.i HomiN 0-.a ke ana p*k;*!»-., kaiwale o ko'* a mo koii npi:!;». a ;\oi\ ko».n mau hemai»o:va, a u» i;! ,; m;u na h;n<:»u n iv,o k \ lv>opv\p\a nvr. Wlv nnu ma kem Pae A\-;-v. a }v'.a m ko' v a me ko:.i Aupui;; kahi i hanaia ai l*a h >io;-» m iii Ana Aiua Aulna Au- ]>'■>' o !v>vnl»o m Tn:a o ĪV»ritnu w a na i'vo; t a■•V : hik» ke hw» la kokahi mau Pa-1-ip'iin Ai: t Nin, a i.oNiin m haa!e!o loa ia. a ua h 'Aumu ;a ke ka hwina kolu o I ' n ma M-nl Ua w;«'u n\ kekahi IV.'. r>ah Nonoi e Pi\>f. r«.\rd:vor nmia o ka Aha Kau Kanawa» o Na loka. * in i au-i i Ana Uuinakolu ma i.\ Mokuai:n. mo ka h>v.ke aku i «>a hihiA ama mal nia no keia kum« luvkahi iur ko ka. k>> » nei. 7. No ko»a r»a-» kmnn. » no kokahi m*u kiimu k>»ik>'i e ae N a no ka }v>o'?»ikai no hoi o keU » me k*n m« aina ma ke»a l\»e Aw na. i-olaih un h>v>kumu i* k* Ana A »a Aupan»; * »»o ka me* u* manaon e hU> *na t kio Una jv*a. k « iwikuannv« iu> no ama a p\u o kr:a m*iva*a akn, n>>U»U a><~ «e ph* e »>>:!iv>i«a »% kekah; n»aw ko:k>« <p U*aa as ka |v>JoU-; loa a Rir b kt>w lo «<e o ka h*«ia, i »>V e hikī mat ka kikia • h>v ho« »i a h*n* hoa. T r>«M e h>vk<v,.\ »i w*;was o n« (Sh% pk)a A»»a i* « hikī paiM >*'« ke « aktt »»*«* o* » k* TSla|\«l« «Uhw »*«*, » han»«a Kee->a, *o k* «a n* \S>*p»*a n }%**, * n*e keVeA( ««mk lh Aiv* Se ko Ukw* mah k«la«Mk woA*»!* !Sjix\ K*»hik*k; ke»a * o k* ISHW Xl»keJif\ II» w n *»,> tm A>.«a » k\* a v w » h„M|vMvw f O ke h*p* »«va w-o « k*na AfAM « K»' * tr,,"♦»!- *»m*» «» kt>. **!■*■ v. *;•■>**.* k<p ,\v,!>it*o * >U M «* <r k* '.■>** >vf »vv o v>n». ♦ V. kv V . *- r v v!,4.- ,»* a,»v».

a piU no kekahi # «e. " I"'::'' "8. Hailoko m e keia ssaa «aea i maluna, he maopopo lea, aole ke w* 3c|ko 0 keia uiau atakahiki he 25 i hiki ai i fee Anpaoi ke hai pdolei &kn i kons maa aini. U& oi aku paha ka hana o keia man makahiki eh» i hala ae nei ma ia ano, mamna o ka «anawa, a pau mamua aka. Ua mao- | popo lea no hoi, aole e .paa ke ana ana i na j Aina Anpuni aia wale no a paa ke Ana! Holookoa o keia Pae Aina. He hana kuhihewa ahe Lana poino no hoi, ke haalele : ia ke ana holookoa, a hoi hon ma ke Sno | ana pakahi o na kuleana o ka wa kahiko. j 9. Nolaila ke oki nei an me ka manao, | aole i loaa mai ia'u i keia manawa na toea ; e hoomakankau ai i ]>apa inoa knpono 0 na Aioa Aupani i ana ole ia, e like me ka mea 1 noi ia mai (ma kuu lohe) eka Ahaolelo. 0 na Komisina Palena Aina o na mokapu- [ ni e ae, aole lakou i hooili mai i na kope o | ka lakou man olelo hooholo, aole no hoi o i' na inoa o na aina a lakon i hooponoponoai. Eia hoi o ka hnli ana i na ku&i o ke Au- j ( pnni aole i pau keia hana, a o na palapala i ] hoike o na Lnna Aina Anpuni o na moku- j [puni e ae aole i .waiwai loa ia mau palapaj la. He mea pono paha ka hoonoho ana i | Luna Nai no na Aina Anpnni, r imi mna 1 aku i keia haoa mamua o ka hiki ana ae o ! ke Ana Holookoa, e nana a makaikai kino akn i i;a aina; a e lilo hoi i Agena no ke j Kuhina Kālaiaina jna ka hoolinmlima ana ! a me ke kuai ana i na nina ma keia hope | aku. Me ka mahalo. ' Kau Kanwa Hoolohe. ! W. D. Ai.kxaxi>kr. i Liina Ana Aina Aupuni.