Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 34, 17 August 1876 — HE MOOLELO —NO— TAMAKI IONAKANA IAKEKONA Ka puhi Olali o ka Hema, ke Ahikanana o ke Kaua Kipi Kuloko o Amerika Huipuia, i ka wa o ke Kaua Huliamahi o Amerika. [ARTICLE]

HE MOOLELO —NO— TAMAKI IONAKANA IAKEKONA Ka puhi Olali o ka Hema, ke Ahikanana o ke Kaua Kipi Kuloko o Amerika Huipuia, i ka wa o ke Kaua Huliamahi o Amerika.

.. i: •u ; Miikl'NW V. h" h ' -'i fV > .'I ' I k' )i ! }'■)- <1 ./< 'i ' /l< t. ( }!, ' I MAHOI'K 'ho v» k«M ul"« io v :in i o ke- k .nll « K ill i (1 M ill tS I>, i« jii Il|.« l » l. I HK.IIM v> ti « ll.UU'h Ul.iinn:» II k « UlVih iiou » k:t l in.ikil.» a:i », in luki iii ii li lu' kuimlm Ikhi i;i I ikokoii» j» ii n » poo Aupuni m ti o k a 11 oiir>. ;» u » l.iki iu ii !11n k » iu »n nv.i o li.>okt\ j>oii > i.« ai i « m ui k uioli» luo k,» olo» iini ,» luo k-i jml.■!>•!, mo k»> k ui.i!*i'« 010. N >io il».< li »» i.kokMiA mo kon« INnli k<u Hi'oi: m« k.«!»i o kvA.»ko ,tl * t l\ li(. l V.'iA', ( Koi>ok;»w:}|) v inki I u» I» uiu,« »» Ok .1 A»« ; j!,»ko i.oi ,» k r i i m iu U :» l:\kou o uolio pu aii » iuo ko 1«kou ul ilf.u i «loli« niiii i. liook.iliī \v.«lo n > 1100 :«<U Hku o r.on«i »kvk »n\ inok.<n« IVi »U Kiu, uu« ko hU «m luki ;«ku mi i K.»irl.'\ »urt!>>>usv. Oi k»* knmn »> k«>> U lIOW lMt.», UO ko !><U\ li{ « lio,» ,«M,« lIUiM * 1 K>»l>o, I UtO t O ll.»OW.i|o\\ «■ So «i i.» l»o;t. M l <111111 »i k >u » inui w ilu }»»« «i mli woik» l»o iiiiii 1« I>>l| loj>«» ko ««!».». M illUl I lll>» »i k» m-»; um«> Si>J»«!outv 1> «. It ko kul «l»:« »» ko k >koit k. « | ko i* uvui«\\ i*, ho U!Vii «vli« r lioit«>ril.'t l»o--i.ki-ku K> ii> l» l l krt \\ * li,-i i tv,h«*<« ;»• u i« iii » t AUk>«t !.•> kok« u iumi |<ii i U li.'ll :*ku. :it lto>»'.t, kt«» it.<»! !.* »«o in kui.u» » li. ii. «»1* I»>< . U«> M v>r i». < o r«l. i M'>m konoio n»!<» k. m kulm. i. >;t t k*»t »cv n»«!ti!»* «> ti' ii. l.Arkoii« i !:.-\t .>1 « | «tl«kNI !>»> 1M k >« 111 « liA \\ )» In «- ii,H>|>«uu ,<im ia W.ittoi«« »:oi, k*lu li.>i * k« k«lu l'u*st ko« ntu o k\ Ak>«\e l\.>i'in»tw«w iu»i mu r k\«», m«i\ >> «\ ke min » lioii H«nks , 15unk.v'» M» koM k«h« v < »* *»>* Wt«» \» l.k. kou* O I>l>* » «Uk?«l *»•>»> »f* k>M \» W .»uk*. J li»* >*!).* I ko f*l«»'»». k«j>!>»slt I k.M'l* !!»»uj ii.»* hK» «» k» '|*il«k»A. m «»;" k* *M«k«\ 1101 I *Uk U «1 I* l*k>-U 'i i'k.» ,» ll* »U«>* f

ka pilikīa, a e haalele a&a ka hoi olaia lakou me kona manaolaoa moa oie f a na keia maa mea hoi hooknpilikii «l&i ka houpo o ko kakoo lakokona. " E wehe ana i ka pili kaawale." Aka, me na hoailona- hanolmoo i kaa ia iho malaaa ona, aole e hiki ia ia ke pale ae, o ka i hooko wale aku no ka pono. " luMla a l lanakila kun e ka Inhi." I ka la hope loa o ko k'akon Kenel» lakekona i makaakau ai e haalele iho i | kona Pu.ali koa, na haawi ia ae la ke k&I uolia e ku laina na Tii a me nakoa, me he hoouiakaukan laina ana'ia bo ka wa kaun, ka hele a " kau ka iwa he !a inakani," a oiai ka laina hoiookoa e ku ana, no ka la hope a ko lakou lakekona e haalele iho ai, ia wa hiki mai la ua Puhi Olali Kueaea nei, ka mea a lakou i aloha nui ai iuiua o ko lakoa alo, a ia wa no, koino iho la na kui hoahoa a ke uloha i ka ]>uuwai o kela ine keia mea pakahi o lakoa. E hoike mai ana i ke kanaka a lakou i aloha nui ai, a i hiipoi j ai hoi, aia wale no ko lakou lauakila una maluua ona. { Ku m-ū la oia iinua o lakon me he i mea la iki e kmoha mai ana, " E hele i mua i ke kahua kaua, a i ke »lo hoi o na enemi." la manawa i hoolai iho ai ka maluhia ano eelii i maluna o na Alii a me na koa ; mai' ke kihi Akau a ke kihi hema o ka Puali holooko i ; aohe i hainuinumu, aole hoi he leo i lohe ia, nole ke kakaiii o n;j mea kauu, aole hoi he lima i hapai ae, e haawi inai i na lio- < omaikai iina non i ; ua haikea na hels- - helena p-ikahi o lakou, ua komo liohonu : hoi ka walania a ke aloha iioko o ko lakou mau puuwai, ua hakukoi māi na waimaka i ko 1 «kou mau onolii, ua m >o popo liko ia lakou, e welie niai ana oia i ka pili a loko, " Uaalele i Puna na llOa'loh a." I ka wa a ka maluhia o hoolai ana lu ilnii» o na k<>a e ku I >ina nei, u i hoiko p .kalii iii ti I» ka lnn iikeli-tla ii loko 0 l ikou a pau, ua k'.koke mai ka inaua- ; wa e haalele ilio ai i<t lakou me na I'ua--1 li e ae. e uoho ana ma ke awaawa o i Siieividor ('Kenekoa.) Ia inanawa, ho ea mai 11 o lakekona me kona mia he- : leheleiia i maa mau ia lakon ; «ka. nie i ho uie.i la nae ua ho ilii iki iho ke aloha ! iloko o kom puuwai no kana m.iu keiki kona in m ho i'loiia. a ulo ilo poka lnu o '' ua !im>ili k nia i hala aku la, oia o Palliu£ w iter (W.ii haiile.) a me Maiiaka. a li .i m ii la oi i he mau walii olelo pokole. penei :—" Aole au i hiki iu ā nei e haioh-lo aku iuiu \ o oukou ; nka, i hele mai nei au e haawi aku i ku'u aloha t\trvuyU i ke kul i iiahele o llarper's Forrv. kahi a kakou i halawoi mua ai lie inaka a he m ika, i ka hoomaka nna o ke kaua. X .laii i, aole e liiki ia'u ke haalele Wale ia k tk>>u me ko'u hai ole aku i ko'u aloha, a me n i hoomaikai ana : iku o ko'n uiau a-a k.iko Walohia, 110 ka i>ukou niau hana koa wiwo ole in «i ia 1» luai a hiki i keia hora a'u e haaleio nei 1 i oukou. ili>k > o ka kak<>u m iki ana 'ku iinu i o ke kahu i kau ». l'a 1p oman.iwaiuii oukon i ke anu a mo ka v\e!a o ka la ka in iloehie a me ka ]»ol> li i ka .i, tna ka onkou inau wahi ho.iinoaiia, i!"k<>-hoi o ko onkou mau h ile loh', a m.'Ha kaliuā kaua ; ua pau ko oukou uiuia>>. ;vin h<>,>mm iwanui hoi in >Inna 0 ii i kalma kaua <> Mauaka a uie Wai iianle. Ua kuupau (>ukon i ka ikaika uv\ il i i h tav\ i ia uiai iloko o ko mikou niaii i .!a, a ma ke aiakai aua « ke Akua, u i h i\>h ie oukou i na enemi. a hoojniehu ia ili(> la lakv>u, nie he «>]>ala |>uehu la 1 ka luakani, n»o ho 111 UI opio}>i(» la U»a «I ku'.a akeaa oukou i keehi «ku hi, no ka potiv> a uie ka ]>oin->ik ii o iia makaainuia. l' i ln>;ko (>ukou ia oukou iin>, he m «u ko i io. Aole uo ka h <ka ka w .Io im, ak«. uo ka paku a me ka pi!e ikn i n i euemi. l'a hn* ia oukou he iiioi kiek:o i iMiiah iu.i i ko Anpuui holook ia o k« lleui (! A ke hiioia» nei mi, in i kei* mu i *ku, he holn mmo oukon ilokoo ko'u puuwai. m« kn t>ukou iu »u h*m* i na kahua kaua, o»e ko ]>u «n \ m>ti o k* Me* Mana l«sM. N*.«im no o h.iawi m«i i ka jhuk> aie ka I o>ak(l< uui iiih ko k«*;ou aoao, lloko o kct* uiiikwa, «a i* oukwvi i«e kul ih* n«> onkou e ha«luH» ai, im na k« iia o hiki tnti no ko kakoU ku*tk%«a KU.I, |\ 11« k(M. i»a h(VA luhl o N < « uo o naua «kn la oakou i k*» kxhua k.*»»*, n iu* *a e lohe a»*, o k» inu* krkahi i* iHHnuk* k*«la. *Uil*,9 hiliu <» ».> *«, e k»A* i* ouk\>u m«u Uai»v>h »iio Uoao k«vi u ūm «u* luha o \>uko«! " A |>«» Um h« oieh\ k« iho U < i* me k* ok.Mua*Jo ; ** kx4e *av u*Uni*thoU ka pwuw*# *K4»a o M* * jv*u *> ka «»* i k* !*»».*. «mi aa « iu k>>», k hoik* m«i I* ko Uk<M> |h«ii nt*k* » »"* li*Uk» «i** a k* «kkk* U*U«ia i JW(»U ]>**iU>imĪ« |k4i> O v k\> |»kx««t M*a puu«A« )v«k«hi, a )«w* M«li« W U U 04;t !\U* * kxM»* U*>x>)li Aa &,<> k»ia «k«tt * ke k»U» !»♦ NIU V x k » Uv ,vi» «It* o ImmK'W » . »«< i.e »»e* !•,« h*a>M |Mikal»» |fU *!.* <H4 t kva«* *U<K«* U i*k\MH, «Mt

maka haoi i kwwaimm mam im» i i» k»> haa hoobab« koka; Ulaa «ka koW Hw kaalawk&a o boc* !io, bo-o akm ia i kon» w«w«e iloko oke kaiila keehi, kua *e 1» ilana • kona lio, a poiki ae la kooa mau Hmn, tae fae tae» la oa komo hohona iho la ke aloka weiewelenia iloko o kōna poawai, a hoopoka hoa mai i la i keia maa hoaolelo " lioko o iia i Paaii-koa o SheniUJ(loa, o oukou no ka raua ; iloko o na maliuie »ua o ka Array,o oukoa hoa no ka inaa. 0 ookoa ka mea iioko o ka pnuwai a mo ke alo-ha-o ko ookoa Kenela ; a ke lana nei ko'a manao, na ōukoo no e l«we maa i ka ianakila no k» kaokōa o ko kakoa Aapani. Alohakakonl" -3* 1 kti paa ana o keia maa haaolelo, haawi mai !a ka laina hoiookoa he S mau leo huro, me he k e i mai ana : Alaiia, hali akn la ke alo o ko lakoa Kenela lakekona o Wiucbester ka iha oka Ho, a wehe i Na pilikaawale. A huli hoi aka 1* ka Puaii i ko lakon maa hale-lole me na naan i piha i ke aloha no ka lakoa Kaeaea, a Puhi Olali o na la aiaaoa kaua o Waihaale a me Manaka.

£ Hkō me na lum i ho&kakaia no kn <icn. laKekorm mau puali koa no ka ]>aa me he pohaku la, pela no lakon i ku aku ai imua ona eneaii, ua komo lakou iloko o na laina kojv o ka Akau, a nia kahi a Gcn. lakekona e alakai nei i kona inau i koa, ua «-nii ino aku la na koa o ka enle- i nii nuv ke pioloke, aka, he mau wihi mi- ; nute j»okole keia lanakila ana, ua paa: hou niai no kuhi a lakekona i wawuhi aku ai, a pnuniiia niai la kona ikaika, a i nolaila, ua hoemi ia inai la na koa o ka' liema, a lawe hou-ia. aku la na mea a lakou i lawe inai ai iloko o ko lakou mi-' nnto lauakila. A ona wahi a pau oke kahua ka.ua i hehi ku ia ai ena keiki o ka lieina, ua lilo hou aku la ina liona 1 hae oka akau. He keu : " hoi hon ka ]übikai i Waimea." Pela iho la i loiui ai ka lanakila i ka aoiio nona ka la hookahe koko, iloko no nae o ka puehu ana o na wahi ko<i oka hema io ia nei; aka, houlnulu ae la o lakekona i koua mau k»Ki me ka eleu nui, e like me ke kinuna nn>a i kana mau keiki, a emi hojw aku la me ke akahele i luakaukau mau e pak» aku ke k iua U tnai, aka, he makehewa wale no i;i, na loli ke au o ka la ma ka aoao nui a ikaika. Ua ku ma<li ika hoka ka aoao Hema. O (leii. 15iuripida, ua houluulu ae la oia i koiia mau koa e like me ka liiki, aka, aole no uae i hoonek-ia ke poo o Gen. Beuragad v i na manao iini a nie kona mau Ikkv i ka lu-e ana aku, iua e luake a lanakila ]>aha. Mahoj>e iki iho o ko Beuragada houluuhi ana i kona inau koa i puehu, a nie na kivi koku;v, ia nwoaw» koke, ua ]xia hoii ae la ka laiua kosv a alakai hou aku Li <>i.i ia lakon iniua e halawai hou me na eiiemi. he alo a he alo, a hiki pu mai la iio hoi o Gvn I«xine\eiki. me kona mau ko.i i ]vuiuv> *i, a huli h.»u aku la he alo a he alo i ke kahua kaua. a hoomaka hou iho la ke kaua luiluna ana, e h ikoko ana na a«vu> a elua, aohe nviuao ar> o ko luki i ke o ke kaikuaana i ke kaik.iiua, oka makuakane ike keiki. Nolaiku, ua (uhikuhiku ia ko Ukou maii ik.iika ana e eo ia lakou. holo aku la lak<>u imua ma ka h<totnoe elau ana i ku make a eha, malalo o ko lakou mau waw.u\

Il"ko o k« i* "k iUii UaluiiA atuu tM īko ! ia aku I;v o lakokoiia i\vA«'iia o"kahi h.v ' h.niA l«»a o ko kniK-i, *' lu>«4aiolalo ana :i j kon:t ni;tu Lw iuo k;t lh»«»JVt« i kona | |>u;ili o UtHUitv ta l»kou a ]Ktu iuhUiUu o ( | n;« uuv» ni*ko «t ka onoiui, f oki *iut k*ti 1 i.i lukou n»«- l»o nt«uti U intu* o k« |\aki* » ; k.tki\\i Ho it»«Mt \Kvliwli k« tkr nutk« ' A\\* itk\>, Jt 0 ttMMt«*XNk*> M kw ihmu ; * ' Aoii lio lIMH kiilK* nmmoh *ku o kv«* i«i: ' *ku 1m1mi»« iloko «»k» «M*aK«kt «\ Am«'rib hmwhahm *> b lvfkltMk *» k*; ' o k« h»vm a iw b k*trA 4 *t»! ■ kit U -l ** luUi lstSl, P*4» i h*Mf*a | iKv* «I <M K\HtoU t> MM W«MI ihi t l.tk**u iuittt4t«» me k» «mxhi *4k « i i i «vl*itM iki K*m no )m ki«» mm «t»Uk< i u«kiU itMt k» «t*«M AkM, « no k» nui ; UtuMt t»lf m» K**i kvkttKi o «* )mii b • | »***«* AUii i K«i*» «lub nni wwhiM • m j w«lti iuaK«>)*> k**«t ** U H««Mt; wwwm *> ; twt kmU k**« * xtitK\% «4o «t U Unm « | lio*t B<v kvk*lu t HMtkt«V* ct»«i «w hm** Wi i «tbk«i i ttA kviki ** bt «wm , | kuAk*** ** AUhtMik k* n»tK 4 * i mo k*4«Wi ttMt« k\wt *» i brW b*i * kt<* k«k*ubtki mm i «mu «)*&**> sh> kv» k*ktMt W*«tfc»br kttk* 0 MimU, « n» UM»W*\ »tt» M MAVat Ht MNMiU*^ km, «t «m «m b*i Übki ' i «UUi i k<wt «m« bl»lktM bMt mm m» Uhi bbM l»*U U«k w U i |tMU|**i ik«tibt mm i* bk\*«i o j*K < mm ! t««uut «»o kv k*uaaJt*t ,*Wv i ! > lU*> *t Mt Wf |«U(u mu mmu « «Mt |*>kv * kv |»tit» *n« W.m 1» »Mt , U*»twt, luU<!ti *k*t U «tt nv UV- * k.»sw o *k> *»** t »■>* m«>it tw*k> U

rala, "lw hm tm mm k» kafe»« maa Wlehekiua haikm, »a£»i **>» jjj£~ _ Tbak k, feafi ae la oiM hām, - a famaka k, "E |»a«i ai* kalEoni aa. - ■ enemiil» elan," oa keb iwi «felp». lakekooa i hookomo ik>ko ® ko Bi ' he manao. han e hele aJm kooa ®e ks efea onapn i like me ko lakekona iāan \ lioa, iiali ae la o Gtfti. Bi, kahea aka la i kooa mau koa, "Imoa ue ka ou&oa m»i elaa." Oioi ko»a mau koa e aneane 'ka ana e puehu liilil imua o ka poka a na koa o ka Akau, uie k nian olelo oia i kahea aku ai i kona mg£ko& iioua poaoi o ko lakoa alo, holo aku la ia io a ianei o na aoao o kooa mau koa i kaaliilii, kahea aku ia ia lakou me ke kuhikuhi ana, "Aia o lakekooa mao nie bet pa~pohaku la, e paa kakou a make maaoei a lanakiia paha, e hahai mai ia'u." Ua wawalo aku ia keia leo o kekahi o na Generala kauiana o ka Hema imua o kona m:iu mahele k<si, me he leo la no kekahi 0-1»*, ia wa i lohe mai ai na koaika leo o ko lakou al&kai, a houluuln hou mai la i ko lakon mau mana kc» a pau, n»ki aku ia imua; ia Gen. Bi i nee aku ai imoa me koua mau koa, ku koke mai la oia i ka j)oka, haule iho la ilaio oa eha ioa. lioko o keia manawa, hiki mai ia o Uen. Kbby Bmith (Kiiie Kamika) jj>; kona man koa hou, inai luna inai o na kaa, a niaki aku 1» ike kahua kaua. Me kona mau Pukaa oia i haawi aku ai i nn eiele a ka make inai ke kihi akau a me «raata o na koa o ka Akau, a aohe naoai i ka papaa. 1 ka haj)alua o ka liora 3, ua emi bojh.' aku la kc kilii hema a me waena konu o na koa o ka Akau. L.iele ipa».)