Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 38, 14 September 1876 — Page 4

Page PDF (1.22 MB)

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai Kakahiaka, la Sabati ..... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

HAAWINA KULA SABATI.
[HOOPONOPONOIA E REV. L. LAIANA.]
Ka Hapaha Ekolu.
KUMU HANA.—Ka hoi hope ana.

PAUKU BAIBALA. I Oih. Lii 28:1—10 a hiki ma ka lelele ana i ka Mokuna 12 o Kekahuna.
Pauku Gula. Kekahuna 12:13, 14. "E makau i ke Akua, a e malama i kona mau kanawai, no ka mea, oia ka ke kanaka pono a pau, no ka mea, e hookomo ana ke Akua i na hana a pau, a me na mea a pau i hunaia iloko o ka hookolokoloia, ina paha he pono, ina paha he hewa."
Mele.—Himeni 465, 8—Leo.
1
Ma ko Iehova alo mau
E moe hauoli ai oukou;
E ike e na aina a pau,
Oia ke Akua mana mau.
5
Nou ke aupuni o ke ao,
Nou ke aloha nui mau;
E kupaa mau ka olelo au
A pau loa'ku keia ao.
Pule no ke aupuni o ke Akua i kukuluia ma na wahi a pau, a i hookupaaia a mau loa'ku, &c.
Na Ninau a ke Kahu.
Helu I. Na makua. Owai ke lii mua o ka poe Iseraela? Heaha hoi kona ano? me kona hope? Owai ke pani no Saula? Heaha ke ano o Davida? Pehea ka loihi o ke alii ana o Saula? Pehea hoi ka loihi o ke alii ana o Davida? Owai ke pani no Davida? A i ke kokoke ana o ka make o Davida, owai kana i houluulu ai?
Houluulu ae la o Davida i na luna a pau o ka Iseraela, i na luna ohana, a me na luna o na poe i hookauwa na ke alii ma na papa me na lunatausani, me na lunahaneri, me na luna o na holoholona a me na waiwai a pau o ke alii, me kana mau keikikane, me na ilamuku, me na kanaka koikoi, a me na kanaka koa a pau, i Ierusalema.
Heaha kana kauoha i na luna, i na kanaka?
P 8. Ano hoi, imua o na maka o ka Iseraela a pau, o ke anainakanaka o Iehova, imua hoi a na pepeiao o ko kakou Akua, e malama oukou me ka imi aku i na kauoha a pau a Iehova a ko oukou Akua: i noho ai ooukou ma keia aina maikai, a e waiho hoi ia i hooilina no na keiki mahoae o oukou a mau loa aku.
Heaha kana kauoha ia Solomona kana keiki?
9 O oe hoi e Solomona kuu keiki, e ike oe i ke Akua o na kupuna ou, a e malama ia ia me ka naau pono, a me ka manao makemake: no ka mea, ke nana mai nei o Iehova i na naau a pau, a ke ike nei i na ano a pau o na manao: ina oe e imi aku ia ia, e loaa auanei oia ia oe: aka, i haalele oe ia ia, e kiola aku oia ia oe a mau loa aku.
10 E malama oe ano: no ka mea, ua wae mai o Iehova ia oe e hana i hale no ke keenakapu; e hooikaika oe, a e hana.
Pili anei keia mau kauoha i na kanaka me na lii i keia wa? A ua malamaia anei: Heaha ka hope ke malama oleia?
Helu 2. Na keiki. A hoopaaia Solomona ma ke aupuni, hele oia me na kanaka i hea? i kahi kiekie o Gibeona kahi o ka halelewa. No keaha? E hoomana ia Iehova. Ke hoomana nei anei oukou ia Iehova? mahea?
A ma kekahi po, mahope o ko Solomona mohai ana i na mohaikuni hookahi tausani o wai ka i ikeia e Solomona? a olelo mai pehea? a pane aku Solamona pehea? a pane hou mai ke Akua pehea?
7 ¶ Ia po no ikea mai la ke Akua e Solomona, olelo mai ia ia, E noi mai oe i ka mea a'u e haawi aku ai ia oe.
8 I aku la o Solomona i ke Akua, Ua hoike mai oe i ke aloha nui ia Davida i ko'u makuakane, a hoalii oe ia'u mahope ona.
9 Ano hoi, e Iehova, e ke Akua e, e hooko mai i ka olelo au i olelo mai ai ia Davida, i ko'u makuakane; no ka mea, nau no i hoalii mai ia'u maluna o ka poe kanaka i like ka nui me na huna lepo o ka honua.
10 Ano, e haawi mai ia'u i ka naauao, a me ke akamai i puka aku au iwaho imua o keia lahuikanaka, a komo mai no hoi, no ka mea, ia wai la e hiki ai ke malama i keia poe kanaka nui ou?
11 Olelo mai la ke Akua ia Solomona, No ka mea, aia no ma kou naau keia, aole oe i noi mai i ka waiwai a me ka hanohano, a me ka make ana o kou poe enemi, aole no hoi oe i noi mai i na la he nui loa; aka, ua noi mai oe nou i ka naauao, a me ke akamai, i hiki ia oe ke hoomalu i ko'u poe kanaka maluna o lakou i hoalii aku ai au ia oe;
12 Nolaila, ua haawiia ia oe ka naauao, a me ke akamai, a e haawi aku no hoi au ia oe i ka waiwai, a me ka hanohano, aole pela kekahi o na'lii mamua, aole no hoi he mea like mamua aku.
Owai kekahi keiki i heaia ma ka po, a kamailio mai ke Akua me ia? Pehea e hiki ai i ke Akua e launa pu me oukou ma ka po? A heaha ke noi pono a oukou e noi aku ai i ke Akua?
Mele. Robina Gula. Mele 26.
1
Ia'u e naue maha ana
Mai nei ae a i ke ao,
E hai au la i ka hana
A Iesu i hana'i no'u.
Cho. —Nani, nani, haleluia,
Nauwe malihini au,
Ke nauwe la ia Ziona,
I kuu home oia mau,
Me ka pauku elua.
Helu 3. Na makua. Heaha ke kumu hana a ka Haawina ekolu? Ka luakini o Iehova, mahea i kukuluia'i? i ka wa hea? Hehea kona nui, kona lan'i kona mau keena, kona uhiia'na, na kerubina, paku lole, na kia nani elua?
Hoomaka iho la o Solomona e kapili i ka hale o Iehova ma Ierusalema, ma ka mauna o Mria, ma kahi i ikeia mai ai oia e Davida, kona makuakane, kahi a Davida i hoomakaukau ai kahi hehi palaoa o Orenana ka Iebusa.
2 Hoomaka iho la oia e kapili hale, i ka makahiki eha o kona noho alii ana, i ka malama elua, a i ka la elua o ia malama.
3 ¶ Eia ka hookumu ana o ka hale o ke Akua a Solomona i kukulu ai: o na kubia to ka loa e like me ke ana mua ana he kanaono kubita; a o ka laula he iwakalua kubita.
4 A o ka loa o ka lanai ma ke ala, ua like ia me ka laula o ka hale he iwakalua kubita, a o kona kiekie hookahi haneri kubita a me iwakalua, a uhi iho la oia ia mea maloko me ke gula maemae.
5 A o ka hale nui, kapili no ia i ka laau paina, a uhi iho la i ke gula maikai, hoonoho iho la maluna olaila i na lala loulu i kalaiia a me na kaula.
6 A hoonaniia ka hale i na pohaku maikai a me ke gula, i ke gula o Parevaima.
7 A uhi no hoi ia i ka hale, i na kaola, a me na paepae, a me na pa ona, a me kona mau puka i ke gula, a kalai oia i na kerubima maluna o na pa.
8 Hana iho la oia i ka hale hoano loa, o ka loa ua like pu ia me ka laula o ka hale, he iwakalua kubita, a o kona laula he iwakalua kubita, a uhi iho la oia ia mea i ke gula maemae eono haneri taleha.
9 A o na kui ma ke kaupaona ana he kanalima sekela gula; a uhi iho la oia i na keena maluna i ke gula.
10 A iloko o ka hale haono loa, hana iho la oia i na kerubima elua, mamuli o ka hana kalai kii, a uhi iho la oia ia mau mea i ke gula.
11 ¶ O na eheu o na kerubima he iwakalua kubita ka loa; o ka eheu o kekahi elima kubita e pa ana ma ka paia o ka hale; a o ka eheu o kekahi elima no kubita e pa ana i na eheu o kela kerubima.
12 O ka eheu o kekahi kerubima elima no kubita e pa ana ma ka paia o ka hale; a o ka eheu o kekahi elima no kubita e pa ana i ka eheu o kela kerubima.
13 O na eheu o keia mau kerubima i hoholaia he iwakalua kubita; a ku laua ma ko laua mau wawae, a maloko ko laua alo.
14 ¶ Hana iho la ia i ka puka lole uli, a me ka ulaula ahiahia, a me ka ulaula maoli, a me ka lole pulupulu maikai, a hana iho la oia i na kerubima maluna ona.
15 Hana iho la oia no ke alo o ka hale i na kia elua he kanakolukumamalima kubita ka loa, a o ka papale o kona poo elima kubita.
16 Hana iho la oia no hoi oia i na kaula iloko o kahi laa, a kau maluna o na poo o na kia, a hana no hoi ia i na pomegerane hookahi haneri, a kau aku maluna o ua mau kaula la.
17 Kukulu iho la oia i na kia ma ke alo o ka luakini ma ka aoao akau kekahi, a ma ka aoao hema kekahi; a kapa aku la ia i ka inoa o ka mea ma ka akau o Iakina, a o ka inoa o ka mea ma ka hema o Boaza.
Nani wale ka luakini o Solomona? Ua hoomauia anei kona nani? Aia mahea ka luakini i oi aku, a e mau loa aku ana? Owai hoi ke hiki e komo iloko?
Helu 4, 5. Na keiki. Hai mai i na kumu hana o na Haawina 4 me ka lima. Ko Solomona hoolaa ana i ka luakini me kana pule hoolaa. Heaha kekahi mau huaolelo, hua hoomaikai, hua pule hoolaa luakini? Hai pololei mai.
12 ¶ Alaila olelo ae la Solomona, Ua olelo mai o Iehova e noho oia iloko o ka pouli loa.
13 Ua hana io ae nei no wau i hale e noho ai nou, kahi kuonoono nou e noho mau loa'i.
15 I aku la hoi oia, E hoomaikai'ku o Iehova ke Akua o ka Iseraela, ua kukulu ae nei au i ka hale no ka inoa o Iehova ke Akua o ka Iseraela.
23 I aku la oia, E Iehova ke Akua o ka Iseraela, aole aku ma ka lani iluna, aole hoi ma ka honua ilalo nei, e like me oe ka mea nana e malama mai i ka berita a me ke aloha me kau mau kauwa ka poe e hele ana ma kou alo me ko lakou naau a pau;
27 Aka hoi, e noho io mai anei ke Akua ma ka honua anei? Aia hoi! aole e hiki i na lani a me na lani o na lani ke apo ia oe; aole loa hoi keia hale a'u i kukulu ae nei.
28 Aka hoi, e maliu mai oe i ka pule a kau kauwa, a i kona nonoi ana, e Iehova ko'u Akua, e hoolohe mai i ka ulono ana a me ka pule a kau kauwa nei e haipule ai imua o kou alo i keia la;
29 E nana mau mai kou mau maka i keia hale i ka po a me ke ao, kahi au i olelo mai ai, Malaila auanei ko'u inoa, i hoolohe mai hoi oe i ka pule a kau kauwa e haipule ai i keia wahi.
30 A e hoolohe mai oe i ka nonoi ana o kau kauwa nei a o kou poe kanaka hoi o Iseraela, i ka wa e pule ai lakou ikeia wahi; a e hoolohe mai oe ma kou wahi e noho ai ma ka lani, a lohe oe, e kala mai.
Pauku hoopaa, p. 23.
Nui ko Solomona manao i ka luakini, pehea ko oukou manao i ka luakini? aloha anei, a hele mau ilaila?
Mele—Him. 407, 8—7 Leo. Bantley.
1
Nani loa kou kauhale,
E Iehova kuu Moi,
Iini wale kuu uhane,
Me ke'Lii e noho ai.
2
Pomaikai kou mau haipule
Ma kou hale malu nei
Nui ko lakou mahalo
I kou lokomaikai mai.
Helu 6. Na makua. Owai ka i lohe i ke kaulana o Solomona, a hele mai e ike, e ninau, e mahalo, e makana nui aku?
Hai mai na kane.
A lohe ae la ke alii wahine o Seba i ke kaulana o Solomona, no ka inoa o Iehova, hele mai la oia e hoao ia ia i na mea pohihihi.
2 Hele mai la hoi oia i Ierusalema me ka huakai nui loa, a me na kamelo e halihali ana i na mea ala, a me ke gula he nui loa, a me na pohaku makamae; a hiki mai la i o Solomona la, kamailio mai la oia me ia i na mea a pau iloko o kona naau.
3 Hoakaka aku la o Solomona i  na mea a pau ana i ninau mai ai, aohe mea hunaia i ke alii, ana i hai ole aku ai ia ia.
4 A ike ae la ke alii wahine o Seba, i ke akamai a pau a Solomona, a me ka hale ana i kukulu ai.
5 A me ka ai o kona papaaina, a me ka noho ana o kona mau kauwa, a me ke ku ana mai o kona poe lawelawe, me ko lakou kahiko ana, a me kona poe lawe kiaha, a me kona alapii i pii ai oia i ka hala o Iehova; aole ae la he hanu iloko ona.
Na wahine.
6 A olelo ae la oia i ke alii, He olelo oiaio ka'u i lohe ai ma ko'u aina no kau mau hana a me kou akamai:
7 Aka, aole au i manaoio ia mau olelo, a hiki mai nei au, a ike ko'u mau maka aia hoi, aole no ka hapalua i hana mai ia'u; ua kela aku kou akamai a me kou pomaikai mamua o ke kaulana a'u i lohe ai.
8 Pomaikai kou poe kanaka, pomaikai kau poe kauwa, ka poe e ku mau ana ma kou alo, e hoolohe ana i kou akamai.
9 E hoomaikaiia'ku o Iehova kou Akua, ka mea i olioli mai ia oe e hoonoho iho ia oe ma ka nohoalii o ka Iseraela; no ko Iehova aloha mau ana i ka Iseraela, nolaila i hoolilo ai oia ia oe i alii e hooponopono a e hana ma ka maikai.
10 Haawi ae la hoi ka wahine i ke alii i hookahi haneri me ka iwakalua talena gula, a me na mea ala he nui loa, a me na pohaku makamae; aohe hiki hou mai ka nui loa o na mea ala me neia a ke alii wahine o Seba i haawi mai ai ia Solomona ke alii.
Owai ka i oi aku mamua o Solomona, a heaha hoi keia alii wahine ma ka la hookolokolo? Mat. 12:42. Pehea hoi oia i keia Lahui Hawaii?
Helu 7. Na keiki. Heaha ke kumu hana o ka helu 7? Pehea ka leo kahea o ka naauao? Heaha ka hope o ka poe hookuli? A pehea ka poe hoolohe i ka leo naauao? Pomaika lakou.
22 Pehea ka loihi e ka poe ike ole, E makemake ai oukou i ka naaupo? A o oukou hoi, e ka poe hoowahawaha. E makemake ai i ka hoowahawaha ana? A o oukou, e ka poe naaupo, e inaina aku ai i ka naauao?
23 E huli mai oukou i ka'u ao ana; Aia hoi, e ninini aku au i ko'u Uhane maluna o oukou, E hoike aku hoi ia oukou i ka'u mau olelo.
27 A hiki mai ko oukou makau me he mea ino la, A hookokoke mai ko oukou popilikia he puahiohio la, A loohia oukou e ka pilihua a me ke kaumaha;
28 Alaila, e hea mai lakou ia'u, aole au e pane aku; E imi koke lakou ia'u aole e loaa mai;
Ke kula a pau, hai like mai i ka helu 8.
E kuu keiki, mai haalele oe i ko'u kanawai, E waiho hoi i ka'u mau kauoha ma kou naau.
2 No ka mea, oia ka mea e nui ai na la a me na makahiki o kou ola ana, A o ka malu hoi e haawiia ia oe.
3 I ole e haalele ia oe ka lokomaikai a me ke aloha, E hawele ia mau mea ma kou ai, E kakau hoi ma ka papa o ka naau.
4 Pela e loaa'i ka lokomaikai a me ka ike oiaio, Imua o Iehova a me na kanaka.
5 E paulele ia Iehova me kou naau a pau, Mai hilinai hoi ma kou naauao iho.
6 Ma kou aoao a pau ia ia no oe e nana aku ai, A nana no e hoopololei i kou hele ana.
7 Mai hooakamai oe ma kou manao iho, E makau ia Iehova a e haalele i ka hewa.
8 Oia ke ola no kou mau olona. A me ka lolo no kou mau iwi.
9 E hoonani ia Iehova ma kou waiwai, A me na hua mua o na mea a pau i loaa'i ia oe.
10 Alaila, e hoopihaia kou waihona waiwai a hu, E hu ae kau mau mea kaomi waiaa i waina hou.
Mele.— Robina Gula. Mele 75.
1
Na keiki, na keiki
I auwana wale nei
Ma na awawa, ma na ala,
Ma na uwapo kahakai,
Ke owala ma na lua,
A pii pii i na laau,
Ina, lepo a pololi,
E aloha ia lakou.
Me ka pauku 4.
Helu 9. Na makua. Hai mai i ka olelo paipai i ka mea hiamoe a me na mea eono a ke Akua i hoopailua ai.
6 E ka mea hiamoe, e hele oe i ka anonanona, E nana i kona aoao a e hoonaauao iho.
7 Aohe alii ia ia, Aole haku, aole hoi lunakanawai.
8 Hoahu oia i kana ai i ke kau, I ka wa e ohi ai, hooiliilii oia i kana mea ai.
9 E ka mea hiamoe, pehea ka loihi o kou hiamoe ana? Ahea la oe e ala mai ai mai kou hiamoe ana mai?
10 He moe iki ae, he hiamoe iki ae, He pelu hou iki ae i ka lima a hiamoe:
11 A e hiki mai kou ilihune me he kanaka hele la, A me kou nele e like me ke kanaka kaua.
16 O keia mau mea eono, he mau mea e inaina mai ai o Iehova. Ehiku hoi e hoopailua ai i kona naau.
17 O na maka keikie, o ka olelo wahahee, A me na lima hookahe koko hale ole.
18 O ka naau e imi ana i na manao koohe, A me na wawae e holokiki ana i ka hewa.
19 O ka mea hoike hoopunipuni e hana ana i ka wahahee, A me ka mea pai i ka hakaka mawaena o na hoahanau.
Helu 10. Na keiki. Hai mai i na pauku pili i ka inu waina.
29 Ia wai la ka uwe ana? Ia wai la ka poino? Ia wai la ka hakaka? Ia wai la ka nuku wale ana? Ia wai la na palapu loaa wale? Ia wai la na maka ulaula?
30 I ka poe e hoomau ana ma ka waina, I ka poe e hele ana e imi i ka waina i kawiliia.
31 Mai nana oe i ka wain i kona ulaula ana, I kona aleale ana ma ke kiaha, I kona hu ana a maikai.
32. Mahope iho, e nahu mai me he nahesa la, A e pa mai me he moonihoawa la.
Hai paanaau mai. Kolosa 2:21.
Mele, Pualiinuwai. Robina Gula. Mele 94.
1 Paipai ia poe inu inu wai
Poe inu wai, poe inu wai,
Pai lakou la e hoohiki e,
Aole o'u makau.
E pau anei kuu ona ona e?
Pau kuu ona e, pau kuu ona e,
Pau anei kuu ona e?
Aole make e pau.
Heaha keia hooke nui e?
He hale wela anei?
Kaapuni no a halawai a mau,
E hana aha e?
HUI.—E naue boys, huro,
E hui pu kakou,
Kau ka hae a holo lanakila,
Ka ona hoi, e pau.
Helu 11. Na wahine me na kaikamahine. Nowai ka helu 11? No ka wahine maikai. Hai like mai i na pauku e pili ana i keia wahine.
10 Owai ka mea i loaa ia ia ka wahine noho pono? He waiwai oia i oi aku i kona moni.
11 Paulele ia ia ka naau o kana kane, Aole e nele oia i ka loaa ole.
12 He maikai no kana e hana'i ia ia aole hoi he hewa, I na la a pau loa o kona ola ana.
13 Imi oia i ka huluhipa a me ka olona, Oluolu oia i ka hana me kona mau lima.
14 Like no ia me na moku kalepa, Mai kahi loihi e mai i loaa'i ia ia kana ai.
15 I ka wanaao, ala oia a haawi i ka ai na ko kona hale, A me ka mea e maona ai na kana poe kauwawahine.
20 O aku oia i kona mau lima i ka poe nele, Kikoo oia i kona mau lima i ka poe ilihune.
21 Aole ona makau e anu ko kona hale, No ka mea, pau ko kona hale i ke komo kapa ulaula.
22 Hana oia i na kapa hoalii nona iho. O ke kilika a me ka mea ulaula, oia kona kahiko ana.
23 Ua ikeia kana kane ma na ipuka. I kona noho pu ana me na lunakahiko o ka aina.
24 Hana oia i ka lole olona maikai a kuai aku, Haawi oia i na kaei i ka poe kalepa.
25 O ka ikaika, a o ka hanohano, oia kona kahiko ana. E hauoli oia i ka manawa mahope aku.
26 Oaka oia i kona waha ma ka naauao, A o ke aloha oia ke kanawai o kona alelo.
27 Kini oia i ka hele ana o ko kona hale, A o ka ai no ka palaualelo, aole oia e ai iho.
28 Aka ae kana mau keiki a hoomaikai mai ia ia, O kana kane hoi, mahalo oia ia ia.
29 Nui na kaikamahine i hana pono, A ua oi aku oe mamua o lakou a pau.
Pehea hoi Petero. I Pet. 3:3, 4? Ua loaa anei keia ano maikai ia oukou? Pehea e loaa'i?
Helu 12. Ke kula a pau. Heaha ke kumu hana o keia helu? Ka noho haipule ana. E ku a hai like mai i keia mau pauku.
E hoomanao oe i kou Mea nana i hana, I na la o kou noho opiopiop ana, Oi hiki ole mai na la ino, A hookokoke ole ia mai na makahiki, Au e olelo ai, Aole o'u oluolu i keia mau mea:
2 I ka wa i pouli ole ai ka la, a me ka malamalama, O ka mahina hoi a me na hoku; A hoi ole mai na ao mahope o ka ua:
3 I ka la i haalulu ai na kiai hale, A kulou ilalo na kanaka ikaika; A oki ka poe wili no ka hapa, A i pouli ai na mea nana ma na puka makani;
4. A paniia na puka ma ke alanui, I ka wa i uuku mai ai ka leo o ka wili ana; A e ala ae oia i ka leo o ka manu, A e hoohaahaaia na kaikamahine lea i ke oli a pau.
5 A makau lakou i na mea e weliweli ai; Aia hoi ma ke alanui na mea kiekie. Ua hoopailua hoi ka laau alemona, A o ka uhini, he mea ia e kaumaha ai. A lilo no hoi ka hua kepa i mea mikomiko ole; No ka mea, hele ke kanaka i kona hale  mau, A hele ka poe kanikau ma na alanui;
6 Oi moku ole ia ke kaula kala, Aole hoi i naha ke kiaha gula, Aole naha ka bakeke ma ka punawai, Aole hoi i naha ke kaa ma ka luawai.
7 Alaila, e hoi ka lepo i ka honua e like me ia mamua, A o ka uhane, e hoi ia i ke Akua nana ia i haawi mai.
13 ¶ E hoolohe oe i ka hope o keia mau mea a pau. E makau i ke Akua, a e malama i kona mau kanawai, no ka mea, oia ka ke kanaka [pono] a pau.
14 No ka mea, e hookomo ana ke Akua i na hana a pau, a me na mea a pau i hunaia iloko o ka hookolokoloia, ina paha he pono, ina paha he hewa.
Na Olelo paipai a ke Kahu.
Mele.—Him. 572. 8—7. Leo.
1. Aia hoi ke iho mai la
Ma ke ao, ke 'Lii mohai;
Lehulehu na haipule
Me ia Lunakawai;
Haleluia! Haleluia!
Haleluia! Amene!
3. Pau na aina, pau na mauna,
Pau na kai i ke auhee;
Lohe nui na haumana
I ka pu e kani nei,
Hele mai e hoopaiia,
Ku imua o ke 'Lii.
4. Eia mai kela Mesia
A lakou i pale ai;
Eia mai ka lanakila,
Ie su ke 'Lii pomaikai;
E Ziona, Haleluia!
Ala, eu, a halawai.
Pule no ka hapaha i pau a me ka hapaha e hiki mai ana a hookuu aku.
Haawina no Oct 1.  Oihana 7:1—19.

HE MOOLELO
—NO—
TAMAKI IONAKANA IAKEKONA
KA PUHI OLALI O KA HEMA, KE AHIKANANANA O KE KAUA KIPI KULOKO O AMERIKA HUIPUIA, I KA WA O KE KAUA HULIAMAHI O AMERIKA.
MOKUNA V.

          I NA la mua o Maraki, hooueu mai la na puali koa o ka Akau, a hiki mai la na lono i ko Iakekona mau pepeiao. E kii ia mai ana oia e kaua ma Winikika, me kekahi puali koa nui, no keia lono i hiki mai ia Iakekona; nolaila, ua hoouna mua ia aku la na koa hoomakakiu i mea nana e hooiaio mai keia lono, ia wa pu no, ua hoouna ia na koa Paku, Shields. Eia ke ano o keia mau koa i ka wa e nee mai ai kekahi puali koa: O keia poe i kapaia ka Shields, na lakou e keakea na alanui me na wahi a pau a ka enemi e hele mai ana, i mea e hoolauwili ia ai a puiwa paha i kahi manawa. Ua haawi aku o Iakekona i kona mau koa i hiki mua i ke kahua, e kaua aku no i na enemi elua la mamua aku.
         
Na keia mau mea i hoonioni i na koa o ka akau a ane okalakala mai la na hulu o ke kula la ma ka la 11 o Maraki. E like me ka mea mau ia Iakekona, hoopaneenee mai la oia mai Winikika mai me ka lawe ana i na mea a pau e loaa ana i kona lima, na kaa mea ai, na lako kaua, na kaa ahi, pau loa i ka wawai ia e Iakekona, e holo ana mai Ohio mai, nolaila, o na mea a pau i manaoia e hiki aku i na puali koa o ka akau, ua pau i ka ulupa ia e ka Olali o ka hema. I na koa o ka akau e nee aku nei i Winikika, emi hope aku la no o Gen. Iakekona me na wahi koa omilumilu ona he 3,000 imua o ka maka o na enemi, a o Gen. Ashby mahope ona me na koa o ka akau, emi hope aku la no hoi o Iakekona me kona mau wahi koa me ke ki pu aku no nae i na pukaa a Chew'sbattery. E like me ka mea i hoakakaia i na mokuna mua, aole o Iakekona i maa ia emi ana ihope me ka hoopoino ole ana i na enemi.

Ka Hooili kaua o Kernstown.

          Mahope iho o ka hooili kaua o Kernstown, ua awiwi o Iakekona e hooponopono hou i na hana o ka hooili kaua e hiki hou mai ana. Ma ka la 21 o Maraki, ua hiki mai he elele mai a Gen. Ashby mai, e hoike ana i ka puhi olali "Eia mai a hoea aku," ua haalele iho nei na enemi, a nee hope aku la i Starsburg, me ka manao paha e pakele ke ola ma ka apua. Nolaila, hooholo iho la oia i kona manao paa, e hoolale koke no na ai a ka ui. A na ka maluhiluhi o kona mau koa, oia aloa ana mai i ke anu o hooilo, ua kali hou iho la ua olali nei a ka wa kupono e lekei aku ai, wi ka lehelehe. I ka la 22 ae, haawi koke iho la no o Iakekona he olelo kauoha, e huli loa na koa, a maki hou aku i hope i kekahi awawa e pili ana ia Winikika; o ke oki mai la no ia, huli ana, o Winikika ka ihu.
          Hoopaa iho la o Iakekona e nee aku imua, a e hoohuli ae i kona ala hele i manao ai e nee aku, me na koa he 15,000 malalo o Gen. Sedgwick i nee aku ai e halawai me na koa o ke aupuni e kue ana i na koa kipi malalo o Gen. Johnstone; a me ka eleu nui ka nee ana aku o Johnstone i Winchester. O na mahele ana o na puali koa malalo o ko Gen. Iakekona, penei no ia: Na koa kaua lio o Ashby, na Barita-Pukaa o Chew, na mahele koa malalo o Col. Fulkerson i kapaia o (Fulkerson's Bregade,) Puali helu 23, 27, a me kekahi mau mahele koa pukaa malalo o ShoeMaker, (Humu Kamaa) no Begedere General Garnett, na Puali helu 2, 4, 5, 27, 33. O ka PUali 23, oia no ka puali koa loa nona ka inoa kiekie a kaulana hoi i na hooili kaua nui ana a pau, a kau ka weli ke lohe iki ia ae e na koa o ka Aupuni, o lakou kekahi e hooili kaua ana, (Stonewall bregade,) a me na puali koa e ae he lehulehu wale.
          Me ke kanalua ole iho o ka manao o ka puhi olali, hiki hou mai ana ka lono, me he la e paleo iho ana, "E nee imua march!" ia wa ke hoouna la ke aupuni i ko lakou mau lako kaua me na koa mai Winikika ae, me kekahi mau lono e ae e pakui hou iho ana, he eha wale no mahele koa aupuni ma ia wahi. Ua makemake nui ia na koa aupuni aole e haalele ina awawa o Winikika, a nolaila, e aho hoi ke alualu i kela poe koa aupuni, malia o ahu mai ka alaala, a lilo mai na lako kaua a me na lako e ae iloko o ka lima o na koa o Gen. Iekekona ke ahi kanana, a ahu iho la ka neo ma o, he makole ko lakou. Alia! me ka hana eleu no hoi a ka Puhi Kapeku Iakekona, ua hookuu aku la i na koa e alualu me he poe Ilio hihiu hae (Wolfs,) o na kuahiwi, i ko lakou mau enemi, o ike wale ia mai auanei ke kulana o ko Gen. Iakekona Puali Koa. O ka Puali helu 48, oia ka puali mahope o na puali e ae o Iakekona, oia hoi ka puali i hiki kokoke mai Kernstown, he 2 mile wale no koe. Malaila lakou i hoomoana ai o ka la 23 ia o Maraki. He loa wale no ia mau wahi o ka hele ana mai la, a ua like loa ia nae ka ole i na kaeaea o ka Puli Olali; me he la, he hora okoa wale no ia eku ana mai. (Maanei e ae mai ia'u e ka mea heluhelu e hoakaka iki aku au no ka puali Stonewall Baregade.)
          O na koa a pau iloko o keia Puali, o lakou no na keiki io maoli i komo hohonu ke aloha aina, aloha lahui, a manaopaa hoi e kaua no ka hanohano o ka hookaua kuapaa a me ke Kuokoa o ka Hema. Aole lakou i like me na puali e ae o ka Hema, me ka uku dala maoli ia lakou e hana ai i ka hana; aka o keia poe, ua haawi maoli no i ko lakou ikaika a pau, a hoohiki maoli no hoi, imua no a make, me ka lawe ole mai i hookahi keneta i uku no lakou. Kahaha! oki pau ea! Koe nae na waiwai pio ia lakou ma ke kaua ana, a o keia poe koa, he poe keiki wale no lakou na na haole waiwai nui o ka Hema, he poe opiopio waipahe na hiohiona ke ike aku, no lakou paha na makahiki mai ka 20 aku a hiki i 30. He poe wale no i paulehia ma na mea kaua, i ka'uka'u lua ole iho ka helehelena o ke kai ioa, a kuku noi ka pii i ka la makani. A o na aliikoa a pau, noloko no ia o ke kula koa a Kenela Iakekona kumu ai i Vireginia, nolaila no paha kekahi kumu i uila ai na hana a ia Puali, a lilo i mea kaulana, a helu 1 hoi no na puali holookoa a pau o ka hema.
          Eia no hoi kekahi, o na alii a pau malalo o Iakekona he poe wale no i komo iloko o na hooili kaua ma Mekiko, he mau hoa kaana pu no kekahi no ua Olali nei, iloko o ia mau la hookahe koko. O ka oi o ka hiehie a me ka nani luupe i ka wa, oia no na koa opiopio o Iakekona, i awili pu ia me ka nohenohea o ko lakou mau helehelena, oki pau loa hoi i ke one kani o Nohili. O keia poe keiki i olelo ia ae la, he poe puukani wale no no Vireginia. I ka wa e loaa ai ia lakou ka lanakila, a komo lakou iloko o kekahi kulanakauhale, ua hai malule na lepe maka palupalu oia kaona, me he mea la, "ua ulepe wale ia e ka wa a ka naulu."
          He puulu koa nui ko ke aupuni i haalele iho ai i na awawa o Kernstown, me ka manao e hiki aku i Castleman's gap, he wahi ala hele ia e hiki aku i na awawa o Kernstown: aka, o ko Iakekona ake nui, e lohi apa iho na koa aupuni i laila e puauu ai, i kaiehu aku ai la hoi ka olali o ke ale, aohe ano ili. Mahope iho o ko Iakekona hoololi hou ana i ke kulana o kona mau puali koa. O kekahi hapa, aia me kekahi mau mahele e aku elua malalo o na Gen. Garnett a me Burks. O ka lohi hoi o keia koele wawae ana, he 21 mile, aole nae ia he loa, i ke kona ae a loko, hele no e kaua, a hoopaa iho la ka manao o ka puhi olali e hele loa aku no imua. Ma ke kauoha a ke Kenela nui o ka la, e nee hou na puali o ka Hema imua, ua hooko no lakou, a neenae loa aku o Iakekona, aolhe wa a hookui na laau ihu, me na keiki holo wale o ka Akau.  Aole i pau.