Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 38, 14 September 1876 — HE LETA MAI NA AINA E. [ARTICLE]

HE LETA MAI NA AINA E.

PiUuaLapiA, Icī.ai 20, 1875. I Aloha hou no aa ke hai n» i-ke' aao o ka'a £m*k&i e hele nei me ka ©hana ; ole. O k«% 4e4& mua a'a i kak&u aka ai i KapaLaMko. Kuu lstai Na loka, a o keia leta a'u 0 kakaa nei. Eia au rPiladWepia; e hai aka aa ia oe i k« ano o Na loka, ia makou ilula, fae nai l<m ka wela o ia aiaa, aia he lole lahilahi alaila pono, zae ka pola I no nae i ka hoa; nni no na kanāka oia ail na. I kekahi ahiahi, hele aku la iaakoa i i ka holoholo, ia makoa i hele aka ai a ma i kekahi kihi o ke alanni, īohe aka la aa i keia pila, lea no hoi ka leo, ia nanaana aka o'a, ike aka la aa he wahi haole ilihane ae kahi wahiae, a me kahi pepe nuka e hele | makilo ana, o kahi wahine me kahi pa e | ; noi ana i dala ; a no ka nai loa o kao lealea i | i ka pila, ku iho la makon a hele mai la na man mea nei e hookani ia makoa me ke ; noi pa maii dala, haawi aka ia makoa i ke i dala, hookani hou kela me he ala he hapa* j lua hora, aloha aka an, he nai lpa ka poe i ilihane i hele mai e noi i dala, ilihone i like ole me ko kakoa. Alua paha o makon la i i Na loka nei, haalele makou ia wahi a holo a kaa ma ke kaa ahi, elua p»ha hora a hiki ana i Piladelepia, i ka hiki aua ma keia aina, akahi no a loaa ia makoa kahi oluola e kupono ai a maikai' he like loa me Honolulu ka oluolu o ke ea. Olelo mai nae na kamaaina, pomaikai loa makoa i ka hiki ana i na mahina olaola, aohe wela, aohe e like me mamua aku ehika make no ka la hookai, nui loa ka poe make piha pono ka pa ilina. la hiki ana o makou ilaila i ka hora 1J paha ia, hookipa ia aku la makou i kekahi hale, kahi ka lauoho, komo kapa maemae, a iho ana makoa i ka hale hoikeike o Piladelepia. lanana ana aku o mai kou, aole i kanamai o fe:a nani, oi makaikai " aka makou a luhi, a ua hiki paha i ka hora elima hoi ana i ka hale, moe ma ia po a ao i Poauno hele hou ana niakou, akahi no a ike pono ia na mea nani oloko. Ia naua ana aku o'u, ahewa ka maka i ka mea o ka nani, o i helu aku a manaka, ke kaimana, gula, kala. auiani a me ka hao ; ke silika, huluhip\ o na aao a pau. ai.k no malaila keknhi : lei d:umana he #GU,OOi) ke kumakuai, ua i lilo nae i ke kuai ia, aole nao e hiki ke lsweia, aia a pau o Novemnba, alaiia iaweia. Hele makou e huli i ko Hawaii mau wnlii inea hoikeike, a loaa ia makon, i ka nana : ana aku aohe nui, aka,j he naui no nae ho ; , ' hele loa aku la au e htjili i ke ko a ke Kia- : aina o Mani, a'u i ike ni ma Lahaina, a ike wan e waiho ana ua k aki ka elan. Aole wau i ike i ke kalo maī&ila, o na wahi mea a'u i ike, heinau pahu kopaa no Lahaiin, he ahuula, mau umeke laau, he lei koa, kahili, papale pu, me na akua o ka wa kahi- : nani i loaa mai Hawaii mai, ke kii kekahi i o ke knlanakanhale o Hilo, a me ke Ini o lao i Wailuku, rae ka mauna o Haleakala, na Mr. Bailejr i kakanj Na hne Hawan no hoi, me na hua olelo mawaho o ka pik-j, • k E mau ka Ea o ka Aina i ka pouo." o ka ; mea ia a makou i ike ai, o ko Hawaii keeī na hoikeike. I nana wale ia no e mnkon a po ia la, me ka hiki ole nae o mak«.iu i ka hapalua o ua hnle nei, aole e pmu k*la hile ke he!e ia i ekolu la me ka nana nue i na n ea nani a pau : pau ia, hele aku la makou he hal e ho», i nana akn ka hat,a. he ī /a u;ilc iu> o keln a n>e keia ano, un paa uo n\e ua Uo. kuhi he lio map'i, en ka he kii la.au wale iio, e nana a waimu ka inaka, e helu a nio oa. aohe e pau ka nani o u'eii mau ai- . 'ia. eia īiae iloko o oia nani, aohe o'u hoihoi aku. e ake no wau s hoi i ka ni .a lniian. Ia suako« ibko ka ha!e hoikeike, i.'.n.iu maila kekahi wi.hine liaole. lieaha la Kaii.oaoke kalo ina ka oleU) Uawaii ? Mai aku la wau he knlo no, ninau hoa mai la keia. no Hawaii anei oe? Ae. aku ta an. ī aku la o kc:'a r-.au mea « pan mai " £ hanau mni. :v. u h ke!\ i " K? o Uawan : i ak.: la »u. o kek-ih: no ;h o ua aina maikai o k|i hor.ua uei. Eia keia, o na mea kuai maarei. aohe e loaa wa!e mai, 5 ke «ta o ka maia h,vka. i hi, he hapaīua a he hOvikah; d\}% ko ka ipa haole. h« 20 ke&Ma o t%hi kiaha wai ieiai. M.i ka i?o*o;io, l.iUi hoa :«.a- -; kou «na ni hale iioJtrtl;e, ike aku la u~.<u j ! k.i h*naia «na o ke aniaui eia ka hoi h v . luhee \> ale no aniAūi i ke alii. lh-3e j hou makou ma ria h*U» hana hao, tuai Uila ae makou a ke kaona i ft a haie kuai i i M . ; ua ak'a ka iua ua iike iw «it Kaiv»!alihu ka |.«ha p.vuvo na aUmii. N\> ke J«la IV ; iani, *v»l.e e lilo maānei. Ma ke ahuhi o ka la luiat -4, « iun i ou ana uiakv>« i N«<w York, a inalaiia ae e au aku ai i ie k it no Knolani. K oukost t ka Uailu «u.',,, , hoo!oshi ia ntaī lo k »kou o!a, « ik? hou he »«ak.»a a he ,tuka, a >*ia no ** u e pult> ai no «mkou. Ma lu|«i i'3j lu lo aku makoi« i * u ° i«ora | u , ■kv»tt a ka iiaie iunkeike o aja it.4 malaiia kekahi o ! m«*«k*«K kau ana e k-J«, kakait U makvHt a he?e aku !a au a k«4okr, kun |*« «ku in»t kvv i ke kauia o kai lN»l«na. kahea «« U N*ai iu»t au, uo ka ~o oar hot k«, kahi i «u kanaka, Kiuna o k«w» k»)i āu.v i» u ana tta U>.«na », i, t**v. kahi ».*«*, ka htki«a«e kva <» ka ieie im, ui4 ak« 1« makou w«e be w# h» |>«k>'o ia ka uttk» ilmna o ka 3««-a. ||*l akn « ntak«Mi a ka hoj« ir, a i>-.a la p.> : £ ««• !oa ka «a. a *o *r U K-ta i. *4> i' 4".

lele aku ia Hkdetepia, ilok» no oka aa ko ] makou hoi ana i New York, e aa ana no hoi ia aina. A Poakola, e haalele aoa makon ia New York a holo aka i Euelani, a iloko o na la he 10 ka aka i k& aiea.

Kapaukiko, Jras 30,1876. AiiOaa bot.—Eia wau ke ike nei ika sani o keia wahi. He naui lua ole a'u hoi i ike ole ai mamua ma na moeahane. E hai aku an ia oe i ka mua oko makAu haalele ana ika aina. Ua haalele aku la makou ia HontJula i ka Poalaa a ku mai la tnakon ma Kapalakiko i ka Poakola o kekahi pule mai iioko o ka hookahi pale o ko makou hele aua i ka moana, ia makou i hoio mai ai aohe iuai o na mea a paa, owaa wale no ka luai, i luai waie ia no e a'u a hiki i ke kakahiaka Poakahi me ke 'kouio ole o kekahi wahi huna ai. Aka Poakoia ae oia no ka ia i ike ia ai ka aina, a akahi no an a maoao ae he ola i ka hooho ia ana ae 0 ka aina, oi holo aku a ike ia ke kulauakauhale kani aku la ka pu o ka mokn, i naua aku ka hana ia wahi nani, o ka pau ae la no ia o kuu manao i ka make, olioli mai ia ka manao ika ike ana i ka aina, a piii ka moku i ka uapo, ku ana na kaa nui, ua iike ke kiekie me kekahi o na hale kuai o Lahaina. Kau aku la makon ma ke kaa o i ka Hoteie Alii a holo aku la a hiki i ka ' Hotele, aole iua o ka nani e like me keia. 1 O ka Hotele a makon e noho nei, ua like | kona kiekie me ka puka uahi o ka haie wiIli o Lahaina a kiekie ae paha. Holo aku | la ko makou kaa a komo loa no iloko o ka i halo, i n;\ua ae ka hana. ku i ka weliweli; i alakni ia aku la makoa a loko o ka aami ; hookipa, i nana aku ko'u hana, ilihia i na i noho, he weiereta wale no ka moena, he j weleveta na pale puka aniani, he hihiu loa !no na mea a pau. Paa ka noho ana a ma- : kou iloko o ka rumi hookipa, kii ia mai la \ makou e kekahi haole, komo aku la makoa • iloko o keia wahi rumi nuku. na hele a pi;ha ia manawa. He kani ana no ka bele, ; hala ae ana ia mmi, kani hou ka hele, hala ; ae ana ia rumi, ia kani hou ana o ka bele, | hiki aku la makou i ke koiu o ka rumi, me jka ike o'.e nae o*u i ko makou wahi e hele f nei. ke kuhi nei no au eia no makoa ilalo, : eia ka ninkou iluna ikaha o ka hale. Anwe ! Ka mea hou e ! Alakai ia aku la ma--1 kon a ko makou mau rurai nani, ua iike no ' ka nani o na rumi moe me ka nani o na rumi hookipa o knn aina. Ona noho he weleveta wale no, aole au i ike he wahi moena pake kekahi o ka lanai, mai ka hale ekahi a hiki i ka walu o ka haie i ka wekiu he welevefca wale no. Oke pili oka hale . he aniani aohe pili maoli, ina e nana ae iluua hai ka ai. Na aniani ona rumi moe, na iike no kona nui nie ka pnka konio. • >»V m , āli'--miē«*āi 6"kefa . ano keia ano, ai akn a haaiele. Hookahi no a'u me.i ono e noho nei, o ka poi me ka amiati.a hoa. Noho iho la makou a hiki ī ka ai iua la, hele aku la makou i ka hoio kaa, i nana aku ka hana i na hale, hewa ka maka ika nani o Kapalakiko. O ka j palena o ke kiekie o ka hale i ka 10 haie, nana aka i na alanni, me he ia, ua haiii ia i ke k:\pa uiaula, i ka p\i» i ka hae, aohe e ike ia aku kau hale kuai i ka weio a ka hae, mai kahi aoao a hiki i kekahi aoao o kealanui, o bko o na haie, nani na me« kuai. ka iole, papilo a me na mea e ae, A ka i\i.ikolu haalele makou ia Kapalakiko a holo aku i St Louwa nialaila aku a h'ki i Kunpa, Knelani. (.) ka ia ehiku j«lia o Sepstemaha, al.ula huii ho; mai makou i Kapalak.ko. Maikai ke uia kino o na niea a pan. Ki* ae ka la nui oonei, i ka la eha o lulai, aoho an i hiki aku ia h. mn e kuu leta aole i :ivt> ika leaieii oia I*. • * •