Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 39, 21 September 1876 — E alu pu e na makamaka. [ARTICLE]

E alu pu e na makamaka.

E wiki oe e puie aku i o'u makamaka oiaio, e hapai ana i ka oihana Kula Sabati iloko o ka Aha Eaauelio o Hawnii Hikina. Oiai, ua koho mai la ka Ahahui Sa« bati o ka Paeaina Hawaii ia'u i hoa hui no na Kula Sabati iloko o na paiena o ia Ahahui. Ama ko'u mauao paipai e ulu ai ua Kula Sabr%ti, penei no ia. 1 O ua makua uo a pau e noho ana xua ko lakou mau kula iho, o lakou uo na alakai maikai o ka lakou mau keiki, e like no me ka pouo o ka makua, akahai, oluolu, ao pono i na keiki e helahelu palapala, ao i ka pule ohaua, pule malu, ao i na kanawai he nmi o ke Akua, ao e hele i ke kula, a e kuhikuhi pu aku eia ke ola ma o lesn Kristo la, a ina e hoolohe mai ana na keiki i kou leo, alaila, e hoomanao oe no kaua, e holo ana no ke kula ma o kou alakai ana i kau mau keiki no ke Kuta Sabali. Penei lioi ma Kanawailua 6; 7. "A e aopono aku oe ia mau mea i au mau keiki, a e kamailio akn ia mau mea ia lakou, i kou noho ana ma.kou hale, a i kou hele ana ma ke ala, a i kou moe ana ilalo, a me kou ala ana iluna." Ina pela mau kaua e hana ai, ua holo ka hana ma ko kaua kula iho.

j 2 Ina hoi e kokua mai ana ua kumu kuj la aupuui a paa ia hana, e like la me kekni hi mau kumu ma ko lakou mau kula iho, e ! mauHo no knkou o Ukou uo kekahi mau | lala ikaika loa oia hatia, o na kumu ano | haipulo, haahaa, malama iaia iho, noho olu- : olu, akahai, aloha i na haumaua, alakai ma ; k» naaaao, ao ma ka me ka paip&i, a e | kuhikuhi aku aia ke oia ma o lesu la. O I ke kumo. he alakai, he makua, a he kahn !no na hipa opiopio ma koaa hale kula. Pe- ] nei hoi ka lesu. " OfFan noke Kahuhipa {maikai, a o ke Kahuhipa maikai, ota ka i j malama i ke ola o na hīpa."

| Pela wau e hoomaiiao ae nei i ko'n noho} ; ana ma ke kuU o D. B. Lāimana m& Hilo,! - he kumu ia, lie makua a he alakai no na l ; haumana, hana oia nia ka potnv hahaī no; kekahi umu haumana iaia, a lilo i mau ka- | hu ekalosia 110 Fatuhit&, n me na Paemoku ' o M»vkoni&ia. Ma 11 awaii nei kekahi, he. ' mau Lunaauhau, Lunakanawai, a pela aku. 1 Ina pola na kumu e hana ai, e holo no na ; hana Kula Sab.aii. ! 8 No na Kahu Kui» Sabati, a kokua pu 1 ; me ra kusuu o u» pajja, aia iwaena o lakou e olioli ai na pokii, oia ka makaala, hana me ke &k>h% i na i na pauku. \ ao i na himeui, wehewehe""! na pokii, hoo]aulea ia Ukou, kuhikuhi i ke ola ma o Io- ; { su la, ke kumu ike, ahonui. aloha, aole pa» » e«ra«wa, aia ma oaa ke ola o na pokīi, ina pela na k«hu ma ko lakou nian knla: īho, a me na kuniu mpa e holo ke KuU ] Sabati ! Penei n>t I Timotec| 4; 16. *• K malama oe'i* oe ihv\ sme ke ao ana akn, « noho i»*u ma ia tn,tu iues uo ka «m ma kau hana aua ia, e b<.K»la {«e ia oe a m« ka |K>e a pau e hoolohe mai ana ia oe." 4 O ke Kahu Ekal«sU, osa ka -pa&h&na ; |na k« kiha|At, nana no « paipai i namakua, ; a me na pokii tn\ na hana maikai a p&o, a | o ke Kaha Ral«&U no ka hoa paahana pa < I me ke Kahu KuU S*b\ri, kuka, huli, moo? , aoo, i m«a e oln ai kej kula, m* ka hooa>a-' nawaani no e pono at ka haaa a keia u»au ' kahu eloa malalo o ka hana a ko Uua hak«. Peia no i oleloU nia II Kv»r. £. UV " X» ! UiU aa e hoom*uawajutti «« i na Oi«a a pau '■ e pono ai jka p,*e i al«4aia, s Kmm hot ia U. , koa ke oU iioko o Krt»to lean at« lea iwam , : mau loa," *' K hoonianawanai ho» oa, m« he koa Ma>> ; k*i U no Nolaila. h* Um manawanui ka k* kahu. a he haaa ptha i k« aloha. i : IW i» PaaK* wa Kpeao i; 4. Ak*. o ! W Akw ka M«a i pih» i b» aknha, «m k««a | tnak««tak* aaa i mak«tu«k« omu ai ia U 1 ■ koa."L .*> t »m ka haaa a k*U i haiU m U walaaa, m «aakaa, tta k«w«.MKalia K«* U Sahatt. aa U*« p«|ia, aa KkaU. «a» « hana lak\M». e haaa • Uu laae ■ ka «m4ow« oUk ♦ Kk® ttt* U kaa smm »M» o ' ka Iwoea. •»• k« kah© «m« aoa iroi mo <a kahawa». «m«m w«hw%iJ|Mla •• ' • Immo mm aī« «1« Im> KoU OU ( hiMMiai» 11» h«h HuUh i fe» aa Mmi* ī *t«a> h«h » m |Maka āuWa. h nyai>irn»« t

iaa pauka kuhikalū> Peka m«M Smm6T 5; 89. " E huii oakoa ik» Pala#daHeme» iele; no ka mea, ua bhw» oSkoo, k» oU nuaa ioa ko eokoa nwlaiin, a «a hlMi» na i hoika no'u." 6 O ka Imoa maa o k© ||A» l«raeaaa o kraa poe i kaua ae ia, o» faebbi kama e | holo ai ke Kala Sabati He bua oi 1» «2o» | ha, he kana me ke aioha wale ao, aolo uku maoii ia e iike tne ke kuoau kula «apmn, na ke Akua mai ka ukū ma kā lalaoi, ke maa I» haaa, a me ka luan pa o ke aiohā, a na ke Akoa i paipai ia oe e ao man, imi man, haoa maa, i mea e pono aā oa pokii. 7 O ka mau o ka pole pono ifra«aa okeia poe, e liiee me ka hooma-u mau aaa aka o ka wai i ka laaa kaaa ma kahi k|» jmbob, pela no e mau ai ka pak» pono. Pda m» loaue 9; 81. M Aka, ioa e haipole kekahi i ke Akua, a e haaa h<n i kona makemoke, oia kaoa e hooiohe mai ai. M Pela no ma lakoba 5; 16. "O ka pale ikaika ake ka> aaka pono, e laoakila nui ia." 8 O ka mau o ke noi ana aku i ka Uha* ne Hemoieie, e kokua mai ma na hana hiki ole ia kakon ke hana me ko kakoa nawalw wali. Penei ma loane 15; 4. " Aoie e hi* ki i ka lala ke hoohua ma ona iho, ke pili ole i ke Kumuwaina, pela e hiki oie ai ia oukou ke pili ole mai ia'a, aole mea e hiki ia oukou ke hana ke oie ia." Ua maopopo ina e hana io mai ana ka Uhane ilemoleie iwaena o na kola ma na wahi a pao, alaila, e manao maopopo ae no kakou e nln ke Kala Sabati. He ma-u ia mau manao paipai o'a iwae> na o ko'u mau makamaka, me ko'u manao aole i Uwa, a na oukou hoi e hoolawa «ku a lawa ka lei papahi o ke ola no na pokii a me na makua. Me ke aloha. J. H. Pahio. Onomea, Hilo, Hnwaii, 1876.

Haioleloa ka Hon. 0. W. Pilipo no kaaa Ole/o Hooholo e kauoha ana i ke J£uhina Tr«»fr<u, e haatei mai i ke KakanoU• loi ?ia $6,500, i mea e Aiki ai iaim ke ukiīaku no na IUo o keia Ilale, ma ka la 26 o 1876. E ka PERtsu»ESA.—Ke ku nei aa ma ka aoao o ka'u olelo hooholo, a e hooiaio aka i ke kaleana kupono e hiki ai ke hookoia, a mamua ae o ko'u hoike pono ana aka i ko'u mau manao, ua pono ika aoao ona Kuhina ke hoike maopopo mai i ko lakoa manao, "E hiki anei ika aoao Kahina e hooko mai i ka haawi ana mai i na $6,500, e like me keia olelo hooholo aole anei ? P«ue mai ke Kuhina ona aiaa e, "ade m«kou e haawi i hookahi keueta malalo o keia olelo hooholo."

Ua paue mnopopo lea mai ka aoao Kuhina, aole loa e haavri ia mai ana kekahi koneta hookahi maliUo o keia oldo hooholo, a he tuei pono i keia hale ke nana pono iho i ko lakou kalana, a me ko lakoa mana piha malalo o ke Kamnkanawai, a he oiaio &rei he kulaua ko keia hale Ahaolelo i emi iho m&lalo o ka aha Kuhioa ? Aia a ike kela a me keia mea o loko o keia aha i ka minamina i kona kulana iho, a pelaananei lakoa ma ko lakou ano oihana iioko o keīa hale. Aole anei o keia aha ka aha mana hookahi malalo iho o ka lani ? A he aha mana e ae anei kekahi mawaho aku o keia hale ? Ke hoike maopopo aku nei au me ka makau ola, ua ikeia ma ka paukn O ka Ahaolelo ka tnea mana e nnuhi ae i kahi <lala mailoko ae oka waihona o ke aupuni a r hoolilo e like me ko lakou manao a ina ua loaa ia mana i ka Ahaolelo, aa loaa anei i» mana i ka aha Kuhina e hoole mai imaa

0 keia hale, aole e haawi i kahi dala i hoo> holoia e keia aha ? Anb«a ka paaka Ko« mukanawai e haawi ana i na Knhina, he i i«!wa ko lakou e hoole mai ? K huli a puni ka huke, aole ® lo.\a. E hnli iioko o na : kan.iwai, aole i ike ia. Aole e hiki i ka ; makaukan kanawai o ka Loio Kohina k« olelo mai i ka oi ae o ko Ukou mana • ana 1 kahi mea, ke haawi keia halew Aoie anei o keia haie ka n>ea mana nana e haawi i ka haua i na Kahiua ? Aole an«t he liaia hooko wa)« no lakou, • haawi mai i na mea a k«a halo • manao ai • haawi ? Aole an«i he puuku malama waiwai lakoa no ka Uhui ? Aole an«i o keU ka moa na> na heokahi e haawi ai i ke <Ula, a o k«U pn no hoi ka mana • imi aka i k* <UU f Aole aa i tk« i ka mana o ka aha Knhiaa • k«« mai i ka m«a noaa k« k«Uaaa I» i ik«U ? Ma k«U haaa a na K«hi«s • ik« auaaw oakoa, h« wa kapoao k«U « paa ai ke*a hale i ko Uko* maaa piha. a • ktK paa m< ka haawi p«o oU o ka haka aa ko kanwa, Ma k«u\ana a m Kehiaa, aa haoha». haa U ka haaohano o k«U Ahaoi«l<u O ka <ti«4o h.whoio m«v e h<MkaawaU «a h« no m liU o'ka AhaoWo. «Mt ImmW. loU U e keU haK a aa kakaa Uoa n eaai • ka Mvh, a o ka Im, • kaaoha mi i k» Ka> kaeoMow • kokoa ana i aa hnaah»ma o m» leaanMikaaiaaM pa $100; a oa MwWi ;m»«* k«U «Ulo hoahalo hoi, • ka«afe» ***» ko K«hiaa WmNp»», • haawU «m I *«>*> »a ktt Imb» • ko KakaoeUU i Wiki ! a* mU U hooko i b oMo hwAole «i Nolmm.Mi hoakakaU • k» o M A»ko (M«s U NsUV ho« • Uw« mo » ka Imm hM akm • M4>>aika AkauM* a o aa Mi «iak*, •o mmmmm koeUkiMwa leulem» mm h»MiihiMa • m hamiaakaaiMMa, a M h*p. m U ka «Mo ht»h«l» mm» o liko «M U **«*o.«|MUMek*lMV*pfe» *«**«*. ImmmmAOM hM« k«U IMK k» «MM » hnhoi» i b» •«», o —» Im Im» o M oU4o ImlmU h» (mm i» hk<« a paa

MnMn antM ao lee&k - laftsv Ifce -UiWiii p?o lakoa na kei» poe »*!&&• hafliSahei, kehaaieienahflfea iko kkwi kdmahtt«i|io afcn iiaka bkoa iwt B hamaaao ika e aa hoa» oakoku Mn» ika ka HooOiua Moi i ka oleki hoe&oāo ielna aaa maaao» 00, aaln» &oika Mra aa lonouo kaxneai maaaoiano na56,500,a aa auMia aku no, aa kaakea aka no na Kahinai ka Mei, aoioe kakau iaoa ka Um b» «a ©leie hooholo ia, aka, aa kakau iaoa mai la &o kaia. laa he aloha kna ha. teiko iakoe ain kMhaaa hoike auaoiaaioha ? liawaie no, e koho ma ka : ao&o o 1» oMo hoohoīo.

K* oieloia n«, na papa iia L. K. Kiekie! i aa Knhina, aoie • haawi i kahidbfe i hoo. holoia ma na oieio hoohelo maa. He <naio anei, he mana ae k§ ka Aha Kiekie maiaaa o keia haie ? Aoie au i ike, aia mk no a waiho aku ka Ahaoielo i kaM oinau aaaia lakou, <aa wale no ka maaa e ia lakoa ke hooholo no leahi mea. O kaai hana koapuupa aua, a i eie ia, ina na oielo io no na L. K. Kiekie peia, i kua maaao, he hana hookiekie wale ao ia, e hehi aoa ika Ahaoielo.

O keia hale wale no ka mea mana ma na mea a pau, o keia aha ka mea k&uoha, a haawi i na ha&a ia lakou, e iike me sa ka> nawai e hanaia ana i kela a me keia ntea. wa aka Ahaoleio e hana ai Ina e mala. ma ana keia aha i ko lakoa hanohano, eia wale no ka mea pono e haaa ai, e hooko i kana mau mea a paa i hoapono ai, a mai nana aka i na oieio a kahi mea e ae.

Eia hoi keia» malia paha, na ao ia m&i b« e kahi poe «ae mawaho. Hemeahookahaha i kaa manao ia raea. Ua haaa ba> lota keia,a me keia mea o kakoo no ka hilinai ana i ko kakoa ike iho, a pela hoi ka poe nana i koho n&i ia kakon, oa hilioai no ia ike; aole he mea ka iko kakoa hilinaiia, ke heie mai kakoa, a noho haamana kala, na hai e a'oa'o mai na olelo, a na hai e hoololi ae na manao; ake hilahiia nei kaa ahane no keia mea, ina e haawi pio ana kakoa ia kakoa iho ma na kapnai o ka Aha Kiekia, na haaiele kakoa i ko kakoa kalana, a aa hoowahawaha hoi i ko k&kou hanohano iho.

Ue mana anei ko na Kahioa e hoole i ka mana Moi, i hoapono ai i ka haawi ana mai i keia dala ? Ma keia, aole i kapooo iki i keia poe Kahina ke noho, a hana pela, e hoole i la makemake o ka Mana Kaa Kanawa» o*lte aupani. Ua hoohoh»a e ka Ahaolelo, ua hoapoooīa « ka Moi, a he wahi hiki anei ia lakoa ke hoole no keia mea ? Oia anei ke knleana kapow O aa Kuhina e hana akn ai i ko lakoa hakn, a i keia ha!e hoi ? Oia anei ka mk® oko ka Moi hoopomaikai ana aku ia lakon, e hoohoka mai lakoa laia, a i keia Halehoi ? O kaa kekahi mea ino loa a keia Aha Knhina i W ai. He haea hookiekie loa, he koe ika makemake o ko lakon Moi, nana i haawi i ka hanoh&no Knhina ia lakon, a ka hana knpono no lakoa e noonoo iho ai i ke> ia wa, a ke ike iho lakoo, aa hooholoia e ka Ahaoielo, a na apoao» hoi e ka Moi, a 0 Ukoa hoi e kne mai i ka makem&ke o ka Mana K&a Kaoawai oke aoponi. Na'u e hoike aka. £ kaalete tk» kOum iim moAo KuA*** o l*tkou e noAo /<i, a < hoiAoi tku Iha Moi i <t« līook*A« • Wm.

Ke oleio mai nei lakoo, «ako« « b«awi i k« dalft i hooholo», b>* k« kM i k« Kamakaaaim. B kiki k> «m» i m po« Kuhin» 1» k* oldo mai, o ka oieio kookoio » k«M HkK » kookMwakwi |ld,ooo ®o aa lilo o k«w ImK a M ipoMN» hoi • ka Moi, b« ko® u« ia ol«io hooholo i k« Komak»u&«r&i * Aolo. PeU ao ka bk«at* oWo hooholo »• k«b. OQA paa dala U i hoo* kaaw&te«, • pa* iuml, » o km hw», k»«oi ka m«a i bo«, a p«hea la • kiki ai i k«ā h». 1« W hoopaa i ka lako* hana, k« oto • hoo» kaa«ral«ia i kaaviaa ho«. E hiki mmī U iakoa k« otak> mai, o IMa hookaawale «ea anaika £16*000, ha ka« K&maka&awai U? AOIA. ha k<« ko lakoa k«t i kan t Okakaako» wai« a« ka haaa kapoM.

R hiki aa«i i* Ukoa k« !»*•«»* nak« K«M«kaMwai. a »• m ImMwai, w» h MihKMMkmwMM kwaimik». hi 40» a« ka pp», MMk». a m m bi» ka. ka«apM,M (M« Ua», w«ife»M> m ana awakMi *a hoa AhaoMo f A«fe tT% kaw*aia «Mi na k* b btoNp)i wiilni HfrT>m «MM miM hila bnaw«L ko kak&« «* i » W la M h% |m m» i ka» «n «m f B h*h k% mm Kah«» »|Mt »a «afe» «Wh, k»kM K»> eeakiwawei «Mi k«M f A MM W \m St» M«kana«wu % ihoa Iwi MikiKlWh kusww wi ♦ hjbwi wei I» Mk (M»»i»WkMiiMb «Mite Kv mk* ool» koo kob.

u4«*kiAW «M» Ohft»)k lHMk*k» MM> • MMltkNtaMNl» AlmMh mV»HAM>I» m» H* p«* <bk M»i lnMlip*. l—Mm »«tl»«k«k Mmmh • <<*bM)k MI• WUi«k*. K «īk I» «Im : Immnn^:: I*%«• ' I;"

ul±m I 3Ē±wmJĒĒĒm; • ii 11 ' )»rn*i^WTr™htohāi^mmM km m***k*.m*m*M*m ai, a <3mkd bwle» m»,h* Ma&iU.