Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 39, 21 September 1876 — Na Anoai o ka Ahaolelo. [ARTICLE]

Na Anoai o ka Ahaolelo.

Ano, ke ano hiki aku nei ia makon ke hoomaopopo i ka aneane ana mai o ka maiiawa e huli ai ke au o na Hon. ma k mea pili 1 ka Oihana Kankanawai o ko kakou aupuni o keia Kan, ©ia hei, e hoopanee ana ka Ahaolelo i keia mau la koke ae nei, a ina e holopono i keia la a rae ka la a{x>po, alaiia, e ko ana paha ka manao o ka olelo hooholo a ka Hon. Mr. Birch i waiho mai ai, "e ooiia'ku kaoluoln o ke alii ka Moi e hoopan i ka Ahaolelo i keia Poaoao ae, Sepatemaba 23, oiai, ua pau na hana." Ma ka Poakolu o ka pule i hala, ua ala ae la he hauwalaau mawaena o kekahi mau hoa hanohano mamuii o kekahi olelo hooholo i wāiho ia mat e ka Hon. j Mr. Kalaukoa, e hoole ana, aole e hilinai i ia ka Papa Ola, no ko lakou lawe ana i ! kekahi mau mai lepera i Kalawao, mahope iho o ka papa ana o ka Ahaolelo. Ma keia kumu hana, ua kamailio ia a ua kaena ia hoi ke akamai o Kahui, ke Kahuna Hawaii nana i lapaau iho nei kekahi mau mai lepera a ola. Ua maalo iki kekahi o na lala o ka Paj»a Ola maloko o ka Hale Ahaolelo, a i kona ike ia ana mai, ua paluku ia mai la me na pohaku o ka inaina e kekahi mau lioa, ma ke ano, he hookiekie a pakike i ke kauoha a ka Hale. Ua noi mai la ka Hon. Mr. Birch, me kona ano huomakeaka mau, i wahi e ike io ia ai ke akamai 0 Kauka Kahui, e hoopau ia na lala o ka Papa Ola, a e hoonoho ia ua Kahui nei i Peresidena, a o ka Hon. Kalaukoa me Kuwauwau ma na lala. Hu ae la ka ' aka o kahi, a uuha hoi kahi. ; Ua lmpniia ka noonoo ana ika bila ■ auliau loaa makahiki, a m:ihoj>e o ka no;.ke ana o na aoao jKiio elua i ke kakaolelo, ua waihoia ike koiuile wae. Oiai e ; kamailio ia ana keia bila, aia hoi, ua koiuo mai la kekahi \vao keiki uuku, jx>hea la kona konio ana mai aolo i hoomaojxij«o i»i, holo kaapuni ue la maloko o ua : uei, e maaloalo ana a e hoolauwili ; ana niawaena o na hoa. Ua kani ka aka a na Ikkv, h<vuohauo no keia mei\, aka, ina , j»iiha lakou e lohe i ka hailonaa kalū kij io Pinaau, ke mauao nei makou, e pihi | ae ana kela a me keia i kona pililakeke, huki iho i ka papule a nalo na inaka, a me«ka jmuwai kaumaha. nie ke kino haalulu. e nilii hele* aku ai a nalowali' mai na niaka aku oka lehulehu. Ua muuao nuikou e aku i k;ina mau Uo.ik.vka ik> keia hailoiuu aka, e jviu e hoi auanei l;i--kou la i ka inakau, a auhee aku, nolaila, 1 keia j>ule ae, mahojK i aku o ka jmu ana 0 ka Ahaolelo, e jxii aku ana makou. Ke ; ano haalulu e mai nei no ko makou mau j inanaiuana lima, Heaha la ? Ua hooholoia ka l'ila o. hoohoihoi ai i ka hooholo mokumahu pili aina. He j $100,000 ke kumukuai i manaoia no ka i mokumahu hou ; a he $1,250 ka haawi kokua ake aupuni no ka nuihina Ua kapaeia kalii e h;vawi ana i ka Ahakukaninlii ka m iua e ajK>no a me ka ole i na liana a ke Kuhiua a na h:uiwi piha ia ka maua ike Kuhiua. Ua ano 1»u ka nauki na hoa i keia hihi, ma kain i ok'lou ae la uialuna. oi.ii. lu' luH>\vahawaha. a i ole. he hiliuai ole i ko kakou Kuhma Kalaiaina. a nolaila, ua ĪHHiholo lakou e like uie ko lakou hilinai piha ia i ia. a me lie la. aole mea nana e houhewa aku ia lakou uo ia hana.

<) ka I\xiha o kela ka manawa i hwholoia no ka heluhelu hou ana i ka hiia haawiua, aka, ua h.K>[vi;i-v ium ia. : Mv ht> 'U ua kank;ia na m.ika o na Ikw ! »ua koia mea, a e kaK aaa lakon a ike ]»ono i na bila i kakau iooa ia e ka Moi a me i>a l>ila i hoole is, alaihi, o ka hana hojv k»a ia. A hiki ni.ii Li k, ua hiki aku ka hduna o tu eUIa i hvx>h*oloia ma ka l>ila haawina i ka $1 A>9t>AHK>! Mo ka hui pu o!o i* o $100a\X) no ka moku mahu hou, n me ktkaht man tausani e ao. latano.ua hoojvunx» h« ia ka hila kana«rai e liaawi aq» i mcdala i na makua k<ūki lehulehu, He iuedala hoohaoohano o ke aao lt4o kele>axre mae wale ka na hoa o ka flale e lei nei, ho hoike ; uo ko Ukovi līlo &n» i mni lala no ka I hui iu.il u i kajvūa o - miliona a |>akoo wale aku " M< 1 ko kiv.o i:i.ilvH'lv*\ mo na hu»hio!i;j am> I.unak.«ua\ta) ku*>*>, a mo kal>\i kant olu o ke k•!«>*, na holuholu uiai 1a ka Mi Kalauko* i koia oh lo hooholo No ka ua Inki mt< n.> lono e kaua ana na anpuni o !bntam» »ie a ma> h» |«ha r knuo pu laaku ana ko kakoaaw» puui ūoko «» ia kaaa aaa, nolmla. e hjobi>Uv ia—M» k* t;.i» o ka 1 «liui lla«F-au a ma ka tn.-uk») o keu Hai« Hac.vha«i\ • kauohu» ke Kulima Kaua e laoikē kok# ak« i ua m*u aopnn: nei * manao hw « ka«oi» » k\>kaa a«a k««a aupani Hawau ) w» fc»»a * ma k«k*fct aoao f«ha, aka, •> ku ka«wa!«> aoa ke«a a«)ftaai e>e ka U«r«i»wo oie akw 1 k* U«a waa k»t> au*. Ku ka aka a uwimae k* iwia«:y»t> i ka J Uatvx t,vv.UiUuuA k> w lioaham ii.mo i Wo nvau k>sa, AoJr »»0 ka {«ha i« i ilw He kanahiktr Utn.u>i «iala a lohu t «raK aku i hvvUK»k> ia ik> ua uuti« uiaka

fcfla a mp na waha o fla paltun«īHl M noa e aot t-fce koa no ke koa, ei hoi ka iala he |Mp« aku. Oia aae paha, tta ike no oe, o ka timeke poi a me na amaama ko lakou hoa paio mau; oiai, he wiwo oie ko lakou hele an& imua, a he lanakila iaau. No kau mao hanahoohenehene, ke not moi nei ke ala paoa o ka paia i Puna, e hooholoia keia maklo iho. a ke manao nei makou. he mea pono e hoikēlāaku keia lono i na panalaau o Samoa a me Fiji, i hoomaopopo iho ai ia mau aupuni ike kolaoa o keia Aupuni ma na mea pili i ka mana koa wiwo ole, nona ka heluna- ka mea kaupaona i emi iho malalo o 70,000 ala ! a oka huina pau o ka ikaika aia mawaena ona huahelu mailuilu he 30 a me 40 koa ! Eia ka ua hinano nei: E hooholoia—E hookaawaleia mnioko o ka Bila Haawina o keia maa makahiki eloa e hele nei i $30,000,000 no ka haaa ana i ka pakumoaaa hoolaln moka o ke kaoaa o Hilo, Hawaii, e hoohni ana i ka lae o Leleiwi me ka lae o Makahaoaloa, noaa ke kowa he 12 mile.

| Ua hoopaapaa nuiia ka manawai o Makawao, no ka liio ana ia hai ka hana ame ka mana. Ua makemake kekahi mau hoa hanohano e hoihoi hou i ke aupuni. Ua waihoia i kekahi komite wi*e. Ua hooj>au lōa ia ke kanawai Hookamakama. Ma ka Poalua, ho 11 niau hila kanawai i hoihoiia mai me ke kau inoa ole ia e ka Moi. O ka bila e hoopau ana i ka auhau kino kekahi i hooleia, a ua hoohalahala na hoa no ia mm, ake hoao nei e imi i wahi e hapai houia'i a waiho hou aku imua o ka Moi. Ua ka Hale ma ka Poaono nei, a noho hou i ka Poahia, a ia la, ua noho mai la ka lioa hou, Mr. Ceeil Brown, (Kikila.) Inehinei, ua hajw iia ka noonoo ana ma ka heluhelu elua an» o ka hila kanawaie | hoomahuahua ana i ka auhau maluna q j ka waiwai [wa me waiwai lewa, he 1 ke- ; neta niiiluna oke <iila. Uaala ae la he ; hoopa»\|iaa nui, kue aku la na Hon. Mr. Pilipo a me Waterhouso, a ua kokua na | Hon. Aholo ume Bireh. Ua kani ka K-o i ke oli, ua kiki ka hou, a ua pii ka i ula, i kau a mea o fea liki me ka leo nui ji ua pomaikai a lehulehu wale. E pvltr ; ana ka ka poe ilihune, a e kau ana ke j kaumaha maluua .o| ka |>oe waiwai. Poj ina iho la lakou, v| like me ka nui o ka auhau a lakou o k»ju aku ana maluna o : ka }K>e wniwai, oia hoi ka halekuai lole. n\tMv luo. a |>e)a aku, |H'la no auaiui e kau mai ai lakou i na auhau oi ae o k<» koikoi uo ia mau pono o koia ola ana maluna o na inakaainana ililiune. a ma o ko iakou hoopii ana i na kumukuai o ia ; mau j>ono hiki ole i Ike kanaka ke j>ale ae, ! ma o ka uku palua! ana'ku i na kumu- | kuai no ia mau mea, malaila no i kau ; mai ai ke- koikoi a :ue ke kaomaha īnaluna ona makaainana; a lilo na lakou e uku ka auhaii o ka meti waiwni, ma ke kau ia ana mai o ke kumukuai kiekie, a 0 na wahi moa ai. me na wahi aahu lole he $5.00 i keia la, <? pii ae ana a i ka umi, a oia ka moa o pnk i ai, o ka p<k i , no ia a pnhi / Ua waiho ia niai he 11 bi!a i kakau nnu ia eka Moi. j Ua ae m ioli u;' kJ'kaln m m hanohano 1 ka '•hulm ka o kona mau haku mak;uiii nana no kon i ho ipi'iimoa u mahope o na Kuhina." Pela io atH-i ? Aloha wale no ka hoi'