Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 40, 28 September 1876 — HAAWINA KULA SABATI. [ARTICLE]

HAAWINA KULA SABATI.

BELU 2, SABATI OCT. 8. KUMU lIANA.—Ko Setepano olelo pale. . PAUKU BAIBALA.—Oihana 7:35^50. 35 O ua Mose la, ka mea a lakou i hoole ai. me ka i aua'e, Owaila ka uiea i hoonoho ia oe, i alii, a i lunakanawai ? oia.no ka ke Akua i hoouna aku ai i ali„ a i ola, ma ka lima o Isa anela aua i ike »ku ai iwaena o ka laau ooi. 3tf Nana no lakou i alakai iwaho. e haoa ana i na mea kupanaha a me na hoailona ma ka aina o Aigupitaa me ke Kaiula, a ma ka waonahele i na makahiki hookalii kauaha.

37 O ua Mose la keia, ka mea nana i olelo mai i na mamo a Iseraela, E hoola mai ana ka Haku, ko oukou x\kua, i kekahi Kaula. mailoko mai o ko oukou poe hoahanau, e hke me a'« nei; oia no ka oukou e hoolohe aku ai. .

38 Oia no ka mea moloko o ka ekalesia ma ka waonahele, uie ka anela nana ī olelo mai iaia f ma ka m&una ma S\nai, a.ine ko kakou poe kupuna hoi; a loaa no iaia na olelo hoola, e haawi mai ia kakou. 39 Aole i makemake ko kakou poe kupuna e hoolohe iaia, aka, kipiiku aku la, a ma ka naau, huli hou no i Aigupita. 40 lae la ia Aaiona, E hana oe i mau akua no kakou, e hele aku mamua o kakou ; no ka mea, o ua Mose la, ka mea i alakai mai ia kakou nei, mai ka aina o Aigupita inai, aole kakou i ike i kona wahi i lilo aku ai. 41 Ala mau la, hana iho lakou i hipi keiki, a haawi aku la i mohai na ua kii akua la, a olioli iho la lakou i lea mea a ko lakou inau lima iho i hana'i. 42 Alaila huh aku !a ke Akua, a kuu mai la īa lakou e hoomana aku i ka puali oka lani; e hke me ka mea i palapa!a:a inaloko oka Imke aka poe • kanla, 1". ka ohaua a Ir«eraela e. iut lawe n>ai amn on kou ia ? u iua mea i |>epehiia, ame na uiohai. ina makahiki hookahi kanaha m ki waonahele ? 43 A ua kaikai oukou ika halelewa o Mokika, a me ka hoku o ko oukou nkua o Kemepana, i na kii aoukou i hana'i, i mea e hoomana aku ai ia lakoii; a na'u no oukou e lawe aku uia o aku o Baburona. 44 Ua loaa no i ko kākou poe kupuna tna k.\ waonalieie, k§ haielewa i.oike, e ii ke me ka olelo-aua i 01010 inai ai ia Mose, e līina ia mea me ke kuuui ana i ike ai.

45 O ka mea hoi a ko makou poo kupuna i lawe a kai mai ai me I. -aa. i ko kuleana o ka lahuikauaka e a ke Akua i kipaku aku ai, mai ka maka aku o ko k.ikou poe kupuna, a hiki wale mai i i:a ia o I )a- -\ uia. 40 Loaa no hoi iaia ka lokoinaikaiia mai imua i ko alo o ke Akua, noi aku la ia e lioomakaakau i wahi e noho ai, no ko Akua o 11 k l<a. 4T Xa i>olouioiia nae i kukaoi i haKnona. 4S Aka, aoI«; <• noho ka Mea Ki. k o maloko o na luakni i h.inaia e ua !ima; «■ :i--ke me ka mea i oh! ;a ueū ai e ke kauhi. 49 O ka lani ko'u nohoalii. a o ka ho nua hoi ko'u keehena \va>vae. lleaha ka hale a oukou e kuku'u ai no'u ? w ahi a ka Haku; heaha hoi ko'u v»-aiu e maha ;u v AO Aole anei na ko'u iiina i haua koia mau iuen a p*u ? -Mele, Him. B—6> Leo. 1 In v kuleana ko'u Ma kela ao maikai, Pau kaa uwe me kuu makau, Hauoli \v*U> ae. Ina kue ko keia mo Ko lalo ko ka po, K paie »i» i\vo ole au I ko lakoa huhu. Pule e kokuaia ka poe i hoomaania, ha ; nainoia. oieio in.»ia, i kupaa, i makau ele, i i.auo!:, i aloha i na eneiui, A e. -Ya y>;iati ii na Kuinu. P 3.'*. Mom'. hai m:»i i iu inr.A »• pih sna iai*. iiihi ks i<a;;ku ma; 1 11,- ko iki maikai llaii»«ia i ek<>iu 1:1:1:4:11» ma ka Uaio o kona makuakaae. *2 H«>o.n:a mawāho. 4 Kina o ke kaikau,..! i!n a Ta raō. '• laweia, a maUmaia i ke.ki r.a;.-< »'» t"a aoia a n*»ua<» oia. » mana m» m oit io, a ina na hs:ia :»i;a. V ma k<" niau niakaliiki 40, K::p:i ka ii:a; ao s,:< t>na v ike i kona pof l.oaiiaiian. i ko .< k, lakou piiiki,*. 7 Ma kona h<<:i.* an.t o k.> kua. kij»aku laki'U im.n > 11.>'0 «<••» a ;,<>..<■• «uahUiui uia ka ain» o a maa :.a kpik»k»iK' elua maiaii*. i' A I .1 » 11» i'i.v kaiuki 40, ikv «m» i k»'k»l. 1 au«'.a o k.\ H »• k«t. m.iKAo o k.t i.<«p.t!tp.» 1 < k» !..;■. ,v, i. Kmi.Oui* o « •• k* *:u .» v . 1 1, «: !ks>i ak»-!' i k» iM-i-a»')*. N»\»*i M.w ! hooi.u» i.ku ! ka 1M »>t t*'!** All 10 vti» 1 »h:< 11 v» i*ko t. a 1 » l*oi * A »>i» hikou m» k» .iiun ~<« ju - l' :sū. Alak*t M,%c 1 k» Ktun!.i iwaho o k<> ah» ? A lt»u» *•;.<* \ , * r aha f Mā k a »m.t hoa * A m» k,' k». !.» ■* * A enā k» *-*oii*h*>:eiu>* * \,< ;i\ uuklN' i ki ehi»? MaW« 1 k»kau«» *i k<-» m»i. ? Mimi » k« a»okuiva 4 » i t» mo k*t>» 1«. T lle*Vi* k» M<V# «r*ns>,» h ,v (,r k%Vt a lakou «• htv,4<*l»e »> * K»rswaiUi» \$ '> \\>hoa ir;> k* "» *

Jf 88. Osvai kei» kaula ? Maloko oka tkalesia hea Q«at Ua like palia ka olelo ekaleaia luaanei, ine ke anaina o ka poe I»eraela. O Moae no iloko o ia anaina tne ka anela <Plebora ma ka naauea o S'mai, t ka wa i haawiia mai ai na kaaawai, na olelo hoola ke malamaia, Koma 3: 2; i7: 10. Eia nae kekahi ano; o kela kaula ! i like me Mose, o Kristo «o ia, a hvle p« ; oia me Mose, a me ka poe Iseraela raa ka j waonahele. 1 Kor 10: 4. P 39. Makemake olena kupnna e hoolohe ia wai ? ia Mose a i ke kaula. A aha | lakou iaia? a huli hou i hea ? Puk. 3i.':l. 16- 23; .17: 3, i. P 40, 41. Heaha ka Aaiona kauoha ? No keaha? lleaha ke ano o kohikou Akua I hou ? a aha aku la Lkou iaia? Pukaaua j 32: I—6 i P 42.43 A pehea ke Akua ia lakou ? 110 i aha ka pu »li oka lani ? Ka la, ka mahi i na, na hoku. Ma ke kaula hea i pal:iy)ala īa'i kein mau oU?lo Y Amosa 5 : —-7. i He'ulielu; Owai o Molok.i ? Ua like. paha ;īa nie Baal;i. Ua hoomana ka poe Isera- ; ela ia Uaala ma ka waonahele. Naiiehi 25, 2—5. Babuloiia, Damaseko, ua lawe pio . lakou, ia Damaseko kekahi a ia Babuloiia kekal'.i. P 44. Ileaha kekalii mea i loaa i nā kihnna ? Ka halelewa holke, Puk. 25 ; : 40. .26 : 30. Nawaii hana? P 45. M iliua i kaiia'ku ai ka hak'leI wa ? 3le wai ? Owai ia laliui kanaka a ake Akna i kipaku ai t Me na kupuua, ! iialelewa a hiki i na la owai ? i P 46. Heaha'ka i lōaa ia Davi*la? lleaha kona noi, 'kon'a makeuiiiko, koua hoomakaukau ana? E kukulu i liele 110 wai ? P 47. Ua ae ia auei ia Davida e kukulu i hale no lehova ? Xavvai i kukulu ? : P 48—50. llealia ka i liooieia ,'no ka Mea Kiekie ? ilealia ko ke Akua nolio : alll ? Heaha hoi koua keehiua wawae ? : Ileaha na ninau ekolu ? Maliea i kakauia ai ? -Isaia €(>; 1,2. Ua akaka :na koia man olelo, aole o Se tepano i kue ia'?«l-08e me koua mau.kanauai, aole hoi i kue a iioowahauaha i ka iu ikini. Aole nae oia i hookiekie loa ika iuakiiii ine he inea la aole wahi eae e noho ai kc Akua. 'Meh', lliin > T—l 1 Nani'no ka Me ka alia li.u-iwai : Ile'e uiai na kaaiam. na kip.i ui nei. Loiie, hiv!i. inii ]m 1 ke o a no oukuu ; Xoonoo a iioopaanaau v I ka olelo a le<u, Ai/ .naii a A't' Kahu. Na nmkiiH. Ua niaheleia ka olelo pale a N lepano i ekolu inala'le. 31ai hea a i hea ka inahele 1 ? Mai ka p, 1 a i p. !9.

Mahele 2. niai hea ? Mai ka p 33 a i ka, p 00. oi.i ka mahele ma keia ia. : Ma keia inaw inahele elua he mau hoolui'iii wa;e 110 anei ka Setepano i ka alia !ji-ok-.-Ktk>.-K> ? 1 lai nwi i na oleKi ano lioo- : ; nauk:uki la aiia. P 9, -J5, 2u, Sīf 2->. t 2v>, : ■ 3i>. A< —4 i, 4' 50. Na keiki. Ilai mai i ke ano o Mosc v 1 lle keiki inaikū. l'.i hanaia i vk<>!o ; malama no ke a!..i * Loaa ka haina' ia \\:u ? . Ilōoīei ia oia ;\\ a ; oho ke aha Y : a inahe.» >ia i w i:! . i i'i : n■ ko :iha : A ; loaa ī.i wai"r a i;!o i keiki l .in.ā nawai? Xa ke kaik i- i!:ua- .-r Parao. Iloom.ni aiu i (.« a ī k i ih ' ■ | ii ana ma k.i li.ūe ain'llai iv.ai 1!> he:.. 1.2\ - -:i', M, <e i ; .1 a . ī al .k.ii no ka |'oo Im iiia» iiea as.;i a i lu.i : Ma ke .iha o«ikou e hi>ohaiiKe a. ine Mi>se ? M:t ka l :ialele a:ia ina : i*.'».<a. ī ī.a \vai\»ai, i ua huuoliano o keia : a I u,|'u me ra i.aipnie a he!e |>u aku i kn iaiM. Ke kula a i-au. Ma ka hele mua ana o Mose e koKua, e :;oopake!ei kona poel;oaha:uiu makeīuake auei lakou īa ia ? Hea- : a ka o.elo j>;ikiīce a lakou i hoopuka aku ai ia iu: Ohumu anei a hooino lakou ia ia ; a hn'i ; e l;oi h.'i; i Ai\jup;t-a ? A inanao anei lakou e pej:efn ia ia a make « keU'n mana- \\ a ? «a u i noho j»i ka mauna a loihi, l.eana ka lakou i hnna'i i ,\k;;a n<> Uk.Mi? Iloonun:» !akoa i.i «ai ? OuaiMoh'ka ' l'u ai ka hoka akua o K,'uu paua ? \ali««l« ..0.0 |-uh.«, oi i kikaiu hoku i 1.00- « maA:j'Hita. r<>:«' aiu k< k i *ikv < i mau e\i v >, l o < \ .v> I aie • o V, »,J , « Healia ki mn>i > i i n kak.M» * l' o '''' 1,1 iik k ki Akua oh'lo. e 1 iiu tna« i k;, l'a.-t«>a..» llemoie e. « ;i kaka • na i;t.»i a .o. iia \v ;*< \»> pi.i «.•» l,. M i, nu> n.i kauo! » j.i K hoi«< inau i iih Ku .a i nii' Ua i o. pa* i»oii<> i na h.-iawina H>'tko ma i ka pauk.i lio\<i<s* j. ; v Mt h I.;* !.«\> W\v.l , o'\l N »> «iu lvt.V»'i*. I' k. •; . W L;» ae. W . u,; •: k . M:,' . i\.< ka iv:, W*; nt.<; ka . iiu mai, N • k , !'••< :■. Mt k\ u,ftke«4i r,i!.' i n s :»;•«: a .... .i.■*}.«* k » h,.h \r* ; k.-» »■.•<;'.ci!a. i uial.na ht»A<.aj-* K,; ,a i. iiauk* m * li.' O,; !A-(>.h T - <tiV Hr M*k. Whi Aiu Hoi K»am»!V.u. mnha pcfai *il» bon. »>• J. !V k* k*»ki l%i**r*i o k« «» K>paap«v »> tt»»ko« »;«• ntf p* «t»s\ka.' « b«vifiua ikr * no ti* l*:* % » |«k v.

He u« unho 4\.t!tu Vha> tma anfi o Rev. E. Kekoa ma Āaluaaha i Molohp', tnai ka huomaka ana mai a hi&i wali- i ke kipakuia ana me kuu mau vmhi ukana, mailoko aku o kpi hale o.ua Ekaleaia la. E Ka Lahui Hawaii, na manao aa, he pono ia'n ke hoike akoi imaa oke akea, i ke aao aui oka moolelo malana ae. Nolaila, ke noooi haahaa akn noi aa i ka oluolu o ua Hookele, eae mai ia'a e waiho ia mea ma kahi kaawale o koa kino, i mea e ike pono ai na kini ohana mai kela a me keia pea o ka aina. '

O KahaxA ma Koolanloa i Oahn kuu home no na makahiki ewalu, mamuli o ka oihana hai Euanelio. Ua noho au a aloha ia wahi, a tae ka poe aui ao aku ai. Ua hookaonoono ilaila, me ka manao, oia ka ! pahu-kn hope a huii a« keia noho ana. Aole ka pela ka manao o ka Haku. Ma kn ia 15 o Maraki 1874, ioaa ia'u ka palapala mai ka Ekalesia mai ma Kaluaaha i Molokai, mao ko iakon Komite la, oia o D. Kailaa, J. Kaoo, a mo S. K, Kupihea. A o ka maaao nni oia paiapala, oia keia, 1 Ka hooholo ana o na hoahanan e kahea mai ia'u i kaha no lakou : a o ka nkn ma kahiki i hooholoia e iakon no ke ola o ke kahu, he elua haneii daia, e haawi aaa i ka hale a me k% aina pa, i wahi e uoho ai, a me na kokaa aioha wale mai. Lnwe au ia p&iapala, a noonoo no jcekahi mau la, no ka pono ke ae aku, a ke hoole paha. Mahope iho oka hala ana o kekahi mau la, ua loaa ia'u ka manao maopopo no un pnlapaia kahea kahu nei a ka Ekaleeia o Kaloaaha ia'u, oia hoi, uaae aa. Ma ka ia 23 oia m'alnina no, (Mamki) 1874, kakau iho laau i paiapaia na uaEkalesia la, mao ke komite la, a'ma ia palapala, ua hoike aka la au i ko'u ae ana i ka lakou kahea. Ama ia palapala a'u i kakau ai ia lakou, ua waihij) aku la au i kekahi noi ia lakou, no ko'u inanawa e hoi aku ai me lakou.

Mamua ao nae o ko'|i hooholo mnnao ana e hele e neho Kahu Ekales;a ma Ka-

h.aalia, ua pikui mai la me a'u na olelo keakea, e alai hiai ana, e kaulii ana hoi ia'u aole e haawi akn ika ae[ Eia kekahi oia inaii olelo, "Mai hele olujv ilaila, he Ekalesia haua iuo Kahu kela, jie imihala, a pela aku." !

Aole no hoi au i hookannlnaia no ia mau olelo, no ka mea, na ike uo au, aia ma ke alauui o ke kea, kahi a ba knpuni a kun Haku i hele ai, e waiho ana no na mea hoohihia he nui %vale. Xola la, ua hopo ole 110 :ui ia mau olelo, a ua lioij>holo no i ka ma»oo e hele. Ina paha e liana ino ia nmi, a maikai ia mni pahn, oia iho la.no, No ka mea. aoho h:*ipu!e e kukini aua no ka nomaikai lani, i hal&Trai i|>le me na ene>n e keakea mai ana.

j Mnnina ae no Loi o ko J ju kakau ana i pa- ■ lapaia na lea I-,ka!o.-ia ivnlanahr>, mu.i ; ae la a:i ī ka'u waliinp. iuj kona mauao i ka ]w:o ke liele i Kaluaalia. a mr ka pono oie. : Ua pane nui no ia me ka oluol'.;. i ka i ana ma\ "3[a kaĒi au che!e ai. maiaila aku nu." Nolaila, ua kakania ka palnpala i;a ka l-'ka-le«ia. e hoike aku nna i k/a ae i ka lakou knhM. Mnkapn'a mns o Aperila 1874, uoho ka Ahnhui l-|uaiselio o V ! ;ihn. im kv auo lniawai ku ika wa. lln-i ia au i waiho nku «i i kn palapala knhea a h% Eka;csia U o l\?«lviaaha. a aie ka hkou pr.lapila p-i' e no kn*n uoi. ».wp ka'u 'ioi hoi e h >okun ia'll s nie k:i it palnpala aK»ha hoi i ko'u m.in hoa kahuna hai Eaanelio. L a lawe ka #ha a ncjonoo ro ia īnnn u\ea, »u» hooholo e hookuu ia'u. s[n ka pv.!e ht»pe o ka malama o|lune 1874. komo mua aku la &u i ua r,ēn a o kn heiehelen* maa a'u i ike kku ai_no iakou, ma keia komo mua an«. |he poe niaik4»i a oluoiu hoi, me he poe pololi la a makewai hoi. i ake eai a e inu hoi. PeU ke ano o ua kihapai hou n«i i haan iia na'u e mahi. Xui ko Ukou huns *ns msi. a he piha h.iuoli i ka iv»a aku, n e »e p,* 1* e hauo. li ana »;o ke kō ana o ka «|nakemake. Aka, aoie uo nae an « i us t^io :nua a'u » loh* a>. na al* ma: r»o ho hoom*-

nao ana no ia n au ii'M ; a waiho nmiie iho la ro ma ka waihona |>iht t»!e, me ka ma- '•*•' «o. e h'ki nvai aua he manawi no >» man lolie mna. Kav no he k-io, he o ; .vo :.o ka, hinuhinu aha no ka maw.aho, axr*. ,ova nna :io liei m«^oko 1 ka makahiki mua o Uo'u n. ho kthu a; a r..> ua Ekale>ia nei, eia ka n>eia a'n \ ike . a i hoomaopopo hoi. I Nn» ko Ukou mahalo niai j kahi lahui.;»p«!e a lakoa. v.oe nae pau loa i la ma. !;«o j*!a, he |«i ok«v* nv*i tio n;a kua alo. -« kantailiv» lakou »ā lakou »ho i»v\ n e k* akena ana. i fca mea. a i k* ik*. m»k*>»kau »»,atamal*ma a }*!a akn. Aka. ao!e a« i P«nv.* e.a m»« akena ana» a »~e »a m»t haaMi.i ar.a h>v fca me«. u;a m.v. i* 5U ' h»M :.oko oa k*k*ki k.»ho w«l« ana. nuumh o kv>'« maa. he ul ,;!vah*fci* W a.e lio k«ta, * )wU 10 «ō ka «uaikei »i«W- {* n a». - Ho'o «maikai «a ha«« <« b<» leK«t a«jmni a r ; *kaala hv.t k* b»p* uk: o Ukoa M hati« haipaīe. 0«a n* a«v nwi maopop* o v.a KkakMaa I*, im k« m«kithtk, w«* a'k»» «•,vho «»*. v 1 ka la* «t«i v» k* m*kahtkt « k«* ««4» kah* ana no a« KkaWw m* b« m«« m*ofMfv> 1«*. 1 A«4e bv>jiifMra tui ha«4 « kv> a*| p««». w* k«ak«». M« M; J jr»n*v k t:w, * «*r «* hv.vk*»jva* *«« «4

kekahi maa kumuhana, a iike ole oa ma. nno a me na noonoo ana raa kekahi man mea, a ano mokaahana hoi, Hooili mai la kekahi man Inna a«e kekahi mau ho&hanau, no ke kaha ka hewa, me ka olelo ana, na ke kahn ka hewa i loiele ai ka Inakini, a hakalia ka paa. Eia hon, na ke kaha ka hewa o ke daia iaakwi, ,i ka ae ana e hoaie i ke daia, <fcc. I ka laha ana oia mau olelo, na kaheaia aka i halawai hoahanan, e hni nni mai. Ma ka malama o Ang 1875, na hni mai la, a imna o Kkon ko'a hoike ana i k*'n manao a me ka hoakaka ana i ka oiaio ole o na mea a iakou i olelo ai. (Aia ma ka bake moolelo o na Ekalesia ia kua manao a paa i hoike aku ai ia lakou.) Mahope iho, mihi mai na lana a ahewa ia iakon iho, a noi mai ia'u e kala aku. Ua hanaia pela. (Aule ipaie.)