Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 41, 5 October 1876 — Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni Hawaii Ka Moolelo o na hana o ke Kau o ka M. H. 1876. [ARTICLE]

Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni Hawaii Ka Moolelo o na hana o ke Kau o ka M. H. 1876.

La Hana 117 —l'oalua SepBtemab.i lft. Halawiii ka ANaalelo e like uie k» mao. i Koiinto Hooiaio Hili» Kanawai Eu mi biU i aponoi* e ke'Lii ka Mo». i 1 BU ksnawji o. kokua aua i ka hoo- - holo mokuinahn holo pi!i «ina 2 Hila k.m<w ti e ho"!oli in» i kA pauko Sl<» »> ke kao«w«i kiv.ln. ;> IMii kiinnw.ii « Imuwi ana i kekuhi ukn polio uo kekah' u»»u «īim i honpoino ia nii k:i welieia ana o keknhi auwai a hnwai paha. j 4 l!il i kanawai e hnopau ai i ka mokuna ! 4 o n» kanawi»i o 1874 i 5 Hila ki»niiw»i e hoopan ai i ka uioku i na 28 o n» kaiii.wai o 1874. | (J llila kanawai e ai i ka paukn j 3 o ki» inokuna 50 oke kanawai hoopai J K»r iina. I 7 iiila kftnswai e hoopau ai i ba laha »dh i II na m»i nin wnem o i)!» liipa. 8 B la kanewai e lioololi ai i ua pauku ' Gi, 65, G6 o ke kannw .i kiviU, 9 I>'U e liouloli ai i ka pwuku SCO o ke , J Wai j Em n» b;la kan»wsi i hookia u»»i ek» j j M i, «r le i k:»k*u iiioiia luni. j j I HUi kaoawni e hoopau aoa ike kaua- i j wai e papa >n;i i ka hoopae aoa mai a me , ko kuai aua aku i ka opiuma, i apouoia iu« j ka'makahiki IBT4. | 2 Bīla' kauawai e hoouiahiiahua eua ihu j uku U o na kūinu kula nupuni. j o Hila tuu»w;ii e liouknu ana ina p»ahana ih«Im1o » na olelu aelike, aole e hana I II» U koUip. 4 H U ki.nnwai e haopan aua i na pau> ku 11, I*2, 1.% o ki' kuoaw ii e pili ana i ka i oilMoa ao (.laUp iln, e hoonoho an » i na I Kiaaioa o oa moknpuni, ī inau kahu kuU i n.ii S ō B.li ksnawai e hoololi ai ika pauku 1 1 o ku ōnokuu.-i 41 o ke;. kanawai kiMiOi, r ; pili aoii ike k:u .i an#i i»» ona. | 6 Bila kaiiaw»i e loaa ai ka lapaau u>- ; .tuao aiii», t»i» hoi, « k«uoha aoa i na kau- ; iv i Upanu e heie koke i k.īhi o ke k.uinka f ii <i ke kiiia inai, iu« ho ililiune, a lie w;»i I ffji p ilm. j 7 ]) ia k-n ■ wai e hoololi at i ka paukn tt'K4V kSna wai k* vila. * 5 Hh kannwM e hoololi ai i ka p«ukn : 1(11 okc k.iaw.i kīvriU, e hoenii ai i k« l«»kioi « *iij>.i i* Bi!a k*tiaw*i e lioopau aua : ka auhan kino h. .«'<.> J .i;i 10 T> lā khii.iw.i! c ho. pon. poao ai i ka liw.ua «n . I I lvi i k;tti*<wai e liu. loli »i i ka pauku ko K.«ii.iw.ti Kiviia i hooluliia ik* . l»„ > Nv i u Hi'ii Kaai e oa roia, a e iisps! Is■ ■ii a k« ii.n'noo auii. no k* lnl» kst ii»«. ie :i u«i i k* auhau kioo. H<h> > 'aoioia, toe. -I se a i;e 40 hoo;e. E < ii« n <•« i Leiou.li .Sn, M«»naul». K».«i, Au.>io, Kauie, Kmioal.i. : Kniniunii-. Kau.<i, Naili, Helokunihi. H« ! i*6Q■ Ui, KaUuk<>a, Aiwnhi, Naw .h l , Hcl<J mann, Msh»o. Nahakn, W«u*. N*k«lok». | liuiiĀ tie iO. E* na 0-<v. H»ii. | lum se, a uie Ool.io,; hui me T aln, like i <»e 10, | W'Mho mai ki 'ln Kaai, he hoololi e lik<a i k«n»w<>i a»«i k» li nui aku o Mm.- ' k'. Huohalon. N* H A.N' A O RA I.A akt> ui* «n«u t> U tnalaik> «»>« k« poo a <•* oowheK'U, I I>H« o {UK»1.1.l i k*paufc« ll iO «1« a«i< k'.v <» : i * e liA'Miu ai i«* p4«h«na, i tia la h..:h> b.l« t . M«-1< iioli' •i.,4<'»« k» I * «» I. a'wl. »• » »« \< u*» II >• k < i><"k»»« 41 o «I» k»u»w«» . IKI < W». il • ll.'l •«, li, iu<»< i« ii i iiī Ika.W.a . hooai < jk* IU .t *ji (1 owa kaua- ; «ai hāopai k.r*.iM», aa , ll« lufto*i<i ..<» U V" ■* o fc> >Ili *i » '. p«ulu I |lH» >> ko k«»»*ai k.\ '<a lUa|l< .h< n ;.k«' ■1» ka i* 0 bv'- !<*'> *'■ ■ •>■» l īlī k»isy- , a-i | >* a v >» H».' «. i. i» uk»' ana u<• i <> ...a»ui<>k«*i«. »•> h u « kvhv<a < »* ia < ' |,»k.'..ka . N <» \i'«<4<* r m «»ii. » »«»}««: M .'#U ... » k > <> «» >< k« * »•«. | * « • K* > il»; ,o 1.. « b« .«i<»u« i ava H«,h.'4«iU»» i

iumi m. Hetufc<M4 bUa « boopi>nupoQt> J »i i he kaai a»a i na !&su lapaao f rne oa } mea oia aao. Waihōia ao ko kakau poe-! poe. ; . . | ■■ ■: - , -( HehihelM aluaia k« bila u hooioli ai t i ka pauhu t448 o ke haoewai kivila; i hoololiia.i ha 1872. Waihoia uo ka h >opaaee. . Ileiuheli; a!uf>ia ka bila o hoomaopopo ai ika loiiii oka oaanawa e »i ka Almolelo. Uelohelu aluaia ka bila e hooponopooo ai no ka h?oa a na komiaioa paleoa'ame. Oiai e nunaoo ia «oa, u» iiooepaha ka Ilale j mn k& bora 14. HaUwai;bQu ioa ka h<y& 1 p. m. Iloike njai ke komite o ua aha hookolo. liolo, un n;)ooo lakou i ha palapala honko hu o ka iuuaiuakaainaoa tioa o linuoiulu. Apunoif. Noooooia ka bila maiuna, a oa waihoie ■ no k« kakau poepoe, a e Leiuhelu akoluia I uia ka Poaha, a me nai bila e ae a i j hooholoia ibo uei. i UoohiKi ia ha lunanaakeainahou o Hooo- j lulu. i I Helnhelu aliMiu ks bila e huololi ai i ka { p«uku sti ti ke kanawai kivila, e p li ana i ioa lnihini kuai lole. Waihoia ka b.la ! no ke kakno goejx>o I Helulielu aluuia ka bila e hoololi «i i ka j pauku3s, o ka mokuna 55 o He kaoawai ; kHniniii Honpanee loaia. | Ileluhelu aiunia ka bila no ka Uoopooo- | pono »na i na wniwai o ka poe make, e pili ana i k" kuai ana i na waiwai paa i (Ma e kaa ai ka aie oka mea i make. Waihoia | no kt> kHkau poopoe, a e lieluliela akoluia i Uin kn i'unlia | lieluholu aluaia ka liila ep li ana i ka hoi>li>tlbhala ana no na ulelo hooholo 6na ahu h'nimaiu ame na ahi apana. Hoopanee loai»*. Ileluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i ka pauku a e hoopau ai ika pnuku 9o Ha aiokueui 40 oke kanawai karaioia. Wa:- i | buia no We knkau poepoe. | Helnliela aluaia ka lnla e hoomalioahua |ai i He dute maluua o līekahi m.iu waiwai. Waihoiā no ke kakan foepoe, a e heluhe|lu iikolui kmu ha Poahi. Ile 33 uia ka ae i a lie 10 ma ka hoole ,EU ka poe ee e hoomahuahua ike dute inaluna o kekalii nian VMiwai, Aholo, Kai j u»\ B.iriiunt), K«niauoha, Lilikēlani, Kau- ; ai, B N >ili, G y, iielekunihi, B>rei)abi, Hnleoianu, Nnhakn, Waua," Naukana, : Prcston,'K ; aion, hui m? 13 alii, liwe me 30, 0 lakou iiei kn poe i»p <» h(»opii aku ike kumukaai o keia mau waiwai i «lute ia a īnae Kiiaku kakon e kuai, aliila, poha ī kō kakou n :i i liu», i ko kuinukuai kiekie, e |ioou»;tti:io e n« maknmikii, Ki;i Ka p<>e hoole, i emi ke ki mukaa' i oia roau K'aaiia Ki>noa, K»liu i'", Kaneali', Halste-(l, KnUukoi, Aiwohi, Nawshi, Mah'op, W tcrhtiose, Mahelooa, lioiu lie 10. im mea i kanalna, Pilipoa air N:iW-leka, noliil;», ua hjvH>ho!ui*. Ileluhelu aluai.» ka bvU, e hooknu ai i na n>ai lep» r<i e hoi i ki lako-i crao home Kamailio m.n ke Kiaaina Kapeua rua ka miao e h iole ana ike ho hoi an* uiai i :nt mai lepfr* iko lak(jt» m«u hon-e. 1 k» ninauia mi, u» ka ImU no ke kakau poepoe, me k« kno»e ai.a i k« panku ;<> oka l'iln, a e heluh »iti akohiia ma ka l'o-l.a. Noi o Mi H n*'! e h»jiai l ouia ka noono.o: *Ti» n<» k« liiU »> Ik>olu|i ai.i n» pauku 4J?3 a o.e «> kē"k»"ōa*'|ii : kivii», i hoololna 1 k.i e h ans i ka auh*n oka w«it»ai p*a « nu> ka vrn»ai 1« w.i, i hookahi ketift< no keU a tue ke a (iala hoor hahi lloōholei*. H'elnin.-liiia ka paiiku| i v> ka t>iK f hr»o kaumahii aiii i lio.K*lvi ko:i«-ts n> M- d*l ». H'K'lo'i ioai o Mi' N'Vf ihi i ■kipnlua koo< t» k i uh* ii m o ke'a ame k«>>a <1 ila o ka aokau wai ivai paa a waiwai lewa HooloT> «»<> ke K uhiua Waiwai, i ekola haf»ha k-euvt-i ka .n;h »u llooioli m n o Mr [l ivh o hookuuia i no'« e *of|j«ttia e ke aopuai. 11". <*<• l.a ll»\* «koln. S*p,t*m»l>a •30. Ihi'Wi' ka Ah«otel'» * īik« k» man. Hoiko nv*i k» hapa lui o ke k>Mo ta wao oo kA innuiiK» i*n« i ka l»U e kaii ai i ka*ati> n*ii 9»»:oti« <> aa loaa iii.ikahik», « n i oiai • ii« e loa i k«. hiia. Waiho:a n»a i.* |>«p-i, a Uwe «&i ka lt«pa uuku «kal« • kou hoikv. H >«lo nni ke komUe h>>,.i«iv> hila kaio* * *', ui v M\»i kvv» IHI» ui i. * «> •!» > I 1» i« o hoohui, ae b«vkioli ai i ke kao piii «n« i na p«UpiU -tai»i, k* kokua ana « ka v hi >tu i na ai«.

£ |i U o «i i c& .! i> » t< IhwUil) «I tk* l, o

4 » i«» Umwii »• ISTtI. 4 U*!% «r •« i M\4iuM £6o|t ; S*»UW*i :> U.U . fe»*v*!-4t «i i k» <» B U v (h»v»U»lt •» i !• t«n*w*ī • |^lt • t»a « «,•(>*• •«• ». »• b i*tt. » <*> pti «» k*i Jcv' * H u • lv'ii«l,# (i t it m«, • * «t tt. •»* ,> H« V '. «>• ivvl«fk«it» «lt« A, > U:» * w.U-i... *«!« W« • M w* 1 * J>- '*>c, " ;{■•". ;t i; * , b**po*Ap»MK» «i i k« !»••• • 4+ l» »»««'»w« ••• «« li4h« k«r*u»A i I ' 1« h ,■ ».y »«4 « m . k. . "»« (*«r* rJ«% •

p>sb&, uo k«bbi miv«> o fccbhi tMni i«ahC. • II Bla e lioapaa ai, i fwnt« 2, oke kaoawai e h*a«ri &na i ka awwi i e« l««ar bao(»wai apaa« a hooaala pab», o b»ohnlokolo » o« hihi» iaun« bew», &c. Helifheln h>h» mai ke Kohina Waiwai he bila e hoaie ai i $3(10,000, a e houpaa ana i ba biia kanawei aie miliooa. ke noi.ua hapaeia aa ruia, a b«luhela aluaia ka bila, a ua w#fh<Ma ike ko- ; mite ok* H«le mi k» U apopo. ' i Huike i»«i ke Woa)ite wae oo ka eooaao i «oa i ka bila e &« ana a kuai i ka opiaoaa, e ooi mai ana e hoohoip !oa ak» i M bH» ®e na hoololi oo ke k«kaa |H»epo9. Apo»oia. Hoike mni ko knmite wae oo ka liooeoo «ii» i k« bili e huoluii ai i ka 81 i» ke kauawai karaioia e pili aaa i na kai : l.ai'iim», o ooi mai ana e hooiiolo loa aku |i ka bila no ko kakae poepoe. Apoooia. | Hoike mai ke koisite wae ao ka oooaoo ; »ua i oa we» e pih ana i na haa koni e ooi j r»ai ann, e iioolio'o Ina aku i ka biia me ka lokou mau hooloh, .no ke kakau poepop. | Apnnoii ka hoiho, aua «aihoia akn ka biI la no ke knk.iu poepoe, a e heluhelu akolu j ia eoa ki. Poaluna. j Heluhelu inua onai o Hon Kaai be bila I e hoopau loa si i ka paukn 480 o ke kana- | wai kivila i hooleia mā< ai e ka Moi, e hoo- | pau 811« i Ka auhau dila hookahi o ka auh»u kino. Rulam«i ka PercßĪdeoa aole hiki ke aoonoo houiu kei» b l#, uiahope iho oka hoole ana o ka M«i. • Hoopiiia k« olelo hooholo a ka a !na hoahewaia k« rula ana aka noho. No> lailn, ua knpieia ua rula, aua heluheio | aluaia ka bil-i, 8 noonoo noiia. Eia ka poe i haiolelo oaa ka ao&o kokua i i ka bīla, Pilipo, Aholo Kaai. I Ei* ka p-e i kamailio ma ka aoao kue, | Kuliiha o ko ua ain» e, liirch, Eakela j uiakua. ! Ika nioauia ana, ua kakania na ao ame 1 iia hoole ; ho *24 ae, ahe 10 hoole. Nolai 1-4, ua wiihoia Ka bila no ke kakau poepoe. ] Iloomaha hoo ka Hale ma ka hnr» 13. ! HaUwai I)i>q ka Hale ma ha hor« }. M:» ke noi ua kapeeia na ruls, a heluhelu nma mai o Mr HuleleMi i ka l.oike o ka ; hap;i uuku o ke kom le wae no ka nooo'H) ana i ka bila e auhau ai i na loaa nakalii- : ki, e noi mai nua e honhnlo ako i ka bil». Waihuia • noonoo pn .no k» b>la. M* ke n<>i na na rula, a boike mai ke k<>mit« o na *ha h<vokoleki>(o a > ka iinonw aua i k<« hil« e h.>uh«na ana ina ; pa*h»o tna ko Uk»>u inau *}i»ua iho, e n«t ' mni «iii, e hooh lo i ka bila no ke kakau 00. pi.»-, a«■ helnh«'lu akuluia ma ka PoaImi. Apouoii. U..ike naii ke ko«nite wae ne ka ana i ka (i'e'o ho« li lo e pili ana i ka haawi mi »> ke «npuni i-na pooowai ena ka »pat)a o llamakua, Maui, e noi mai ana, e hooliolo aku ika olelo huoholo. Aponoia ka h »ke. Na llana o ka I.a. Hi'lulielu aluaia k« hila e hoololi «i i na pauku a uu> tSI <> ke kanawai kivila, t< j ika lioooi»liu»iiui aua ika autimi w»iw*i pan a t»« «n w*iw*i ]e«r«. Hi'lulu-luia. k« pi*ukn I o ka b la, a hooholoia n>e ka hiv>!oli » e«olu h*paha kene--I.t no ko ilila ; he 3? o», a b« 14 in < ka hoole F.i» kn poe hookainnih* i ka lahui ma ka h inni*liUi.liUit hij* i ka.anhin'-o ka wai. »»i p:ni a uaiw«i U'»a, Ka»ue, l>n inuu, K -iii »u. h«, K *'i»i, i» ro>», Salll, H« !rituni|n, Hnleniauu, Xa«iksn<, l'iv>t Kaiu», Hui ni«« 11 ilii, like *j« jvc >e, e k"U ili.» ana i k« a»'.»u hapikolu mv 11111« o k» w i»'«i omn K'» ka poe i h >olv i ke kan hoo ana ih> i Ki ;* h«a na'i* niiiuua »> ka UUui. o h<» w «>««.> vi» v i«>*t%*M»*ti* Ak.e, K»h«il», K l.il;Si»l*n«, H t'.ste*»i (i *, R.r.n l», KiUnloa. A>w<-hi, N«w«hi, >1 mI <»«■, W,| r •ouse, Kuilolani, Mahi-loni, huii» h • 14 w.ile no. Heii.heluia k» pauka 2 o ka l»il» a kooh<>to<a. Hf'>ibi v !nia k* panko « .» k« |»il* a hov. h .i«, n»e ka ii 'i.)<>li « houkuwia i il N. a<>lf an*.*u<v • S<>i « Mr IMipo a ho.ik«mo »k« i l»»ukn 4 no ka lula, «..!*» •a«h«oia aaa »« 4p»na o Kon* Akag, K«h»l», Makawao» r»iti», rt»» keia b 1« kanawai , K ila m»l k» l\ t- * «I»:i« a«»l» i k» hiH>koaao .«»» m«i «ke « |<aak« kuo H oMi IM jv« iba fala t U IH»h<K I ka ii!natiia aiu, «> a% Ihk»»!', lliNwhalni» k» p»«*kn 4 o ka l> U a Ihh. ho'*. ta. N i >» Vr R r»'> ♦ iKKikoaao ak« »ka p»> k« 4 no a. h U e k*U kaoawa) ai iK, Mnii«Miio !>?!. Iloliineīaia »a I».U Iwknl:*»*, « «a fe'« ' »n, a h<V't>>loi« ne ko kakae p«*p r, a , ♦ !x lehel» alol«.« m ka Pmlimi ; I» <9 »*, » m 13 k«>ak k» lUU