Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 41, 5 October 1876 — Haiolelo a ka mea Hanohano ke Kuhina Kalaiaina iloko o ka Hale [ARTICLE]

Haiolelo a ka mea Hanohano ke Kuhina Kalaiaina iloko o ka Hale

Ahaohlo, i £ept. 27, 1876, Jio ka Bila Jlaa\c\)ta. E ka Lrx'A Hoosialc. Oiai.aa e hoomaikai ana i ka Hale Hanohano no na haawiaa lokoraaikai a iakou i hookaawale ai uo ka Oihana i ili mai malutx& o'u ka Hanohano o ka malama aaa, ke makemake uei au, mc ko'u ae aoa, 6 noi aku i aa Hoa Hanohano o k«ia Hale e noonoo hou a e hookomo iho uia kekahi mau wahi it.*vnm a'u e wohewoho iki aku ai ano. Aoh<» uo hoi au i manao e paipai aku i 11» nio.i a'u i inakeinako ai e hookomo ma ka l}ila ll&awiiKk, oia Uu> keia mau it:\mu a'w e waiho nku an« iur.va o oukou ke ole e maopopo ir>'i; mahope o ka hck>uoo akahele aua lie hiki ole ke k:>]>*e >;i a he kuj>ouo uo hoi no ka holo j»ono ana o na hana o keia Oihaniv l> ka Haawina mua a'u e waiho aku i ko oukou noouoo ana oia hoi ka uku o na Luna I^eta, Ka I KC 0 XX Lc.\n 1.17-1 # i Ke noi;oi ikaika aku nei au e hookouio hou ia iloko o ks Bii:» Haawiua na haawiua no keiH hana i nouoi mua i& aku e ke Aupuni. He mea mahalo nui loa no kakou ke kulana o ka oihaua lawe leia • ku ne: i kēia wa. Mai kou» li.v>kumu ia ana he kunni lilo keia hana, āka malalo o keia Oihana i keia manawa. ke aneane aku nei oia e lilo i kuiuu Uv\a no kē aupuni. He mea keia e oleio ia hc hana i oi aku ka jwno a nio ka (x>u\aikai ava kekahi mau aiua nunui a oi aku o ka waiwai i ko kakou aiua nei, a he mau aina no hoi i o'elo ia he kuma hoolilo uui ka ho».>una aua i na let,v i ko lakou waihoua a hiki wale i keia ws, A->lf he uku i ukma a a«.vle no hoi l»e lilo no ka pono o kota oihana i luhUuo wale la aku ke «lala ke .4e no ka pon<*. ptn)a«kai a me ks holoīwu» v> k* hana o kt»»a lUit\v He kakaik*l!i w ale no n.« luua lel* o ke» i* Aupuui i uku >v a o kn* uknia he 1« \ noho ana īua na a{>aua mahnahua o oa ka»aka. a « o'.»ta he }v>« « kvta ole ae ke> kaht nku e »e tu*i kē Aupuin. Ma ka hooakaka i ;*ktti pa >a nte k<«« e ike va ibo> he f LS k \ wwie no ka }*alr..a k*ekn< o kn uku r ukuia ana i Wkahi o na iuna r.o ka n.akah:kt h<v>kaht. a a ue u«> p*ha t ; ;* aku + hoihoi a'»ns kiala anai aua ka i komo va aku e k* ka>.aw»i «viaw*l»w*' : kw» haon i i.i wale «ku h>aiuna o H< kuwu * a;wa uui a he m« inea Vxvka; loko o ua .< ,lt * h.<oa«a i» aej tua ua w*ht a p*uok*ta p*e*:u* a»a tsoko o ha <4«ieta k* >Ui* maoh > h>vu&a fe«4e la ka U.a k k.>.. a*;.v. tt% pkiapaU a«4tkr.

kuai & me na palapala &no nui e ae lie nai wale, a iaa o lilo a e ualowale paha keia mau mea, he poino nni a he popilikia ka hopeoa e loaa ana i ka poe e hoouna ana a e hilmai ana i ka holopono o na haaa ma ka ekeleta, He mea keia ua maopopo; a nolaila, o kahi uku uuku. i nonoi ia aku no ka poe nana e hooponopono, malama a e hoonna nei i na | lefca he wahi uku kapone ia e kono ai ia iakou e makaala a kiai me ka noouoo a hana pono i poino oie ai ka lehnlehu, a i pilikia ole ai hoL Aohe au e le&naioa ana i ka poe e haawi ana i kekahi o ko lakea hoomaopopo ana, e ike ana noauanei lakou e hoopilikiaia 'na keia oihana mt» ka hoole ia ana aku o ka haawina i nonoi ia mai. He oi loa aku ke kupono o ka haawi ana i kahi uku e lawa pono ai, oiai aale he aia, e ae, e like me keia ka unku o na lilo, e hiki ai ke hooainia, i maiama ia a e hooponopono ia ai na hana imi waiwai—aia w&le no ma ka hiki ke hi* linai ia a me ka holo o ka hana o ka lawei lawe a hoouna ana i na ekeleia. He iaia keia o na hana o ke aupuni i pili i na mea a pau o keia mokupnni—a ma ka ūi ana iho i k& hoike a ke Kuhina imua o oukou i keia wa e ike ia no ke ulu man nei na leta mawaena o na Hawaii Ponoiehoouna ia ana ma ua ekolet«—L ulu mau ana i kela me keia makahiki manuii o ka ike ia o ka pono a mo ka pomaikil He nui no na kumu e ae leoikoi a kupono a*u e iawe mai ai ekokuano ka hookaawale ana i ka haawina e iike me ke noi, aka ke hilinai nei ua lawa na weh<;wehe ana aela, a ke waiho akd nei au i ke oukou noonoo maikai ana. Ka vkt o xa Luxa Alaki i. , Ua manao iho nei ka Anaoielo, he mea kujxjno e hui ia ka Oihana Luna Alanui no i ka mokupuni o Oahu me. kekahi oihana 0 ae, aia mawaena hix)kahi| ua hoemi ia no hoi ka huiua {>au o na uku uo ka Paeaina mai ka # 5?.0(X) a i ka $ 6.U00. Ma ka naua i na Bila Haj>\vina mua no uku e haawi man ia ana nokeia liana, a mahope o ka lawe ia ana ae o ka uku o ka Luna Alanui o Oahu, e loaa ana ! j he nku mai ioko ae o ke koen» no ka uku , 1 ana i ka uku o ka poe Luna Aianui a pau o j keia Paeaina holookoa, o k( kiekie ma kahi i aku o ka $ 320, a o ka haahaa he ane $100. i i E ioli ana ka uku mai kela me keia mnka- i | hiki e like mo ka nui o ka hana a na Luna [ Alanui e hoike mai ai na himaia. | j O ka uku o ka Luna Alaiiui no kn Moku-1 ■ pnni o Oahn e ukn ia nei he J no ; I na makahiki olua, a lawe ia ae ia mai ka ; $ ki>e iho he £<>.(>OO, e mahele ia ; mawaeua o nr» Luna Alanui e ae. aka o ka ! haawina iloko 0 ka ĪWU i k<-ia manawa ho ; walo no, he ? 600 elala malalo iho o ; ka mea e nku ia ana mawnoua o na Luna : Alanui o na ajuin» mawaho. He nnhuāhua ka haawi:ia no na alaiui; a mo na alahaka i hookaawnleia i keia k»u. a e ninhuahua aku aua no hoi ns~ liana e hana ia aku ann i kcti mau makahiki elua i ko na makahiki elua o na kau i hala, a e lilo nui ana ka manawa o na Luna Alanui mamua o ka mea mau. a nolaila, ke noiu ' aku nei au o hoihoi ia ae ka iiamu iloko o : k& biia a i $ T.cK>o, aole au * kanalua ana ua asoe ko oukou mauao m« ko'u o pili ana ; i ko ano nui o ka malama ana i na aianui a »\>e na alahaka, a he moa hoi e kinai ia ai tnamuli o ka nrle aua i ka po* kujv>no nana ō kiai a o alakai i ka hana no ka uku ole, a iio ka ana pal a i ka uku. o!* 1 -. he uuku jno hoi kahi uku < haawi ia nei ia lakou. 0 na luna kapoe nana e noonoo a o hooko i ka hana, a fna h« hiki i ka wai- ; hona ke hoouui ao i ko lak .m wkv«. ao!e au e i ko noi aua ō hoomn ao i ko la» kou uku, aka uo kt-ia inanawa u* mana\> a»r ua kujv>no ilu> la ka ijir.\ i uo; ia aela »nai«ua, Kwi u a va i Pa vo \ lllu. Ai i\ \» li i »;>.» xs». K ka i.ana |i<x»naju, h* hopuhopo ko'u i ka Ua)>ai hoo ana aku i k«ia iUu»u, ina» i ko'u h.Hwanao «ua* ua kakakuk* ptba la no o k«a haī»\ a «a hooi* »a ka haa« ua o oukou. Aka, ke noaea aku net am » ko oukoa ahonui ao ka manawa pokole, a • w«ihv> aku iuim o »>«kom » wau kuma • kokua ac*a » ka baa«riaa. O *«*a hal*. o Alw<4a«4, ka kai» a kaki>« r J»u «« a • k«U ikm ka & tno ka o ko kakou «taN^a Haio Mvx>Vaii« i kwkulu «a » k* *«jptni mwa >Wv\ i hiki kr makaio ao ko«a aao nania maikiu, a * ka kKMU«ra im i na a j>*u • |*.i aaa i »a oikaaa a«i o k* aujxinK Aoie a •• M eo u» Sat>a «> ' k«i» k*>: ■ i

hoolawa i lilo oka hana i manao ia a i hoonohonoho ia, a i ka hoolawa ana aka i na heiaahema o ka hale a loaa keia pono e ku nei (aole no hoi keia o ka paa i manao iA i kinohi) na oi aka na hoolilo ana mamna oka mea i hookaawaleia e kekan i Ka.l%, Aka nae, me ka oi no o ka lilo no ka hoolawa ana i loaa ai keia knlaaa o ka hale, na ike ia aole e hiki ana ke kukula ia kekahi pa kupono i like ai me ke ano o ka hale, a aole hoi i 3>anao ia he kupono e hoomaemae ia a hana hoa akn i ka pa kahiko e kn ana i ka wa i iiio mai ai ke kahaa i ke aupani, a oia no hoii keia e ka mai nei i keia wa, no ka mea, ua popopo a ano ole, a o ke dala i hoo- i lilo ia, oa manao ia he manna wale aku no j ia. Oke kakulu ana ika mea i helelei mai, oia wale no kai hana ia, oiai ua manao I kanalua ole au e hookaawale ao ana onkoa i i ka mea kupono no ke kukula ana i ka pa j knlike me ke ano o ka hale. *| H« inan knmn knpono no hoi ko kakon ; e haaheo ai no keia Hale; aua mahalo nni na malihini no ka paa a me ka maikai o I kona kii, a no ke knonoono o kona mau keena, a me ka maikai no hoi o kona ano a l pan, me ka olelo mai na emi kona lilo o ke i kukolu ana i ko ke knknln ana i kekahi! hale ano like ma kahi man wahi e akn: j aka, «ne keia man nani a maikai, aole he 1 mea « hoole mai aoa o kahi e poai ana iaia ī a m® na wahi ipaka e kn ana ma ke alo a ma ke kaa e kue mau ana i kona ano. Nolaila, ke uonoi akn nei an i keia Hale Hanohano e hookaawale i na dala hessooo 1 no ke knknlu ana i pa a me na ipnka, ame ka lilo o ka malama ana i ke kahua no na makahiki elua. He 4,000 o keia pun dala e lawa kupono ai kekahi pa maikai, a oke koena $ 1,000 e makemako ana au e hoolilo > ka hoomaeoipie ana i ke kahua, kanu ana i na la*u, a no ka ukn ana ika paahana pwkhao, a paahana e ae paha no ka malama anaikapa. No na kope Hooīaio o na ] Palapala ilooia a na i Bi»o ūā &&'Yit>opondpono ] "" *<v» Ana ina palo na aina aopani, J j Ua waihoia aku imua o keia llale Hanohauo ke kanawai e hoomaopopo ana no ka hoihoi ia ana mai ma ke keena kaiaiaina o na kope o na olelo hooholo a pan a na Komiaiaa palena aina o keia anpnni holookoa, he mau la i hala ae nei, a oiai he kupono ke uku kekahi uku kupono no keia ke nonoi akn nei au e hook&awaie ia he $ 1,000 no ia moa; a oiai no hoi iloko o ka h<.K>j»no|K>no ia ana o na p&lena aina e ko> mo pu ana ke aupuui ma kona pt»uo iho ma ! ia hooponojjouo aua, a no ia mea e hookohu ia aua i luna aina e kiai i ko ke aupuni kuleaua, e kikov> ia ana na hoiko, a e l;!o ana no keia m.iu luea, nolaila, ke noi akn nei &u e hvK>kaawale ia he $ .VV) hou akn, a hui ia he $ no keia haua.