Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 46, 9 November 1876 — Page 1

Page PDF (1.25 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE II.}  HONOLULU, POAHA, NOVEMABA 9, 1876.  {HELU 46.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1]  a me ka maikai.

CECIL BROWN,

Loio a he Kokua ma ke Kanawai
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.

E. STREHZ,
[AILUENE]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

J. W. CROWELL,
(KEONI KOLOWELA).

AIA ma Alanui Moi, ma nae iho o ka Hale Kahi Umiumi, Malaila e loaa ai ko oukou hoa'loha, me na kiaha Waimomona o na ano a pau, i awiliia me ke anu huihui o ka hau iniki o ka uka iu o Nuuanu. E naue ae a ike maka iaia, he makamaka oiaio.  19-1y

J. PORTER GREEN,
"KEIKI O KAUAUKIUKIU."

HE LOIO! A HE KOKUA OIAIO!
E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU I o'u nei, a na'u no e kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie me ka uku haahaa makepono loa. Me na oki mare, a me ka hooponopono ana i ka waiwai o ka poe make, he eleu loa ka hana. Aia ko'u keena hana ma Alanui Kalepa kokoke i ke keena o ka Lunakanawai Aeko. E hamama mau ana ka puka, e hele nui mai i pau ka pilikia.  1-1y

G. W. WEST!

HALE HANA KAA HOLO LEALEA ME na kaa hali ukana. E hana ia no ho na kaa nahaha no ka uku oluolu. E kapiliia no kapuai lio, no ka uku kupono. Ma ka hale hana mua o Mr. Benfield, ma ke Alanui Alii  1-1y

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

Olelo Hoolaha
HALE KUAI!

KE HAAWI ia aku nei ka leo ahailono imua o na makamaka a pau o'u. UA WEhE AE NEI AU, ka mea nona ka inoa malalo, he HALE KUAI HOU, ma KAIOPIHI, KOHALA, HAWAII.
o G. C. AKINA, Pake.
Aia malaila e loaa ai na LOLE NANI HOU LOA, no na kane, na NANI IHIIHI LILO I KA WAI no na Kaikamahine opio me na Wahine, a me na Kamalii, no ka uku make pono loa. He emi loa ka lole o na ano a pau, me ka oluolu o na kumukuai. O ka poe a pau e kipa mai ana a kuai, e loaa nona MANUAHI ia lakou me ka nele ole.
6 m  G. C. AKINA—Pake.

A. McWAYNE.
Mea Hoomakaukau a Kuai Laau Lapaau.

MA ke kihi o Alanui Papu me Kalepa. E makaukau mau ana me na Waiala o na ano maikai loa, na Kopa Ala, na Limu Huahuakai, a me na mea he nui. O ke ano Aila Hamo Lauoho oi loa o ka maikai maloko o ke Kulanakauhale nei, no ka hapaha dala wale no, (25k.) no ka omole. E kipa mai e hoao i ike pono.
E haawiia no na kukakuka pili i na lau lapaau i kela me keia manawa o ke ao a me ka po.
29-3m.

Onward to Victory.
Gospel Singer 31.

1
Naue e na koa,
Naue kaua pu,
Me ke kea o Iesu,
Naue halelu.
Iesu no ka Luna
Nana e alakai,
Naue i ke kaua,
Kaua maikai nae.
Cho.—E naue e na koa,
Naue kaua pu,
Me ke kea o Iesu,
Naue halelu.
Me ke kea o Iesu,
Naue halelu,
A lanakila no.
2
He puali koa
Na haipule nei,
Naue kuikahi,
Mai maheleia'e.
Naue kaua like
No na lei ma o,
Naue me ke aloha
I ka nani mau.
Cho.—E naue e na koa, &c.
3
Naue e na hoa,
Hui me makou,
Hui pu a mele,
Lanakila no.
Hui a hoonani,
Nani ia Iesu
Ma na kau pau ole,
A pomalkai pu.
Cho.—E naue e na koa, & c.
HAWAII.

ELINA KE KOA
HE KANAKA OPIO
PUUWAI WAIPAHE!
KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA
KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O
KA OI WELINA HOPO O KONA
MAU ENEMI.
Mokuna X—Helu 38.

          [E na makamaka heluhelu, na hoa kuluma hoi o ka makakila a Kahikina Kelekona ma keia moelelo ; ke hoomaopopo nei no paha oukou, ua haalele aku kakou ia Elina ma i ka manawa i ikeia 'ku ai ka aina, a me ka hui pu ana hoi me ka manuwa elele a ka Moi Rikeke e huli aku ia Emeline; a aole no hoi paha i palaka ko oukou noonoo i ke kauoha ana 'ku a Elina i ke kapena o ua moku nei e huli hoi aku i ka home, me ka hoike pu aku ia Emeline. Ina pela, alaila, e hoomaka hou aku kakou penei :]
          IA LA, mahope iho o ka hui pu ana o ka moku kaua nui me ke kuna Zelina, o ka aneane ana paha ia e kau ka la iluna pono, e mouo ana ka "Zelina" iloko o ke awa kumoku alii o Beritania. Oia la, he la kulaia no na makaainana mai kela pea a keia pea o ka aina. E welo ana ka hae o ka lanakila ma na kia o ua olali nei, a o ke ano o ke aliiwahine o ka ilikai kona kulana.
          Oiai ua pupule ia ka Moi, a ua hoopaa ia iloko o kekahi keena o ka halealii no ke ano piha loa i ka inaina ; a o ka Moiwahine hoi, e waiho ana ia iluna o kahi moe me ka mai pilikia loa ; nolaila, ua lilo iho la maluna o ke Kuhina Nui ka hooponopono ana o ke aupuni. Kauoha ae la ia i ka alihikaua e hoohanohano ae i ka la mamuli o ka hemo ana mai o na puali koa ; a e ki ia na pu aloha mai ka hora 12 o ke awakea a hiki i ka hora 12 o ia po ; e kau ia na hae o ke kulanakauhale ma na wahi a pau; e pani ia na hale aupuni a me na hale oihana a pau; e hookaniia na bele a e puhiia na ohe ; a e kulaia ke aupuni ma o kona mau makaainana la.
          Aole i manaoia ua loaa o Emeline, aka, o ka huli hoi ana mai o ke Keiki Alii Elina me ka lanakila ka lakou i hoomaopopo, oiai ua ike mai la lakou i ke kuna "Zelina" e lana malie aku ana me na hoike o ka lanakila. Aole no hoi i hoike koke aku o Elina ia mea, oiai aole ia i holo koke aku i uka, a ua kauoha aku la ia Emeline e noho paa ilalo, no ka mea, ina e ike ia, o ka hele koke ia 'ku no ia e hai i na Moi, a he kumu hoopuiwa ia ia laua, a e aneane auanei paha e pilikia.
          Wae ae la ke Kuhina Nui i kekahi keiki alii o ke koko kiekie loa o ka aina, a hoouna aku la iaia maluna o ka waapa Boiala ma ke ano he elele alii, iluna o ke kuna "Zelina" no ka haawi ana 'ku i ke Keiki Alii Elina i na hookipa ana a ka lahui a me na hoalohaloha hauoli, a penei na olelo o ka palapala a ke Kuhina Nui ia Elina:
          "Ma ka lokomaikai o na Lani, malalo o ka maluhia o ka hae Beritania, a ma o ka inoa o ke aupuni o ke alii ka Moi aloha Rikeke a me na makaainana malalo iho ona:—Me ke aloha i ko makou Alii ka Haku Opio Elina o Enelani:—Ke hoomaikai aku nei: Oiai ua oluolu i ka mana lani ka hoopiha ana i na puuwai o ka lahui Beritania i keia la maikai me ka hauoli palena ole, ma ka hoihoi ana mai ia oe e ke alii a hiki hou i ke one oiwi ; a oiai hoi, ma ka hoomaopopo ana a kau kauwa nei, me ka lana o ka manao, ua loaa ia oe ka pomaikai o ke ola maalahi ma kau huakai au moana, a ua welo lanakila hoi ka hae nani o ko kakou aupuni maluna o na enemi mamuli o kau makakila ; nolalia ke pahola aku nei ke aupuni a me na makaainana i na poloai o ka hookipa aloha me ka hauoli palena ole, a ke haawi aku nei hoi i ka pulima akau o ke aloha oiaio, me ke kulou hoomaikai ana'e i na lani. O ka waapa alii malalo o ka hooponopono ana a ka elele ke keiki alii Eduada, ua makaukau no kou mau makemake, a o kau mau kauoha a pau, ke ku nei ke aupuni a me na makaainana me ka makaukau e hooko a e kupaa hoi mahope o ia mau kauoha. Ma o na Lani la, aloha.
          Me ka haahaa
          Kau kauwa hoolohe ma o ke aupuni la. Kakau Inoaia D. ALENA BUKINAHAMA.
          Kuhina Nui.
          Hanaia maloko o ke keena Leta o ka Hale Alii Roiala, i keia la iwakalua kumamalima o na mahina ewalu o ka makahiki o ka Haku, Hookahi Tausani Ehiku Haneri me Kanakolu ; ka nohoalii ana o ka Moi Rikeke i ka makahiki kanakolu."
         
I k a pili ana mai o ka waapa Roiala ma ka aoao o ke kuna "Zelina," ua ku ae la na kela e hoe ana a haawi ae la i na leo huro aloha ekolu, i panina ia mai e na keiki aukai. Pii mai la ke keiki alii elele a kau iluna o ka oneki. (O ke kahiko i ike ole ia e na maka Hawaii kona aahu, a o ke kino maloeloe pololei o ke ano mau i na mamo o Enelani kona kulana.) Wehe mai la i kona papale ia Egemona, oiai, o ke ano mau ma ia mau aina, he ano kanaka hookipa ka ka malihini e ike mua, a mai aia aku a ka mea i manaoia. Nolaila, aia no o Elina ilalo, a o Egemona hoi, oia ke alii o ka oneki. Pane mai la ua elele nei me ka leo pihoihoi o ka hauoli :
          "Ma o ka inoa o ka Moi, ke aupuni a me na makaainana, he leo poloai !" A haawi aku la ia ma ka lima o Egemona i ka leta, maloko o kekahi wahi nui i hoonani ia me ka wai gula, a i kuniia hoi me ke kalaunu o Enelani, me na huaolelo mawaho penei: "Ke Alii ka Hooilina o ke Kalaunu, ke Koa ka Haku Elina. He Poloai aloha. Maluna o ke kuna alii "Zelina." A malalo iho o keia ke kuni hoailona alii o ka ohana o ka Moi Rikeke.
          O kahi koa Egemona, aole e manaoia 'ku oia. E hiolo ana na pilali ma o a maanei, e hulali ana hoi na lipine gula ma na aoao o ka lolewawae a me kona kuka, e pulelo ana na hulu o kona papale, a e kaei ana kana pahi gula ma kona aoao, a ua paihi lilo i ka wai maoli no ua wahi kaaka nei. Huki ae la ua Egemona nei i kana makakila, a haawi aku la i ke aloha, a pane aku la me kona leo koa i ka i ana 'ku. "O ka manao, ka makemake a me ka pane a ke Keiki Alii Elina, e kali ia." Huli aku la ia a lawe aku la ia Elina. Heluhelu iho la o Elina, a kakau iho la i ka pane penei:
          "Ke lawe mai nei au i ka lokomaikai i loaa mai. I ka hora 4 hehi i ka honua. Aloha. Elina. Ia D. Alena Bukinahama, Kuhina Nui."
          Lawe aku la o Egemona i ka pane a haawi aku la i ka elele, a hoi aku la ka elele. Iloko o keia manawa, ke kani mau nei na pu, na bele a pela 'ku, e like me ke kuauhaua a ke Kuhina ma ia kakahiaka. He hauoli nui ko ka aina, aka, o Elina ma a me na mea a pau o luna o ka "Zelina," ua piha lakou i ke kaumaha, mamuli o ka pilikia i loaa 'ku i na poo kalaunu, na Moi hoi o ke aupuni, aka, ua hoohauoli ia no nae ko lakou mau puuwai i ka hoomaopopo ana iho, aia me lakou o Emeline me ke kino ola maikai, a o ka mea nana i aihue iaia, ua anuanu kona kino, a ua loaa kona ilina hope loa iloko o ka opu hohonu o ka moana uliuli, a he mea ia i hoomaaliliia'i ko laua manao, a me ko ka lahui holookoa.
         
I ka hoea ana 'ku o ka elele imua o ke Kuhina Nui, a haawi aku la i ka pane a Elina, ua hauoli iho la kona manao. Hoomakaukau ia iho la ka pa a me ka halealii Roiala, no ka hookipa ana 'ku ia Elina ke Alii. Ua hoomakaukau ia na mea a pau no ka haawi ana 'ku iaia i na hanohano piha i ike mua ole ia ma Enelani. Haawiia 'ku la na poloai i na alii a me na maka hanohano e hele mai no ka ike ana ia Elina, me ke pai ia ana o na olelo kahea i na makaainana e hele mai i kekahi la ae, maloko o ka pa alii, no ka ike ana a me ka lohe ana i kona leo.
         
I ka hora a Elina i hai mua ai no ka hehi mua ana i ka lepo o ka aina, ua ike ia 'ku la ka iho ana iho o kona hae ponoi mai ka wekiu mai o ke kia hope o kona moku, a panee ia mai la ka waapa alii me ua hae nani nei e kowelo ana mahope a kauohele i ka ilikai. Ia manawa, ua pa-kolu a pa ha ia ka hauoli o ka aina. O na mea iluna o ka waapa, oia no o Elina, Emeline, Egemona a me na koa ukali a pau o ua keiki aukai nei, oiai, o ko Elina ano mau no, ua lawe oia i ka hanohano me kona mau hoa alokai a pau, oiai wahi ana: "O makou pu no kai laila, o makou pu no kai ike i na inea o ka hookahe koko, a o makou pu no ke ike i na hanohano a me na pomaikai a pau e loaa mai ana."
          O na hauoli ana, he mea hiki ole i keia makakila ke puana'e, no ka mea, ke hele wawalo la ka leo o na pu kuniahi nunui, ke nakulu nakolo la ma na awawa, o ka leo o na ohe ke lawe ia la e ka eheu o ka makani maluna o na kuahiwi a huli ma kela pea o ka aina, a o ka leo hauoli o na makaainana, ua hoopiha'e la i ke ea, a lilo ae la ka aina holookoa he hookahi leo nui o ka hauoli. Pii ae la ke anu maeele ma na houpo o na tausani kanaka, a hoike mai la i ka hua oiaio o ke aloha. Ke holo aku nei ka waapa me ka malie, a o Emeline, ua uhiia kona mau hiohiona onaona me ka uhimaka o ke ano silika wai gula o na aina mamao, i ike ole ia mai ai. Nee malie aku la ua waapa alii nei me kana mau ukana makamae, me he manu koloa la maluna o ka ilikai, a ia manawa i hookuu iho ai ka onohi a ka la i kona malamalama me ka nani lua ole, me he la;
          "Ua ike ka lani ua ike ka honua,
          Ua hanu ke ea a honi na pua,
          I na nani ui hiwahiwa o Enelani,
          A imo awihi hooipo ai ka onohi o ka la."
          Pela iho la ke ano eehia o ka manawa, a me he la, ke ike iho nei no ka mea kakau i kona lia, a ke maeele mai nei na ami a anu lipo ka houpo i ka ua mea o ka ilihia no "pali ke kua mahina ke alo ma, aohe puu aohe kee" o laua nei, a ko'u maka e ike nei ma ka wai o ka inika.
         
I ka aneane ana 'ku e pili i ka uwapo, aia hoi, ua uhiia iho la kahi e lele aku ai me ka hae nani o ua aupuni kaulana nei, a maluna iho olaila na pua ala onaona o na waokele o Enelani. Holo mai la ke ala a huihui ana i na puuwai momi o na Alii Opio, a huli ae la o Elina a pane aku la ia Emeline:
          "Ke hea mai nei ke ala onaona,
          O na pua o kuu home kulaiwi,
          Ke haawi mai nei i ka hookipa,
          A ke anoi ae nei au me ka iini."
          Kulu iho la na waimaka o ka ui Emeline no keia mau huaolelo a Elina, a hoike mai la kona mau hiohiona i ka hoea ana 'ku la o na olelo a Elina i kona puuwai a pane mai la: "E kuu Elina, i aha ai la kou ekemu ana, oiai, ua ike no oe, o ke ala a'u e honi nei, aole ia i like me ke ala kulipo onaona o kau mau huaolelo. He makemake no anei nou e hoinoino wale iho no i ko'u puuwai, oiai, ua ike no oe, ua malie molale maikai ko'u puuwai e waiho nei me kou aloha. Uoki oe." Ala mai la na manao ano e ma ko Elina mau koni ana, a puana hou mai la
          "He oiaio, he aloha he iini pau ole ko keia puuwai no kuu Emeline, aka, o ke aloha no ke one oiwi, he mea ia i nele ole i na puuwai o ke kanaka, a o kau anei ia e huhu mai ai ia'u, oiai, ke halialia mai nei ke aloha ?"
          "Aole, aole,'' wahi a Emeline me ka leo aloha.
          I keia manawa, pili aku la lakou nei i ka uwapo, a hehi aku la lakou nei maluna o na pua, a halawai aku la me ke Kuhina Nui. Haawi mai la kela i na olelo hoalohaloha me ka hookipa ana 'ku iaia a me kona mau ukali. Wehe ae la o Elina i kona papale, huli ae la imua o na tausani o na makaainana, a me ka leo nahenahe, pane aku la : "Aloha nui oukou a pau loa!" No ka hapa hora, aole loa i lohe ia kekahi mea, o ka uwa wale no a ka piha kanaka, e puana ana i na huaolelo, "Aloha ke Alii!" "Aloha ke Koa!" "E ola o Elina!" a pela 'ku.
          I ka pau ana o keia mau uwa ana, a i ka wa hoi i ane pau ae ai na pioo a me ka pihoihoi, aia hoi, ua holo ae la nanune hawanawana ana maloko o na kanaka, e ninau ana ia lakou iho, "owai la kela wahine me ka uhimaka i kinohinohi ia me ka wai gula?" A wahi a kekahi, "he oiaio anei ua nalo na hoomanao ana o ko kakou Haku Alii Opio no kana Emeline?" A he nui wale aku na nune ana o keia ano, a me he la, aole no lakou e hoahewaia, oiai, ua nalo ko Emeline mau maka, a ua manao iho la lakou, he kaikamahine hou keia.
          He mea hiki paha i ka mea kakau moolelo ke hai ae, i ka manawa a Elina ma i hoomakaukau ai e haalele i ke kuna "Zelina," ua ulu hou ae la na manao lili o ke kaikamahine opio i lawe ia mai ai mai ka lima mai o na powa, a aole loa oia i ae iki e holo pu aku me lakou i ka aina, a noho iho la no ia iluna o ka moku me ka uwe o ka mea i piha i ka inaina. Nolaila, i ke kau ana 'ku o Elina ma iluna o ke kaa alii, a holo aku la a hiki i ka halealii, kauoha koke aku la ia i ke Kuhina Nui e kii aku iaia, a ua hooko koke ia kana kauoha. Hoihoi ia 'ku la ua kaikamahine nei a hiki i ka home o kona mau makua, a he hauoli nui ana ko ia hale.
         
I ka holo ana 'ku o ke kaa alii no ka halealii, ua ukali pu aku la na kanaka mahape me ka uluaoa nui, e noke ana i ka uwa, a e holo pioo ana ma o a maanei. Komo aku la iloko o ka pa, a noho iho la na kanaka mawaho, no ka mea, ua hai mua ia 'ku la lakou, o kekahi la ae ko lakou la ike alii, a ua hoolahe lakou i ke kauoha.
          Komo aku la o Elina ma iloko o ke keena hookipa i hoonani ia, a haawi ia mai la ke aloha e na alii a me na maka hanohano o ka aina ma ko lakou ku ana ae iluna a kunou mai la. I ka hiki ana o Elina i ka noho i hoomakaukauia nona, e ku ana o Egemona a me Emeline ma kela a me keia o kona aoao, a o kona mau ukali hoi, oia na luina inu wai koko o ka "Zelina," e kuku ana lakou mahope. Pane mai la ke Kuhina Nui:
          "E ke Alii ka Mea Kiekie: Ano, ua hoohauoli piha ia ko makou mau puuwai ma ka halawai hou ana me oe, me kou kino oluolu a me ke ola maikai. Mai kou haalele ana mai, ua noho ke aupuni me Kilohana, a o na Moi hoi me kau Emeline me ka maalahi, aka, e kala mai ia'u ke hai aku ia oe, maluna iho o ka hauoli a'u i hai aku nei, ua kau ia iho nei ke koloka o ke kaumaha maluna o ka aina holookoa, ma ka aihue ia ana 'ku o ka mea i kapaia, ka "Hoku Nani o Enelani," oia hoi kau Emeline, a mamuli o ia mea, ua loohia ia kou Makua, a o ko'u Haku hoi, oia ka Moi Rikeke i aloha nui ia me ka mai pupule, a ke waiho nei ke Alii ka Moiwahine ma kahi moe, me ka mai ikaika i manaoia aole loa e pohala hou mai. A nolaila, ke hauoli nei ko makou mau manao nou, a ke kaumaha nei hoi ka puuwai no lakou ekolu. E lawe aku, e ka Mea Kiekie i ke aloha o ke anaina."
          Pane mai la ke Keiki Alii Elina penei: "I ke Kuhina Nui o ke aupuni, na 'Lii a me na maka hanohano, aloha. Ua lawe mai au i ko oukou mau hauoli, aka, no ka manawa ano, ke noi aku nei au i ko oukou oluolu e kapae ae ia olioli, no ka mea, ua kaupaona iho nei au ia olioli me ke kaumaha, a ua koikoi ke kaumaha maloko o ko'u houpo, aka, ke makemake nei au e hoopokole ia keia kamailio. Nolaila, ke kauohaia 'ku nei oukou a pau, o ka'u mau kamailio ana i keia manawa, e kapu loa ia, aole loa hookahi e ekemu ae ma keia hope aku ke ole au e ae, a o ka mea kue, e halawai no me ka make. (I keia manawa, ua puiwa ae la kela a me keia, a holo ae la ke anu maeele o ka eehia malama o ko lakou mau hiohiona. Hoomau aku la no nae o Elina.) O ka powa nana i aihue aku i kuu Emeline, ua halawai au me ia, a o ka hopena o na powa a pau ke halawai me ko oukou makamaka nei, ua kau aku maluna ona, a he luakupapau anuanu o ka moana hohonu kona ilina hope loa. A o Emeline hoi, ua hoopomaikai mai na lani ia'u, a ia kakou a pau, ma ko'u hoopakele ana iaia, a ano, e hoike aku nei au imua o oukou, me ke kauoha paa, aole loa oukou e hai aku mawaho, aka, e hoolilo i keia hui aloha ana i ahakukamalu. E kuu Emeline, auhea oe ?"
          I ka pau ana o ka Elina mau kamailio ana, a i kona kahea ana'e, ua wehe ae la o Egemona i ka uhimaka maluna o na papalina o Emeline, a ku aku la oia me kona nani lua ole imua o ke anaina. Heaha iho la la ke ano o ka manawa, aole hiki ke hoomaopopo ia. Ua piha aku la na mea a pau i ke anu o ka hauoli, a e ake ana e huro ae, aka, o ke kauoha a Elina ua hoolohe ia, a aohe leo pane, o ke ku wale mai no me he la he mau kii, a na ka waimaka o ka hauoli no e kulu maluna o na papalina o kela a me keia.
(Aole i pau.)

Mai poino.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          Ma ke kakahiaka poniponi o ka la 14 o Oct. nei, ua pii aku la o J. B. Hanaike a me Kauhi mauka o Halona i ke ki manu, a i ko laua hiki ana maliala, ua ike aku la laua i kekahi pukui pelehu e hele ana maluna oia kula palahalaha; hoomakaukau iho la laua no ke ki ana aku i ke pukui pelehu i ka pu, a i ke ki ana aku, ku aku la hookahi pelehu a nalowale aku la ka nui.
          A hoomaha iho la laua malaila no kekahi minute, e ake ana e ike hou aku i manu oia ano, eia nae, aole i ko ia iini o laua, a i ko laua pii hou ana aku mauka e hele huli ana i ka laua mea i manao ai; aole no i ko ia manao o laua, o ka neo wale no ka mea i loaa mai.
          A no ko laua iini e loaa kela pukui manu i hele mua ai, ua hoomaka iho la laua e iho ilalo o kahawai, a i ko laua hiki ana i ka hapalua oia pali a oi, kupu mai la ka manao makau iloko o Hanaike, no ka mea, he pali loa aku o lalo. Ku iho la o Kauhi iluna o kekahi kio pohaku a lele aku la i ka pali, nona ke kiekie i hoomaopopo ia 4 anana a oi, me ka paa no o ka pu a me ka pelehu ma kona lima.
          A i kona haule ana ilalo, he wahi poino uuku kai loaa iaia. Ina paha o ka pilikia keia, ina ua waiho na iwi o Kamahele i ka aina makamaka ole.
P. KALAHANAU.
Lahaina, Oct. 19, 1876.

          Eia ke ku nei maluna'ku o Manamana kekahi hale a me ke kahua i hoomakaukau ia no ka hana hou ana i na uinihape noloko mai o ka lepo Hawaii. Ua makaukau ka Mikini e hoowali ai i ka lepo, a he mau la pokole koe a kahea mai oia i mau paahana he nui, e lawelawe a e hapai pu ma na hana oia ano, oiai, ma na la mua a makou i ike aku ai no ke ke pono ana i ke kahua e kaulai ai na lepo wali i hoano uinihapa ia, ua ike ia aku he nui na lima hana e hana ana. Ke mahalo nei makou i ka hooulu mau ia ana mai o na hana mikiala e hoohoihoi ai hoi i ko kakou poe paahana; a e ka-ana ia hoi he hana e lawa ai ko kakou poe noho wale, a ilihune hana maoli no hoi. Aka, aole no i nele na Hawaii i ka maamaa ana ma ia ano hana, eia ae no ke nonoho mai nei, aka, aole nae e hiki ke hapai ke ole ke dala. A malia paha o loaa no he manaolana maikai ana iloko o na noonoo akahele ana o ka ona nona keia mea paahana, e pahola ae i na noi ana no ka hookomo ana mai i na lima hana kokua, e mimiki mai no auanei na limahana a nui aku. A mawaena o na ano lima paahana he nui; o na Kanaka Hawaii ke kela o ka oi o na lima hana maikai a makou e hoikeike aku nei, ma ka hoolohe, ka haahaa, ke kunukunu ole, ka hoomanawanui a me ka paulele i na haku hana.

          Kahe no hoi ka hou o na keiki kukulu hua metala o keia Papa Pai, i kau a me o ka ikiki ino o na ea o keia kau.