Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 46, 9 November 1876 — ELINA KE KOA HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI. [ARTICLE]

ELINA KE KOA

HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI.

1 Koknna X—Helu 38. ' [E na makamaka heluhelu, na hoa kulnma hoi o ka makakiia a Kahikiua Kelekona !ma kēia moolelo; ko lioomaopopo iiei no i paha oukou, na h.ialelo aka kakou ia Eiina -•} ma i ka manawa i ikeia 'ku ai ka aina, a I me ka hui pn ana hoi me ka mannwa elele i a ka Moi liikeke e huli aku ia Emeline; a ■ aole no hoi paha i palaka ko oukou noonoo i kekauoha ana 'kn a Elina i ke kapena o ua inoku nei e huli hoi aku i ka home, uie ka hoike pu aku ia Eineline. Ina j>ela, ala* ila, « hoomaka hou aku kakou penei :1 IA LA, iurthojx' ilio o k;i hui pu awa o U;i īiK'ku k;uuv nui mo ke kuna Xviht'i t o ka anōaiio ana k «< kau ka la iluua jHmo, «» mom» ana ka " Zolina" iloko oko uw.i kiunoku alii oLV ritania. Oia : 1.», ho la kulaia no na mak;uiinana iuai kola |>oa a koia |H'a oka aina. K wolo ana ka Uao o ka luuakila isia na kia ō ua ; lu'i. a o ko auo o ko aiiiwuhino o ka ( ilikai koua kulana. (_>iai ua jmjnilo ia ka Moi, a ua hoojiaa ; ia iioko o kokuhi k(H'Da a ka haloalii no ; ko ano jiiha lo.i i ka inaina : a o ka Moiwahino hoi. o waiUo ana ia iluna o kahi j uuk' »no ka mai pliku 3oa ; nolaila, u* IUo ilio la nialuua o ko Kuhina Nui ka h«.H)|H»nojK>no aua oko auimui. Kauoha »o la ia i ka aiiiiikaua *• hiHklmnoliano ao 1 ka U maiuuli o ka hi-mo aua mai o na j»u<Ui kiv-4: ao ki i.i ua |>u aioha mai ka hoi-a 12 o k«> awakoa * hiki i ka l»ora I*2 oia JK>: ♦» kau ia na ha»' o ko kulanakauhalo ma na wahi a p&n : o j*tmi ia na halo aupiuii a ui« na haio oihana a j«au ; o luMk.uiiia na l». l«*a e pnhiia na oho ; a kulaia ko aupuni ma o kona mau nuk;iainana la. Aolo i mana >i » ua Kvw«» K:uoliw», aka, <» ka huli li«»i ana niai o k*' K«-iki Alii Kiuia nu k.« lanukil » ka l.*ko»I i h«v»uiaov«iai ua ikv luai la Ukou i kuua «• lan.» iu Uk' aku ana n»o n« h\»iko oka lauakiia. Aolo no hoi i hoib» k«>kō a-kn .«> Kiina ia «»iai a«4o io. i h«vlv» koko aku i uka» a ua kau\*ha aku ia ia Kn»« liuo « nv»li,» fwa iUK». no ka »»*«*. ina «- īko ia, o ka h K' k»»k«- i* ku ih» hii i ua M.»i. a ih kiunu !hn»puiwa ia ia laua. a «■ au«v»n. aiwmn j«aha o (4Hkia. \Var a«' la ko Kuhioa Nui i kvkahi k««ils» .»«u o k«»k«» kiokn- l.»a oka aīaa» a li H»ui«a akn la laia maiuua o ka waa)« Uv>.*U »a k«> *ii«» l»«- *-U«k 4 alii, iltitta«»W k»itm ■•/.i , «i.«a k.» ha;»wi Aiia 'kn i kv K« .k.i An; 1.,« » i i ,»v*a a ka k»:i II .« inr n* ;i>m'«>.«>]».» h « ;*< v< > i>a «•}« !.» .. ka a k*» KuUioa N l" M Kii: ~

" Ma ka o na Lani, malalo o ka malahii o 1» hae Beritanīa, a m o ka inoa o k| aupnni o ke alii ka Moi aloha Eikeke a| me na makaainana malalo iho oua: ke aloha iko makou Alii ka Haku (j)|rio £lioa o Enelani: —Ke hoomaikai «iku nei: Oiai na oloola ika maoa lani ik hoopalm aiaa i na puuwai o ka lahui B«ritania i keia la maik&i uie ka hauoli pilena ole, ma ka hoihoi aaa mai ia oe eike aīii.a hiki hou i ke ooe oiwi; a oiai l|oi, ma ka hoomaopopo ana a kau kauwa pei, me ka laoa o ka manao, ua loaa ia c» ka pomaikai o ke ola maalahi ma kau huakai au moana, a «4pio lanakila hoe ka hae aani o ko kakon aapuni malunk o na enemi mamuli o kau inakakila; nolaik, ke pahola aku nei ke auftuni a mp na makaainana i na poloai o ka hookipia, aloha me ka hauoli palena ole, a kti_haiiwi ak« -nei-4ioi -i fe&- pāHma akan o ke ajloha oiaio, toe ke kulou hooinaikai ana'e ina lani. Oka waapa alii nialalo o ka. hooponoj>otio ana a ka elele ke keiki alii Eduada, ua inakaukau no kou iiiau makemake, a o kau mau kauohaa pau, kfc ku nei ke aupnni ame na makaaiuann me ka makaukau e hooko a e kupaa hoi mahope o ia mau kauoha. Ma o na Lani la, aloha. i Me ka haahiaa i Kau kauua hoolohe ma o ke anpnni la. i Kakau Inoaia D. Alena ]»ukin \ūama. | Kuhina Nui. i liauaia maloko o kc keena Leta o ka j Hale Alii Koiiila, i keia la iwakalua kumamalima o namahinaewalu o ka makahiki o ka Hkiku, iiookahi Tauskitii Ehij ku !laucri me Kauakolu ; ka nohoalii anu o ka Moi llikeke i ka. luakahiki kuuakolu." I ka pili ana mai o ka waapa lloiala

lua ka aoao o kc kuua "Zeiiua/' ua k» ae la na kuki e hw ana a h;uuvi ae la i 11 a lt'o huro aloba ekolu, i panina ia inai ena keiki aukai. Pīi l īnai la ke keiki aiii elele a kau iluna oka oneki. (0 ke kahiko i ike ole ia e na maka Ilawaii kona aahu, a o ke kino niuloeloe jxilolci o ke ano mau i na mamo o Enelani kona kulana ) Wehe mai la i kona |ni]>ale ia Egcmona, oiai, o ke ano niau nia ia mau aina, he ano kanaka hooki|«a ka ka nialihiui e ike Jmw. a mai aia uku a ka nn a i manaoiii. Nolail i, nia no o Klina ilalo, a o K<;vmōt»!V hoi, oia ko alii o ka onoki. Paue imi hi ua » K K- m.ti me ka Uh> j>ih.iihoi o ka haiiuli: *' Ma o ku i:ioa o ka iMoi, ke aupuni a me na makaaiuana, hf !eo jn»Kui !" A haawi aku ki ia ma ka lima o Kuvmoua i ka let;v, maloko o kekahi wahi nui i luh>naui ia me ka wai gula, a i kuuiia hoi me ke kalaunu o Km-lani, im' na huao!rK> mawaho peiu-i: -Re Alii ka H<>«>iiina o ke Kalauhu, l:e Koa ka ilaku Elina. lle PoKwii aloha. iialuna oke kuna alii '•Zelina." A malalo iuo o keia ke kuni luuiloaa alu o ka ohaua o ka Moi liikeke. 0 kahi k<va aole e m maoia 'ku oia. £ hiolo ana na |>i!aii ma o a maanei, e luiiali ana hoi na lipine ma na aiv»o oka iolewawae ame kona kuka, e |>nltlo ana ua hulu o kona i*af*i» k\ a ana kana |>ahi gula ma kona ju>ao, a na paihi ljj« i ka «rai maoli no ua vraliī kaaka nei. Huki ae la ua ua iit>i i kaua makakiU, a luuwi aku la 1 ke aloUa, a j>ane aku la i»e kona Km ika i ana 'ku, ka iuaua<v uiako* iuakc> a uh» ka |«nue a K< iki Alii Kliwa, e kali ia." lluli «ku Uia a lauvakii la ia HeluMn iho la o Klina» « kakau iho la i ka |>aue }vn«i '• Ko la«v Hiai n, i au i ka lokxutkaikaj i loaa mai Ika )tora 4 hehī ika h<>niia. Aloha. Klina. la D. AWai* HukinaUaiuA} KuUinaNui." aku la o i ka )«aiH> 4 liaawi akn la i ka a HU aku la bi elrK», lK»ko 0 keia maaaw*» buii «ei ua j«i, u* U'le * 'ku, * likv »4 n«* kr kiMultaiia * ke K.uKw%a m* U ktfj kahiaka. 110 Imik4i utiikoUfyttML«U| o Klina lua a nH> «a iuv« a )wn «i MU 4 fea ua |alia Uikvm i kv kauma* Ua, Maiuuli o ka |alikU i k«aa *ku i kala«uiu, ua Moi Um o kv au|vinil ak,v. »a Uw4»au«si i« uo imo Uk>J i ka «Hi iiil ai* Uk>u« o Kn*<3inr! kv kiiw iikai. a o ka luoa i»a*ita i aiū«.w UU. 1« auiiaou k<>iva km, s a oji Kmm Lma< ilml

ik>ko Qh» opu beh&»«»h*a£»» «*a eliuii, ahemeaia ikHHaaalHHa*i laoa maaao, a me ko fea kkei holookoa. I k* bo<» ana 'kn o ka elele iaamo&a Kahina Nui, a haawi aknla i ka pssra £Sxia, ua liaaoli iho b konamanao. nmkaukaa ia iho la ka j*a & me ka hals> alii Eoiaia, no ka hookipa aaa te » lEHoakeAliL Ua hoomakaokaa ia na j mea a pau oo ka haawi ana *Icb jats i na hanohaoo piha i ike uiua ole ia ma £oel»ni Haawiia /ka Ia aa poioai ina aiii a mse aa maka hanohaao e heie mai no ka ike ana ia Elina, mo ke pai ia aoa ona olelo kahea i oa makaaioaaa e hele mai i kekahi la ae, maloko o kft pa alii, no I» ike ana a me lja lohe ana i kooa leo. ī ka hora a Elina i hai mna ai no lea hehi mua ana 1 ka lepo o ka aina, oa ike ia Tfu la ka iho ana iho o kona hae ponoi mai ka wekiu mai o ke kia hope o kona mokn, a panee ia mai ]a ka waapa alii me ua hae nani nei e koweloanamahoiie a kauouele ika ilikai. Ia manawa, «a jia-kolu apa ha ia ka hauoli o ka aina. ona mea ilnna oka waapa, oia no 0 Elina, Emeline, Egemona a me na koa ukali a pau o ua keiki aukai nei, oiai, o jko Elina ano mau no, ua lawe oia i ka 1 liauuhano ino kona mau hoa alokai a pan, I ouii wahi ana: " O makou pu no kai | laila, o makou pu no kai ike i na inea o ;ka hookahe koko, a o makou |w no ke ike i na hanohano a me na pomaikai a pau e loaa mai ana." 0 na hauoli ana, he inoa hiki oloi k<-m niakakila ke ])uana'e, no ka mea, ke hele wawulo la ka h o o na pu kuniahi nnnui, ke nakuhi nakolo la ma na awawa, o ka leo o na ohe ke lawe ia la o ka eheu o ka makaui nmluna o na kuahiwi a huli ma kela ]>ea o ka aioa, a o ka leo hauoli o na maioiainana, ua hoopiha'e la i ke ea, a lilo ae la ka aina holookoa he hookalii Uh> nui oka hauoli. Pii ae la ke anu maeele raa na houpo o na tausani kanaka, a hoike mai la i ka hua oiaio o ke aloha Ke holo aku nei ka waapa me ka inalie, a o Emeline, na uhiia kona mau hiohiona onaona me ka nhimaka o ke ano si!ika wai guia o na aina mamao, I i ike oie ia mai ai. Neo nmlie aku la ua i waj»jvj\ ulii nei ine kana mau ukana makamae, me he manu kol«Ki la maluna o ka ilikai, a i.i manawa i lu»okuu ihoai ka onohi a k.i lu i kona malanKUania me ka nani lua ole, me he la;

"I !» ike ks Uni u» ike ka honun, l'a hanu ke a hori nn pua, i I ur» nani m hiwahiwa o Kuelani, | A i'»o nwihi hooi{K> «i ka onohi o kd l»," ; Pvlu ili-i l;v ko uno i\hij\ o kn utana«ra, i a tui* ho l.i. ko iko iho »ci uo ka nim fc*- i I k;\n i kon:i li:i, a ko m;uvlo inai w\ nu ;uui a nim li|x> k» houj>o i k»i ua u>m o j ka ililii.v 110 "|uli ko kv,a mnhina ko alo < [ in.i, aoho puu Hohe ktv" o laua noi, « ko'u ! ! maka o iko noi iiw k» wai o ka inika. j I kn niKMno «ua 'ku e |tili i ka u«rw|<o, j ; nU hoi. u* uhiU iho U knhi o 1010 akn «i I | kn h*o n<kui o im «upuni knulaa» nei,; l n tivuun& iho okila n» ju>ji kU oikhoim o \ ; ua \\-aokvlo o HoK» m.-u fat ko i ala n huihni ana i t«<i jmjuwhi monu o na' ' AHi Oj4o. « hu)i ae 1« o Kiiu* a, |«uk> ■ *feuU U Enh lino: . | u h*i m.ii noi ke k)a on«on«, j l> n» }tua o kuu kulniwi, I Ke huwi m»i w«s i k* lMokijt** i A k» «noi «« «m *« kfctt*u." ! Kulu kho U n* tmtuDibi o k« ui En^! lino no ko» hwu KimioMo a Kluwi, « W) ikv nmi U ko»» »mmi haohio** 11» knm j *a» 'ku I* o n» « KHo« i ko*«|*mt! **i« l««* nwu k: *B bw Klin««i| «Wi «i 1« koo rkontn ««m» o*a» ««ikv bo \ o k* «U «'u * Wn«ii m< «mW m i lik« «t« i>tMOtt« O k«n oh4& H* m«k*uk«k* tt« ««w* t W in «iw «wk» iW no i ko a iwiwU» omo, m iko «O Ot% 11« IMUin t«oM» WMIMk fe»W |«w««i.« wniho mi M« ktw«lelM. o** AUHWii i« MkIMMMA »M«atlb Wrn -in V-ni nnn n |g[iui h m mni ln M ll* «ikk\ W» «Mw W no k«au £***«*-, «k% o I» *k»W uoJfce o»o oiwi» fe* hm« U i m&«W i im |*Mtw*i o W UmU «o bt« «iwik r huhu tM«i «i i« «, oiaiī* bo k*ii«K« M«i iwfi ko «K4u j " «ohs" « tut*tift* hk j «kUiA. | 1 krU «k* U im i k* * hihi *k« U UINMI WMi«> «U l»Mt K» «

i»Mk aim hmat mau fefcali Webe aa laolEliaai nakeaaiee, jiMidnib; koaapau lo»f N& hapaklewa, «£& ka i ktlte k Bsea, ok^Hwawaie aoal»}*kaloa&ss9» epoaaa assttiU hmMa, "AMia kfc AKr k» wafeol i«n?pMi «oaina ks «» h«9 m farib a»k aaHU&e hawaifewfti» ana maloko oaa fasnkka» e ninan aaa ia iakoa ihd, "owaila kela wahme me fe* ahiawk» ikinohiaoiii kme kawai gala?? A walii a IhUlh, *1» oiaio aa«i m. naiō na koaaaaa» aba 0 ko kakoa Haku AUi Opio no Kmeli&e P 4 ' Ahe nui wak aku aa niane ana o keia ano, a me he la, aok no lakou e uiaif oa ko Emeli]ae uiau maka, a ua maaaa iho k bAoo, he kaikainahine hou keia. | He mea hiki paha i ka maakakau moolelo ke hai ae, i ka ma&awa a Elina ma 1 hoomakaukau ai % haakle I ke kuna " Zelina," ua uln hon ae la na "»»»*» lili 0 ke kaikamahine opio i lawe ia mailai mai ka lima oū ona powa, a aole loa oia iae iki e holo pu ako me lakoo i ka aina, a noho iho la no ia ilum o ka moku me ka uwe o ka mea i ]ūha i ka iuaina. Nolaila, ike kau ana *ka o Elina ma iluna o ke kaa alii, a holo aku la a hiki i ka haloalii, kaooha kok«ak« k ia 1 ke Kuhio#Nui e kii aku iaia, auahooko koke ia kana kaaoha. HoAkm ia "ka la ua kaikamahme nei a hiki i ka hoase o kona mau makua, a he haooK nui ana ko ia hale. i I ka holo ana Ttu o ke kaa aHiaolka] halealii, ua ukali pu aku la aa kanakai maliope me ka uluaoa uv, o noke aaa i ka uwa, a e hok» pioo ana ma o a maanel Komo akn la ik>ko oka pa, a noho iho la na kanaka mawaho, &o ka mea, u& hai mua la 1n» ia Lakou, o|»kahi la ae ko lakoo lalke alii, a-Ui l»oiohe lakou i k» kauoha. Komo aku la o Elina ma iloko ōke keeaa ltooki(« i hoooani ia, a haawī k mai la ke ak>ha ena alu a roe na malka' hanohano o ka aina nia ko lakou kn ana j ae Huna a kunou niai la. Ika hiki ana o Klina i ka noho i hoomakaukaumiioaa, e ku aiia o Kgemona a me Emelwe ma kela ame ki'ko kona aoao, a o kooa mau ukali hoi, om aa luina ian wai koko okn " Zeiina > *' e kukn ana lakoa maho)<e. Pane uiai la ke Kuhina Nui:

i '* E ko Alii b Kiekie: Ano, «1 ' hoohauoli |«h» U ko m«koti maa pw«ru | ! um k«lial«wu hou «n« me kom j kino Uoolu « me k« oUnnilnL M«i koa| haAloU «n« u«i» m Mtlm ke ««|iMii M«i Kitoh«n«, kom Moi boim»fam £t«e-; lino n»o k« «««kki, «k% « k*|gt mu »"»; ko h«i «ku i« oi% m«lun« iho o UlMMilil «'u i h«t «ku im, «i ku k Sk Mi t» i ki4ok« o b»i>Mj» mlmi • kidhM hoHwko», hm k« «iku* k«tt« >u « I» nK« i ka)<ai«, k* * Hoku H««i « £w Uni," oU koi k«u £*»&««<, « momm i« hk«, ti« laokM i» Imi Sy«a, «o b>i H«ku H <im I» )Cm Kilwlal i« tw k« «a»i p«ittK * «*&* ««}%& AUi UNMIm mm|lm mIiWI : »«I A k» hiMMli mnkntr mm % U ftMM|ki iwiUiUpMwimMmmihk R|U «UN«KW» I fe«U»»k» «1 «*?& « M» IM MU lūka U*U> 'w MU) M 1U MUIIMK kw*K.«K IM MMMfM «H% k»«M «Iwi MMMII* ImmUMIMU tt»! k« Itt i!m««4mi U«S«li| MUUwmU, *MfcUMkMk»hMM|Mr| IM hmUlm » >»>i «k% IM«mlm j M«k» mm «w » h> ninkoli klm Um- : U» UwnWU Vimm idkwi' « 1*«, « k«>l MM UMMMK» IM IIMMi «r «t* hm Mm dbk U «k w; MMU\ «IMIMN£ «mmml k* «Miko, \\ k»U MIiMWMm <M yU>«iM»i: U ivU« U-4s « Mi «r U ko «mm"

*i : mihMhd^Z?r2ZZL^ ■_ ;-;V : 'I ka jMB«t Q H iaM^p»!: gfe bm.,a m*&» B&f»|»lma «B«arfbe, meimiiaiula* «feM*t oln«feSß* Heahaiho Ulalaa aae »k* nnniniini, ftdejblki lEB beoanof«p» & ofts&*oK,» * ake n» 6 %»» ** « fetewohiaßilm aa hoalaho H «ail» paene,okekawaie mlw-«» hhM) maii k», a n* ka «wnall» oiealaaeaia» «.kal«| maluaa o aa {aps£ba okelaa ma keia. l: C.i*kijnuc)