Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 47, 16 November 1876 — Page 4

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, NOVEMABA 16, 1876.

KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.

LAIKI MAKUA,  MRS. KELA F. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE,  MRS. C. C. COLEMANA.

HE PALAPALA

          O na Lede o ka Papa Wahine o Honolulu, ke haawi aku nei i ko lakou aloha i na Makamaka Hawaii a pau, na makua me na keiki.
          Mamuli o ka iini nui o ko makou manao no ka pomaikai piha o na opio Hawaii, ua hooholo makou me Paleka no keia aoao o ka nupepa LAHUI HAWAII, a e kokua makou ma ka hoopiha ana i na kii a me na manao e waiwai ai a e makemakeia'i e ka poe opio, a i waiwai hoi ia no na makua me na keiki.
          Ke kono aku nei makou i na makamaka Hawaii, e kokua pu ma ke aoao ana mai i na mea e pono ai, a me ke kakau pu mai i na manao kupono no keia aoao. He makemake ko makou e kokua ma na mea e lilo ai ka LAHUI HAWAII i pepa e pomaikai ai na ohana, aole nae oia wale no, aka, e lilo keia pepa i kokua nui no ko kakou mau Kula Sabati.
          E na makamaka aloha, ina he manaolana io ko kakou no ka hoomau ia ana aku o ka ekalesia o Kristo ma Hawaii nei, he pono e ala mai kakou ma ka hana Kula Sabati.
          Me ke aloha makou o hoopuka aku nei i keia aoao o ka pepa me ka manaolana e lilo i kokua nui no na home, a no na Kula Sabati, a i apo o ke Kuikahi hoi mawaena o na mea a pau i aloha i ka Haku Iesu Kristo ma keia Paeaina. Me ka mahalo.
LAIKI MAKUA,
M RS. KELA GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE,
M RS. C. C. COLEMANA.
Komi te.

Ka Manu Aloha.

          Mahope iho o ka hooikaika ana o kekahi kanaka mahiai no kekahi mau pule loihi wale i ke kanu ana i kona mahinaai me ke kulina, e hoouluhua mau ia ana oia e na manu liilii.
          Aole i makemake ka mahiai e hoopilikia mau lakou i kana mahinaai, nolaila, hooholo iho la oia, e kipaku aku i na powa liilii, a i ko lakou mau punana.
          Nolaila, hoopiha iho la oia i kana pu, a hoomakaukau iho la no lakou no ka hoi hou mai i ka mahinaai.
          He manu aloha ka ke kanaka mahiai, ua akamai i ke kamailio a me na hana lapuwale e like me kela poe manu ; aka, no kona laka, nolaila, hookuu lanakila aku la ia iaia e hele a hoi mai e like me kona makemake. O "Pole Nani" kona inoa ; ua maa oia i ka hui pu ana me ke anaina, me ka manao nui ole, ina he ino a he maikai ; i kekahi la, lele aku la ia iloko o ka mahinaai kulina a hoolawa iho la iaia iho e like me na manu e ae, me na huaai hou o ka mahinaai.
          Lawe ae la ka mahiai i kana pu a hele aku la ia iwaho ; ike koke aku la ia i na mea e hanaia ana iloko o ka mahinaai, aka, aole nae oia i ike aia kana manu aloha mawaena o ka nui manu.
          Paepae pono ae la ia i kana pu, a ki aku la, a me ka leo kapalili o na manu ekolu i lohe aku ai ia, a me ka uwe ana a Pole no kona mau eha. Ma ko ia nei nana ana aku i na manu i make, he mea e kona kahaha nui i ka ike ana aku i kana manu aloha e loha mai ana ka eheu ilalo i ka honua, me ka hulu e puehu liilii ana a hookahi wawae i haki ; "e ka manu naaupo," wahi a ke kanaka mahiai, "i loaa keia poino ma ka hui pu ana ou me ke anaina lapuwale."
          Hoihoi aku la ia i kauhale, a i ka ike ana mai o na keiki i ka wawae i eha o Pole, kuhea mai la lakou, "heaha mai nei keia e papa, a heaha ka mea i eha ai o Pole Nani?" "Me ke anaina lapuwale, me ke anaina lapuwale!" wahi a ka manu i pane ae ai me ka leo anoano. "Ae, pela no," wahi a ke kanaka mahiai, "ua hui pu o Pole me na manu ino, ia'u i ki aku ai a ku lakou i kuu poka ; nolaila, e na hoa kamalii, e hoomanao i na aoao o ka manu aloha, a e malama i ka hui pu ana aku me na anaina lapuwale."
          Me keia mau olelo, huli ae la ka mahiai i kana manu, i kokua pu ia mai hoi e kana wahine, ma ka hauhoa pu ana i ka wawae i hai, a iloko o na pule pokole, ua hoi hou ae la kona wawae a e like me mamua; aka, aole oia e poina no ka ulia pilikia i loaa iaia iloko o ka mahinaai kulina. Ina e hui pu ae na keiki a ka mahiai e paani, a loaa he kumu no lakou e hopaapaa ai, e hoohikilele mau ia ana lakoau, me ka leo kahea o Pole, "me ke anaina lapuwale, me ke anaina lapuwale!" a o ka pau pu ae la no ia o ka lakou paani ana.  Ill. Chr. Weekly.

Ka la hiki mai—Na Anela hewa.

          [E na makuakane a me na makuahine, ke waiho mau ia aku nei imua o oukou ke alakai e hiki ai ia oukou ke ninau i ka oukou mau kamalei; a o ke keehina mua keia e hoomaa ai ia lakou ma ka hana pono, oiai, o ka buke a makou e unuhi nei, oia ka makou e ao ai i ka makou keiki, a oiai hoi, ke puka mau aku nei na ninau o keia alakai, he mea pono e apo like oukou e na makua a ao aku i na keiki, a pela e noho oluolu ai ka ohana me ka malahia.]
          I ka wa hea i hoomaka ai ke Akua e noho iloko o ka lani? O ko ke Akua wahi mau ia—I ka wa aole oe i ike ia he keiki, e mau ana ke Akua—I ka wa hoi aole he mau anela e mau ana ke Akua. Aole mea nana i hana ke Akua. Oia kai kinohi o na mea a pau, a nana i hana na mea a pau. No kekahi wa loihi i hala, i hana ke Akua i na anela. Ehia ka nui o na anela Ana i hana ai? Aole mea i ike i ka nui. He mea hiki ole ke helu ia. He poe hemolele loa lakou. Aka, he mau anela hewa kekahi. Ua haalele aku lakou i ka hemolele o ke Akua me ka haaheo o ka naau a hookuli. E hoonoho pu anei ke Akua ia lakou me Ia mahope iho o ko lakou haule ana i ka hewa? Aole, ua kipaku aku oia ia lakou iwaho, a hoopaa ia lakou me na kaulahao, me ka hoonoho ana ia lakou iloko o ka po. O kekahi o keia poe anela hewa ua kapaia o Satana. Oia ka haku a me ke 'li, o na poe anela hewa. Ua kapa ia oia ka daimonio. He hewa loa o Satana, a ua inaina oia i ke Akua. Aole oia e hoi hou i ka lani, aka, e hele mai ia io kakou nei, me ka lawe pu mai i na daimonio e aku me ia. Aole kakou e ke ia Satana, no ka mea, he uhane oia; aka, ke hele nei oia ma o a maanei e pahele ai i ke kanaka. He punahele ka hewa na Satana; aole ona makemake i ka maikai. He mea oluolu ia Satana ka ike ana i na kanaka iloko o ka pilikia me ka ehaeha, aka, ua oi loa aku kona olioli ke ike aku e hana hewa ana lakou, no ka mea, e manao no ia, e hoi aku no lakou a noho pu me ia ma kona hale po. Ua makemake loa oia e nui na kanaka ma ka lua ahi, nolaila, hooikaika oia e hoohuli ae ia kakou i ka hewa, i ole ai kakou e pule aku i ke Akua.—Aole hiki ia'u ke hai aku ia oe i ka nui o ka ino a Satana e hana ai. He lokoino loa ia, ua ake mau oia e noho mau oe iloko o ka ehaeha. He hoopunipuni nui oia e ake ana e hana like na kanaka elike me kana, ua piha oia i ka haaheo, me ke ake e hoolohe kanaka ia ia, aole i ke Akua. He lili loa oia ke ike i ke kanaka e hauoli ana. Ua ake anei oe e noho pu me Satana? Ke manao nei au aole oe e ae e noho pu me ia. Nolaila, e pule aku oe i ke Akua, e malama mai ia oe mai na manao lapuwale, haakei, aihue me ka hoike wahahee. Ina ua ake oe e lilo i uhane ino, e noho pu ana oe me lakou. Ina oe e huhu, ua like oe me lakou. Ua makemake loa lakou e hele aku oe a noho pu me lakou, aka, ua manaolana mau na anela maikai, e hele oe a noho pu me lakou ma ka lani. Ua hiki anei i ke Akua ke kiai ia oe mai ka malama ana i ka hewa? Ae, ua hiki no; no ka mea, ua oi aku o ke Akua mana a me kona ikaika i ko Satana. Aole oia wale no, eia ke Akua ma na wahi a pau, eia oia me oe ano. Aole o Satana ma na wahi a pau i ka wa hookahi. He oiaio nae, he heluna o na anela hewa ko Satana, e hele ana ma kahi ana e kauoha ai ia lakou; a ua hiki mau mai lakou i ou la i na wa a pau. Aka, e kiai mau mai ana ke Akua ia oe; eia oia mamua ou a mahope ou, a ma na aoao a pau ou. Aia Oia ma kou wahi moe, i kou wa hiamoe, a ma kou ala hoi, ia oe e hele ai. Nolaila, mai hopohopo oe no Satana; ina oe e noi aku i ke Akua e kokua ia oe e hooko koke no Ia. Ua oi aku ko Satana ikaika i kou, aka, ua oi loa aku ko ke Akua ikaika i ko na mea a pau. Ina e hele mai na mea a pau a hoeha ia oe, ke noho hookahi oe, e makau loa ia ana oe, aka, i ike aku oe i kou makua e hele mai ana e holo aku oe i Ona la, a aole oe e makau hou ana. Nolaila, o ke Akua kou Makua. Nana e alai ia Satana mai ka imi ana ia oe. E pule aku oe Iaia, penei: "E kuu Makua aloha, e hoopakele mai oe ia'u mai ka haule ana i loko o ka hewa elike me na uhane ino, a mai ka iho ana aku i ka lua ahi pio ole."

Heaha ka ke Akua i lohe ai?

         "E Jessie," wahi a Arthur kona kaikuahine, mai kamailio i na olelo kohu ole; no ka mea, ua lohe ke Akua.
          Ua pololei o Arthur. Ua lohe ke Akua. Ua lohe ke Akua i na olelo a pau i kamailio ia a i hoopuka ole ia ma ka waha.
          E ke keiki, heaha ka ke Akua i lohe ai nou? Na olelo maikai a oluolu, na mea lapuwale, na leo huhu, na olelo pelapela a me na huaolelo waipahe, ua pae aku ia iloko o Kona mau pepeiao. Heaha kana i lohe ai?
          E ke keiki, ina oe e hoopuka i na olelo kohu ole, e noi aku oe i kou Hoola e hookaawale aku ia mau olelo mai a oe aku, a e kokua mai ia oe ma ka hoopuka ana i na olelo ku i ka maemae wale no, aole o na olelo pelapela a haumia. He moni na olelo maemae i ka mea e hoolohe mai ana.

Ka Elepani.

          O ka Elepani ka holoholona nui o na holoholona wawae eha a pau; mai ka ewalu a i ka umikumamalua kapuai kona kiekie; umi a i ka umikumamalima kapuai ka loa, a mai ka elima a i ka ehiku tausani paona kona kaumaha. He kino nui kona, ihu loihi me na niho keokeo loloa.
          Elua no ano o keia holoholona i ikeia, o ka Elepani i kapaia ka inoa, ka Inidini a me ke Aferika. E hiki no ke hoomaopopo ia ma ke ano o ko laua mau pepeiao; o ka Elepani Inidini, he mau pepeiao liili kona, o ko Aferika hoi, he nunui luheluhe. He pokole loa ka a-i o ka Elepani, e like paha me ka bipi kolo; i ole ai e kulou kona poo ilalo a me ke kukuli ana e inu i ka wai. I mea e loaa ai kana ai a e ola'i, ua hanaia kekahi ihu. O keia ano ihu, he ano loihi pololei; ua hanaia aole e emi iho malalo o kanaha tausani mau a-a liilii; i hiki ai iaia ke kahili ae ma o a maanei me ka oluolu. Me keia ihu, ua hiki i ka Elepani ke hana i kekahi mau hana kupanaha; e laa ka lalau ana i kahi kui pine uuku loa a me ka hapai ana i na pukuniahi kaumaha, wehe i ka umoki o ka omole a kalakala i na kaula hoopaa, wehe me ke pani ana i ka puka, a hookomo ae i kana ai iloko o kona waha me ka hoopiha ana i kona ihu i ka wai i kena'i kona ono wai.
          O ka waihooluu mau o ka Elepani, he uliuli ahiahia, a o kekahi he maikai loa; i loaa aku he keokeo wale no. Ua hialaai nui loa ko Siama poe kanaka no ka Elepani keokeo, a ua lawe ae ka Moi olaila i ke kiekie maiwaena o kona mau inoa hanohano, oia ka "Moi o ka Elepani keokoe."
          He mau moolelo kamahao kekahi i hoikeia no keia ano holoholona.
          He malama akahele loa ka Elepani i kona ihu. No kekahi kumu; ua hoea au kekahi koa ma ke oki ana me ka pahikaua a moku ka ihu o ka Elepani; a mai ia manawa mai, ina aole he mea e hookomoia iloko o kona waha, he mea paakiki loa i ke kanaka ka hanai ana ia ia.
          Ua hoomaa ia i kekahi wa ka Elepani e hele maluna o kekahi alahaka nihinihi loa, mai ka hale mai o kona kahu a i ke kulanakauhale o Gyah. I kekahi la, nuha iho la ka Elepani no ka hele hou ana maluna o ia wahi nihinihi; o ke kumu nae o keia, no kona malama kupono ole ia, e noke ia ana oia i ka houhou ia me ka ihe, a oia ka mea nana i kaohi i kona hele ana maluna o ke alahaka; o ka mea mua ana i hana ai me kona ihu, paipai aku la ia i ke alahaka, i ike ia ai kona ano a i hookoia ai kona manao. Mahope iho, hele aku la ia maluna o ke alahaka; aka, mamua ae o kona kau ana ma kela aoao, hookapae ae la oia i ke alahaka, a haule iho la ia me ke kahu ilalo iloko o kekahi lua hohonu malalo ae.—Ma keia haule ana o laua, i make loa ai kona kahu a eha hoi ka Elepani.
          Wahi a ka hoike a kekahi mea kaahele ia Inia, i ka wa a ka mai ahulau e luku ana i na kanaka me ka weliweli, e make ana ma o a maanei, a e uhi paa ana i ke ala e hiki aku ai i ka halealii o ka Moi me ka poe i make a aneane make; hele mai la ka Moi maluna o kona Elepani. Aole i komo ka noonoo iloko o kana mau kauwa e hookaawale ae i ka poe i aneane make ma ke alanui, mai ka pepe liilii ana iho i na kapuai o lakou hanai; (holoholona) aka, ua komo e ka manao aloha i ka holoholona, lalau iho la ia me kona ihu i kekahi poe e waiho ana ma kona ala, a hokaawale ae la, a hele aku la me ke akahele mawaena o ka lehulehu i aneane make e waiho mokaki ana, a aole hookahi o lakou i pepe i kona mau wawae kaumaha.
          Ua hoikeia no hoi kekahi moolelo no kekahi Elepani i loaa he wahi keiki uuku hou, ka mea hoi ana i manao ole ai e loaa ana iaia he hauoli pu ana; aka, i kona kokoke ana aku i ke keiki uuku, aia oia e waiho ana me ka makua ole; nolaila, me ke akahele oia i hapai ae ai i ke keiki a waiho aku la iloko o ke kaakeiki, a lawe mai la oia a mawaena o kona mau wawae waiho iho la. Me keia oia i hana ai a lilo maoli i hoa'loha no ke keiki; aole no hoi oia e ai i kana ai, aia wale no a oia hookahi wale no. Ina e moe ke keiki, e kahili aku no oia i na nalo me kona ihu; a i uwe ke keiki, e hooluliluli oia i ke kaa-keiki imua a ihope, a pela oia e hana ai a moe hou ke keiki.
         Ua ake kekahi mea pena e kaha i ke kii o kekahi elepani i hoopaa ia ma kekahi pa holoholona ma Vasaile, ma ke ano kupono ole, e hapai ana i kona ihu a kau iluna, me kona waha e hamama ana. O ke keiki a ka mea pena, ka mea e malama ana i ka elepani me ia kulana, hoolei aku la ia i ka huaai iloko o kona waha, aka, iaia i hoopunipuni aku ai i ka holoholona ma ka hoana ana aku e kiola, aole he huaai, ua pii koke ka huhu o ka elepani; a me he mea la, ua maopopo mua iaia na manao o ka mea pena e hoohali ana iaia i nanea, a paa kona ano i ke kaha ia, nolaila, mamua o kona haawi ana aku i ka hoopai i ke keiki, huli ae la ia a i ka mea pena, luu aku la kona ihu a omo mai la i ka wai a nui, puhi aku la oia maluna o ka pepa a ka mea kaha kii e kaha ana, a oki loa iho la.

He Leo i na Makuahine.

          I keia pule aku nei i hala, ua heluhelu kakou i ka moolelo o Nehemia, he kanaka haipule. I keia pule hoi, he kanaka hana.
          Me ka manaoio "oia i pule ai, me he la, na ke Akua na hana a pau; a hana oia me he la ua pau kana hana."
          Ma ka mokuna elima, e loaa ia kakou ka moolelo o ka hoomaka ia ana o ka home; ke kahua hoi o kahi noho. A o ka mea mua e hana ai i wahi apana aina, a ua haawiia na aina moraki, a hoomaka'ku la na kanaka i ka hana ke kanu ana a me ke kukulu ana i na hale.
          Ua hauoli oukou e na kanaka Hawaii no ka loaa ana ia oukou he mau kuleana, he wahi e kukulu ia ai ka home. O ka loaa ana, oia ka waiwai nui; mai haawi wale i ka aina no ka moraki, a mai kuai aku i na aina.
          Ano, ua loaa ia oe ke Kuikahi, a ke pahola mai nei ia i na kumukuai like ole no ka raiki; nolaila o ka poe mea aina kalo e malama ana me ka naauao e palekana ana lakou; aole wale no o ka raiki ka mea laa, aka, o ke kope, ko, a me kekahi mau mea ulu e ae i kanuia he nui wale me ka manaoia he mea e loaa ai. O ka poe mea aina ole, mai hoopalaleha wale lakou, e haawi laou ia lakou iho ma ka imi makaala ana i ka hana i ka poe mea hana. "He mea waiwai ka manawa," a o ka "palaualelo" o ka poe mea aina a aina ole," e hoaahu ia auanei lakou me ka welu," a he poho nui ia no ke aupuni. E ala e na makamaka la e kukulu ia Hawaii iluna. O kela a me keia, ua loaa kahi ku pono, o lakou kai hoopomaikai nui i ka aina. Aole o ka puka ino wale ana no o ke ko, oia ka mea e holo mua ai ka waiwai o ka aina, aka, o na wahi kupono  loi i kanuia, oia ka mea nana e kokua ka noho ana. Wahi a kekahi haole, iaia e kaahele ana i keia mau pae moku mamua aku nei. "Auwe! na kanaka Hawaii!! Aole lakou i ike i ko lakou manawa; e haawi'u lakou no ka hoolimalima i na wahi loi o lakou no kahi dala omilumilu, a e moe iho lakou ma ke kae o ka hune, a nana wale aku ia hai i ka hana mai, me ka ohi ana i na pomaikai nui."
          O ka mea hookahi a Hawaii e hana ai, oia ka hoolilo ana iaia i aina nani a momona e poha mau ana na kukuna o ka la maluna o kona mau kuamoo uliuli; a he mau home oluolu, a he mea e kaulana ai kona ino i ke ao holookoa.
(Aole i pau.)

Ka Leo o ke Akua.

          Ua hoakaka ae kekahi kanaka kuonoono nona iho, no kekahi mea kupanaha ana i lohe ai.
          Oiai au he wahi keiki wale no, hoouna aku la ko'u makua ia'u i ke kula. Ia'u e hele ana, ike aku la au i kekahi honu ma ka wai papau, lalelale ae la au e hapai ae i ka laau e paa ana ma kuu lima a hahau aku i ua honu la, aka, pa-e ae la kekahi leo mailoko ae o'u, "He hewa ia." Ku iho la au, me ke ana no i ka laau, me ke kahaha nui no keia leo, a hiki wale i ka wa a ka honu i nalowale aku ai mai a'u'ku. Awiwi aku la au i ka hale, a ninau aku la i ko'u makuahine, heaha la ia mea i olelo mai nei ia'u he hewa ia. Apo mai la oia ia'u a kaikai ae la ma kona mau lima, i mai la, "ua kapa kekahi poe kanaka, o ka aui ana ia o ka lunamanao; aka, ua manao au, o ka leo no ia o ke Akua iloko o ka uhane o ke kanaka. Ina oe e hoolohe a malama pono, alaila e pa-e mai ana no a moakaka lea loa ia oe, a e alakai kupono ia oe.
          Aka ina e hookuli oe a malama ole, a e emi mau aku ia mai ou aku la, a e haalele ia oe iloko o ka pouli, me ka mea ole nana oe e kokua."

HAAWINA KULA SABATI
HELU 9.—SABATI, NOV. 26, 1876.
KUMU HANA.—Ke a Petero.
PAUKU BAIBALA, Oih. 10:1—20.

AIA ma Kaisareia kekahi kanaka, o Korenerio kona inoa, he lunahaneri no no kekahi papa koa i kapaia ka Italia.
2 He haipule, a makau ia i ke Akua, a me ko kona hale a pau, manawalea nui no ia i kanaka, a pule mau no ia i ke Akua.
3 Ma ka hora aiwa paha o ka la, ike paka aku la ia ma ka hihio, i ka anela o ke Akua, e hele mai ana i ona la, a i mai la iaia, E Korenerio.
4 A i ka haka pono ana iaia, makau iho la, i aku la, E ka Haku, heaha ia? I mai la kela iaia, Ua pili iluna kau mau pule, a me kau mau manawalea, i mea hoomanao imua o ke Akua.
5 E hoouna aku oe ano i mau kanaka i Iope, e kii ia Simona, i kapaia o Petero.
6 Ua hookipaia oia e Simona ka hana ili, aia i ka hale ma kahakai; oia ka mea nana e hai mai ia oe i ka pono au e hana aku ai.
7 A hala aku la ka anela i olelo aku ai iaia, alaila, hea aku la ia i na ohua ona elua, a me kekahi koa haipule o ka poe malama mau iaia.
8 A hoike ana'ku i na mea a pau ia lakou, a hoouna aku la ia lakou i Iope.
9 A ia la ae, i ko lakou hele ana, a hookokoke ana aku i ke kulanakauhale, pii ae la o Petero i kahi maluna o ka hale e pule ai, i ke ono paha o ka hora.
10 Pololi loa iho la, makemake ae la ia e ai; a i ko lakou hoomakaukau ana, haule mai maluna ona he akaku;
11 Ike aku la ia, ua weheia ka lani, a iho mai la kekahi puolo i ona la ua like me ke kuina nui i huiia na kihi eha, a kuu ia iho la ilalo i ka honua:
12 Maloko ona na holoholona wawae eha a pau o ka honua, a me na mea hihiu, a me na mea kolo, a me na manu o ka lewa.
13 A hiki mai la kekahi leo i ona la, E Petero; e ala, e pepehi, a e ai.
14 I aku la o Petero, Aole loa pela e ka Haku; no ka mea, aole loa au i ai i ua mea pono ole a pau, a me na mea haumia.
15 Hiki hou mai ua leo la iaia, o ka lua ia, O ka mea i huikalaia e ke Akua, mai kapa aku oe he pono ole.
16 Ekolu hana ana mai pela, a lawe hou ia'ku la na puolo la i ka lani.
17 I ko Petero kanalua ana iloko ona, i ke ano o ke akaku ana i ike ai, aia hoi, na kanaka i hoounaia mai e Korenelio, ua ninau mai i ka hale o Simona, a ku iho la lakou ma ka ipuka.
18 Hea mai la lakou, ninau mai la, Ke noho nei anei o Simona maanei, o ka mea i kapaia o Petero?
19 I ka noonoo ana o Petero i ua akaku la, olelo mai la ka Uhane iaia, Aia hoi, ke imi mai nei na kanaka ekolu ia oe.
20 Ea, e ku oe, a e iho ilalo, a e hele pu me lakou, mai kanalua; no ka mea, na'u no lakou i hoouna.
Pauku Gula. "Aole ke Akua i manao mai i ko waho o ke kanaka." Oih. 10:34.
Mele. Robina Gula. Mele 26.
1 Ia'u e nauwe meha ana
Mai nei ae a i keao,
E hai au la i ka hana
A Iesu i hana'i no'u.
Cho.—Nani, nani, haleluia,
Nauwe malihini au;
Ke nauwe la ia Ziona,
I kuu home oia mau.
2 Ia'u i nalo a auwana,
Imi Iesu a loaa,
Apo mai la, a hoolana,
A kai ae ma kona pa.
Cho.—Nani, nani, haleluia, &c.
Pule, i lohe ko na aina e i ka olelo o ke ola ma o Iesu la, a pela aku.
Na Ninau a na Kumu.
P 1, 2. Owai keia kanaka? nohea ia? Aia mahea Kaisareia? Aia ma ke komohana e pili ana i ke Kaiwaenahonua. He kulanakauhale alii no Roma ia. A nolaila mai na kanaka. He luna aha Korenelio? Owai ka inoa o kona papa koa? He kanaka aha oia, a makau ia wai? Me wai? Heaha kana hana i na kanaka? Heaha kana hana mau i ke Akua? He Iudaio anei oia?
P 3. Heaha ka Korenelio i ike ai? ma ka hora ehia? Ka hora 9, oia ka hora 3 ahiahia ia kakou. Aha mai ka Anela?
P 4. Pehea Korenelio? No keaha kona maka'u? Heaha hoi kona ninau? A pane mai ka anela pehea? Ua lohe a hoapono ke Akua i kana mau pule a me kana hana manawalea.
P 5, 6. Heaha ka ka anela kauoha ia Korenelio? Aia mahea Simona Petero? A na Petero e hai i ke aha iaia?
P 7, 8. Hoolohe anei Korenelio? Owai kana i hea aku, a hoike aku, a hoouna aku e kii ia Petero? He mau koa haipule anei kekahi?
P 9, 10. Ia la ae i ka wa hea? E aha ana o Petero ma ka hora 6? He awakea ia ia kakou. Lilo Petero i ka pule a pololi, a makemake e ai. A i ka hoomakaukauia ana o ka ai, heaha ka i haule maluna o Petero?
P 11, 12. Heaha ka Petero i ike ai me ke akaku? Heaha ke ano o ka puolo? Kauia mai hea mai? Heaha maloko o ka puolo? He mau holoholona aha kekahi? He mau holoholona kapu mamua, hiki ole ke ai ia.
P 13—16. He leo aha ka Petero i lohe ai? A pane aku oia pehea? A pane hou mai ka leo pehea? Ehia hana ana pela, a lawe houia'ku ua puolo nei i hea?
P 17—20. I ka noonoo ana o Petero no ke ano o keia akaku, owai ka i hoea mai a ninau nowai? A i ko lakou ku ana ma ka puka o ka hale, nawai i hai ia Petero? A kauoha iaia e aha? Aia mahea Petero? Papa ka Uhane, mai aha? No ke aha? Makau Petero i ka hele pu me na kanaka e, o haumia paha oia. Nolaila ua papa ka Uhane, mai makau.
Mele. Robina Gula. Mele 23.
1 Hamau e! ke mele mai
Na anela o luna;
Mele nani a maikai,
Oli a mau loa.
Aia lakou ma ke ao,
A, mamuli hui  kakou,
Hui no a mele pu;
Oli a mau lea.
2 Hamau e! ke mele mai
Na puali lani;
Lira gula, mele e;
Oli a hoonani.
Aina ala a laelae,
Muliwai olino mai;
Lira, pua, lei maikai;
Oli a hoonani.
Na Ninau a ke Kahu.
Na Makua. Waiho kakou ia Petero mahea i kela Sabati? E aha ana? Iaia me Iopa, owai ka i kii iaia e hele i kahi e? No ke aha ko Korenelio kii ana aku iaia? Hai mai i ke ano o Korenelio, kana oihana, kana hana mau ma ka ohana. Ao e oia he Iudaio, he haipule nae. Owai ke komo e aku iloko o ka lani, mamua o na Iudaio? He kanaka haipule oia, a ike ma ka hihio i kekahi anela, hai mai i kekahi poe haipule ole i ike i ka anela, i na mea kupanaha ma ka moeuhane. Ma ke aha oukou e hoohalike ai me Korenelio? Pono ke huipuia ke aha me ka pule? Heaha ke ano o ka pule a me ka manaoio ke ole ka hana maikai?
Na Keiki. O wai keia lunakoa haipule? E pule ana oia i kekahi manawa, a halawai pu owai me ia? Oluolu anei ke Akua i kana mau pule me kana mau hana manawalea? Pehea la e oluolu ai ke Akua i ka oukou mau pule? Oluolu anei oia ke pule waha oukou me ka hana ole, me ka manawalea ole, kokua ole, makau ole i ke Akua?
I ka Petero pule ana maluna o ka hale i ke awakea, heaha ka mea kupanaha i loaa iaia? Heaha maloko o ka puolo? Paipai ka leo iaia e aha? Hai mai i na mea ekolu i kauohaia. Ala, pepehi, ai. Hoole nae Petero no ke aha? No ka mea, he mau mea haumia a hookapuia iloko o ka puolo. Aole pono ke ai. Makau anei oukou i ka ai a me ka ina i na mea haumia? Makau anei i na hewa a hoole aku, aole make e hoopa?
Ke Kula a pau. Kela puolo, me ke kauoha, e pepehi, e ai i na mea a pau maloko, na mea maemae, na mea maemae ole, me kela leo mai kapa i ka mea a ke Akua i huikala ai, he haumia, heaha ke ano? Heaha ka hana mua i maopopo ai, e pau ana na kapu o na Iudaio? Pehea ka paku o ka luakini i ka wa i make ai Iesu? Heaha na anela i keia wa? Hebera 1 : 14. Pehea na hana a ke Akua? 1 Tim 4: 4. E aha hoi kakou Rom 14 : 21. Hai mai Ioane 8 : 12. Iakobo 1 : 6, 7, me ka pauku gula.
Mele. Him 342 7—6. Leo Hosana kamalii.
1 E ku, e ku no Iesu,
Na koa paio nei;
E kau ka hae iluna,
E paa o lilo e;
E holo lanakila,
A hee ka enemi,
E lilo Iesu Kristo
I Haku, i Moi.
Pule, i lilo kakou a pau i mau koa haiaule no Iesu, &c.
Haawina no Dek. 3.—Oih. 34—48.

NA AHAHUI EUANELIO.
AHA HUI EUANELIO O KA PAE AINA HAWAII.

Ua hoopanee ka Ahahui Euanelio o Hawaii a ka Poakahi mua o Iune, M. H. 1877, hora 10 ma ka luakini o Kawaiahao, Honolulu, Oahu.
AHA LUNA KAHIKO O MAUI.
E halawai hou keia Aha ma Wailuku, Maui, i ka Poakolu hope o Novemaba, la 29, M. H. 1876.
AHAHUI KULA SABATI PAE AINA HAWAII.
C. J. Lyons . . . . . Presidena.
Rev. S. Waiwaiole . . . . . Hope Presidena.
Rev. S. Paaluhi . . . . . Kakauolelo.
PAPA HOOKO.
J. F. Pogue.  H. H. Parker.
M. Kuaea.  S. B. Dole.
W. Hall.