Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 50, 7 December 1876 — Page 4

Page PDF (1.12 MB)

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, DEKEMABA 7, 1876.

KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.
LAIKI MAKUA,  MRS. KELA F. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE,  MRS. C. C. COLEMANA.

Ka manu Robina me ka Nahesa.

          E o'u mau hoa kamalii, ke manao nei au, aole paha he nui o oukou i ike i ka nahesa ola. He nui wale na ano nahesa, o kekahi aole he poino, aka, o kekahi he nihoawa, a o ka nahu ana a kekahi o lakou, he waiawa e make ai. E hoike aku ana au ia oukou i kekahi wahi moolelo pokole no ka moo nahesa me ka manu robina nani me kana mau keiki.
         
I kekahi mea oki pohaku e hana ana i kekahi la ma kana hana, lohe aku la ia i ke kupaka mai a kekahi manu, me he mea la ua loohia ia e ka pilikia. Holo aku la ia i kahi ana i lohe ai i ka halulu, ike aku la ia he manu robina e kapalili ana. He moo nahesa he 20 iniha ka loa, ua kolo aku ia a hiki iluna o kekahi ohuku pohaku, a e kau ana kona poo ma ke kae o ka punana i hana ia mawaena o na nahelehele e ulu ana iluna o ke a-a: me na keiki manu robina iloko. E lele mai ana ka manu makuahine me ka hae loa iluna o ke poo o ka enemi powa. Aole he manawa a ke kanaka i hoohala ma ke kipaku ana i ka moo. I ke kanaka e pepehi ana i ka moo, lele mai la ka manu robina a kau iluna o kona lima, me ke kiai a me ka hauoli i kela me keia wa e hahau ia ai kona enemi; a i kona ike ana, ua make kona enemi, lele aku la ia iluna o kona kino a kikokiko iho me kona ikaika a pau. Mahope iho, hoi aku la ia i kona punana, aia hoi e akoakoa ana no kana mau keiki me ke ola; nolailame ka piha hauoli oia i lele aku ai a kau iluna o kekahi mau lala laau, e kokoke mai ana, a himeni aku la ia i kekahi mele hauoli no kona lanakila ana a me ka mahalo.

Ka la hiki mai—Adamu a me Eva.

          E hai aku au ano i ka mea hope loa a ke Akua i hana ai. Lawe mai la ke Akua i ka lepo o ka honua a hana iho la i kanaka; ha aku la ia i ka uhane ola iloko ona, a lilo mai la ia i kanaka; nolaila, ua like ke kanaka me ke Akua. Ua hemolele ke kanaka mua elike me ke Akua, a ua aloha aku oia i ke Akua. Hoonoho aku la ke Akua ia Adamu iloko o kekahi kihapai nani i uluwehi me na laau o kela a me keia ano i luluu i na hua. Ua kapa ia keia kihapai ke kihapai o Edena. Hoike aku la ke Akua ia Adamu i na holoholona a me na manu o ka lewa, a nana e kapa aku i ko lakou mau inoa elike me kona makemake. I mai la ke Akua ia Adamu, "O oe ka haku maluna o na holoholona, na ia, na manu o ka lewa, a me na mea kolo a pau o ka honua." Nolaila, o Adamu ke alii maluna o na mea a pau o ka honua. I mai la ke Akua ia Adamu, "E ai oe i na hua a pau o na laau e ulu ana iloko o ke kihapai." Aka, aole ke Akua i hookuu aku iaia e noho palaleha, kauoha aku la ia e malama pono o Adamu i ke kihapai. Ke ike mai kakou i ka lokomaikai o ke Akua ia Adamu. Aka, aole o Adamu kokoolua e noho pu ai, no ka mea, aole e hiki i na manu a me na holoholona ke kamailio pu me Adamu. Nolaila, i iho la ke Akua, e hana au i wahine i kokoolua nona. Hookau mai la ke Akua i ka hiamoe nui maluna o Adamu, lawe ae la ia i kekahi io o kona iwiaoao, a hoolilo ae la i wahine. I ke ala ana mai o Adamu, ike aku la oia ia ia. Ua maopopo koke ia Adamu, he io ia o kona io a he iwi o kona mau iwi. Nolaila, aloha aku la oia iaia. O kona inoa, o Eva. Ua maopopo ia oe na mea a pau a ke Akua i hana ai, ua nani loa lakou; a o na holoholona, ua noho oluolu lakou; aole he eha, aole kaniuhu ana, aole no hoi he hewa ma ka honua a pau. Iloko o na la eono ke Akua i hana ai i ka honua, a i ka pau ana o kana hana, hoomaha iho la ia. I ka ike ana mai o na anela i ka honua a ke Akua i hana ai, ua hauoli lakou me ka olioli, a mele mai la lakou i na mele hoonani i ke Akua. Pehea la i maopopo ai ia'u, ua hana ia ka honua? Ua palapala ia iloko o ka Baibala, ka buke a ke Akua. E helu pakahi kakou i na mea a pau a ke Akua i hana ai. 1—Ka malamalama. 2—ka makani. 3—Na ao. 4—Ka moana. 5—Ka aina maloo. 6—Na mea ulu o ka honua. 7—Ka la, mahina me na hoku. 8—Na holoholona.

Haina o na ninau ma Europa.

          1.—Helene, Italia a me Sepania. Oih. 20:2 Heb. 13:24. Roma 15:24.
          2.—Kinohi 10:2.
          3.—Ilu riko (ma Auseteria) Roma 15:19 Taresisa Hal. 72:10.
          4.—O Roma.
          5.—O Paulo. Oih. 16:9—12.

Na ninau ma Asia.

          1.—Pehea i hoohalike ia ai o Asia ma ka Baibala, ma kona loa me Asia kahiko?
          2. Ua hoike ia anei o Ierusalema iloko o ka Baibala, aia ma Asia?
          3.—Mahea ke kulanakauhale i manaoia oia ko kahiko ma ka poepoe honua, oia ka mua i hoike ia ma ka Baibala?
          4.—He kuhikuhi anei kekahi no Kina iloko o ka Baibala?

He leo mai na makuahine.

          Aneane 2,000 makahiki i hala aku nei, e noho ana ma ke kulanakauhale o Roma kekahi wahine hanohano, i hoopunahele ia e kona mau makua a me kana mau kane. He nui loa kona hanohano me ka waiwai, e hiki ole ai i ke kuai ia me ke dala.
          I kekahi la, hoomakaikai aku la kekahi o kona mau hoa'loha wahine iaia i ka lakou mau mea makamae, a noi pu aku ia lakou i kana mau waiwai makamae; kii aku la ia a lawe mai la i kana mau keikikane, na hua hoi o kona puhaka, a i mai la, "O keia ka'u mau waiwai makamae loa;" no ka mea, ua malama akehele loa me ke ao kupono ana oia i keia mau keiki.
          O ko laua mau inoa a me kona a me kana mau oleloao maikai a naauao io, ua pili mai ia ia kakou iloko o keia mau makahiki. He oiaio, o na keiki ka waiwaiwai makamae hookahi, a me na mea like. O keia mau waiwai makamae, e pono ke malama akehele loa ia.
          Ua olelo ia, ua kiai loa ia na waiwai makamae ma ka Hoikeike nui mai nei e na kanaka e ku poai ana i ka po a me ke ao.
          Aia kekahi keiki alii me kona heluna waiwai nui o na mea makamae, kukulu iho la oia he hale a puni ua waiwai la, i paku nana e hoomalu ua waiwai la.
          E kiai makaala ia na keiki e pono ai, aka, aole o na kiai ana ma ke ao wale no, a koe ka po, aohe pono pela, e hui pu aku kakou ma ka hoomoe ana ia lakou, me ka haawi ana aku i na olelo hoolana a me ka pule.
          O na keiki kino ikaika a ola kino maikai, e loaa ia lakou na hooluolu maikai ana, aka, o ko lakou ala mau ana me ka hele ana i ka po, e poino ai ke ola kino maikai o ua keiki la. O ka hele ana i na aha hula i ka po a me na hula e ae, o ka hehi mua ana ia ma ke kae o ka luakupapau i hoomakaukauia no lakou; a o na leo mele a ua poe la, oia ka bele kanikau no na opio ola kino maikai he nui wale. Ua hoouhi iho ko kakou Makua i ka uhi o ka po maluna o kakou, a e waiho ae kakou i na hana a me na mea e kue ana i ko kakou moe maluhia ana. O keia moe ana, he hoolana ana ia i ke kino a loaa hou ka ikaika i na lala a pau.
          Aole e loaa ia kakou ka ikaika o ke kino a me ka noonoo maikai ana, ke nui ole ka wa e moe ai; aole no hoi oia wale, aka, he hookomo ana mai i na ea maikai iloko o ko kakou mau kino. O ka nui loa ana o na kanaka maloko o ka rumi hookahi, he mea ia e inoino ai ke ea oia rumi, a o ka uahi baka ma ka rumi e moe ai, aole ia he mea e maikai ke ea i ka mea hiamoe.
          E malamaia keia mau mea ma ka po a me ke ao, a pela e maikai ai ka noho ana. O ka waiwai makamae a ke Akua i haawi mai ai ia kakou, oia no ko kakou mau kino, aole e loli kona mau waihooluu, aka, ke imi nei kakou i na mea e ano e ai ua waiwai makamae la.
(Aole i pau.)

          "No ka mea, ua ike au, he nui wale ko oukou lawehala ana, a me ko oukou mau hewa nui: e hoopilikia ana i ka poe hoopono, e lawe ana i ka uku kipe, a e hookahuli ana i ka pono o ka poe ilihune ma ka puka pa."

KA ELEKI KUMUMANAO
NO KE KAUOHA HOU.
"HE KAUOHA HOU KA'U E HAAWI AKU NEI IA OUKOU, E ALOHA KEKAHI I KEKAHI.—IOANE XIII:XXXIV."
MOKUNA I.
HELENA A ME LILE.

          No kekahi manawa ko maua noho mumule ana, a pane mai la kahi kaikamahine paele me ka malie, "e Miss Ela, he Baibala anei kau e heluhelu la?" "Ae, e Sarah," wahi a'u, "ua makemake anei oe e lohe i kuu heluhelu aku i kekahi mau mea noloko mai olaila?" "Ae," wahi a Sarah, a heluhelu aku la au iaia i ka mokuna elua o Mataio, me ke kali ana e wehewehe, a e ninau aku iaia. Ua kahaha loa ia au i ko'u ike ana i kona makaukau e pane mai i na haina o na ninau a'u i haawi aku ai iaia. O ka moolelo o ka hanau ana o ko kakou Hoola, ka Hoku hoi o Betelehema, a me ka poe Magoi o ka Hikina, ua ane maopopo loa ia iaia.
          I kekahi po ae, heluhelu hou aku la au iaia. Ma keia wa, heluhelu aku la au i ke kumakaia ia ana o ko kakou Haku.
          Hoolohe mai la ia, a nee mai la a noho ma kuu mau wawae, me na lima i puili ia, a haka pono mai la kona mau maka maluna o'u. O ka mokuna 23 o Luka ka'u i koho ai, a heluhelu aku la au a hiki i ka pauku 46. "A kahea aku la o Iesu me ka leo nui, i aku la, e ka Makua, iloko o Kou mau lima ke waiho aku nei au i ko'u uhane." Huli ae la kona poo, a ike aku la au iaia i ke kau ana ae i kona lima i kona maka e holoi ae i ka waimaka.
          "Ua like kona olelo me ka leo ponoi o Miss Lizzie," wahi ana. Heluhelu mau mai oia ia'u i kana mau olelo." "Owai ia mea o Miss Lizzie?" wahi a'u i ninau hou aku ai. "O Miss Lizzie Moore," wahi a Sarah.
          "Ua kamaaina oia ia'u, i ka wa o'u me kuu makuahine e noho pu ana me Mr Harley, i kela makahiki aku nei." "Ua ike anei oe he kula ka Mr. Harley, a e noho pu ana o Miss Lizzie ilaila? Ua aloha anei oe iaia e Sarah? Ua oluolu anei oia ia oe!" wahi a'u i ninau aku ai. "Ae! he oluolu loa oia ia'u! Nana i ao mai ia'u i na hua o ka pi-a-pa a me ka pule a ka Haku. "E ko makou Makua iloko o ka lani." a me na himeni he nui wale; aole oia i huhu iki mai ia'u, e like me ka hana a kekahi poe wahine opio.
          "Aole no ona huhu i kela a me keia mea, he maikai a oluolu loa oia. Aole no ona makemake e noho i ke kula a Mr Harley no ka mea aole ona oluolu iaia." "Aohe he oluolu o Mr. Harley ia Miss Lizzie, e Sarah?" wahi a'u i ninau aku ai, no ke aha iho la hoi.
          "Ka! aole ona oluolu i kela me keia mea. He ma-ua loa oia;" me ka luli ana ae o kona poo me ke ano kaumaha iaia i hoopuka ae ai i keia mau huaolelo. "He ma-ua no oia i kana wahine a me Miss Elena; oia kana kaikamahine ponoi, na laua hoi e kokua iaia ma ke ao ana i ka poe wahine opio, aka, e nuku ana oia ia lakou a uwe lakou. Ua makau loa lakou a pau iaia. Ua makemake hoi ka makuakane o Miss Lizzie e noho oia ilaila, no ka mea, aole ona makuahine. Aka, e pii mau ana oia i ka hale iluna e uwe ai a e heluhelu mau ai i ka Baibala. Ua hooluolu mau ia oia ke heluhelu ia Buke. He hana ino loa o Mr. Harley ia Miss Lizzie, i oi aku i ko ka nui iho o lakou, a ua makau loa ia oia nona. I kekahi la, ua paki aku oia ia Miss Lizzie me ka buke a pa ma kona papalooina, oiai oia e hoomaamaa ana ma ka piano no kana mau haawina; aka, hoomaha ae la ia, me ka i aku, ua eha loa ia kona poo. A haalo'ulo'u aku la oia i ka uwe, i ka puka ana aku o Mr Harley iwaho, a kolo malu aku la au i ona la, a uwe pu iho la maua; me ka nana aku iaia oiai oia e paani ana ma ka piano, me na kulu waimaka e helelei iho ana maluna o kona mau manamanalima. Aka, alawa mai la oia ia'u me kona mau maka uliuli nani, a i mai la, "aole kea, aohe kalaunu, e Sarah," a oia ka hope o kana i olelo mai ai. "Ua maopopo anei ia oe kona manao e Sarah?" wahi a'u i ninau aku ai. "Ae, ua maopopo no ia'u, ua hoike mai o Miss Ela ia'u no ka Haku Iesu a me Kona kea, me ke ano o ko kakou auamo ana mahope aku Ona, a Nana e haawi mai ia kakou i ka leialii o ke ola. Aole au i ike i ke kumu o ko Mr Harley paki ana i ka buke i ka papalina palupalu o Miss Lizzie, a ua maopopo ia'u, ua kaumaha ia oia mahope iho i ka wa i haalele mai ai o Miss Lizzie ia makou, a hoi aku la ia i ka lani. He fiva kona mai, a i na manawa a pau ana e mai ai, e makau loa ia ana oia nona. E noi mau ana oia ia Miss Helena, aole e hoike aku i kona makuakane nona, aka, ua uwe o Mr. Harley me he wahi keiki uuku la, me ka hele aku ma kahi mehameha a pule aku no Miss Lizzie e hooluolu ia oia. O Miss Elena me kona makuahine e uwe ana laua, a pela na mea a pau o loko o ka hale e uwe ana lakou, i ka wa e aneane o Miss Lizzie e lele loa kona aho. E hooma-u mau ana lakou i kona poo me ka hau; alawa ae la kona mau maka ia Miss Elena, i aku la, "he kalaunu anei kau e haawi mai nei ia'u" Aia he leialii oi aku ma ka lani no Lizzie Moore." Olelo iho la lakou ua olalau  kana olelo, aka, e noonoo mau ana oia no ia leialii. E hoopuka mau ana oia no ka leialii, a i kona ike ana mai ia'u e ku ana me ka paa ana i ka hau, kau mai la kona lima maluna o ko'u lima a i mai la, "aloha oe e Sarah, e malama i ka'u mau olelo i hai aku ai,—aohe kea, aohe leialii." Haliu iho la o Miss Elena i kona pepeiao a kokoke i kona, i lohe pono ia ai kana mau huaolelo hope loa, a oia keia: "Me ka manaoio no ka make, e kuu Hoola, me ka manaoio no ka make." Mahope iho o keia wa, hoomaka iho la kona maka e pili, a i mai la o Miss Elena, "Auwe! ua hala oia!" Haukeke ae la ka Ela kamailio iaia e hoopau mai ana i ka hai i ka moolelo no Lizzie. "E cousini Ela, e hoopau loa aku oe i kau moolelo. Ua make anei oia?" wahi a Helena. Ae, ua hala oia i kela ao.
          Mahope mai, ike au i kona he iloko o ka pa o ka halepule, heluhelu aku la au i na olelo i kakau ia ma kona pohaku hoomanao, penei: "Lizzie Moore, he 15 makahiki. E kuupaa ma ka manaoio a hiki i ka make, a na'u e haai aku ia oe i ka leialii o ke ola." "E cousini Ela," wahi a Elena me ka leo nahenahe, "aole o'u makemake i ka make, he makau au no ia mea." "O ka makau ana i ka make, he mea pohihihi ia, ua lawa like ia mea i na kanaka a pau," wahi a Ela, "aka, ina i hana pono kakou, alaila, na ke Akua e hoopau ia makau mai o kakou aku ke kokoke mai i ko kakou hopena." "Ae, pela no: ua hoike mua mai no oe ia'u ia manao mamua aku nei, e cousini Ela, aka, aole au e noho pono ana; aole au i ike, pehea la e noho pono ai?"
          "Eia wale no e kuu keiki, e nonoi aku oe i ke Akua e hoike mai ia oe, a e haawi mai i naau aloha iloko ou e malama a paulele Iaia. He mea paakiki ole ka hele ana aku i o Iesu la i keia wa, mamua o kou ulu ana ae a kanaka makua. Aole anei ou hoomanao i ke aloha o ko kakou Hoola i na kamalii liilii i Kona wa ma ka honua nei? Kona hiipoi akahele ana ia lakou iloko o Kona mau lima me ka haawi aku i na olelo hoomaikai ia lakou, penei: "No lakou nei ke aupuni o ka lani." Aole no hoi oe e manao iho e aloha wale mai Ia ia oe, ina oe e hele aku i Ona la, e like me kona aloha tausani makahiki i hala. He aloha o Iesu ia oe, a o kau hana ka hele aku i Ona la, a Nana e haawi mai ia oe i wahi nou iloko o Kona aupuni. Aka, e cousini Ela, aole kakou e ike ana Iaia ano, i ke kau mai o Kona mau lima a hoomaikai ia kakou. Pehea la kakou e ike ai ua lawe aku Oia ia kakou i poe keiki Nana?" "Ma ka noho ana o Kona aloha iloko o ko kakou mau naau, e Helena,—o ko kakou aloha Nona a me ko kakou aloha i na mea a pau; ma o ka noho oluolu ana e hana ia ai Kona makemake; ma o ko kakou mau manao hookae i ka hewa, a me ko kakou mau manao e kapae loa i ka hewa." "E hiki ana ia oe ke pale aku i ka hewa, e cousini Ela?" wahi a ka ninau a Helena me ka manaolana poho a inea. "He mea paakiki loa keia." "Ae, aole he mea hookahi i hana ole i ka hewa. Ua hoao mau ia mai kakou, a ua lilo mau aku kakou i ka hoowalewale ia; aka, ua makaukau mau o Iesu e aloha a e huikala ia kakou. Ua ike Oia i ko kakou nawaliwali, no ka mea, ua hele mai Oia ma Kona ano kanaka, a ua hoowalewale ia aku Oia e like me kakou; aka, aole Ona hewa. Aole Oia e hoole e kala mai ia kakou, ina e mihi io kakou me ke noi aku i Kona lokomaikai." Hilinai mai la ko Helena poo iluna o ka poohiwi o kona cousini, me na maka i piha i ka hoihoi. O Lile hoi, e kalele ana kona auwae iluna o kona lima o kona kuekue iluna o kona kuli, e hoolohe malie ana oia i ke kamailio, "E Lile, e hai mai oe i na kanawai he umi?" wahi a Ela. "Ae, e hoike aku anei au i ua mau kanawai la ia oe?" wahi a Lile, me ka nana ana ae me ka hikiwawe. A hai paanaau mai la ia me ka pololei. "Nawai i haai mai ia kakou i keia mau kanawai, e Lile?" i ninau aku ai kona cousini. "Na ke Akua i kakau iho ia lakou maluna oo na papa pohaku elua, a haawi mai la ia Mose," wahi a Lile.
          "Ua ike anei oe e Lile he kanawai hou aku no kekahi?" wahi a Ela i ninau aku ai. "He kanawai hou aku no!" wahi a na keiki i hooho ae ai me ka pihoihoi, me ka noonoo iki ana iho, a i mai la, ua kuhihewa o cousini Ela. "Ae, he kanawai hou aku no kekahi. He kanawai i kakau ole ia me ka lima o ke Akua imua o ke anaina kanaka i makau Iaia, i ka wa i hoikeia mai ai Kona nani maloko o ke ao, ka hekili me ka uwila, aka, he kanawai i hai waha ia mai e ka Mea Akahai, e ka leo anoano aloha o ka Hoola o ke ao nei, ka Mea i lawe Iaia iho i ke ano o ke kanaka i like me ke kanaka."
          Lalau iho la o cousini Ela i ka Baibala a Lile, a huli aku la a loaa ka mokuna 13 o Ioane, me ka heluhelu mai i ka pauku 34. "He kauoha hou ka'u e haawi aku ai ia oukou, e aloha kekahi i kekahi." Aole anei oukou e hoao e malama, e na keiki aloha, me ka hoomanao pu iho hoi, ina e oluolu ole kekahi o oukou i kekahi, ua uhaki oe i ke kanawai o ka Hoola? E na keiki aloha! E aloha kekahi i kekahi. I ka nana ana aku o cousini Ela i na helehelena o na keiki i piha me ka hoihoi, haloiloi mai la kona mau waimaka. Nana mai la hoi o Lile me na helehelena ano kaumaha, ahoike mai la hoi ko Helena mau maka, me he la, e noonoo ana oia i na hana maikai a kona cousini. Ua mumule like iho la lakou no kekahi manawa, a me kekahi manao i komo mai, wehe ae la o Helena i ka lau lei nani mai kona poo ae a hookau aku la maluna o ko Lile poo. Papai ae la o Lile i kona mau lima me ka lelele ana ae iluna no ka piha hauoli. "Ua lohi loa oe e Helena ke ulana hou i lei," wahi a Ela. "Ua ike au ia mea, aka, o ka leialii o ke ola, e oi aku kona nani mamua o kela, e cousini Ela," wahi a Helena i pane aku ai. Aole nae i pane aku o Ela, aka, honi iho la ia i ka papalina o kona wahi cousini uuku. E pule ana nae ia i ke Akua e hooikaika me ka hoolana i kona manao a e malama i ke kauoha hou.  (Aole i pau.)

HAAWINA KULA SABATI
HELU 12.—SABATI, DEC. 17, 1876.
KUMU HANA.—Ka hookuuia ana o Petero.
PAUKU BAIBALA, Oih. 12: 1—17.

A MA ia wa, o aku la na lima o Herode ke alii, e hoomainoino aku i kekahi poe o ka ekalesia.
2 Pepehi aku la oia ia Iakobo ke kaikuaana o Ioane i ka pahikaua.
3 A ike aku la ia, ua maikai keia i na Iudaio hana hou aku la no ia, a hopu iho la ia Petero (Oia na la o ka berena huole).
4 A paa, alaila, hahao ae la oia iaia iloko o ka halepaahao, a haawi aku la iaia i kekahi poe koa, eha kauna, na lakou e malama. Manao iho la ia, a pau ka moliaola, alaila, e lawe mai iaia imua o na kanaka.
5 Kiaiia iho la o Petero maloko o ka halepaahao; aka, pule ikaika aku la ka ekalesia i ke Akua noa.
6 A i ka wa a Herode i manao ai e lawe mai iwaho, ia manawa, e moe ana no o Petero mawaena o na koa elua, ua nakinakiia i na kaulahao elua; a o na kiai mamua o ka puka, e malama ana no i ka halepaahao.
7 Aia hoi, he anela o ka Haku i ku mai la, a anapa mai la ka malamalama maloko o ka halepaahao; paipai mai la oia ma ko Petero aoao, hoala mai iaia, i mai la, E ala koke oe. A haule iho la na kaulahao mai kona lima iho.
8 I mai la ka anela iaia, E liki oe ia oe iho, a e hawele i kou kamaa. Hana iho la no ia pela. I mai la kela iaia E aahu oe i kou kapa, a e hahai mai ia'u.
9 Hele aku la hoi ia iwaho, a hahai aku la iaia. Aole ia i ike, he oiaio ka mea hanaia mai ai e ka anela; manao iho la ia, he hihio kana mea i ine ai.
10 A hala kekahi papa kiai, a me ka lua o ka papa, a hiki aku la laua i ke pani hao e hiki aku ai i ke kulanakauhale; wahe wale mai ka puka no laua, a puka aku la laua mawaho, a hele aku la, a hala kekahi alanui, haalele koke iho la ka anela iaia.
11 A loaa ia Petero ka manao maopopo, i iho la ia, Ua ike maopopo au, he oiaio no, ua hoouna mai ka Huku i kona anela, a ua hoopakele mai nei ia'u mai ka lima mai o Herode, a me ka manao a pau o na Iudaio.
12 I kona hoomaodo ana ae, hele mai la ia i ka hale o Maria, ka makuahine o Ioane, i kapaia o Mareko; ue poe nui hoi kai akoakoa mai malaila e pule ana.
13 I kona kikeke ana ma ka puka o ka hale, hele mai la kekahi kaikamahine e hoolohe, o Rode ka inoa.
14 A ike iho la ia i ko Petero leo, aole ia i wehe i ka puka no ka olioli, holo aku la oia iloko, a hai aku la i ke ku ana mai o Petero ma ke alo o ka puka.
15 I mai la lakou iaia, Ua heheka oe. Hoopaa loa aku la kela, he oiaio no. I mai la I kou, O kona anela.
16 Hoomau aku la o Petero e kikeke ana, a wehe ae la lakou a ike aku iaia, kahaha iho la ko lakou naau.
17 Peahi mai la me ka lima ia lakou, e e noho malie, a hai mai la oia ia lakeu i ka lawe ana mai o ka Haku iaia mailoko mai o ka hale paahao. I mai la ia, E hai aku i keia mau mea ia Iakobo, a me na hoahanau. Haalele iho la oia ia wahi, a hele aku
la i kahi e.
Pauku Gula. "Hoomoana mai ka anela o Iehova a puni ka poe weliweli, a ua hoopakele hoi ia lakou." Halelu 34:7.
Ho paanaau, p. 1—7.
Mele—Mau ke aloha o Iesu, Robina Gula, Mele 3.
1
A kau na ao ino, e mele no nae,
Mau ke aloha o Iesu—
A nalo na lama, e mele hou ae,
Mau ke aloha o Iesu
Auhee na ao iho ke kena Iesu,
A olelo i malu, a malu mai no—
A kali no nona, a paulele mau,
Mau ke aloha o Iesu.
Cho. —Mau ke aloha, mau ke aloha,
Mele lea'e i ka naue ana'e,
Ole no oia e haalele mai,
Mau ke aloha o Iesu.
Pule no ka poe pilikia a hoomaauia, a hoopaaia iloko o ka halepaahao, i hoopakeleia, &c.
Na Ninau a na Kumu.
P 1, 2. Ma ia wa hea? wa pilikia no ka wi, a hele Aulo ma i Ierusalema. mokuna 11: 30. Owai keia Herode? Herode Ageripa, he moopana ia na kela Herode, Mat 2:1. Nana i imi e pepehi ia Iesu. O aku la kona mau lima e aha? A pepehi oia ia wai? Iakobo hea keia? Ka olelo aha ka i hookoia? Mat 20: 23.
P 3. Make Iakobo, oluolu anei na Iudaio i kona make ana? A no ko lakou oluolu, pehea ka Herode hana ia Petero? Na la aha ia? Pono anei kekahi ke pepehiia kekahi i na la berena huole?
P 4. Ihea Petero i hahaoia'i? A kiai ia e na koa ehia? 4 kauna ehia ia? Heaha ko Herode manao ke pau ka moliaola? No ke aha e kali a pau ia ahaaina?
P 5. Owai kai pule ikaika no Petero, aia i paa ai iloko o ka halepaahao?
P 6, 7. I ka wa i manao ai Herode e ahp ia Petero? ka wa hea? e aha ana Petero? ua aha ia? owai mamua o ka puka? e aha ana? owai ka i ku mai la? a ana mai la iloko o ka halepaa ao? Aha mai la ka anela ma ko Petero aoao? o aha iaia? A kena iaia e aha koke? Pehea hoi na kaulahao?
P 8. Kauoha ka anela e aha? Pehea iho la Petero? Kauoha hou ka anela e aha?
P 9. A aha aku la Petero? Ua ike anei oia i ke ano o keia hana? Kuhi oia heaha?
P 10. A hala na papa kiai ehia? a hiki i hea? Pehea ka puka no laua? a pehea aku la laua? A puka laua iwaho, pehea iho la ka anela? No ke aha ka haalele koke ia Petero? Ua pau paha kahi pilikia.
P 11. A pau ka pihoihoi o Petero, heaha kana i hoomaopopo ai?
P 12. I kona hoomaopopo ana, hele oia i hea? Maria hea keia? owai ma ia hale e aha ana?
P 13. I kona kikeke ana ma ka puka, owai ka i hele mai.
P 14. Ma ke aha i maopopo ai o Petero keia? Wehe koke anei Rode i ka puka? no ke aha ka wehe ole i ka puka? Pihoihoi ka i olioli. Holo oia a hai aku pehea?
P 15. Manao anei lakou he oiaio ku Rode olelo? Heaha la ko lakou manao nona? Hoopaa no nae oia, o Petero io no ia, a pane hou mai lakou pehea? Kupanaha! No ke aha ko lakou kanalua?
P 16. Hoomau nae Petero i ke aha? A mahope wehe lakou i ka puka a aha? Kahaha no ke aha? Aole anei lakou i pule i hoopakeleia Petero mawaho e ka halepaahao?
P 17. Pehea mai la Petero? a heaha hoi kana i hai aku ai ia lakou? Heaha kana kauoha? Owai keia Iakobo? Ua make Iakobo ka Lunaolelo, p 2. He Iakobo okoa keia, he hoahanau paha no Iesu, a i ole ia, Iakobo keia na Alapaio kekahi o na haumana 12. Haalele Petero ia wahi a hele i hea?
Mele—Himeni 374  8. Leo.
1 Ala ae na uhane o kakou
Ma na eheu lani no.
Wehea ko kela ao paku,
Nana i kona nani mau.
2 He poe kuewa no kakou,
E hele aku ana no;
E oluolu ae anei
I ko ke ao nei pomaikai?
Na Ninau a ke Kahu.
Na Makua. Owai keia mea hou e hoomaau ana i ka ekalesia? Owai kana i pepehi ai me ka pahikaua? Owai kana i hopu ai a hoopaa iloko o ka halepaahao me ka manao e pepehi? No ke aha i pepehi koke ole ai? Noonoo pono—loaa ia wai? Heaha ka Herode i hana'i i paa loa Petero i ole e hemo iwaho o ka halepaahao? Heaha ka na hoahanau i hana'i i hoopakeleia oia iwaho o ka halepaahao? Heaha ka ke Akua i hana'i i hookoia ka pule a na hoahanau? Ka hana a wai kai lanakila?
Na Keiki. Hai mai i kekahi mau Herode: 1 Herode ka Nui, nana i imi e pepehi ia Iesu i kona wa uuku  2 Herode Arekelau ke keiki a Herode ka Nui  3 Herode ke Kiaaina o Galilaia  4 Herode ka moopuna a Herode ka Nui. Owai ka keia Herode i pepehi ai? Iakobo ke kaikuaana o Ioane. Owai ko laua makuakane? Na haumana mua anei laua na Iesu? Heaha ka Iesu olelo no na haumana ana ma Luka 14: 26? Mat 10: 22. Owai ka i hoomanao ia Petero iloko o ka halepaahao? Nawai i hoohemo i na kaulahao elua i paa ai Petero, a wehe i ka pani hao nui, a alakai ia Petero mawaho? Owai kekahi kaikamahine maikai ma keia haawina? Rode—he kaikamahine haipule anei? He poe haipu e anei oukou?
Ke Kula a pau. Hai mai i ka pauku gula, me na pauku hoopaa. He mea aha na halepaahao, me na pani hao, na kaulahao, me na koa kiai, ke ala mai ke Akua e kokua i ka poe pono?
Mana naei ka pule? Heaha ke kauoha no ka pule?
Mele—Him 12  8 Leo.
1 Ala'e! ke Akua mana no,
E hooauhee i ko ka po,
Me ka uahi i lele ae,
Ke ea ka ino a pa mai.
5 E moku ae na kaulahao,
A hemo mai na pio po—
Na kipi nae ke paa a mau
Halo i na na kaulahao.
Pule no ka poe i paa i na kaulahao o ka hewa, a o Satana i hoohemoia, i hoohuliia mai i ola, &c.
Haawina no Dec. 24—Ka hoi i hope.