Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 50, 7 December 1876 — NA ANOAI. [ARTICLE]

NA ANOAI.

; ; " l'a h:uU>fi inukuii i ka lolie ann, na liaule malimihua ka ua ma Maui. : | - I 2 '-:" Aia i Ilil'» k i nmku manuwa Im -i iit.mia Iknfom kahi i ku ai, he mau la k.u ■u ;iU- mai ii<> n«'i. IneliiiH'i, 11:1 ln.lt> ak.n ke Kifa'"a ii" Kmai. in:ih«i|n' iho <• k«>na ku aii.i iiia M;iiii iiuii ia kakahiaka nui. lli' ki"i (i kt* anu hui iniki ili o ki kehau i koia mau knk ihi.ika nui, ke ln h' la a īiii haukoki' na h'hi h ln' o k<> maki.ii ■ n.M.'. " \"a' l'.aa mai na h<»t'ha!:ihah,\- ia makoii >i'» na hana a ka l.una Hi iii <> | - .«a. anie Waianao, e kali aua inak<>u a iko |>o- j iio, alailae kaniailio n>>. i l'a li.'Hili' ilm kalu l'.ike ka'naain i j • "<> W.ai;Una a make h»a, nie ka inaojM>]io j ol<- o i Ma ka holo ana a ke kt!<of> ■* i ka J Poakahi m-i, uu holo pu nku ka l.unuka- ; nawai Manis nie ka Loio Kuliiiia, n<> ka ; inalama ana i ke Kau llookoloko o Heki' , m.tl>u ma I. ihaiua. j A;/* Ke kanolia ia aku nei na Poola a | li,inIi,in o lu'le :i<' ma ko lakou hale lialawai | mau ma ka Lakiuma, Alanui Nuuamu I. j lawe i>u ae me na liaj»alia. Ma ke kauoha. j W K. A\\ iiii, —Knkaimh A'. i Ile kanaono a oi j»ake i lioi aku i Kina i kela j.ule maluna o (>/<>«. <) ke knmu o keia iiaalele ia Uawaii, n<> ka loaa <»le o ka opiuina. <> ka h'le ana keia nii'i ke j»a j>alai a haule iloko o ke ahi. Aia nia na apana ma ka hikiua aku nei <> inakou, na loolua nui ia na keiki lulii e kikahi inai wela kuni i>.mj>auaho a nu' ke kunu naenae kaili hanu. Mc he la o Kainoiliili ka oi akn o ka luīnai ia «> na keiki e keia inai hoopanha. l'-īe;"- Ua noi mai ko niakou kanaka iwili I o ka pipa pai i ko makou oliiolu, e hoike aku i'ka lohe, i kn mea a mnu niea i hiinle a mlowale he wahi puolo lole keiki inawaena <> 8 a me I*J makahiki, a eia ma kona lima kahi i j>aa ai; o ninau ma ka llale pai «> keia |>ejw. I l r a hoike mai ko makou wahil'ka!i, na ike aku ia i ko kakou maii keiki jweaea pali unj>o. ia Makaunkeke nia i keia j nmu kakahiaka akn nei, e halale mai ana : ke kai o ka- aweoweo iloko o ko pa a ua.j mau keiki la : a ke anai paa nei Ukon ma ! na ano kakahiaka makai o Ainahou. j 2'';" Va kono ia na hor.aloha % j>au e | niakeiuake :>na e komo i ka llui I\h>!h, l) ka ahlmu o ka hoa hou, he Ha|>alua Dah»; oia ko lakou kuleana a ni.iu loa aku. O ka lnlii maliiiiii, he hapaha. l a hamama ka (•ii'ka no na mea a pau Hele mai! 1». Km I.mv»\!'>*i'. — //<»/*' Kfkam>l>'tK l'a luahalo miiia ka I.oio hou e nolio nei maluna'oo ka liale Knai liuke « 11. M. Wiui; no kona akamai a naauao imua j 0 im Aha. Lel«> liilii na liihia iaia imua o ka Ahahoomalu, aole ma ke ano pi\K>, e like me k«» lialii |>oe, aka, o ka maik* inolale maikai wale no, me kr kulana kilakiia l'a hauoli iuak<»u i ka ike aua'ku ; («lua niau Unle llawaii opio, na weho ae j nei he llale humuliumu* lole wahine me i ko ua tamalii o na ano a |»au A ke noho | niakaukau nei l.ma ma Alanui l*aj»u, ma j uka iho o ka liale l'ai Kii o l>ieks<»n. K ki|<a a e ike ia kakon hoike i* Ilawaii. | J f?~ Oiai ka waapa o k.t Moiwahine • Kapiolani e hoolana aua niawaln» mai o ; kunana nalu <» K;tlaupaj>a, i kel* pule'ku . in'i. me ka hiki «»le aku iuka nv» ka n<*i o k« ino. aia hoi ua ikei.i aku ka iiui o n « haneri makaaioana i hv»lua ia me ka , lejN>ra nta kaj»akai. e hur>» inai ana. a e ■ mek» ana. O ka hkon lttna » nnk<>« i ' luahah» nui a» m k*hi. e «wele n»ai *na i na ' tnolo lea. l\t ku mai kt I.unt nuī m»kv ; pt kalitkai a liaawi mai la i ka l»*it»|o!o mt ka īnoa o na maka.ti«*n* «na. .il « % v inm*m:na nui ana n*» ko tak<»u <ke <>!<> ir»ia. . n»v kt hawoh no i ka > a:<*. a<» U' i j»io ka mai*.to « k»> Mt»i»vahi»»v j ■ v hiii ini" lakou :K»k<> o ia ino mn, nt ika ik.t h»H launa i4&jtitai ka nalu. i'a makau ktu lak.»<i n»e |»>mo k*q«t»n«*, e like ni< k,t hiki la !akt>« v htH»kij* hai<t>iiai»t» ak« , 1 k* »n:«liUint Koiala. Il<r !.ti<t» u u i l.<«« 1 »iii i nt lt»i « e*n »» k.t *«.')>t'!i' kt i h>»t» ' i n».ika»»k <u t i iik' kt " II i M.t<,i t»U\ | VI ili " V p'ih-lo 'Uia l kt n»tk:>t»i. \loh.t »itt» l.tk,t« llt ,» ' i | )t,. I. U*'kt» M».v l.ii i, ht t !aa i !" ho O » kai.o' :>».». i

h»fi. hoi alra • ua onn mokq i i«i ■ *"* '' ' -V Ho ka pika Iq» o pepa, na hookaolea iki ia iho ka j»oolelo o oa baōa o ; ka ls ma ka Bhftaina, aaa Pobla jkala 2S iho nei o 25Toremabfi ā keia pnle ae. Ma Kiumwai, Oahu nei, i ka ta 1 o I>ekemal>a uei, ua hoopomnikaiia mai o 1 Mr. a uk; Mrs. I). Paalna Kcllitt, me ka makana mak.unae, i»c pua keikiule m» ko laua ]>uhiika. Aulu-h ov t> .1. M. Kuululaau, nana ka iii.'iimo i kakau i Waiohinu ; e jk.»iio oe e liele j>olo!ei ;iku ai ke K;i4)U, a hoiku )>o!o!ei aku i kaumaa kuinu. hoopii, aole <o ka"hoolalia w.ile ]<eta. J\ aho no ilok* Lv e iiu ai a niao wale ae no hoi. Ke noi ia'ku nei ka j»oe kakau N.\vk a me ka poe kakau llaixa ; e haawi mai i na naue a mi' haina ma ke :mj> nui ; a o ka ni< a v. hooloihi wale aku ana i ke kakaolelo ana; aole ia e puka aku aiia. N<> ke kaulana a ine ka hilina nuiia o ko kakou wahaolelo i\ei, na lehulelm n& lela ī loaa mai. A i kumu e lawa like ai ka makemak'.' o ki l i me keia, ke hooj»uka aku uei makou e.like me ka hiki i kela a me keia hehe>loma. 4 l'a ike maka aku k»'kahi o makon, ai:\ k< kalii j»t>e <>]>i>> krikikane o Waikiki k<* i>ii iii ima kuahiwi i k<* kalai moku liilii hoohei!i< i; ake l.nia iiei ko lakou man 10 e aa niai e lieiiiei me ko llonolliln nei 11ui hi'ihei. v> k » lniina juu ona <lala i lulu ia nia ka !:» Sni>ali, lhkeniaha :». l*7i>, ma lvauTiiak:ij>'.ii. he £11 ;?.•«!•'>. Ulu mni nei hoi-kei.a ekalcsia. o ka ekolu mahina keia o ka lulu ana a <>i akn inamua t. ka haueii. j I ke kakahiaka onehine:, i ka wa n i ki- Kakanolwh» <> ke Kee.'ia Leta i kikoo i iku ai i kana peni i ka ipu inika e kakan i i!i>>, nia hoi, ua ]>»!iu ae !n a nolia me ke j kamn ole. l'.a mauaoia sio ke ei kekunni. i * l n ;>M ne nei ke kuinukuni oka I uiiu ke ]». >i i ka haiialna «lala, inehmei ka ' h<»v>niaka nna. mn o ke kii ana aku o keka- ! hi ki-iki o ko mnkou l\ - »j»a Pai i wnhi ola Ino ka aina nwak»'.». () ka wi anei keia a j na nu]>ej>a i kilokilo nina iho nei ? Uiai ko niakou wahi Pinaau e liu- ■ liu ana no ka hoolohe i ka haiolelo a ka j Moi. i ka auwina la Sahati Iho nei, na ike aku la oia i kekahi waliine e aiana lole nna ma iht> o ka llaleniai Moiwahine. lIooj»au no hoi ka aiana lole i ka la JSahati. i ka Ia !•"> <» Nov., oiai ua koa e -hiaai ana i ka nooiu o ka Awaj>ulit, a me k;t luini uli o ka waokele o uka o Niiuann, a ia lakou <> |>:j>ii ana ma ua |»ali i maii launalii'le n<> ka iawe mai i kai nei ; e kaa n\;ri ana ka |n>h iku a pakele inai eha o Aj>olo, ( ka inea hookahe wai.) lli: Ui.Ki.K iti a im hai..v, —Ma Keoneii!a, K.:|>alama, Ilonolnlu ; niahojH> o k<> kaa ana i kekahi mai lioomailo kino, a u»e j na leo iilono kaiiiuhii ole no ia inau ehaeha ; a ma ka wauaao Poalua o keia pnle, ine ka |»aumako walohia ehaeha, ua lawe ia :»ku ia ke <»!a o ko niakou h<>a lawelawe l>n i.ia keia hana no kekahi manawa i ha--1» ; oia hoi o ltvor£e Kilaau, ua haalele iiit> oia he wahiue, a he inau inakua, a me na lehuleliu; me i.i j»oe e u la ko makou walohia. Ke ho« v » hou ftku nei makt>u i keia kakahiakn i ke kannlima o ko makou helu, ' me na kolamu hieliie o kn jvt]v\Li lei lokua < a milimili a oukou ke koa Ri.iva, ka niea a i oukou i Imoh.-n» ai no ka mauawa i ka haai lele i k* ]»ili aloh » o ka poli, eia mai ke wejho nku nei makou i ka papnle bira o ua koa h : mnlauia ia aku ka hoa pumeha ua o ke kino. Hk nank! 11k IYa.\\\ na k.\ mok !— Aia kekahi kiunu laau e ku ana ma kaj»a 0k i muliwai; he l'eiiiana koua inoa. () kona aa aia ika I.iona; o kona welau aia 1 ke ; a o kona kwo lioV»okoa, ai.a i ke Kouk.u Kia ka lia uiuau : l>wai ke kuiiiii laa.i I a owai hoi na holoholona T //. .Imi ! Palui» ho H*«i kona ; 0 k.» I'meke, he l'oi kona. Kia ka nieie : Owai ka j»:«hu ? a owai ka umeke ? Kumano. Ka|»alama, IVk Is7o. U.t ]>iiiwa » U l a ili o ko makou | lv>v malal<s a ua inu ī ka *mi o ka (uakau | j»ilK»ihoi haukeke. i ka lohe ana niai, ua ia- ; pu ia ka kekahi mea maloko o ka jta nui kiei kie mo kt pthuhte loihi, i ka po Poaouo . ili.» nei. l*.t mauao ka k«ta b« kai»a\ft I okoa. eia k* o kekahi •na Kaniehamoli*, , j»t i»t> a ht«le ana m<> ka maule. l'a ao . akii t»».tk>»a i nt wahi kttka K vtluhi nei o , UUk mai ]»i<uit i* ms# mauao, n ka ia U, l»e n»»<« »u»>*kua au\» jvi«t>M ka k\H»a, ftk* i Kiki <hv», »t>U v ket; nuM o «« iiim o ke , ka»|i»<alit. 11« ka aka ' ! <*f?" 11 ii ko tnako« »ka ika IoW nna ' mai. «ia k* j»<» o kt la i* iho «w, «a S<K»b>> ! k»l«l* ia 'ku k*kahi o ko mako« mft« koft k»r.lima ; aole n»o na «**)+ hw ft ft* n« |wlft ptta hvy»'»ft. tkv n»« na kin»p»na ult n»ftk« I* IW ll* ip:»httv OiIIKIM lt k<NM |k» tft« |ka ipaka aaiaiei a kt»i Ik»« ftk« 1« i kft ik* ana i»»ai h<« ma»» kawwn « »m> kaikamakiwp ojw<» kama«Mt oke kaona «W, l*ft «m4* o«ft i »a le»> a mi» na v k* ma* p«a aani n»v»)itla mi» ka |»wr i kipft»k«, « n«>l»il.v «a f»»i«o aka ik<> la. « k*«l* «k« la k* j»>»i» i k.t »ila»»a. ft mv«p<»liai«* «ko K ka »»ut o1« h<••• t » kektk» lt sm\ <«um, kia i | k.t kt o hv»|»«ita.

bTtm-T 1 "!y -'IH' .--; ' ;T7. '' b lciiiti.i wp |0a *$ haulkili iloko \ŌJlfa la t : E mewa hopc ak& la, » u& kaniaaina; ft i k keiartiati Ja iho ttēi lioi, uapui _ Jo& *« a o Uka?liy «, lielaiw wokiiki ilio rot u lui:i ka papahi k>, *. i ka h& hk'ī -o Uk hikilelts ika iieKipuolio o ka t leo 0000 an t> o-lo kuua aua wniākaaka noi, I a i kkl ak ika Lie, eis ka lie au<* ogaua i m»kani uk oii uo ka e kakauii.i aika aa o iks kumu j epoiao ke puki aku. l T ;i iiaiin inni makoi: , ua i:iwa na Hutkujnuii e ae nu> i keiii mau >-le;~a i»e:mo tnnikai ke uana ! ftku, iie fier iki uae. i ' ' • ;'W M i»«» ka ana mala'o ona ! Vji!u'i ]i:iu|i:iu iiih kft wuaiiao l'oulua iiio jjiu>i. Nh la paka uf ioknloku no e owi> : liele ma na kanpoku o k» inahunaiu, o ka ; hiiiio. nvoei hane no lioi ka knhi kolohe Pi- : iiaau ; a n« koiia ano naiiea loa ka, ua imi iho.la' ia i euniu e hiki ole mai ai-.i l*a ' ,a * na, a ]>iiaii l\'la ia j>enei: " Hon ai. homai kti ua a nui, lion :ii, h >mai ka ua a iiiu P ! () ka mao :oke ae la 110 ka ia, a imhi iho : la ua wahi apiki nei no kouu iioohumama i kona wal i waha, a oiii :ii kela niau hua- ■! oklo. llu ka akai J | 257** ioa:o Kim«, me kona y>aln-. ; ie ulauia h >otUHitamana! wahi ake Kao- ! Aoa. Aui»e ka inake le! Aole makou i i maiiao e i oopuka ma ke auo okoa, nka, > inii ko ano mau uiae ia liuaa, o ke kalohe am> i>:iam i kona inau liioaloha, ina ia ano i paue ai. O Kij»i ka ke Kipi i 1»«** ia o ■ Kiiō; a iu.. o Kipi ka iuoa o Ivil»i pwlaila, I niai Kipi' nai oe ia maknu e lvi|>i ; a ke j ' uoi ia aku iiei i> Kipi, e hooi'au i r.a nune j Kipi; niai iuli auaiui Ki[>i no o Ki|>i ia j Kipi; ah« mea haukaie k>' ivi|>i, ke Ki|>i | ia Kij>i. < >ia—a! uloha—u ! j X:i ke h'rlm*aii kolo akn ke knna , U'tf/vr/VJl\'3 ke ahialii i Poaoiio ilio nei e holo ano lio Knlawaoi me kekahi inau makamakaii looliia ia i ka niai.kupua he lo|iora, no )lolokai. Ua kaumaha makou i ; ka loho ak« i ka inye a na wahine me na i keiki i hoopole ia me ke kane a mo ka mn- ] kur» o kftia imai lukn we'iweli a iiooknawalo 1 ohana ana.:a na nia ae ka ninau. "pehea lauanoi ko lal.ou noho'iia ma koia liopoakn 'r l\ lalau amii ua wahinei a anwana na koiki. a lilo i niaunn na ka pnino ? Aole am i e ' ]io:io e knkulu ia i niau no lakou a o ipalama ia ln*i o kel\upniii ? A v jvino iii) anei e lioao e hoopakele i ka ln» j hui, nia kekahi ano, a e hoopoino lioi ina I kekahir " _ j I'ono ,\ni:i ?—1 le inea na inakou i mi\- | lialo niau ka niiki.ila o na Makai o ke ku- 1 ; laiiakanlialem i ma ka lakou oiliana, a iHe : ke kiai niao ana i ka maluliia o k" Anpa- i > iti; aka, o kekahi poe nae o lakou, ua kau- ; iiialia a ano ku i ka iiooliilahila ka lakōif ■ iiana, ma ka hooiiuinui wale ana i ka ina- : ua i loaa ia lakou a k.ia walo aku mawaho ; ! oka palenA kupoiio. Ua ike makou i ke- j j kahi mou makai, lie liawaii a he ilaoie. j mnkai o Aīiiahou i ke kakahiaka l'oaouo | j nei, i ka wn a ke e komo m:ii ana j i a kokoke o pili i kona napo, me kanauka- j j na alii, ka Moiwahine Khmoi.am ma kona i ; oneki; aia Jioi, 'ua inuuMilu uiai ia na ina-' kaainana i*e ka maluhia, me ko ako e ike i ti» helelieilona o ko lakou Moiwahine, » i uiai kaiii e no hoi keia mau makai a kala- ! k il.i ana ka leo nui ano h«H>io, " iiookaa- ( wale aku, iieie yK»la, mai li<xikokoko mai maauei," me 'kaua kookoi» nui ma kona luna, a i ka anoaue ana aku e puka hon kon.i leo liiH'kuke, aia iioi, ua pane ia mai ' eka mea inia ka mana; "e, makai, pehoa oe kipaku, ia \» ai oh io la I ikou m:ikemake ik* ko iakou ahi, ike na m.ikamaka, a pohe* oe kipaku ! Uoki malie «h\ oe p*n koke !" Hanle iho la kona mau ielw- ■ Uho uunui ilalo, a o ka n*Haina inaluna oua, he htii\i! Minamiua inakoii i keia : hana kupono ole a keia niakaū Ho jm>uo auei, «>iai ua inakaainana, ka |hh> nana ke ; ola oia oibaua e hoolawa uei. e *ke ana o ike aku i ki» lakou Moiwaiiim', e ki|»akuia akū anoi ihkou mo ita ks» hookokono atto : hookain*, nte iie lv he mau iiio iakou ? as>- ' ie! aolo mi |h>l* ko auo hana a ua makai iehulohu «aie noho m»i nei, ua ike i» i ; kou i ka rt|ia aka, o ka keia hoi, ho rula j : kaua i oi &ku o ke in«, a i kukulni» htvi i I malmia o*a ole. Aole makou e ka:uaiUo | ana no k \ oiiiana a n«> na 'ala o ao, nka, ! iio kei» mau moa walo no i hoike4atoai{t* 1 ame un haua i hoikeia, i ,