Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 7, 15 February 1877 — Hoike a E. Bailey, ka Elele O KA PAPA HAWAII, NO KA PAEMOKU O MAIKONISIA. [ARTICLE]

Hoike a E. Bailey, ka Elele O KA PAPA HAWAII, NO KA PAEMOKU O MAIKONISIA.

[Kakauia no ka Hawaii.] ' He palapala hoike keia no na mea a ka Elelo o ka Papa Hawaii i ike ai i ka holo uua maluna oka Hoku Ao mai Honoluln a i Maikonisia, a hoi hou mai i Honolulu, i na nialama o lulai a hiki i Dek. 1876, a me ka hapa o 1an.*1877. £ hai mua ana uu i kekahi mau mea no ke ano o na aina a me na ka&ak&ma na wuhi i ike ia i ko inakou holo ana. Aiu ma ka palapula aiua na Paemdku 0 Gilipati, Makiila a me K;irolaiß(p» e moo ana mawaeuakonu o ka moaua Pnkiiika. Ua haule iki iho ka mea hema loa o lakou malalo 10 ka poaiwaenaj a malaila moe aku ma ke komohana abau a hiki i ke <legere 7 ma ka akau, a — waeiia o 153 c a me 175 ° loniku hikina. He nui ka ua ma kekahi o keii. mau apapa o ka honua, -a he wahi pohv. 1 kekahi manawa, a makani i kekahi manawa, lauwili wale no ka makani i kekiihi hapa oka makahiki. Ma kekahi wahi, he makani inoi kekahi manawa. He wela no. No ka nui o ka ua a me ka wela, hikiwawe ka ulu o na laau, a uliuli li>a na aina. Aole nao e like ka uliuli o na wahi a pau, no ka meui, ma na aina o Oilipati, «ole nui ka ua i kekahi man&wH. Ma keia maxt makahiki,

: uuku k;v ua, a nolaila uukn ka hua o kn ! niu—he hapa wale no, me he la e mae wale ana na lau o ka uiu ke nana'ku. i Aka, e hooiuaka ana ka ua ma ka moku 1 o Butarit«n —oia ka mokupuni akau loa 1 o <Silipati, a maluila aku a hiki loa i kv i komoliana o na mokupuni o Mortok>k, ; he ua nui no. — Paapu ua kino o na kuiuulaau i ka limu a me na mea pili wale. i Eia lioi kokahi auo o keia mau Pive- ; aina, he ]>aapu i ka ululaau m:ii o a o. He laau kiekio ka nui, ho niu, he ulu, : a peia aku. A ma ka Paoaina o eiili}vati a mo Makala, ho maikai ka ulu o ; ka haia, • nui kona hua. He 30 paou» ke kaumaha o kekalni hua. He uiu uo I kekahi hmu, a me ka uiu ai walo, he mau laau nui a kiekie ma na aina ua. l*a kalai ia ke kumu ulu i waa, a o k» laau o ka hale, he uiu no ia. $t' mea oīe no ka ulup Hawaii nei, he liilii, wale, m lio liilii ka lma. «ole moiuoua. Aole uae he ulu ma |ia { . moku o Oilijvati. ma Uutaiitaii, Maka> ' la a me K*rolaina walo no. Kia kekahi. elua walo no moknpqjn> kiekie ma M;iikonisia, kahi e noho ai na Mi*»onari, o Ku*.nie me Po|v*{ie. O keia mau mokupnni eloa, ua like un--1 ka oi iluna o ka moana : «)iiC nae. ho kap. *ale k* kiekki o kahi oi K»a iluM o IW|<e, a kokoke k«ip. ko Kusai<». Aol* «ahi k«a> wale o k*ria iua« BK4i«i}>um elua i 1 mo* ulu, mai kahi <m loa iluua a h(ki iUdk> i k« kai. a iK4o Ikū o kr kai* ■ na wahi |4)«u e ptlt ana i ka aiua» » «1« nes kt4jahi iaau Ue paa|m waK maoakowa*. H» |M«tta b4aki Kia lS«a)w, Ik* «atk>a koaa kua, a k« kalaii* i mmm « like nte ho « lt j»ani. He \unika kekahi Ufu amkila 1W ua iaMaka i ka i, ka al*M, aUila Imuhn> i ka k» o b Muuka a )t*a k* k«> $>cna. j| H» uui ih> b liaw o keli mm> k*ia aM j ma m hmw Moku «ka, aka» * u|

ma&iapwi e laliaiaa a oie WeiMM. uaio lakou o & ili «lie&ii: He ahaa ipiai k« ltaa ki il» ttmi kap . palia. A ua WW paha i.l» 14 kap. kekaM. . He lepo a m«.M pdb»Jta && Poaoape me Kussie 4 aka, ma nlMoinliaahaa aohe lepo, he one wa& xto i Imiia me n& »paa» pupu, akoako&a ®ae na me» e ae © ke kai. ■

O ke ano xrai <5 aa moka hum>he kohokepoftiaDaapnjiikekaila»aS*alie. A lua ke kau iraiu e oi aam I» .&olidb maluoa o ke kai, & ili k® obe» aku maluna, a haale ka ua k&pn aa aea ulu o kela me keia aao. He laokupimi oia kahi e noho ai na laaaka, he loihi a ololi. Oka loa oia laokapuni, mai ke kauiahao hookahi a iuki i ua mile he 20 ; a o ka īaula, mai ka hapawala & i ka hapalua miJe, kakaikahi na mea oi mawaho o ka hapalna n%ile oka iaula, o ka aui o lakoo, na emi malalo o ka hapalua mile.

O aa wahi i puni i keia kohola, mt kapa ia ma ka oielo Beritania, he laknna, a ma ka olalo Hawaii he loko, loihi kek&hi iakuna, poepoe kekahi. "He 20 mile k&io&-6kekahi, elima wale no o kekahi. Peia ka laula, he 10 mile ko kekahi, 1£ ko kekahi. O kekahi, ua ane poa a puni i na mokupuni liilii if»aa i ka ulUiaau, īiiu, a pela aku. Ha kekahi wahi ua kawaiawala no. M& kekahi lakuna he wahi i komo ai ka moku ma ka puka o ke kohola ; a o kekahi ua paa a puni, aole wahi e komoai ka moku, e %alevra wale no ia mawaho.

He vrai ko ua mokupuni o Maikonisia, aka, ma na mokupuni la, he wai aole maikai ke ina. Aia m& na wahi ua, uu ono ka wai. He kalo ma ia mau aina. Ma Martolok, he kalo maikai e like me ko Uawaii nei. Ahe apo no īna kekahi mokupuni. (Āole i pau.)