Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 8, 22 February 1877 — Page 4

Page PDF (1.27 MB)

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, FEBERUARI 22, 1877.

KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.

LAIKI MAKUA,  MRS. KELA A. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE,  MRS. C. C. COLEMANA.

Saviour like a shepherd lead us.
(Ie su e ke Kahuhipa.)

1. Saviour, like a shepherd lead us,
Mu ch we need Thy tenderest care,
In Thy pleasant pastures feed us
For our use Thy folds prepare.
||: Blessed Jesus, blessed Jesus,
Thou hast brought us Thine we are:||
2. We are Thine, do Thou befriend us,
Be the Guardian of one way;
Keep Thy flock, from sin defend us,
Seek us when we go astray;
||: Blessed Jesus, blessed Jesus.
Hea r O hear us, when we pray :||
3 Thou hast promised to receive us,
Poo r and sinful though we be;
Thou hast Mercy to relieve us,
Grace to cleanse, a power to free;
||: Blessed Jesus, blessed Jesus,
We will early turn to Thee :||
4 Early let us seek Thy favor,
Ea rly let us do Thy will
Blessed Lord, and only Saviour,
Wi th Thy love our bosoms fill.
||: Blessed Jesus, blessed Jesus,
Thou hast loved us, love us still :||
Dorothy Thrupp.  1838.

HAINA O NA NINAU NO APERILA.

          1.—Ka Moliaola. PUk. 12.
          2.—Ka ahaaina a ka Haku. Luka 22: 7—20.
          3.—Ke Kumakaia. Luka 23.
          4.—O Ezera kai hele aku mai Babulona. Ezera 7:9.
          5.—O Abiba, i kapa hou ia o Nisana. Puk. 13:4. Esetera 3:7.

NA NINAU NO MEI.

          1. Owai kai pii aku mai ka honua 'ku ma keia malama, a hookahi wale no ike ia ana mahope mai, a pehea hoi i maopopo ai ia kakou ka malama?
          2. O ka makana kupanaha hea mai ka lani kai haawiia aku i ke anaina kanaka i ohumu me ka hooinaina.
          3. O kekahi o na mea hana kaulana i kukuluia ua hoomaka ia ma keia malama ; a mahope iho o kona hoohiolo ia ana, ua hoomaka hou ia ke kukulu hou ana ma keia malama hookahi no ? O ke aha ua mea la ?
          4. Owai ka ka Baibala inoa no keia malama?

Ke keiki i pale i ka oleloao.

          Aia kekahi wahi keiki nona ka home e kokoke ana ma ke kapa o kekahi loko wai nui. O ka inoa o keia wahi keiki, o Kale.
         
I kekahi la, i aku la kona papa iaia, "e Kale."
          "Ae," wahi ana.
          "E malama, mai hele oe i ka hoehoe waapa maluna o ka lokowai ke ole owau pu kekahi me oe," wahi a kona makua.
          Olelo iho la o Kale, e malama au i ke kauoha a kuu makua; a ua manao au, ua hooia no oia e hooko i ke kauoha.
          Aka, i kekahi la, aia o Kale ma kapa o ka lokowai, i kekahi keiki e holo ana me kona waapa no ka lealea. Ua kamaaina oia ia Kale; a i mai la oia iaia,—
          "E Kale, kaua i ka hoehoe waapa."
          "Aole loa," wahi a Kale: "ua papa mai ko'u makua, aole au e hele."
          "Auwe ! mai manao oe ia mea. Hele paha kaua la. E hoihoi mai no au ia oe me ke ola. Aole e manao kou makua ua hele oe. Kaua paha la!"
          He mea ehaeha no'u ka hoike ana 'ku, ua hele aku la o Kale. No kekahi manawa, ua hoonanea ia oia. E lana malie ana ka lokowai, a ua hoohauoli loa ia oia, a aole oia i hoomanao ae e loohia ana oia me ka pilikia.
          Mahope iki iho, hoea mai la kekahi mokuahi e holo ana ma ka lokowai. Hoaleale mai la oia i ke kai a luliluli ae la kahi waapa iluna a ilalo, me he umoki huewai la maluna o ka hokua o ka ale. Ku ae la ke keiki e holo pu ana me Kale iluna, a hooluliluli i ka waapa. Auwe, ua hoopilikia loa ia ko Kale manao! Kahea aku la oia i ua keiki la e hooki i kona hana ana, aka, o ke aiwa loa aku ia. Mahope iho, hulihia iho la ka waapa, a ike iho la o Kale iaia iho e piholo ana iloko o ka wai.
          Na kekahi keiki e aku i hoolana i ka waapa a hoopakele pu ia Kale. Hoihoi aku oia iaia i kona makuahine. Kaumaha loa iho la ko Kale manao, a me ka waimaka, i aku la ia,
          "E kuu Mama! ua hewa loa au i ka hooko ole ana i ke kauoha a papa i kauoha mai ai ia'u. E oluolu oe e huikala mai ia'u, a aole loa au e hana hou pela."
          Huikala mai la ko Kale makuahine iaia ; aole hoi oia i poina no kana huakai aukai maluna o ka lokowai. He ao ana mai ia iaia, ua ike kona papa i ka mea pono nona e hana ai ; a mahope mai olaila, ua hooikaika oia e malama a hoolohe i ka makemake o kona mau makua.
          Ina e hoomaikai oukou e na keikikane a me na kaikamahine me ka hoolohe i ko oukou mau makua, e kaohi ia mai no oukou mai ka nui mai o na hewa a kekahi poe keikikane a me na kaikamahine i haule ai, a lakou i lawe ole ai i ka makemake o ko lakou mau makua a hooko.

He leo kahea i mau paahana.

          O na paahana e hoolaha nei i ka malamalama o ka euanelio ma ka pae aina o Gilibati a me Makala, ua olioli lakou me ka hauoli i na hoa paahana mai na ekalesia Hawaii aku i na makahiki i hala hope aku la.
          Ua ulu mai ka ninau ia lakou ma keia kahua o ka hana, e loaa hou ana anei ia makou he mau misionari hou i keia makahiki mai ka Pae Aina Hawaii mai?
          E ninau mai paha oukou i ke kumu o ko lakou waiho ana mai i keia ninau, e hai aku no au; no ka mea, he nui ka makemakeia i mau misionari hou ma keia mau paemoku a elua, e pani iho i ka hakahaka o ka poe i kahea ia mai no lakou ka makana, mahope iho o na makahiki loihi o ka hooikaika ana i ka pono oiaio ma ia aoao o ka pa waina.
          O ka poe i koe aku me ka manao no e noho a lawelawe ma ko lakou kulana, e aneane ana lakou e waiho aku i ka hana no ka nawaliwali mai o ke ola kino.
          He mea makehewa ka hoike ana'ku i na Kristiano Hawaii, o keia kihapai na lakou e mahi, oiai mai ka hoomaka ia ana e kukulu ka misiona o Maikonisia i hoeueu ia ai ka manao o na misionari o ko na aina e maloko o na ekalesia o Hawaii.
          O na mea i aloha ia, Kaelemakule, Aea, a me Kahelemauna, no lakou na hana ma ka Pae Aina o Makala, ua ukali aku no ia mahope o lakou, ua lulu iho lakou i ka hua maikai o ke aupuni o ka Haku, a ke ulu nei, a ke hua nei ke kihapai ai na ka poe i koe e ohi. Aole anei he poe ukali kekahi no Iesu iwaena o kakou, a ke Akua i hoopiha ai me ka malamamala o ka euanelio, owai ke koho a ake e lawelawe pu me lakoou ma keia hana, a hele aku e hoakoakoa mai i ke kau ohi ai mai ko na aina e mai, i hoopakele ia ai ko lakou mau uhane mai ka mana mai o ka hewa a loaa ia lakou he home ma ka lani?

Ka la hiki mai. Na hana mana he nui.

          Mahope iho o ka hoolilo ana o Iesu i ka wai i waina, he nui na hana kupanaha ana i hana ai. Hookaakaa Oia i ka maka o ka mea makapo, hoola i ka poe mai, kamailio ka poe leo paa, a hele ka poe oopa.
          I ka hele ana o Iesu ma kekahi wahi, akoakoa mai la ka poe mai he nui loa a puni oia. Aole o Iesu i kipaku aku ia lakou, no ko lakou hoopilikia mai iaia, aka, hoola aku la oia ia lakou a pau.
          Penei oia i hoola ai i kekahi kanaka makapo, I aku la oia, "E ike!" a ike koke iho la ua kanaka la.
          A penei oia i hoola ai i ke kanaka kuli a me ka leo paa. Hookomo aku la o Iesu i kona  mau manamana lima iloko o kona mau pepeiao, hoopa aku la i kona alelo, a haliu ae la i kona Makua iloko o ka lani, a i aku la, "E weheia!" a mokala koke iho la ke kumu o kona alelo, a hiki iaia ke kamailio.
          I kekahi wa, ike aku la o Iesu i kekahi kanaka ilihune mai e moe ana ma kahi moe, i aku la o Iesu iaia, "Ua makemake anei oe e ola?" I mai la ke kanaka ilihune, ua ake nui oia e loaa iaia ke ola. Alaila, olelo aku la o Iesu iaia, "E ala, a e kaikai i kou wahi moe, a e hele." Hoao iho la ua kanaka la e ku iluna, a ike koke iho la oia, ua hiki iaia ke hele; no ka mea, na Iesu i hooikaika iaia.
          I kekahi la, ma kekahi wahi o Iesu, me he luakini la; e haiolelo ana oia; ike aku la ia i kekahi wahine hune ua pelu kona kua, aole hoi e hiki iaia ke hapai ae i kona poo iluna. I aku la o Iesu, "E ka wahine, ua hoola aku au ia oe;" a hoopa aku la o Iesu iaia me kona  mau lima, a pololei ae la kona kua, a hoonani koke aku la ia i ke Akua.
          I kekahi manawa, hoola o Iesu i ka poe make. Ua oi aku ke kupanaha oia hana mamua o ka hoola ana i ka poe i loohia i ka mai.
          Ia Iesu e hele ana i kekahi wa ma ke ala, nui loa na kanaka i hahai mai mahope ona, no ko lakou ake nui e ike i kana hana mana ana, a e lohe hoi iaia e kamailio ana. Halawai aku la lakou me kekahi poe kanaka e hali ana e kanu i ka mea make.
          E hele ana mahope kekahi wahine kahiko, me ka uwe nui ana. Oia ka makuahine o ka mea i make. A oia hookahi wale no kana keiki.
          Ua hoehaeha ia ko Iesu manao no ka ike ana aku iaia e uwe ana. Hele mai la o Iesu i ona la a i mai la, "Mai uwe nona," a hoopa aku la oia i ka pahu. Aole hoi he pani maluna iho o ka pahu: a e waiho ana ka  mea i make iloko.
          Olelo aku la o Iesu, "E ala ae iluna e ke kanaka opio." Ala koke ae la ia iluna a kamailio mai la. Alaila, olelo aku la o Iesu i kona makuahine, "Eia kau keiki."
          Ua hookahaha nui loa ia na kanaka, a olelo ae la lakou, "O ke Keiki no keia a ke Akua. Ua hiki iaia ke hoola hou i ka poe i make."

Mai na Makuahine.
He wahi kumu alakai.

          Ma ka hoolaka ana i na keiki a oukou, e imihala ana kekahi i kekahi. He mea nui no hoi ka hoolohe ana i na kumuhana o na aoao a elua. E hoike pakahi mai kela a me keia keiki i kona moolelo iho, a nau ke kaupaona like ana.
          Hele mai la o Ioane i kona makuahine i kekahi la, a i mai la, "E mama, e loaa anei ia'u i elua alani i keia ahiahi? No ka mea, eha alani a Kale i keia la iho nei, aole nae oia i haawi iki mai na'u kekahi."
          "Aole au i manao e ma-ua ana la o Kale e like pela. Mai ia wai mai i loaa mai ai iaia?"
          "E Kale, pehea oe i ma-ua loa ai a haawi ole na kou pokii hoi kekahi o kau mau alani, oiai, eha au hua?"
          "Ua haawi aku no au iaia i ka mea i koe iho ia'u, eia nae, aole oia i lawe."
          "Ae, ua haawi aku oe iaia i ka hapalua o ka hua hookahi, oiai, eha okoa au hua alani. No ke aha oe i haawi ole ai i alani holookoa, oiai, ua nui ia oe? E lilo ana iaia kau mau hua alani o keia ahiahi, a e nele ana oe."
          "E hoike aku no au ia oe e ma—i ke kumu. Lawe aku la ka makou kumu ia makou i ka holoholo. Hali mai la kekahi keiki o makou i na hua alani, a haawi  mai la oia ia'u eha alani. Haawi aku la au hookahi hua i ke kumu, hookahi hoi i ke keiki nana i haawi mai ia'u i ka apana meaono, a hookahi i ke keiki e hele pu ana me a'u, a haawi aku la au i ka hapa o ka hua i koe iho ia Ioane. E manao mai anei oe, e haawi hou aku no au i mea hou?"
          "Ua h aawi mai anei o Kale i ka hapa o ka alani i koe iho iaia ia oe?
          "Ae, e ma—, aka, ua manao au, ua oi loa aku kona pono ka haawi ana mai i hua holookoa ka'u."
          "Aole pela ko'u manao. Ua manao au, ua pololei oia ma kana hana ana e haawi i kana mau alani, a ua maikai oia i ka haawi ana mai ia oe i ka hapa o ka mea i koe iho nona ponoi. Aole oe i hoike pololei mai ia'u i ka moolelo—nolaila, ua hoahewa wale aku au ia Kale. Ua kaumaha nae au no ko'u lohe mua ole ana i kona aoao mamua o kuu ahewa ana iaia. Aole e loaa ona alani ia oe i keia ahiahi; ua noi mai oe i elua, aka, e nele loa oe. Ke manaolana nei au, he ao ana mai keia ia oe, o ka mea pono ka hai i ka oiaio me ka pololei."—E loaa ana ia kakou he oleloao ma keia. O ka oleloao no kakou, oia ka lohe i na aoao a elua.

KA ELA KUMUMANAO.
NO KE KAUOHA HOU.
"HE KAUOHA HOU KA'U E HAAWI AKU NEI IA OUKOU, E ALOHA KEKAHI I KEKAHI.—IOANE XIII; XXXIV."
MOKUNA V.

          O kekahi o lakou,—he wahi kaikamahine helehelena maikai mau i ano like aku me Ela, pela ma ka Helena hoohalike ana,—hoomaikai aku la ia i ke Kenela, no ka hoopakele ana ia lakou mai na popilikia mai, a loaa ia lakou ka lanakila me ka maluhia a me ka oluolu o ka noho ana; a mina aka iho la ke Kenela, me ka manao e honi aku i kona mau wahi lima, aka, haawi aku la ua wahi kaikamahine la i kona mau wahi lehelehe, oiai kona mau wahi papalina ua like me ka hua ohelo pala ka ula, a o kona mau maka me he hoku la. Me ka poluluhi ano hiamoe o Helena, kahaha iho la ia, heaha la ka hope o ua kaikamahine nani la ana i ike ai mahope iho o laila. Ua ola anei oia e hoike i ka moolelo i kana mau moopuna, a ua make e paha ia mamua o ka nalohia ana o kona mau papalina, a kahuli ae la ka nani ohelohelo i ke keokeo ano hailepo ma na lehelehe a Wasinetona i honi ai? Aia anei kona he mawaena o na he e ae ana i ike ai mai ka pukaaniani aku, malalo iho o na aouli o ka lani a me na kumulaau paina anoano?
          Alaila, kaumaha mai la na lihilihi maka o Helena, haule aku la kona poo maluna o na poohiwi o kona makuahine, a lilo aku la kona mau manao kuko i moeuhane. Puoho ae la ia i ka leo mele o ka himeni hope loa, a ike ae la i kona makuahine e mino aka iho ana me ka oluolu iaia, me ka palepale ae ihope i kona mau wahi oho mai ka luhe ana iho ma kona lae.
          He mau manao haku wale ana no keia i lilo i moeuhane i ke keiki, aka, ua noonoo mau oia a hiki i ka lilo ana i mea nui iaia; ua koho wale oia, ua ike oia i ka he kahi i waiho ia'i ke koa kaikamahine. He wahi ahua uuku no ia i kaawale aku ma ke kuono o ka pa oia hookahi wale no, e kokoke ae ana i ka pa pohaku kahiko e hoopuni ana i ka luakini, aka, no ka nahaha a helelei o ia wahi, ua pa ia'ku i kekahi pa laau. E hihi kolo ia'na keia wahi he e  ke koali nenee, a e ani peahi ana ka lau nani o ka maple ma kona poo me he banner la. Ua huli aku o Helena i kekahi mau pua kanu keokeo, a kanu iho la ma ke kumu o ka laau. Hoohie mai la kona mama no keia hana ana, no kekahi o ka Helena mau manao anoai. "He oiaio, aole loa he keiki i malama i kekahi mau manao ano e, e like me Helena." Ua luakaha mau ia o Helena iloko o ke ao poluluhi maikai o kona mau noonoo, oiai keia noho ana iaia he kupono ole me ka hoihoi olle, i kekahi manawa, ma kona mau maka.
          Ma keia ao poluluhi, ua koa na mea a pau me ka maikai a me ka haahaa. O na koa wahine ma kona noonoo ana e kamailio ana me na  leo oluolu me ka hoohie o ko lakou mau maka; o na koa kaulana hoi, he mau koa kiekie lakou me ka maikai, na kahunapule oluolu, a ua piha i ka ike a me ka noeau; o na kamalii liilii hoi, ua oluolu mau lakou me ke piha i ke aloha, aole hoi lakou i huhu ia no ko lakou mau hewa, aka, e honiia ana iloko o na kahawai waimaka ehaeha o ka mihi. O ka mea wale no i hoomanao i na manao ano ole, a ua like me he mele la i hakuia, na moeuhane e kahe ana mai ka noonoo mai o ke keiki i hooulukuia, ua hiki ke hoomaopopoia ko Helena kuoo maoli me kona helehelena opiopio ma keia mea, me ka noho maoli ana iloko o ka popilikia o  ka aina moeuhane, a me he la, ua koekoe a kohu ole keia ola ana.
          He mea hiki ole iaia ka waiho ana aku i na nani mahie wale o na akaku no kona noho ana a komo kino aku iloko o na hana oiaio o kela a me keia la; ka hoihoi ole i ka hana me ke ao a me ka hoomaamaa ana, a me ka  mau o ke  kuee o kona mau kaikunane a me kona mau kaikuaana.
          O keia la, he la kalae no ia o ka malama o Okatoba, ua loaa iaia kekahi manao welenia no keia mau manao ehaeha like ole. Ua kaha wale aku oia i ke kii ma ka noonoo ana i ku i kona iini aole i ike ia mamua. Ua ike oia i ke akaku o kekahi wahine koa Kristiano, ke kii hoi o ka mea manao haahaa, a me ka maemae. Hoohalike iho la ia me ke aloha o ka kanaka e ukali ana i kona mau keehina wawae ma keia ao, a me ke aloha o ka  mea ma kela ao nana i hoohanohano iaia me ka olioli mau loa me na anela.
          O ke ano o ua moeuhane la, oia o ka lani. Aka, he mea e ke ano e o kona puoho ana ae! Ua oi loa aku kona ano e ia la. A ua hiki ia Ela ke hookae aku iaia ia wa, no ka mea, ua hookuoo iho la ia i ka wa a Helena i halo aku ai i kona mau helehelena, me ka huaolelo ole hoi e hoohauoli ana iaia.
          Ma ka ipuka o ka luakini i lele aku ai o Lile me ke kaina wawae mama, a o Helena hoi, me na kapuai kaumaha e naue malie mai ana mahope. O kona mau hialaai nui ana no ka holo kaa, ke aouli a me ke ea kolonahe, ua pau ae la.
          Hele malie aku la ia a hiki i ka puka, a nana aku la ia loko o ka luakini kanaka ole. O lakou ka poe i hiki mua aku. He mehameha ka nanaina o loko o ka luakini me ke puanuanu, a o ko Helena huli hou mai la no ia.
          O ko Ela lele ana iho no ia mai kona lio iho, a e holoholo ana malalo o na kumu laau paina me kekahi poe kamalii e iho, oiai hoi o Mrs. Conway a me Kate e komo ana iloko o ka luakini, a o ko Helena noho iho la no ia me ke ano kaumaha  ma ke anuu o ke alapii. E hoauwana ia ana kona manao ma ka helu ana i na hope-eha e lele ana iwaho mailoko mai o na ipuka o ka halepule a i ka malamalama o ka la, i ka wa hoi i hoohikilele ia mai ai oia e ka leo o Wili.
          "E Ela, hele mai paha la!" wahi ana me ka pupuahulu. Hele aku la o Ela, a ukali aku la o Bland me Lile.
(Aole i pau.)

D ai sy.

          O Daisy hookahi wale iho no ke keiki a kona mau makua, a ua nui ko laua aloha iaia. Ua hoolohe oia ia laua me ka malama a me ka hauoli i kona home. I kekahi la, oiai, o kona hiki ana ia, i ka eha o kona mau makahiki, ulu mai la iaia kekahi noonoo, e makemake ana oia e hoi a noho pu me na Ilikini, a lilo i wahi kaikamahine na lakou. Ma kahi e kokoke mai ana i ko lakou hale, na pupupu hale o na Ilikini. Aole lakou i maemae, aole hoi i maikai ko lakou mau hale e like me ka hale o ka makuahine o Daisy; aka, manao iho la o Daisy, he mea maikai ka  noho pu ana me lakou a lilo i wahi kaikamahine Ilikini.
          Olelo aku la kona makuahine iaia, ua hiki no iaia ke hele ina oia e makemake ana. Nolaila, makaukau iho la ia no ka hele, e lawe pu ana i kana kii milimili a me kana wahi popoki. Makemake iho la ia e honi aku i kona makuahine mamua o kona haalele ana mai, aka, i aku la kona makuahine, "aole oia e honi i na kaikamahine Ilikini," a hele aku la ia me ka honi ole. Alakai aku la kona makakane iaia i kauhale o na Ilikini, a hai malu aku la i kekahi Ilikini, e malama iaia a hoihoi mai i kona wahi ke manaka oia i ka noho ana me lakou; a haalele aku la oia iaia. He hora paha ke kaawale, oiai kona makuahine e nana ana mai kona puka aniani mai, ike aku la oia i kana wahi keiki e hoi  mai ana, me ka hii ia mai e ka Ilikini.
          Ua ike iho la o Daisy, he oi aku ka pono ka lilo ana i keiki na kona makuahine mamua o ka noho pu ana me na Ilikini. I ka wa a ke Akua i makana mai ai i kahi kaikamahine a keikikane paha na kekahi makuahine, ua manao Oia ia lakou na ia makuahine wale no—me ia e noho pu ai me ke aloha iaia—e hoomaikai me ka hoolohe iaia, elike me ka ka Baibala i olelo mai ai. Aole e haawi wale ia aku na keiki ia hai. He waiwai makamae loa lakou; mamua o ke kaana like ana mawaena o na ilio, puaa a me na holoholona leo ole. Ua manao au, o ko ke Akua manao i na keiki e noho ma kahi Ana i hoouna mai ai ia lakou.
Elena.

HAAWINA KULA SABATI.
HELU 9.—SABATI, MAR. 4.
KUMUHANA.—Ka moolelo no Nabota.
PAUKU BAIBALA.—I Na Lii 21:4—14.

4. Hele ae la o Ahaba iloko o kona hale me ke kaumaha, a me ka huhu, no ka olelo a Nabota no Iezereela i olelo aku ai iaia; no ka mea, ua olelo oia, aole au e haawi aku i ka hooilina o ko'u mau makua ia oe. Moe iho la oia ma kona wahi moe, haliu e aku i kona maka, aole hoi i ai i ka berena.
5. Alaila hele ae la kana wahine o Iezebela io na la, ninau aku la hoi, No keaha la e kaumaha nei kou uhane, i ole ai oe ai i ka berena?
6 Hai mai la oia, No ka mea, ua olelo aku au ia Nabota no Iezereela, i ka i ana aku iaia, E haawi mai oe i kou malawaina ia'u no ke kala; a ina e makemake oe, e haawi aku au ia oe i kekahi malawaina e nona; a olelo mai la oia, Aole au e haawi i kuu malawaina ia oe.
7. I aku la hoi o Iezebela kana wahine iaia, Ke hoomalu nei anei oe i ke aupuni o ka Iseraela? E ala'e a e ai i ka berena, e olioli kou naau, na'u no e haawi i ka malawaina o Nabota no Iezereela ia oe.
8 Kakau iho la oia i na palapala ma ka inoa o Ahaba, a kau iho la i kona sila, a hoouna aku la i ua mau palapala i na lunakahiko a me na haku, na mea iloko o  kona kulanakauahle, e noho ana me Nabota.
9. Palapala ae la ia iloko o na palapala i aku la, E kala aku i ka hookeai, a e hooku ia Nabola iuna imua o na kanaka:
10. A e hooku hoi i na kanaka elua, i na keiki a Beliala, imua ona, e hoike kue iaia, a olelo ana, Ua hoino wale oe i ke Akua a i ke alii. Alaila lawe aku iaia mawaho, a e hailuku iaia i make ia.
11 Hana iho la na kanaka o ke kulanakauhale, o na lunakahiko a me na haku ka poe e noho ana ma kona kulanakauhale, e like me ka Iezebela i hoouna aku ai ia lakou, a e like me ka mea i kakauia maloko o na palapala ana i hoouna aku ai ia lakou.
12. Kala ae la lakou i ka hookeai, a hooku ae la lakou ia Nabota iluna imua o na kanaka.
13. A hele mai la na kanaka elua, na keiki a Beliala, a noho iho la imua ona; hoike kue ae la ua mau kanaka la o Beliala iaia, ia Nabota, ma ke alo o na kanaka, i ae la, Ua hoino wale o Nabota i ke Akua
a i ke alii. Alaila lawe ae la lakou iaia mawaho o ke kulanakauhale, a hailuku aku la lakou iaia me na pohaku a make ia.
14 Alaila hoouna mai la lakou io Iezebela la, i mai la, Ua hailukuia o Nabota, a ua make.
Pauku Gula. "Ua kuai lilo aku oe ia oe iho e hana ma ka hewa imua o Iehova." P. 20.
Mele. Him. 496. 6—4 Leo Amerika.
E hiki mai ano
Ke aupuni maikai ou,
He mana  kou;
E lawe ae ano
Na aupuni nani nou,
A alii mau.
Pule i hiki koke mai ke aupuni o Iesu i holo pono na hana a na misionari mai o a o.
Na Ninau a na Kumu.
Ua lele keia Haawina mai ka mokuna 19 a ka mok. 21:3. E nana iki i na mea i waihoia. 1 Ka hele ano o Elia a halawai pu me Elisai, e oopalau ana, a kau i kona aahu maluna ona. A olelo ia ia e hahai mamuli ona, Ka lilo no ia o Elisai i kaula, a i pani no Elia mahope iho 19:19—21. 2 Na kaua elua o Benehadada ke lii o Suria me Ahaba a lanakila Ahaba, a lawe pio ia Benehadada, a hookuu wale n e iaia me ka hoahewaia e ke Akua 20; 1—43. Mok, 21; 1—3. He kanaka no Iezereela, Nebuta kona inoa, he malawaina kona e pili ana i ka mala o Ahaba. Noi aku la Ahaba ia Nabota e haawi i kona mala nona, no ka mala e ae ma kahi e, he mala oi aku ka maikai, a i ole ia, e kuai maoli me ke dala a like ke kumukuai me kona noi ana. Hoole loa nae Nabota ma o Iehova la, aole e haawi iaia i ka hooilina o kona mau makua.
P 4. Hoi Ahaba iloko o kona hale me ke aha? no ke aha ke kaumaha me ka huhu? Moe oia mahea? A ai ole i ke aha? Nani ka huhu; Heaha ka hewa o Nabota? Pehea ka olelo a ke Akua ma Oihk. 25:23? Nahelu 36:7?
P 5. Heaha ka ninau a Iezebela ka wahine a Ahaba?
P 6. Pehea Ahaba i pane aku ai?
P 7. A pane mai Iezebela pehea? a nawai e haawi ia Ahaba i ka mala o Nabota? Heaha ko Iezebela kuleana iloko o ia mala e hiki ai ke haawi aku ia ia hai? E haawi ana anei oia ia mala ia Ahabu ma ka hana pololei ana?
P 8. Heaha ka Iezebela i hanai ma ka inoa a me ke kila o Ahaba, a hoouna aku o wai la, a ihea hoi?
P 9. Heaha na kauoha ma ia palapala?
P 10. Pehea e hiki ai ke hoahewa a hoopai ia Nabota ka mea hewa ole? Ma na hoike aha?
P 11. Owai kai hana i keia hana apuka? He makau anei lakou i ke Akua?
P 12. Heaha ka lakou i kala'i? No ke aha e hookeai? He hookeai hoopunipuni me he la ua kaumaha lakou no ka hewa nui o Nabota. A mahea i hookuia'i Nabota? Me ke ano aha? ano lawehala loa.
P 13. He mau kanaka aha keia mau kanaka? Beliala, owai ia? O Papuka paha. Na keiki a Beliala, oia na kanaka pupuka, lapuwale, hewa loa. Satana paha ke ano ma II Kor. 6:15. Heaha ka keia mau kanaka elua i hoike wahahee ai? A heaha ka hope o Nabota? No ke aha i elua hoike? Nohea mai ka make o Nabota?
P 14. Heaha kai hai ia'ku ia Iezebela? Oia anei kona makemake, ka make o Nabota? No ke aha? A ua lilo anei ka malawaina o Nabota ia Ahaba? A ua pomaikai anei o Ahaba me Iezebela no ka loaa ana o keia malawaina?
Mele.—Him. 465. 8 Leo.
Ma ko Iehova alo mau
E moe hauoli ai oukou;
E ike e na aina a pau,
Oia ke Akua mana mau.
Nou ke aupuni o ke ao,
Nou ke aloha nui mau;
E kupaa mau ka olelo au
A pau loa'ku keia ao.
Na ninau a ke Kahu.
Na Makua. Heaha ka pauku gula? Heaha na hewa o Ahaba ma keia haawina?
1. Ka hookuli a hookuu wale aku ia wai?
2. Ke kuko aku i ka malawaina a wai?
3. Ka huhu kumu ole ia wai?
4. Ka ae ana ia Iezebela e kakau i palapala aha?
5. Ka lawe wale ana i ke aha o kamea make?
Na Keiki. Ke kanawai hea kai haihai ia e Ahaba i kona kuko ana i ka mala o Nabota? Hai mai Iakoba 1:15. Kolos 3 5. I Tim. 6:9—10. Na kanawai hea kai haihaiia e Iezebela me na kanaka malalo iho ona? E makau oukou i ke aha?
Ke Kula a pau. He alii hewa loa o Ahaba, no ke aha ko ke Akua kokua ana iaia ma ke kaua ana aku ia Benehedada? No ke aha ko ke Akua kokua pinepine ana i ka poe hewa? Pono anei ia kakou ke hoohalike, a kokua i ka poe hewa? Mahea kahi like ole ke kokua ia o ka poe hewa? Owai kekahi alii i hookuu wale i kekahi alii i haawiia i ka make? Heaha ke kumu o ka make ana o Nabota? Owai kai hewa loa, Ahaba anei? Iezebela paha. No ka make ana o Nabota. Hoi mai Luka 12:15. Sil 25:18 6:16, 19. Ep 4:25.
Beliala, heaha ia? Mahea i kakau mua ia ai?
Sila, heaha ko Ahaba Sila? He apo lima paha. Nana, Kum 41:42. Esetera 3:12. 8:8. Dan 6:17. Owai kai hailukuia me Nabota, mahope loa iho me ka hewa ole? Owai kai kuai naaupo i kona waiwai hooilina? Heaha ka hewa o ke kuka? Ma ke aha e hoohalike ai kakou me Nabota? Ma ke aha e hoohalike ole ai me Ahaba, me Iezebela? Heaha ka hope ino o ka hoike wahahee, a me ka pepehi kanaka?
Mele Robina gula, mele 35. Elua pauku.
Pule i ole e kuko hewa, hoike wahahee.
Haawina no Mar. 11, II Na Lii 2: 1—12.