Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 9, 1 March 1877 — Na Kamahele i ka uka o Puna. [ARTICLE]

Na Kamahele i ka uka o Puna.

Kiii maVoa i ka lāu !iim> o Knlapana i keiu W:U ;l k;V nai.;l ;itui ;iku lu>i ī ke auo o wal», m ] i;i no ln-i e tia ulu niu 1110 im wlu pohala, a h>> an«» kstinoo uku iludt ka \\;uluma o ka aĪMa, il<vkijrt olui'iH l*vi \\\ «nako'i i'na kiim:uūi!a oia wahi u «īakon i nu>r ni: a ma ka hora 10 oia kukahuk.i. hanlv»lo aku la h«4 )nakoti ia wahi, a lunKiiaka :iiai la v h>-K« iloko o na kij-ona onaouai o ka'l,v v jvi!)ola jk»:io mai ar. v iiiUM nwko». iln v.iaivt r,o hoi, lu niakoim |tt» iioi iia a i« lua kr'la a ino kvia wahi u Ku i.i.ika v' aU av ai. aka, nn i no hoi ka i«1;t \u liivwhi i na ulu laau ohi i, puh.ii*, kui uiu, o ula aua ni.iuuua oia niau a i'.u' ua |mihK li<v. iL\ma, lu» «ii:ta ajio l alahalaUa oi*, v kauuH' uialk' aku nil* H<ni<ji h hui » inauou, «, j4,»K' no IKm iio uiaii nw* kuiuoku ku|vmo o inau kaj»& kahakai. V>iat iiwvkou o n ana no n« niilo h<- 271 » iiiki i kr lit i • 1\ L' ♦. o honi a<~ anA no makou i kv aia *> ka lula o jml-* m*i !iu liai o k-. ul.oiui. ii ao a*' i ko;sa nuv* lUM;nahi> . o )' »'■>. a l'* HM4 lia kuu «ūa ī kt« M i k» <u*4*. * jvM» kn 1 i ki» i aku iio Uft k i ,iiw k« o m 4 >

M>-w» 'ma* o m p| kolwaahe iho ni kaumhele ma, ke ate«i e i a& e ka hak, & i ikouao: af« -.as9 : iloko.© kokiilk ma» hoiīi© n (jMco 6mt& '• 0 na kiipnua) a pill.ina ka & }&$»& ! ae a puni,e ike ia aku 00 '3AMaet aa hala e kna welu raai aaa, tta hele a {Mi^ 1 ke ala; ok ko Fuoa jmea i kaulaaa a», a Ka Paui aia ika hala." Aia kaawaīe ke» laila keiki ma kekahi wahi e lialialia hou i»ai ke aloha no feona houie i kiilaiwi, alaila, e hooumnao ae no ia i neia mau wahi lalaai mele :. —"E lioi. e hoi 110 ke oloha 1 ka Paia ala i ka "haia, Ke heaie mtu nei e ka Iwi - ī ka uka ;>aoa i ke ala o Puāa." He nui wale pah» hoi Ba wāia paaao Puna, aka, no ko makoa awiwi loa hoi, aole makou i ike niaka ia tnao mbi- la makou nae i hiki mai ai ma Kalehua a nana ae ma ia wahi a puni, he wahi ano mauna liilii kolaila, i uliuli i na kukui, na ul'i a me na niu malaila, a ma kolai--3a kahakai ae a me na wahi e hoopuni f mai ani% he mau wahi no i kaulana ō Puna, ]>ola niai hoi kamaaina ka hsdiai \ mai. Aia ilaila o Haehae kahi aka la. 1 e hiki mai ai; ilaila ka hoi Kamiloholu i i Waiakaea, ilaila nō hoi na wai auan e mehana ai; i uka ae olaila, kahi kaulana i holo ai o Kaiiawalu inaluua o kona holua, oiai kona hoohoka ana i ko makou kupuna wahine.

Ma ka nana ana aku no hoi ia Puna, he niakena io 110 hoi ke a-a a iuo ka pahoehoe, aka, ua aloha no ko laila keiki i kona one hanau, a he mea ole wale no ia mau mea iaia. Ua uhi mai ka noenoe jw>ele( j le oke ahiaiii ia īnakou i maalo iho ai ma ke ido o na lehua nenee o Ho|ioi!, a ike aku 110 nae makou i na kuniu hlma i ke kuku mai, a hoomauao ae la ia niau wahi I lalalii inele— "K lilii lehua 0 Hopoe, E |K»|K>lie mai uei i ke pili, E ]>ili ke aloha nie «h» Me ka ua kilihune o uka." j I anei )>u 110 hoi Kt inii leoolihilihi, | tv.ua mamao iki ae kona home no'no mai kai ae oko makon ala e hele nei. Ile I ano kaulana ia ma kona inoa i ka olelo a ko Puna j>oe ; aka nae, he waihome- ' haineha wale iho 110 oia iwaena o ua uiau wiihi kumn lehua nenee i ka |>ahoelu>r, ua iiunalh lo uae ia wahi wai, a ua holo 110 hoi nui na tueie: K;uuvi ka naui o P\ma I ku inu Waikoolihililii, ] ka wai haale i ka juv]uv E olu ai o ka haliii. Ma k;i uoni 7 oia ahiahi, liiki ana lioi makou i ka Iliill nehe 1 L'e k<ti o Alotiuiiiuu, a ilaila i liui ai me na hoa'loha mai Hauak;ihi niai, oiai uaukali mai no ke ahiha ina U-hua o Haena. Hooluana a moe malaila 110 na ju> elua ; a ia makou ī noho ;ii iiaila, a hele aku la e 1 holohilo'ina kolaila kaiiakai, he oe wale | uo na ke ili i ka ae kai. oiai na niilu lii- ' ii e hoale.ili' mai atia : aole 110 e hiki ia ioe ke hele niiii ine ka «h> ole a palanehe j ole hoi; he ike maka kei;v, aua hoao no i hoi; ao, oia no ka keia mau lalani e hai lia niai uei la—

♦'O ka i'a-hi' ako ili i k<« kai o Puna | -Kena na inaun i !<;» i» hu;i, ' 1) k:i loku ;i" a ku ua i ka i>alft j lioi Imiluu ko aluha i ka nah''k>.** I liuali'li- inakou ia walii nu» na iiooki- | ]wi aloiia ia ona kaiuaaina. Ma k;\ hora i lv> m., PiMkahi, a hoi jm n»ai la iuo'i na hoa'loiia i ukali aoai. 0 ilaoiu ku aina hojv loa o l'nnu ma ki-ia huakni, a koino aku i na ulnwohi\whi o Panaowa. la niakou i lu lo aku ai in> na mili' 3 |>;i- . iia a oi af. aiaila. hiki niai i ka j«ilona o kuawah' ai *» Pana a mo llilo. a ho kn- ; mu ohia nui ia mauka oko aiana : , a ino na u!u l;uiu o jH»hai mai ana mahoj»e 1 iho : o Mawao ln»i ka iiu« o koia wahi v a oiai o aho inalio īuai ana umiH>|n> o makou iio umu kolonnho j>*lunoho tnalio i j»uia i ko alu hinano, a huihui ilto 1 Hna i ko makon nvm |N\|inlinA : «i w*ni, 1 i lu»okahi a'u j*u\o ia oukou o da kamaholo i k« uka o Pnna» o olu»Uu o n* j«mwai oj*i»i, o luvrv i ko »1* huu)hvi o nku o Punu i hoi iuwiwuao iho ui i k»> hi a ko oukou inuu kuj»uai i hek» miu noi, Ao)m n inak*Hi mou i ikt> ni o uio an» iuiuu oko makoii uiau m&k*» ak». oua olinu Uulkiliu «lohn i aia, omm lio ka kokuUi tiMU laLmu i oh'lo hmi «i— ka iimu *k* Puhloim» Hulilnli mai iuk« i koak l'* l«ao-* «o u hlm I ku m o ko *m»v»iut," V |M#^)