Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 10, 8 March 1877 — Page 1

Page PDF (1.26 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE III.}  HONOLULU, POAHA, MARAKI 8, 1877.  {HELU 10.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

E. STREHZ,
[AILUENE]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

WAi Hui o ka Hau!

E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o  JOHN W. CROWELL.
2-1 y  (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.

C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
LOIO!

A he Luna Kepa i apono ia e ke
Aupuni no ka Apana o Makawao, Maui Hikina.
E HELE NUI mai ka poe a pau i loohia ia me na pilikia pili Kanawai o ka "Ua-ukiu" nei, a na ko oukou makamaka oiaio no e kokua a e hooikaika e hoopau i na pilikia ma na ano a pau o ke Kanawai.  17-1y.

E. O. HALL & SON
[E. O. HOLO MA.]

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
NA LOLE, PENA, AILA,
—A ME—
NA ANO LAKO E AE A PAU.
Kihi o Alanui Papu me Moi.  1-1y

OLELO HOOLAHA.

KE HOIKE AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo iho i ka lehulehu o Koloa a me na wahi e ae e kokoke ana, ua makaukau oia i keia manawa e hana i na
KII KAHA NO KE KUKULU HALE
ana a me ka houluulu ana i na lilo, no ka poe e manao ana e kukulu hale. A ua makaukau no hoi e hana Olelo Aelike no ke kukulu hale o na ano a pau, a
HANA KAA O KELA ME KEIA ANO.
O na ano mea hana kamana a pau e loaa no ma ke kahua kahiko, ma Koloa, oia hoi na
PAPA O NA ANO A PAU, PUKA
MOLINA-PUKA ANIANI, KUI,
PENA, AILA, &c. &c.
E kuaiia no ma ke kumukuai haahaa loa. E hoopaeia no ka papa ma na awa pae a pau mai Koloa a hiki i Waimea me ka uku haahaa loa. Aole uku o ke kaha ana i na Kii Hale ke kuaiia ka Papa mai a'u aku.
W. H. WRIGHT.
Koloa, Kauai, Dek. 4, 1876.  [51-6m.]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1]  a me ka maikai.

Choose for God
Gospel Singer p 58.

1
Laula ke kahua kaua,
Keia ao mai o a o
Nui hoi na kini koa,
Ko ke Akua, ko ka po.
Hea ke Akua, hea Satana,
I mau koa kaua pu.
Ma ko wai aoao oukou la?
Koho e, a kaua mau.
Cho. ||: Koho e, koho e,
Koho no ke Akua mau :||
2
Lehulehu na Baala,
Na akua o ke ao,
Lapuwale, mana ole,
Ole ola ia lakou.
Ku a koho ano no la,
Koho me ka naauao,
Koho ea no ke Akua,
Kaua nona, nona mau.
Cho.  Koho e &c.
3
Kaua no a lanakila
Ke koa'e la no Iesu.
Ma o ma ka papu nani
He mau pama no oukou.
Na anela na palama
Hiki ole ke hina'e,
Ke koho la, no ke Akua,
A no ia la e koa'e.
Cho.  Koho e, &c.
HAWAII.

KA NANEA EEHIA!
O NA LA
I AU WALE KA MANAWA
A O KA
HIHIO ILIHIA A KA UI
LEON ROSE!
NO NA
KOA KAVALIA OPIO:
NA
SEPANIA EKOLU!
He Nanea Walohia o ka Weli Eehia.
MOKUNA IV—HELU 7.

          Ke hoike ia mai nei na hiona,
          I oi aku mamua o ke kino ola.
          O NA OLELO a keia kanaka ia'u ua hoolohe aku au me ke ano hoomaopopo pono, no ka mea, ua ake nui au e ike lea i ke ano o Dona Padila. Ua hai mai no kela ia'u i ke ano kupua o ua hale nei, a me na mea kupanaha e ike mau ia ana malaila.
          He mea kupanaha, wahi ana, aia ma na keena hikina o keia hale, i ka wa mehameha, oiai na mea a pau ua uhiia e ke koloka o ka hihio hiamoe i na hora liilii o ka liula po, aia hoi, e lohe ia 'ku ana na nakeke, na kamumumu, na leo hoohikilele, a me ka nakeke o na pahikaua, me he mea la he mau Kavalia elua e noke ana i ka hakaka. I ko'u lohe mua loa ana i keia mea kupanaha, ua lilo ae la ko'u koko he wai huihui, a punia ka noonoo e ke olalau. Ua kau mai la ka weli eehia, a naka iho la ka io o ko'u kino. Lohe aku la au he leo kanaka, e hoho ana me he la ua moku ka pu-ai o kahi mea, a hoomaka mai la ka nakeke o na pahikaua. O! he mea hiki ole ia'u ke hoike aku ia oe i ke ano o ko'u kulana ia manawa. Ma ia hope mai a hiki i keia la, e lohe mau ia ana i kela a me keia po neia mea kupanaha. O kekahi mea kamahao, he iwakalua a oi o ko'u mau makahiki ka noho ana malo o Dona Padila, ma ke ano kauwa, a iloko o ia manawa, aole loa i wehe ia na ipuka o ua keena nei. Ua kapu loa ia wahi malalo o ke kauoha paa a Dona Padila, a o ka mea e hele kokoke malaila, e make ana oia.
          Ua mare ia no anei o Dona Padila? wahi a'u i ninau aku ai. He elua ona mare ana, a he elua no hoi ana mau wahine i make. Ua makemake oia e mare ia Isabela, aka, ua ike nae o Isabela i ke ano o ka make ana o na wahine mua a Dona Padila, nolaila, aole loa oia i ae aku, wahi a ua kauwa nei.
          Ke kamailio ano e mai nei oe, wahi a'u. Heaha ke ano o ia make o na wahine mua a Dona Padila, a Isabela i makau ai? Aole anei he mea ia i hoomaopopo mua ia? Aole anei i ike kela a me keia he make no ka hopena o keia noho'na? A heaha la ke kumu i makau wale ai?
          O! e ke Kavalia, wahi a ua kanaka nei, he mea hiki ole ia'u ke kamailio aku ia oe no ia mea, a e kala mai paha oe; no kamea, ina wau e hai aku ia oe no kekahi mea e pili ana no na ano o ko Dona Padila noho ana me kana mau wahine, a ina hoi e lohe mahui oia, alaila, o ko'u make no ka hopena, a he poino nui ia. Aka, e noonoo iho no oe, he nui na ano o ka make ana o ke kanaka ma keia noho'na. O kou makemake, e ke kanaka o ke kahua kaua, o ka make imua o na enemi, a e ko'u makemake hoi, ko ke kanaka noho hale, o ka make maluna o kahi moe; a pela no paha ke ano o na mea a pau, aka, i kahi manawa, ua halawai mai ka make me kahi poe mamuli o ka manao ino o ka mea i enemi ia lakou.
          Ma keia ano olelo a ua kanaka nei, ua hoomaopopo iho la au, he mau kumu io kona i huna ai mai a'u aku i na ano o ka make ana o kela mau wahine, a me he la, mamuli o na hana ino a ua Dona Padila nei.
          I keia manawa, ua ane kau mai la na hiona maluhiluhi maluna o'u, a na ia mau ano maluhiluhi i kauo aku i ko'u mau lihilihi maka i kahi o ka hihio moe; a noi aku la au i kona oluolu e ae mai ia'u e hooluolu iki, oiai, ua hiki ole ia'u ke hoomau aku i ka hoomanawanui ana.
          Ua oluolu ia mea iaia, a aole no i liuliu mahope iho o kona haalele ana mai ia'u, ua haule aku la au iwaenakonu o ka ulu nahele waoakua o ka pauhia hiamoe. Maloko o ko'u mau hihio, ua hoike ia mai la i ko'u mau noonoo ana na hiona kupaianaha o ke ano wailiula a ka manao o ke kanaka e hoohialaai ai, a e hiki ole ai hoi ke kapae ae i na hoohihi ana. Ua hoikeia mai la imua o'u, he pua rose lani, nona na lihi nohenohea a'u i ike ole ai i kona lua mamua ae. O ka nani he pouli ia ma kona aoao, no ka mea, o kona mau ano a pau, ua oi pa-kolu a pa-ha mamua o ke ano maoli o ka huaolelo "nani," a me he la aole no huaolelo e hiki ai ke hoakakaia ke ano io maoli o ke ano waianuhea o ua pua rose lani nei.
          Iloko o ua moeuhane nei, ua ike au i keia mau mea, a ua kahaha, aole no o ke kahaha wale, aka, o ka punia ia kekahi me na manao hoohai, e hoohie ana luna ua mahie loko, ua ono aku la ke aloha i ka nani o keia rose. Kai no hoi o keia wale no, aole ka. Ua manao iho la au ua lawa la hoi ka hoomainoino ana oia mau hiona i na aakoko koni o ko'u puuwai, aole ka, no ka mea; mahope iho o ko'u hoomaopopo ana i keia, aia hoi, ua pa kolonahe mai la ke ahe lau maawe kehau o ua kakahiaka nui wehe kaiao ala, a maluna o na eheu o ua kehau iniki hui nei, ua lawe pu mai la i ke ala onaona hoomaule kino o ua pua rose nei, a pahola ae la a paapu ke ea, a holopuni ae la a punia ko'u kino holookoa. Pii ae la ke anu o ke ala a ka a haalulu na ami, a piha pu ae la ko'u houpo, ilaila kahi i nawe malie ai, a kolo ae la ke ano huihui ma na aakoko mau onohi ike me ka pouli. O! he oiaio, o ke kahaha o ka naau o ke kanaka no keia mea, aole e hiki ke hoike ia.
          Oiai au e nanea ana i ka hoohialaai ma na kapakai o keia muliwai o ka liula, aia hoi, ua hoomaka ae la ua pua rose lani onaona nei e mawehe a puka mai la ka ula o ke ano pahee. Ma ko'u moeuhane ana, ua ku iho la au me ka piha i ka manao kupouli o ka ilihia, aia hoi, oiai au e ku nei, ua like me ke kulu ana iho o na kulu pakaua utiutiu o ka uka iniki ili o Makawao, e loku ana maloko iho o ka uhi ili o ke kanaka, me he la e iniki hooipo ana, pela iho la na hiona i kau mai maluna o'u; a ike aku la au maloko o ka powehi o ka noe nohenohea, he iwa opio, he kaikamahine nani, nona na helehelena i oi pakela aku ka ui a me ke onaona mamua o ka rose. Mailoko ae o keia rose ua kaikamahine nei i omaka ae ai, a kau pono mai la kona mau onohi uliuli maluna o'u. He mino aka ke kau ana maluna o kona mau papalina laniuma, a me he la, ua hoopa ia'ku na kinohinohi o ka waianuhea o ka uka waokele maluna o kona mau hiohiona, ke hele la a
          "Moe lolii kehau ua kahela ke kula
          Ua waiho wale Mauna Loa
          Aohe noe."
          O na maawe lauoho uliuli, e kamoe ana ma o a maanei o kona mau kipoohiwi puipui a haule iho la mamua o kona umauma. O kona mau lehelehe, aohe nani o ka hua figu, a o na hiona a pau, ua nele ke alelo o ke kanaka i ka huaolelo kupono no ka hoike ana'e.
          Imo awihi mai la kona mau lihilihi ia'u, a i ko'u ike ana'ku, punia ia mai la au me na koni hoohihi o ka manao, pana ae la na aakoko o ko'u puuwai, a haulehia iho la au iloko o ke kiowai o ke aloha paulehia no ka mea a'u e ike nei mamua o'u.
          I ko'u ike ana i keia mau mea, ua hiki ole ia'u ke pane no kekahi mau minute, aka, mahope iho no, ua hooikaika ae la ua, a pane aku la penei:
          "E ke kiekiena o ke kuahiwi o ka ui; e ae mai i kou mino aka waianuhea e haule maluna o keia kauwa a ka hoohihi; a e hooia ia keia hoohie ana maloko o na kuono pouli o keia punawai waianuhea."
          I keia manawa, puoho ae la au, a ike iho la ia Fenado e noho ana ma kuu aoao.  (Aole i pau.)

Ke ano o na hana a ka Haku ma ka Pae Aina o Maikonisia ma ka
MOKUPUNI O MILE.

          I ka pau ana o ka paina, makaukau no kela e hele no ka hana haipule a me na ninaninau pono ana i ka poe e hookomo hou ai i ka Ekalesia oiai, ma ia Sabati ae no, e malama ia ai ka ahaaina a ka Haku, kaohi aku la au aole e hele, aole no nae oia la paa mai. Hele no a hoi mai, ua pii mau mai na hiona o ka mai, a ua hahana; moe no ia a po a ao ae, hele no kela i ka hana, a hoi mai no, ua pii palua-e ka mai ia la no, ano nawaliwali mai kela, a olelo mai ia'u e hele au e kamailio aku i na luna o ka ekalesia, e malama i ka halawai hookeai, me ka olelo mai no ia'u, e paipai aku au i na luna e pule i ke Akua nona. A o na hana ma ke ao ana i na imi a me ka poe i lana ka manao, ia'u i hana. I ka pau ana o na hana o ka halawai, hoi aku wau, a i ko'u ike ana'ku, ua emi loa mai ka ikaika o ke kino. Nana'ku i kona helehelena, he mai, aka, o na hiohiona o kona manaolana, e noho ana no me ia ka hauoli hana a me ka manaolana. Ninau aku wau iaia. Pehea kou manao. "He lana no ko'u manao." Pehea wau a me ke keiki a kaua? "E hoolana no i kou manao; a na ka Haku no e kokua mai." Me ka pii mau mai no nae o ka mai i ka'u ike aku, pela no i pii mau ai kona  manaolana e hana no i ka hana. Moe no makou ia po a ao ae Poaono, ua ike loa ia'ku ka hiona o ka haalele mai. Eia nae, iloko no oia nui o  ka mai, aole  no i moe ia kahi moe, o ka noho a me ke pakaukau wale no kahi e noho ai, a o ka Baibala a me na buke pili Baibala, oia wale no na mea nui imua o kona maka. I ka pau ana o ko makou ohana a me ka paina, oiai, he wahi ti a me kahi apana palaoa wale no kona ia kakahiaka. Mahope o ka pau ana o ka paina, hoi no kela a noho iluna o ka noho, noho no, hele aku no nae au a haha'ku i kona lima (pana) ua emi mai no kona ikaika, a ua nawaliwali loa ka pana. Ninau hou au iaia. Pehea mai kou manao? "He oia mau no ka lana o ko'u manao." Haipule no maua, a pau, a hoolana aku a hoolana mai no i ka manao. I ka hiki ana'e paha i ka hora 10, olelo mai kela e hoomakaukau i wai wela auau; i ka makaukau ana oia mea, ua auau oia; a i ka pau ana, komo no oia i ka lole kupono, a pau, olelo mai ia'u, o ke la pela o kaua, e uhola ma keia wahi, a ua hana no wau a me ka maua keiki ia hana. I ka makaukau ana, ua kamakamailio hou maua. Ninau hou aku wau iaia, Pehea mai kou manao ia'u a me ke keiki a kaua, a o wai hoi ko maua makua? "Mai pihoihoi kou manao, a mai kaumaha hoi, o ka Haku oia wale no ka makua, a e hoolana i kou manao no keia mea." Ua makaukau anei oe no kela noho ana? "Aia wale no ia i ka Haku, ina e oluolu ia e hookipa'ku ia'u, aia no ia iaia, a o kou malama i ka pono a me ka oiaio, oia auanei ke kaula nana e huki ia kaua a hui pu ae i ka lani." Ua makaukau anei oe no ka hele i keia wa? "O ke Akua no ka i ike, aka, o ka lana o kuu manao, ua makaukau wau i na wa a pau, ina i keia wa, a ina he wa hou." Mahope o keia wa, ku ae la ia iluna, a hoopuka mai i keia mau manao. "A no, ua makaukau wau e hele me ka Haku, a e noho pu hoi me ia i kona nani. Aloha oe, aloha ke keiki a kaua aloha na hoahanau a me na haumana, aloha na ohana o kaua ma Hawaii, aloha na hoa misionari o kaua ma keia mau pae moku, aloha no hoi na makua a me na hoa paaua iloko o ka hana a ka Haku ma ko Hawaii Pae Aina; Eia wau ke hele nei." Ia wa o ka hora 1½ paha ia o ka P. M. lele aku la oia a moe iluna o ka pela i hoomakaukau mua ia'i, a olelo mai penei. E haipule kaua: Ae. Ia wa i pule ai au, a pau ka'u; pule no hoi kela a penei kekahi mau lalani o kana pule. "E ka makua e! e aloha mai oe ia'u i ka mea i paumaele; a, ina no hoi ua makaukau wau e launa me kou poe, alaila, ua pono no, ke kenakena nei au i keia noho ana, a ua'ke au e noho pu me Kristo, kau keiki. E hookipa'ku i ko'u uhane i ka nani, a e malama i kau Kauwa wahine a me ka maua keiki, a e hoonani mau ia'ku oe ia ao aku, ia ao aku Amene." Ia wa oia i pani ae ai i kona maka a hiamoe aku la; kahea iho wau. E papa! E papa!! aole oia la oni ae, a o ko ia la hele no ia, a haalele iho ia'u a me ke keiki a maua. Nui no ke aloha nona, ka makua o'u o kahi malihini a maua i noho ai, aka, ua hoolanaia nae ko'u manao no na olelo he nui i hoikeia ma ka Baibala e i ana penei: "Pomaikai ka poe make, ke  make iloko o ka Haku." "Ke waiho 'la no he wahi maha no ko ke Akua poe kanaka." "Lana hoi ka manao o ka mea pono i kona make ana. "He pilikia ko'u iwaena o na mea elua, o ke ake a noho me Kristo o ka olioli loa ia." I ka wa i hala'i ka uhane, a ua ano liuliu, ua olelo aku wau i ko maua wahine hana, e kii i na alii o maua a me na mea apau, o kona wa noia i puka aku ai, a holo aku la; iaia e holo'la, ike ae la ka nui o na kanaka a me na wahine, ia wa lakou i hea'e ai me ka i ana: E holo ana oe i hea?" Aole oia la ekemu aku; aka, no keia mea, manao ae la no lakou ua pilikia o KAHELEMAUNA, ia wa no lakou i hele mai ai i ko maua hale. I ka wa i hiki mai ai na'lii a me na mea apau, ua nui ko lakou aloha a me ka minamina i ko lakou makua.
          Eia ka hana a na Luna Ekalesia, na hoahanau i ka wa e uwe ana, ua hooholo lakou, i ekolu mahele i ka wa e uwe ai. 1. E uwe. 2, Himeni. 3. E pule. Uwe apau, alaila pule, alaila uwe hou, alaila himeni, pela no i hana mau ia'i a hiki wale i ka wa i hoi loa'i i ka hale lua. O ka mea nana i hana i ka pahu, o na'lii no a maua, a ua hana ia no elike me na pahu kupapau o Hawaii nei.
          I ka wa i hoolewa ia'i, he eleele, o luna o na kane, a he ahinahina olalo, ko na wahine, he laholile: ua hoolewaia a hiki i ka Luakini, ua malama ia ka pule e na Luna, a ua maikai no ka hana ana, a ua lawe loa ia a kona ilina, a kuu aku kona luhi.
          20. KO'U NOHO ANA E HANA HOOKAHI I KA HANA A KA HAKU.—He oiaio, ua hala'ku la ke kokoolua o ka hana i hele ai e hooikaika iwaena o na pegana, a ua noho au me ka u a me ka minamina i ka hana a ka Haku. Aole no hoi au i manao, oia noho hookahi ana, a kane ole hoi, oia kuu mea e waiho ai i ka hana, aole loa pela. Eia ka manao i loaa ia'u. E malama i ka hana, o na halawai kane, i na Luna Kahiko, o na halawai wahine, ia'u ia, a ua hana pela.
          Iloko o keia wa, ua ulu nui mai ka makemake o na wahine e hooikaika pu me a'u, a ua hele like makou i mua me ka lokahi o na manao. Pela no hoi na kane, ua holo mua lakou, a ua lokahi kela a me keia e hooikaika. Ua koho au iloko oia wa, ua iho mai ka Uhane, a ua launa pu me makou. Ia makou no i noho mai nei, aohe o'u manao e hoi mai i Hawaii nei, ua paa no kuu manao e noho no e hooikaika i ka hana a waiho na iwi ma ka hana hoola uhane a ka Haku iwaena o ko na aina e.
          Ua aua no hoi ko Mile holookoa ia'u e noho me lakou, a e malama no lakou ia'u. Aka, o ke koi ikaika hoi a ka Elele o ka Papa Hawaii a me ko'u hemahema hoi i ke koolua ole, oia ke kumu i hoi mai nei a hui iho nei kakou; oiai, eia ka ka Baibala, "Aole pono ke kanaka ke noho oia wale, e hana no wau i kokoolua e ku iaia." A ma ko'u manao, aole pono ia'u ke noho e hana i ka hana, ke ole e loaa ia'u he kokoolua. "Eia ka pono no ke Kahunapule, he hala ole, he kane na ka wahine hookahi &c. &c.
         Ua pili no hoi paha ia'u keia, n o ko mea, e noho ana hoi au e hana i ka hana aole hoi a'u kane. Eia kekahi, ia'u no me a'u, e noi mai i ko Hawaii nei, e imi i kokoolua, a e hoouna'e i ka Pae Aina o Maikonisia, i ke ku ana ae nae o Hoku Ao, aole ia mea i hoouna ia'e nei, a noia nele, hoi mai nei.
          Ia'u i noho mai nei, ua hele au e malama a e hooponopono i na Kula Sabati ma kahi kumu ole, hoonoho aku no au ma na apana Luna Apana ole, ua hoonoho aku no au me ke kokua pu no nae o na Luna Kahiko.
(Aole i pau.)

Na Anoai o Kona Akau.

         E oluolu oe e ka Lutanela nui o ka nupepa LAHUI HAWAII e hookomo iiho i ka puni nui a na makamaka, he nu hou.
          Ke u nei na makamaka.—Ke lohe mau ia nei ka u ana o na makamaka, e ake ana e loaa ona nupepa a mau nupepa paha o ka LAHUI HAWAII, a he minamina wau no keia hemahema, pehea la e loaa ai na makemake? No ka loaa ole no paha o na luna kupono, aka, e mikiala mai no keia hemahema.
          Ka hana a na kamaaina.—O ka hana a na kamaaina, o ke kanu kope, oiai, he makepono, ua pii aku ke kumukuai o ka paona kope i ka 20 keneta a emi mai no hoi, a o ke kope no hoi ke pookela o na Kona nei, a me ona mau wahi o-ha na ka ohana a pela aku. He ano wela no, a he wi no hoi.
          Ka Betela Lanakila.—Ma ka lokomaikai o ka lunakanawai o keia apana, ua koho mai oia ia'u, ina he mea hiki ia'u ka hele pu ana me ia, me ka hauoli wau i puana ae ai, nani ka lokomaikai ia'u nei ka malihini. O keia la, he la Sabati no ia, Feb. 18, a e hiki ae ana ke Kama'lii Mrs. Miriama Likelike Cleghorn a me kona mau hoa a pela aku. I ko makou hiki ana aku i Poauhau, a liuliu komo ka pule, a komo mai la no hoi ke Kamalii me kona mau hoa a pela aku, a ua piha no ka luakini i na kanaka. A na ka luna Kahoomainoino i wehe na hana o keia la, e pili ana i na hana mau a ko ka lani Moi a pela aku, a ua kokua iki mai no ka makua Parisa a pau na hana. A hoolale ae la ke Kama'lii e huli hoi ma kona home ae-kai ma Kaawaloa, me ka lulu lima aloha pu ana me na makaainana, a ua ukali pu aku ka lunakanawai apana a me a'u a pela. Ua hele ka huakai a ku iki ma kahi o Johnson, a hele loa no ma ke ala a hiki i Naawaawa, ua hookipa ia ke Kama'lii a me ke anaina ma ka home o Mr. Hakuole. A aia no hoi malaila ua hoomakaukau ia he papaaina alii, a pau keia, hoolale hou no na'lii no ka hoi, me ka ukali pu o makou a hiki i kahi o Hanaukupa ma Keopuka, ua noho iho la makou, a hoi loa aku ke Kama'lii me kona mau ukali ma kona home ae-kai. Maikai a oluolu no ke ola kino o ke Kama'lii.
          I ke awakea no o keia la, he kai mimiki ko kai, he mahuahua no kahi, aole no hoi he nui loa.
          Na hanau.—Feb. 12, ma Keauhou, hanau he keikikane na G. Poli me Haili w. Feb. 21, hanau he keikikane na Daniela Kaeo me Malua w.
          Na make.—Feb. 17, ma Keauhou, make o Moa k. Feb. 22, ma Kahului, make emoole o Debora w., he wahine naauao a mikiala keia ma na hana noeau, a ua minamina nui ia, ua make keia wahine mamuli o ka inu ana i ka paakai alama, kuhi he paakai noha, a he fiva nae ka  mai.  Owau no me ka oiaio.
D. F. K. MARIN.
Keauhou, Kona A., Feb. 24, 1877.