Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 12, 22 March 1877 — KA LUA GULA, A LUA DALA O HAWAII NEI." [ARTICLE]

KA LUA GULA, A LUA DALA O HAWAII NEI."

j Koi ni inai kela pule mai. j Ike iho 'la au, ho ola nui keia no'u, ; uolaila, hele aku la au i ke aupuni a i i aku, lie lt) eka aina ko u e ku nei ma kahi a ke aupuni i liookahe iho iiei i ka wai, nut kn kula' o Lihue, ake ku- | kiilu 110i o īji»k<*ke a me Papai a me ' Koni ma ika wili, oiai, ua liiki ae la ■ka wai, a ho makemake au e aie i/lala 1 pepa' 1 UHu koiv\. nuil ka $625. • Hoo--1 nohonoho mai la o Keo K;uika, a i mai la, ae, pono uo. Auhea kou sila ? Haa- , wi i ke sila a i ole i ka Palapala Hoo- | limalima. Ua like no ia me ka waiwai i hoomalu maikai. Hoopaa iho la maua ma ka moraki no na «lala pepa he O ke kumu o keia hookiekie aua i na : dala ia huina lie $<>2ō, no ka mea, aole ! e like aua ka waiwai o ka ilala pepa nie j ko ke <laln paa ; a e oleU» kakou he j ka lawe a ka lianako mailoko jte o kela j koe he aliaila aia iu> ia mau i dala iloko o na lilo au i manao ai no |ka makahiki, aia lioi, hoomaka aku la |au e hoohnnā i na ilala paa i lo;ui niai la iau mai kalianako mai, a i kuu hooliana aua hoi, aia lioi i ka pau aua o ka I makahiki, ua loaa ia'u he waihona dala |he ; i ka pau ana oia makahiki hookahi a i ole, $1.002 ka mea i loaa ia'u iloko o ua makaihiki he leliulelm. 1 a'u i hana ai iue k.*ii luhi i hala ae. Aka iloko o keia makahiki hookahi e loaa ; aua ka ia'u he waihona. i Ika pau aua oia makahiki, ua lioi- ! hoi aku la i ua dala o ko aupuui he I a koe iho la ke koena he puka i no'u, he ola 110 kau ohami, oiai, ua noj ho au ma ke kulauakauhale uei no u > j makahiki lie 10,110 kahanala, he "Poo--1 la" no ka ?I.ŌO uo ka la, aole nae he j$ 10 wahi ilula iloko o kuu {Kikeke. 1 ; iho la au, ua waiwai au i ke ilala pop.i | a ke aupuni i hoopuka ili<) nei. ! Ik& lua oka makahiki, aole e mii I ana kuu lilo, no'<flfea palau. no'u ua pi- | pi, 110'u na lako a pau a'u i kuai ai mo | keia ilala a ua Jike ke kumukuKi

1 oi;* man naiwai mo $liH. Nol.-uln, o t I ko'u iiinu lilo walo no, no k.-i lua o k<t | m;ikalnki, he #4"»-. Aolo »u i lu*lti i; i k.-i anU;m o ko .lupuni mu kei* lilo. n<>; ka moa. u» liko iuo kn oK>. Hi> 2 tl*U : a iua lu> ih» v kuu kino a «i*» i kuu lilo nu> k;v jn|»i « m > kuu wcuw*i I ho o)vih\ no ia, ho 010. ' | Ki.i lioi kA WiUxv;U o Kinio l<okcl{u : i OownolH nu> l*.-qui niii \(."ral»hl, i^»; j ikou n;v ok;> »in;> lu* mau h:uiori. o hviA; 010 noi i koi;i w.k, h*» olua il,il« uo ok.-i. ;>ka, i k;i hoolmuliiu* *im iu*i i la'u, hĪ.a hoi ua kw in Imu-\ ho $ii) n|a ' k.i ok.i hiK»k«hi. K hoiMiui i koM ; mo 1 .(**> *» hswwii* nn« \ k* , tiiHk<»iii;«ku o hoolimaUm.-i. iua |vih* l)« !•¥» ko l.ikou nui. ak-tikv u* n*», Km-* * ih» īa Kiino. ! Koni m*, n<> k«>U m.isi M*M oks, o Im kou |vtk ihi. « <u* ,»k*, o |»ok«JI koo aiiA i ko iiio U iutUltilim i *ku. l'u U k« u*iw,u o k^m

.jbaa ain%ai» |wi o fce Aupuai, & jpcmtiilftl Ig£l%& Hpanu • N«i «e *£&&.,& jp» mokn ka mai elaw*i keia m»rw6»ip?ai i kski e- Nai a»fti laia, n«F<iko & me la& « S&a &a»ii3r hm, e Imi moi aiwi a ka Loa £fcxljg>& «niii net No ka he wahi wiw« W«ati« kK lo ana ke dala mā o a maaeei, laalaila, 6 pikokoi ōka ai na kaaaka, i a»a« ol& &i ko lakpa nohoaiaa a i waiwai ao hoi, mo ke kii ole ia akn a iae ka stri o ko kakou liio'ho ka Hoopae LiaaWw. Ina paha € maaao i« aaa o kii is aa luia. Auhe« k® dala ake «opiaii.* kii iki ia lakoa ? Eia, na loaaaa Ia ka 4ft» ta a Bihopa ina, e kii aku «l i ko waho a loaa mai ia nei; ma oa dal& pepala, a loaa uiai la he 4ala paa, a lawe aka la oe i kekahi oiaiaaa Aala, i&a pdba he $550,000 ka lilo o ke aapaai no ka lioopae aua mai i na Inia hd $0,009. Poko o na makahiki he 20, na Hkeia Bae 200,000. Pela hoi me na PnkiH he 80,000, Pake 50,000, aa lahai e ae 80,<KK),.ao ka liuinao keia po© 410,000. Oka auhau kiap wakma o lakoa pakahi, ua iike ia me § 2,050,000.

Ua oielo ae nei au, aia a hala na makahiki he 20, alaila, o ka loihi ia oka manawa a ke aupuui e kahea mai ai i ka lehulehu, e hoihoi aku i ua dala pepā nei i ka waihoua, a i ole, mmua &e bo paha oia mauawa.

Ia wa, e maopopo ana, he waihona ko ke aupuni i maiama ia no ka ehi ana mai ina dala pepa a pau. Aia hoi, e ike ia ana, ua nui iho la ka dala iloko o ka aina, a aole wahi dala pepa e ike ia, koe paha na Bona aupuni a me na Bila limako, aka, ua maopopo ua piha ka aina 1 ko' dāla mai o a o, a he \v;ū\vai nui i pahola ae maluna o ka lehulehu holookoa. #