Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 19, 10 May 1877 — Ka Hoike a na Komisina Roiala o ke Aupuni. [ARTICLE]

Ka Hoike a na Komisina Roiala o ke Aupuni.

K like me fca makt u mea i- liai aku ,ii ka pule i h.ila, no na niea e pili ;m.i i ka hoike a na "Koiuisiiia. nin [h>maikai īui ko anpuui o ka Xloi a me ua makaaiuaiia," \>< ln no makou e awivi īu-i m«* ka hanoli e v;ulio aku ia mea imua o na le.hulehu makamaka o ka knk«viv |>epa, maniuli o ka lokoiuaikai ia ana mai o ko makou mau lu»oik&ika no ko oukou pomaikai. E pai akn ana makou i kela a me keia pule a liiki i fca pau ana; « ke noi ia aku nei ka lahlū ; h(.yloofcoa, e heluhelu akaliele, a kaaoa moakaka. uo ka uiea, ua pili kino na loina o koia hliia nui a w.uwai i kohi a me keia. Malalo īho in i e iko ia #o ka H*>iko: 1 K\ Mkv II.IWH.VXO KK K.'"HIN'A KIHIA!\A : i <«r : Ano. k* ho'ko hawliH* nku noi ka p«* <<•> l.«k >u |i4 moi intl«lo nei. o likou K '»u - iii i htK«k <huia r fce 't,.i k« M>m •v i k.< Aii.<kukHUiaiiij uiti«loo j,o K«ii< ' K kokua ai i ka luh-uou *ua i («>«•.-« ii!(i o kei* Aupnni." t »|v»noi* tfi* k-« U o S«-p ».t«-iu ilm. M 11. 1>T»1. 1 koiike ni me k« l**»ikit i> <ki Kmimu «i noi, ii.i hn*ieh> ilio i< Ukou 'i* H >n j«iln nei m * k* L o Kel>ei Ua|», I X T«. mnlnna o ko ki* Moiwahin* I «niH miitu«* k» " K*uti»me," i nu!u««l t i.i m in«i, n.» kA i»\*e hii« «tfc«i i }|x«*,m; i li« Koiu'.mu* i>oi. e ol«K»l«j o k.l M« k!4 .1 ti. \V,vtl ho,.> •. ko kH M<>» lv » K«wM« K« !!«-!=« hoi. K\ Ar * \ v o Ko« \i ; 1*« !>*«■ .«U n* K>>w vu* Wi« M^Mkkio ti« i V» li l'l >> K. U iw.mi «m* kJhi U *

maliop» iko, aa belo a%u ia lak9tM r £o> fe»la loko. Uh ike tai k m& ka aawiaifeai ana ona Komiain», n» !oaa mahiai o ka aina, ma k* bo!dtnea. rd« © m h*fia i hapaiia ni. Qkn Iloi Wilik6« Mi. Hind, i kukuluia «anmali o ka oihana niahele i na loaa, (mawaena o k« mea kanu ko ame ka mea wiii) na hooiaio mai ia he keiuohaua paka i na aoao a i elon, a he hoike kamaka ia no ka h'olo* maa oia ano iawelawe ana. E hoao hou aua o Mi. Oind e kukuia i ka wili hou (na ia ano b»na hookahi no, a e hoomahuahuaia ae ana paha na lawelaweia an» o koia wili e kn nei.

No k* loaa ana o keia maa ano hana, o ku kukulo ana i wiliko hui ma ka ma» hele, o kei» ke kamu nui, n«oa i hoolalelale i na kan-*ka o īh mau wahi e hooni .hualma i ka oihana mikiala ; a no ka manaolana kahi e loaa mai ana he maa pomaikai nai ke hoohuiia ka puu daia ime ka han», —oia kahi kuina nui nana e hoonui i ka paeliia anao na aida he nui wale i hiki kupono ke mahiia.

Aia uo hoi ka liui Mahi Ko o Kohala, he Hni ia no lakou pouoi ko lakou, ua piha lakuu i ka mikiala i ka haua a ine ke kanu ana ike ko. O na «ina e (>ili kok« ana, ua pau i ka lilo, a eia ke mahiia nei ; ake pahola' aku la mo ka inahuahua ka uialiiia ana, ma na wahi inauiiio aku, i inanao ole ia mamua he knpono ke inahiia, ua hoiku m ū nae na hooikaiku mnu aua aku i na hopeua m»ik.ū, a ke munuo nei makou he mau kuuua no koe uo n* mahi hou ana aku, e loaa }>ono mai ni ka waiwai puka. • 0 Kau.ka W;tita, aia no hoi oia ke hoomahunhua a ke hoonui ae uei no hoi i na hapai hana ana o kona mau aina maikai.

O C. F. llart, k-i Lunakanuwai Kaapnni, «in oi< ke hoohoilioi la i na kanaka o Makapula a me Niulii i ke kanu anu i k« ko ina ke nn<» hui mahele, nn uh kanaka e kanu i ke ko, a lia ka Lunak»'nawai Kaiipuni fl«rt e kukuln i k:» wili. He inoinun i mnikai loa ia uiau nin:i, a ua oleloia aohe e loaa ana na m.i](K) ino; a ho mea kanalna ole ka lo:»a aua mai o na oo ko niaikai. Ona awnwa, ua piha i na niea ulu o kakou nei, a ua mahuaIma ka 11111 nui ana oke kalo. Ua hiki ke tn inaolunain, o holomua maikai ana keia mau ano hana, i niea e hoohoihoi ai i kahi po« o ao o ia ano, uo ka pono un kauaka u mo ku hoeueu ana hoi i iia l*ko ulu o ka ain». lle momona maikai ka aina e waiho la mawaona o Niulii a uio ke awawa o Pololu, oi» ka • ina kikilo i īnnkaikaiia e na Komisina; a aole i hoeueu nuiia ua lako mahiai o ia inau «ina. Ile mea nui ina Komisiim ka hooinaopopo ana i ke huo eleu a makaala o na kan»ka o keia apana, ho mea hu'o i ikoa mahuahna ole ia ma kahi inau npanu o ae, o na walii o kaoihana mahUū e hoohana mahuahua ia ana, • liai, o ka lioolioilioi ana ia mau moa, lie s";ikoo ikuika no ia no ka malama a me ka lioolu ana i ka laliui.

Aolo o Inki pono l6;i ke hoora*opopo i ; 4 k«-mii o ka «iim e liiki pono *i ke niiihii»; i krin WH. eik ke k»muiu ke ko mn na walii kiekie, i niu;t oio i» «i he kupono, a ma kau m«u wh|i|, na (uaiiHoin lie maloo lon. Uh nlu nui ke kalo palmpahu innloo ma na kiekien* o Mak«paU uio Ni«rtii, ahc mau tnns"»ni < k;i nku koe, uolo i p»u i ka mahiin; a iole no e nele «na ka luHiliua nui *na uiai o ka aina, ko mahiia aku ke kwlo. ke ko, ke kope, a me knhi inau mea ulu '• «e. U:i oluolu. a huihui innikai ke ea. Ma ka aoao akau o keia apana, aol® no i inaliuahuH pono hvi k.t nui oka wai; a l*o mea k»ipono ka hooia e malaina inai i n-i pono ulu I iau lua na kakai mauua.

U » haiia nni m ikou, i ka pomaikHi o Mi Hiinl i ka liMa ana o ka wai oia ka el» ana iloko 0 kahi awnwa o kokoke an*. O keia wai, ua m;\naoia no kona wili hou. He hoike ana mai kei» i ka hana abm ii ana, maiunii o ka uui ana *ku i fca w«i iloko oka opu oka ho* nu;i; a lio im-a kupono no hoi ia e hoo h-.ihoi ««ku ai uia kau mau w»hi okoa aku.

Ke hoiko aku iiei fce Komisina, he inea kup <iiv>, e han* hou i* a p«a nio ke «k<>H iih nUhnkH, o pili Hii4 m«» WHona o Mnfc«p.t|a a n«» Niulii ; o «ii iiou i « ili«> h h«*h«« kaiUiH» iki iho na

1 «,u.i. i iu*a o ai fco k«a ia ana o ke ko ;. a * k«»kua |>u «fcu hoi fco a«> pu»ii i ke kukuU a«ia i uiouo ma ko awa |"p o IV. Whu*. i inoa « hooh*wuitt«ia ai no fc«« |h>iio o k«K-bulehu «wa |m« U. h |h£»I« pu hoi «** •« «Unui « WoK» «ku «lIH i U *W«.

Uh n*n« i««t ko Ko«mw«ka k» ««4 pne «M<« U«m<«4pu, A»a «M k«KI U |M>h«fca o ke»o «((.« īwhlh» o U kai» U W }v«lmi k«|>«iHi * koa «ku, k«ki M«k« w«*p« « p««t «fc« !«t «»« «aa)««a ak«l o i« p*«U (> «bi pa «kn «U ka ims«» ino fcn «k«ik« l*U!»4«4o. «> |«aa «> o *i fc*ttt »»«>h « k« k««taka « k«> t»« Ile »»t«U*i t» \ k«itl o k« «Kkka * Im .> « o k»lo s»«»«» k« wk«>*« * «i lim,*,- k« «««)<•, l«kl (lliiia, K* («Mkr «k« im i k» Kowvtn« h* «mmi r i)A |»«ll»|>*h«l« U«««hl O M |>^

bak« w, i w«bi m kā WM(MH» uEi ai, me he la'i 60 )m b«, a i |t5 kapnai ka iania, a i elima kapnai ka hohonu, ma kahi h&ahaa ioa, oia feoi, aa kahi o pae ia mi i keia manāwa. Ma ka nana pōne ana, na olohaka olaio o kaewahi o Qa lae pohaka oei, he ana hoHona aia uialalo ponoi; ahe mea no hoi ia e hooemi mai ai i ka lohi o ka hookaawaie ana i aa pohakn helelei i ka hoopahnpaha ana. Ua manaoia, inai e holopono ana ka hnna hou a nie ka hoomoemoe ia aoa o na awa pas nei o Honoipn, na lilo ia i naea e hoohikiwawe ai i ka laweia ana ame ka hoopae ana mai ona m«a ola ame na akana; a e liio pa no hoi ia i konae hooaiahaahiaa ai i ka waiwai a me ka pomaikai o ia S Apana. Ua manaoia, ona iilo ma keia hana, e hiki aku ana ia ika $1500. Ke hoike pa aku nei no hoi ke Komiaioa, he raea pono e hana hon ia ke awa aaa Mahnkona, ma ka hoopahapaKa ania i na pohakn e keakea ai i kahi o ka waapa e hookomo mai ai. I Ua hoike «aai ka maikai ona aianai i o keia Apani. i ka mainma a me ka mij kiala o ka Lana Al»nrii o Mi. Holmes i knna oihana, a he mea knpono ka haawiia o ka mahalo iaia. O kekahi mea nui i koe, i kamn e hiki pono lea ioa ai ke hoeuea ia o n« waiwai kuloko o keia Apana, oia no ka "laweia .ana mai o kahi mao hnneri ohan» nini na aina e mai, i mea e hooholo pono loa ai i na komohana o na kanaka mikiala hana o ka Apana o Kohala. i (Ade_i pav.)