Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 19, 10 May 1877 — Moolelo o ka Ahahui Euanelio o KA MOKUPUNI O OAHU. [ARTICLE]

Moolelo o ka Ahahui Euanelio o KA MOKUPUNI O OAHU.

llaliw :u ka Aluiluu Ka.iu. !i,> .> <V« 'h». ' m;t Ajh mU H', M 11. i>;; 1! >r i 10 A M. Wvlir uiu lian* mc k t l'l*».v» a k.« » mu.i, U. v ,1 la. »» n:» Ula t I<;k.t ina» )-.k.il«>i.t K tliu ll*i t >\> KV:. K.« • H II l'.H:, J.K K.MLA K ..)•<■ . K.i:'i,U r li M K u . J. W. K SH■ A 1 Kh * J. S K 'ino J W r K ..i lli : I W,.m!<i .'» v ■ i . < i K:.!il.kU ,1 Kok* v ,•••'!* \ , \ K „ , l» K, V ~.'k W..-kv. J \ K .< !' K ,• . u , I S ■, X|, , K ,« ~ >il.« « '' i'i. K, < J ) 1 \ 'lk:, (< |; • vn,,. I K , k, l' \. ■ k t \» , ; , lk. > n \\ 1 *!»--,♦•» « •,. x I: , K ,v .

Pale ka Luttt»Tioomki&, r Ma ke noi & M Kuāea e keluheiu hou o£»*b Kakauolelo i nn lala i hiki mai. Koho ka Lunahoomaiu i KomHē Imi Haaa, M. Kuaea. J. N. Paikuii, Apela. Na Ivoraite Imi Haawina. J. Manuela, ]}. 'KekiokalanL 11. U. Mahi Komite Pai Moolelo, M. Kuaea. S. Paaluhi. Ma ke noi a J Maauela, e lilo keia manawa i wa haipnle a hoi mai na Komile Imi Harra. Ilooholoia. Heluheiu hapa mai o M. Kuaea ika hoike a ke K(rtiiite Imi Hana. A hoaponoia 1 Ilapahia llora haipule. 2 Xa Hoike Kiliapai' 3 Na Palapala līoopii. 4 Na Ekalesia Kahu ole. 5 Heluheiu Kumumanao. « 6 Koho ana i na Komite o keia hoike ai i ka Aha Euanelio Hawaii. * 7 Kolio Eiele no keia »ha i ka Aha Euanelio Mawaii. » 8 No na hana kuloko. 9 No na hana kuwaho. 10 No na kahunapule i make. 11 Kahi eku hou ai keia aha. Ma ke noi a Kamai, o hoopanee i ke kumuliana 1 a hiki ikaia apopo. Hoohoioia, Ilapai ka aha i ke kumuhana 2. No na hoike kihapai. Noi mai o M. Kuaea e kali kana hoike :t niahope. llolulu'lu nifii o S. Paaluhi i ka hoike o ka ekalem o Kalilii me Moanalua. Ileluhelu mai o J. S. Kalaua i ka hoike o ka o Kwa.

Hoike wal)a mni o S. X. Emcsona no ka Kkalesia o Waialua. A kauoha p« mai i koia Aba e puk' i ke Akua no ia Eknle sia, I'ule o I>. Ki'kiokaiani. Hohiliehi naai o D. Kekiokaiani i ka hoike o ka Ekalesia o liamiala me Kahana. Ma ke noi a M. Knaea c hōopanee kuia Alia, a hui lioh i ka "llora 1 P. M. Ama ka llora 3P. M. Hooinaka ka Ahaliui Knla Sab;Ui. Pule o Apela. Halawai hou ka Alia i ka hora i lioopanee i;v. l'ule o Kawai. Hapai k i Aha, No na Hoike Kihapai. lloluhdu inai o J. X. Paikuli ika hoike o ka .Ekalc!*ta o W«ikane. lleluhehi mai o »T. Manuela ā ine J. l'. Kaiuai i ki« hoike o ka Ekalesia o Kaneohe. Heluhelu mai o Kawai i ka hoike o ka Eka!t'Sia o Wailupe. līapai ka Aha 110 ke Kuniuhana 3. No na Paiapala Hoopii. Heluhelu iuai ko Kakauolelo, he Palapala e hookuu aku i ko Hcv. J Manuela nōho Kahu ana no ka Ekalesiao Kaneohe, ua ae ia e na aoao Elua me ka oluolu a me ke aloha hoi. lleiuhelu hou ia mai, Ile Palapala 1100-p« -p« -no Ewa. E noi mai ana i""ka -Aha e Hookahuna ia J. S. Kalana i ko iakou Haiolelo. Ma ka noonoo o ka Aha, e koho ka Lunahooinalu i Komite e nana i ka Palapala Hoopii o Kaneohe. L. Kamika. M. Kuaea. Lawe ka Aha a noonoo i ka Palapala Hoopii a ka EkaU sia o Ewa. l'a ninau ka Aha i ko J. S. Kalana ae i ka Palapala noi a ko Ewa, Ua hoike mai oia i kona ae ia Palapala Kahea Ma ke noi a J. Manueia e ninau ka Aha ia J. 8. Kal uia i kona makaukau i ka oiliana Kahunapulo. Na L Kaiuika i alakai nni« ka ninau. 11. Hinam». M.K uaea. 8 Waiwaiole. i llooholv> ka Aha a ka la apopo e ninau j hou ia oJ, S Kalana. Ma ko noi a M. Kuaea e hoopanee keia i Aha, a liaUiwai hou ika la apopo. Hoi» y A. M. j l'uie oJ. \V T . I'. ivahalo\vai i L-> īlana ! H-nlawai ka Ah i i ka hora 9 A M. ma Kawaialiao, Apoii'.a 11. Lunahoomalu ma ka Noho.

I Malauia ia k« iiap&lua hora haipulo. ; Iloluholu mai kv Kakauololo i k* nioololo o kt la inua, mo na hiH>|>ono|Hvno a hoapo.' uoia. Hapu !w>n ka Ah» m> ka ninau an.t ia .1, N. Kal.uia Ma ko noi a M Kuaoa, o hookuuaku ia Kalaua uo kahi mauawa. ae noho ka Aha *• uo<mi.h>, H>>oh >!.>ia» il.n>ho!o ka Aha o hoapono i ko Kalana II • >k ilnina ana. Koho ka l.iiiiaii.Kimalu i Komiio H W u n >ho tā Kal.uia. M. Kuaoa. J. N Paikuh S. W'aiwoolo S I la.'iKi IK K« kiok«lani J Kok.ihuoa 11 oi uho' um u kv K*k.vi.«lv!o, W |silau>>i n » \|. K ii.ii' i «■ ho>>ks!ui.«* ia >. \ K.i«,-x 4 ,„, ,I.i a II ka llaku, N>>i ni.li >■ Kii.«.i,ii< it<<nn*i<* k* Ah*. * llill li>«u ik* ! >>i a .1. i' M. f'uk 01. K.inm» lla-.mai t >>>: kt i k* hoi\t t iU'O is, l'u!. >. K up. K» ilap,. I: k i A'm ika uootK>> aua *' i.o,>Jv*.,usii :.•» s \. K uv>o.ia i I«uua!«*|. i. * . ' ti • k:i l«»kn l U'ti i>:i.> k « .\!i* * iia k*«',o k« l k * >.t|»!«<* i'- 'i, n>> L» aua i.« > \ l. !»> >..'!* li K. a',a mai '\l K.ii .i ko Ko*»iito i> ».« r. o<* 1 Kv«o 1.. K». i k,- ~K >,i K'»|.* h !».»*!•, ;; • aua » l'i .».«, » ll .■; U. . , .i >>•■*. . \|, Imiv» i k*'lioiW o.;' K.» t K ~> V ~ K. . I.H.*. »; •. ,

Helahelu mai oJ. Kekahaua i Uoike o ka Ekalkaia ,v Kahuku. Ma ke aJ. K. loeepa E hoopaoee keia Ahaj, a halawai hou 1 ka ia Hora 9 A| M. Pule o losepa.' La & Apenia 12. Halawai ka Ahahui ika fyor.v 9 A. M. ma Kiwaiahao S. WaiwaMe ma ka Noho. Malamai ia ka hapaiua hora haipnle Heiuhelu imai ke Kakaiaolelo i ka moolelo okala 2 hoaponoia. Hapai hou ka Ahai No ke Kumahana 2. Xo ka hoike KihapaL līeluhelu mai o H. H. Pareka i ka hoike o ka EScalasia o Kawai'ahao. ' ileiuheln mai o Haona i ka hoike o ka Ekaiesia o Waianae. A Heluhelu mai o S. Waiwaiole i ka hoike o kaEkaleaia o Waimanaio. Olelo Hooholo na J. F. PokueHooholoia E lilo 6 S. X. Ernesona i keiki na keia Aha, a e komo aku i ke Kula Kahunapule o k.ikou npa Honolulu nei. Hoohoioia. Ilapaiia ke Kumahana 4 Xo na Ekalesia Kahu ole.

Ilooholo ka Ahae hooiuau aku i ko H. II Parvki noho kahu ka i ka wa ana tio ka Ekalespa o Wailape. wa no ka iEkaleaia o Kaneohe a me Waialua 1 ' i Ilooholoia o J. J?ekahao» i kahu ka i ka wa no ka Ekalcsia o Haunla. E hoorajau aku ikoJ. N. Paikuli noho kalm ku i ka wa ana no ka Ekaleeia o Waianae. lloiko mai oJ. Manaela ke Komite o keia Aha i koho ai, o pili aua i ka .'iie o ka ekalepia o Waiiupe, a ine D Kekiokalani ko lakou Kahu mua. 3la ke bol a J S Kalana, e hoomaha keiaAha, ahui hou mai i ka hora I p m. Pulo ka Lunahoomalu. Ilul.iw ai hou ka Aha i ka hora i hoopa neeia. Pule o Kailaa. Hapai ka Aha no ke Kumuhana 10. Xo na Kahuiia))iile i make. Hooholo ka Aha, e iilo o J F. Pokue i Komile nana e haku i na inanao hooalohaloha no na Kahunapule i make. llapai ia ke Kumuhana 5 lleiuhelu Kumumanao. Heluhelu tnai o J Manuela i kona hnawin;i, "Ileaha ke koi i oleloia, e waiho aua ma ke kumu o kela laau keia laau, a heaha hoi ka laau i oleloia-e oki, i hoikeia ma Mataio 3 : 10?" Ilelulielii uiaio Kalana i kona haawina, "Ileaha ka neahi a ke Akuu e hoomaemae ai i kana hua ai, i hoikeiaiua Mat. 3: l'i?'' Ileluhelu mai o ivahalevvai i kona haawina, "Heaha ka aaiiu keokeo o ka j»oe pono, i lioikeia ma lioikeana 5?" lielulielu mai o Waiwuiole i kona haawina. E wehewehe i ka paukn ma lleb. 12:28. Helulielu mai o S Paaiuhi i kona haawina, "O ka puie ikaika a ke kanaka pono, e lanakila nui ia ? Heaha Ia ka ikaīka kupono o ka puli\ i lanakila nui ai ke kanaka pono ?" Heluhelu mai o D Kekiokalani i kona haawina, "O ka mare ana o kahi Kahu niare a mau kahu paha i kekahi mau mare a mau mara paha, a loaa kekahi keakea a ' ra.au koakea (>aha, iloko o ka wa e niare ia anaeke k'ah'a' "mare, kauo a hina, ua mana aiu>i a ku i ka niaikai ia rnare ana ?" iieuilu lu mai o'L. Lvaiiiika i kona haawma. Heaha ia ka hana kupono a ke Kaim Ekalesia o hana ai i uiea e o|a ai oia, a iue | kona ohana, ko hanai jw>do ole ia iiiai oia e ka Ek»lesia ? Hooholo ka aha, e l oolaha ia ka haawina a L Knunka ma na "nupep&i liapaiia ke Kuunilu na ti. Koho ana i komiie hoike i ka Ahahui | Ilawaii. | M. Kuaea ke komit ( hoike ina hana a ! na Kkalesia o keia ah;i , i ka Ahaluii Kua- i nelio lUwnii. ]

8, Paaluhi ke komit<? hoike i na hana a { ka Kuanelio o Oaliu, i ka Ahahui \ HawaiL | Koho ka lunahoomalu ī na elele a keia | aha, i ka Ahalmi Kuai.eiio llawaii. ,1. W. 1 P. K&hah'wai, J. K. l'V*e}>a, .1 . K&apu I a me AU'la. j Hapai »>a aliaiio ke kumuhana S. Xo | na haua kulnko ame ke kumuhana 9. | l> w.-ūlio ia ma ka iima o kalii komi«e, | ka uooiioo ana na na hana kuK«k«>, M. Kuaea, ,1. N. Paiknn & me Malu, a hoike u»ai i ka la apojKX lloiko uiai o J, Maouela, ke komiw Imi ll.iawina. IKm|h«i.o aku ka alu i ka ho<U » ko' konine. :

1. K \x«■!».• «oho u Maiaio |{,«» M K«va. % j 3. 11« »tM la ua ipnki» o ka i ««Wlo ia ma Mauio lv.|S * N lUaluhi | :i. Iloi'm k« kiuuu o ko lci<t a^ia' m* k* !<i*k<i|<ap*u o Lhiuim ? J, s, Kttlan t «. I" we!tv*fh« i lo| Mt-!e & SoV«»o«n < J W |V KahJ«U-«ai. . ,\ K »«-ho*« ho i ke MeU- a Ntlt«tu<mj| s 15. \. I> Kt'ks*k iUiU | " * K* «n*ii.-«.v,» {, k iMoiiaii * A|»i-Ju . He\ 1, K.I \U * I \ ? 11. |M«u> VWI i k,t Ka\m.*p>i*e i l|r j \ i i* e U«v!a«e i ka Oih*n& » K,*. | ■S W j I » mai «■* lnh .'\a « ia iAa L* |v»,»«, ||,-*!« p,» U . n, ii., ;* JL« r \ a t .. U. \ J! \ Pvk.... ī k* m k.«%)«.«., n* »*n«ri itiA>t»«tt*k«iita, * i i sl.|« k* »I«MI i |

ppi he makoaMae huoKnmaHaaaa i*.' Haiiu IS:S. J. IC. loaep*. 10. Ua pouo aaei i n» Ksihvm*psk> jb» ao wale aka no m»\a oielo laaik» 'aa* ka hana linia ole ? Kev. J. Kek&hna». 11. Ueaha !a ka oihaoa i hoikeia ma ka Baibala i kupooo imoa oke Akoa ? Rev\ H. H. Paleka. 12. O ka hope hea o ka Kristo Oihana Kahuna i hana ai ma ka honna' oei, a p ka hope hea kana i haoa ai ma ka laai. Rev. J. Mannela. * 3la ke noi a Rcv. J. P. Pojjae, e hookau iaia ma ke ano komite no ka haka ana i na manao hoalohaloha qo ke Kahanapale i «Pake, ua ae aku ka aha ia noi. Hooholo ka aha o S. Waiwa|ole, J. K. loaepa, J. W. P. Kahalewai, aa komite oo ka haku maoao iioaiohaioha no Rev. U. W. Pāleka. Hoopanee ka aha a haiawai hōo i ka la apopo, hora 8 a m, pale o Rev. S. Waiwaiole. La hana 4. Halawai ka aha oa Kawaiahao, Aperila 13, hora 8a m. ; - Lunalioomalu ma ka noho, maiama ia ka hapalua hoi*a haipnie, heluhela inai ke kakauoieio i ka moolelo o ka la hana 3, me a hoaponoia. Helnhelu mai oS. Waiwaiole ke komite no ka haku ana i na man.io' hoalohaioha no BW. Paleka i inake. ' 110 poe maiihini kakou a pau raa keia noho ana, ! aole kakou e mau aua, ake hele liiiii aku nei kekahi tnau makua o kak*tu."

lioko o ka malama o Maraki i hala ae nei, na lawe aku la ka Makaa mana loa ī kekahi niakuu mikanele o keia Ah&liui iloko o ka maha mau loa, e waiho 1$ no ko ke Akua poe kanaka, ia Rev. B. W. Paleka, he makua nana ī hooikaika nui e hoonaiiuao i keia lahui. Ake uwe uei kakou iaia me ke kaumaha nui. no ka mea, ua pau ka ike ana. a me ka lohe ana 0 keia alia i kona leo ma ke ao ana, a paipai ana mai i aha, e kupaa ma ka pono a e hooikaika i ke kukulu ana i ko le8u aupuni, ua pau ka ike ana o keia Ahahui i kona mau helehelena kiuo maloko o keia aha a ua komo aku la oia i ka olioli mau loa, a ua kuu ka luhi no ka hooikaika ma keia ao. Ua y«u koua |»aio ana nae na enemi o kria nolio ana, a ua hoopaa hoi i ka mn:ia< io i ka mea nui hookahi ana 1 au mai ai iloko o ka ipoana loa mai Ame rika mai, a amo hoi i ke Kea o ka Ilaku ma Ilawaii nei. Ana lei aku la oia ika lei o ka pono k:x niea aka Ilaku i haawi mai ai hiia, aole nae iaia wa'e no, aka, i ka poe a pau a ka Ilaku'e haawi mai ai me kona olioli nui Hala aku la kekahi makua o ka pono, i noho me ka hoomaha ole no ka oihana a ka Haku, he Pereside na no ke kula ana kaula. Ke awe nei au man keiki me ke paianma ana ma o a maanei. Komo aku la oia ika hale a hoomaha, knu ka luhi palekaana aka la kela. S. Waiwaīole, J. K. losepa, na komite. Heluhela mai o JI. Kuaea ke komūe no ka hoohui ana i na Ekalesia liiiii o keia mokupuni o Oahu nei Ilooholo ka aha, e lawe i ka hoike a ke komite a e noonoo pakahi ina inahe'e. IK>oholoia. Xo ka mea, ua niaopopo lea ka pilikia o na kiha pai Ekalesi« lii-lii, no ka hiki ole ia l.ikou ke inalama ike ola o ko-lakou mau kahn. A no ka mea hoi, ua maofK>po lea ka pih k ; a ame ka hoomanawanui o na Kahn Fkalesi:i e n 'ho nei ina kekahi mau Eka losia liilii. nolaUa, e hooholoia. e| hoohuiia kekahi mau Ekalesia liilii {mmioL 1 E h.oohui ika Ekah>sia o Wailupo me ka Kkalesia o Kawaiahao i hookahi. llooholoia.

2 E hoohui ika Ekal sia o Waininnalo ' me ka Ekalesia o Kaueohe i hookahi, o ! hookoo ana ia Kahaluu ma no Waikane. H«»ohol'>ia :l E hoohui i ka Ekalesia o Kahana me ; ka o Ilauula, i h*>okahi. 4 E hoohui aku ia Laie a hiki i Waimoa;no ka Ekalesia o Kahuku. > ō E hoī>hni ia I.ihue me ka Ekalesia o Waianae. oka mahele n a hiki i fea mahele na hfKipono|K)i>o ka Aha me na hoololi a me na pakui. l*a hooholo h*a ia. 1 mea e pono ai keia hoohni ana, e ko> hoia « M i Komile e launa al«>ha akn me keia mau ckalesia, e alakai i keia mau ekale*ia, v olnolu a e kuikahi ma ke- . ia hoohui ana M K»aoa Komite. Hapai ka Aha ike Kumuhana 11 Kahi e k« ai keia Aha Ina e hoopanee keia Aha, e halawai h«Mt aku qm Waianae, i ka IValua elua o Okat"ha, M n 1877, Hooholou { Ma ka t»«»i t II 1" M«lii, e koho keia Aha Ktia»»elio i Komue haku i na manao lioal«>haloha no ka h.wilina M«»i i ntaki\ kr ? Kwki Alii W,»lii i hala e aku la, William INn lA^iohoku Koh-» ka Aha ia Kev. M Kuae«, Kr\. S Wai«rato!c ameH I" Mahi i K«vnit<<. K k«ka«ia i M kopeo 1 X» ko-« hanaw mua. * \a k,«tta makua aloha U. K«vhkol*»i. a K hooUhaia ttta tt« tt*|** , pa o kako«u | A o kakawia h»»i Wia ttta k« lUtk* Mo i « k*>U Aka. ll.v»S«>k , »w. I OWo H«*ohol<v ll«vhol.H«—Ko mahah> aku nei Ui» Aha i ka Kkale«ia o Kaw&ia h*«v ko lakoa malama ittatkai aaa tt»ai i na hoa o koia Aha, ma na HMva o <4*<»ht ai ke ola ki»*v wta k, |vaiM« a« «kv4i a«k« * ** «Mt NN« «V, OMt hoi o 1) W Kaaw , | Mo,%kwt»ta ttte la pth> a ka |.m ||m> ! s Pk*tnt, # Kaka«tt>Whv I