Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 20, 17 May 1877 — Page 3

Page PDF (1.16 MB)

View this newspaper issue

NA ANOAI.

E nana'e e na makamaka i ka hoolaha a ka Hui Poola.

Ehuehu ke Kilauea i alo aku i ka makani me ka ua i ka Poakahi nei.

Ke aneane aku nei i ka manawa holo o ka moku Hoku Ao.

Ua lilo ka hale hoole waiona nui o Wailuku ia Mr. H. Cornwell no $2,800.

O ka la 22 ka la e ku mai ai ka mokuahi Zealandia mai Kapalakiko mai me na nuhou.

Eia ma ka Hale Leta he leta na J. Joan, o Honolulu ; a ke makemake ia nei oia e kii mai.

Ua lilo na tausani pipi a C. Notley o Hamakua, Hawaii, ia Capt Eldarts o Puna i ke kuai ia no $20,000.

Ke kukulu hou ia nei i hale kula hou ma Keoneula, no na opio o Hawaii. He pomaikai keia.

E manao ia ana e hoopololei i ke alanui Moi a hiki i ke kihi mauka o Kapiolani Kuea. O ka nani ana ia.

Ua hoihoi ia o Kapena Gray o ka moku Mele Bela Robata i ka hale pupule ma Kalaepohaku, no kona pupule loa.

Ua haule aku la o Mr. C. E. Williama mai kona lio mai ma Koolau, a haki ka iwi hoehoe. Ua loaa aku ia Kauka Makaru, a ua oluolu.

Nui ka makani i pa, a mahuahua ka haule ana mai o na paka ua ma na poai o ke kaona nei i keia pule iho nei a hoea i keia.

Ua ike makou i ka pohaku i koli ia e Wm. Auld no ka Ilina o Mrs. Uwinihepa Auld, a ua ku i ka mahalo. O kona aina e mai, aole no i oi aku, a o ka lilo aole no i oi. Eia keia Hawaii i Hawaii nei, aole e loihi ke imi aku.

I ka Poalima ae nei, e like me ka olelo hoolaha ma ka kakou pepa o keia la, e kuai kudala ia ana he mau waa a he mau upena, makai o Ainahou, no ka waiwai o Kanaina.

Ma ke kuna Luka i ku mai inehinei mai Maui, ua loaa mai ka lono no kekahi pepehi kanaka. Ua pepehi ia kekahi Pake e kekahi kanaka a make loa ma Haiku ; a o ke kumu he inaina i ka Pake no ka hoohaunaele ana i ko laua noho ana me kana wahine. O na lono e ae e pili ana, aole i lohe pau ia mai.

Ke Kai Mimiki.

          I ke kakahiaka nui o ka pule i hala, ua ike ia ma ke awa o Honolulu nei ka aleale o ke kai mimiki, a ua lehulehu ka poe i hele aku e makaikai i na mea kupanaha. Ua like me ka nalu ke pii mai a pii iuka loa o ka aina, a ke emi aku, e waiho wale ana kohola me he kula la.
          Ma Maui ua ikaika loa. Ma Kahului, ua pii ke kai a komo iloko o na hale a haale i ka loko o Kanaha, a ke hoi aku, e lawe pu ana i na ukana e waiho wale ana ma kahaone. O na papa a E. Bailey, ua lawe ia aku i ka moana, a mokaki ma o a maanei. O kahi a ke kuna Moi e mouo ai, ua waiho wale me he la he kula panoa ; a oiai aole ia kuna malaila ia manawa, he pomaikai ia, aka, o ke kao, ua waiho malo iluna o ke akoakoa.
          O ke kumu o keia, ua manao wale ia he kai mimiki a i ole he pahu pele ma kekahi wahi paha ma Amerika Hema, a ma kahi e ae paha.

Ka Wahine o ka Lua.

Ma ke ku ana mai o ke Kilauea i ka Poalima o ka pule i hala, ua lohe ia mai ua hoomaka hou ka wahine ui lauoho kalole Pele e oni, a ua hoike ae i kona wena ula wahine ui ma ka Poalima la 4 i hala. Ua puoho ae la ia ma kekahi mau wahi e ae o loko o ka lua, a pii ae la a nana ma o a maanei o kana home kuahiwi. He mea kupanaha loa no hoi ia kakou o Oahu nei, oiai e makaikai ana me ke kahaha i ke kai mimiki, aia hoi kela e hoomalamalama ana me kona nani, a e hoonaueue anai ka aina me na

NE-I OLAI!

Ua hoomaopopo ia he mau naueue olai ma Hilo a ma ka hale Pele iluna o kuahiwi, a ua kahaha nui na kanaka, aka, i ka ike ia ana aku o ua Madame Pele nei, ua maopopo iho la no i kamaaina, ua ala kona hiamoe hoonanea ana.

Palapala no Kaleponi.

MR. PALEKA, Aloha oe:—
          Ke hoouna aku nei au i ka'u akolu dala ($3.00) i keia la, no ka kakou nupepa ka LAHUI HAWAII.
          No ka nele no, ka mea i hakalia ai. He nui ka makemake i ko kakou nupepa i na wa a pau, aka, i keia wa, ua lanakila ia maluna o na hoino ia. A he nui no hoi ka poe makemake i keia pepa, aole no he wahi mea hou o ko makou wahi nei. O ka makou wahi hana e noho nei ma keia wahi, o ka hana a Petero ma. Aole no he loaa nui mai o na ia ia makou i keia anu.
          Eia kekahi, o na hana a ko kakou Haku ma keia wahi a'u e noho nei he oia mau no na hana, aole nae e like me na makahiki i kaa hope aku, he Kula Sabati i na la pule a pau, hookahi hoi hiki ana mai o ke kahunapule i ka mahina, o na halawai e ae aole ia maanei, eia no hoi au malaila e hele nei. Owau no me ke aloha LUKE KUALAWA.
Nicolaus, Sutter Co., Cal., Apr. 5, 1877.

HOALOHALOHA ALII.

E KA MAKUA KA MOI I ALOHA NUIIA: Kalakaua I;
Alohe oe:—Ua oluolu i ke Lii o na Lii, ka hoonee, a hoouwai ana aku la ia kauna ka uhane kaili pua o Paiahaa, alualu pua hala o Kamilo pae kanaka; He kanaka o Hoku no ke ehu ahiahi, o Kawaihau ka ko ke ehu kakahiaka, a ma ia lawe kohana ia ana aku la o ke ola makamae lua ole o kou kaikaina Alii, Ke Lii Wohi Kapu, Ka Mea Kiekie William Pitt Leleiohoku, ka Hooilina a me ka manaolana Kiekie loa o ka Lahui, a me ko kakou aina aloha. Nolaila, owau o kekahi o kau makawela e noho nei iwaena o kou mau makaainana; e ae mai ia'u e kaukoo pu aku me oe iloko o kau huakai o ka neoneo, ke kuhao, a me ke anaha no Ike ia Puna; he nani Heeia, he kumoena lehua kai o Malama, he uwahi lena polena ko Puulena, he aina hanu ala ia na ke 'kua, he nahele hiehie i ka na awaawa e. O kou awa inu hoomakou ka moe, e mahuna'i ke kanaka i ke aloha. E ka noho alii Kiekie Hoano o ka moo alii kapu o Umi, e ae, e maliu i ka uwalo i ka hoolaau a ka makawela o ko oukou hale kapu, e kaukoo, e kulolia pu me oukou iloko o ke alanui o ka inea, ka minamina; a me ke kaumaha hanane; E ka makua hoi, e ka opumalumalu o na la ino ; E ae mai ia'u e waiho aku i ka'u mau kanaenae manalo ana, ma na paepae kapu o ko ka Lani Liloa Ke Lii o na Lii, ka Haku o na Haku, i hoolilo mai ai Oia i keia Kau o ka noho u ana, i hooilo no ka olioli. Ma Kona kihaeana mai ia oe a kinolau, i hoolaupai mai ai oe i ka houpo o kou aina, me na hua o kou puhaka Alii, a me ona mau kaau kou o ka I, ke Mahi, a me ka Palena. Me ke aloha Lihaliha.
S. K. KAAI, KAHOOLEWAKIEKIE.

E KE LII KA MAKUAHINE ALII KIEKIE

          MUOLAULANI, Aloha oe:—Ua oluolu iloko o ka noiau lua ole o ke Kahikolu Mana Loa, ka hoonee ana'ku la, kauwai ana ae la, a me ka hooko-o ana mai la, i ka pili o Haoa, ka manawa o Haaualalokulani, me ka Puakakoililani manuia, o manuia ka lani ka puahuawa i ke alanui wai o Kahuenaha—e , naha aku la ke kanaka ka hale a ke aloha, ka makamaka o ka moe e kipa mai ai-—a, Ola hewa la e lilo ia hai, e kaa aku la i ke kanaka—e maha oe la, Hoi hou aku la oia i keehu me he moi la. O kou awa inu hoomakou la ia o ka moe, e mahune ai ke kanaka i ke aloha. He Alii o Hoku no ehu ahiahi o Kawaihau ka ko ka ehu kakahiaka, Ke kapio la i kana huakai oni lani i Kahakahakaea i ka hua o Hanakamuimui, i ke ala Koiula a Kane laua o Kanaloa, e walea ana i ka pa kohai a ka makani he Launoe, e lawe e hali mai la i ke ala mai loko mai o Kupinai, naia huakai ana i naue aku la i Hanakewa, ka mea nana i hookuemi hope mai, me ke kahaha nui, no ka mea, Oia ka manaolana kiekie loa a kona Lahui, a me ko kakou aina aloha, ka mea hoi nana i polukuluku la i kou Puuwal Alii a mala, a opilo, i na hoomanao eehia ana o na la i hala, oiai ka lei o ke keiki i ka a-i.
          Nolaila, E ke Lii Kiekie Hoano o ka Moo-alii kapu o "Haloa," e ae e maliu i ka uwalo, i ka hoolaau a ka makawela o kou Hale kapu, e kaukoo, a e kulolia pu me oe iloko o ke alanui o ka inea, ka minamina, a me ke kaumaha hanane, a e ae pu mai ia'u e hoolaukanaka aku i ka manao ma ka hoohali'a ana'ku ina kalo Pelekei o ka la kuhaoa o kalaieha i Kona, i na lae makawalu o ka aina, ke kumoena ololi a Ehu ka ipo, oia one hanana o Kaiakekua ka aina nani a ke aloha e haiamu la, e huli aku ai ke alo nana, aia ke ola i ka apua.
          Hao aku la ke Koolau pau na mea aloha, ahu iho la ka pua wahawaha i Wailua—e. Owau no me ke aloha Lihaliha.
S. K. KAAI KAHOOLEWAKIEKIE.

I ka Mea Kiekie ke Kama Aliiwahine Lilia Kamakaeha.

          Aloha oe :—No ka loaa ana mai ia makou o ka lono kaumaha, ua oluolu i ka Makua Mana Loa, i ke kii ana mai a lawe aku i kou muli kane, ka Mea Kiekie ke Alii W. P. Leleiohoku, ka Hooilina Moi o ke Aupuni o Hawaii.
          Nolaila, ma ka inoa o ke komite o na Ekalesia Hoole Pope huiia o Kailua a me Helani, no Kona Akau, Hawaii. Ke haawi aku nei makou i ke aloha kuhohonu walohia ia oe, a ke komo pu aku nei hoi makou me ka u ana, e kumakena a e kanikau pu me oe no kou pokii i hala e aku la.
          Nolaila, ke nonoi a ke kulou haahaa aku nei makou imua o ka Makua Mana Loa ma ka makou pule ana, e hoomama mai i kuu kaumaha, a e kokua a hooluolu mai ia oe i na la a pau o kou noho u ana.
          Na Komite, T. N. Simeona, G. N. Meemii, J. W. Ukumea, G. Kealalio, J. Waiamau.
Halehalawai o Holualoa, A. 28, 1877.

Ua lehulehu na manao waiwai i waihoia i keia pule no ka piha loa o ka pepa.

Ka Naauao.

          Ka naauao a me ka noeau, ua olelo ia, aole ia mau mea a ielua ma ka aina o ka poe e ola nei. Ua imi ia, ua huli ia ua haawi ia na uku makana kiekie loa i mea e huli ia ai laua, a ina paha e ike ia ana ko laua wahi i waiho ai, eia nae ua haawi ia na Dala a pau o ke ao nei a me ke Gula, a me na mea ala, a me na pohaka maikai loa i uku panai no ka mea nana e hai pono mai, i kahi i waiho ai ka naauao, a me ka noeau, aole i loaa iki he wahi no laua maluna o ka aina o ka poe e ola nei. Oia anei keia naauao i kau ia maluna ae nei? aole paha, aka, o ka inoa kumu nae ia, o ka inoa aku keia.
          O ka naauao a'u e manao nei e hai aku ia kakou e "Hawaii" Oia ka "Lamaku iloko o ke kanaka i hiki ai iaia ke hoomaopopo i kekahi mau mea" oia ka naanao a'u e kalahea nei ia kakou e Hawaii. e huli, e imi, e alualu iaia, a i kahi e loaa aku ai. Eia ka manawa waiwai o ka iki, a eia hoi ka manawa e lilo ai ka naauao i Haku maluna o ka naaupo.
          Maluna o na makua mea keiki apau e hanai alii ana keia kalahea mua ana, oiai o ka poe i pili pili alii aku o lakou ke ai mua ana i ka waiwai o ke aupuni, he pomaikai ka loaa a ka naauao i kulakula i ka alaalapuloa.
          E nana i na ko ana o ke Au o keia mau la, a malaila oukou e hookolo aku ai i ka makalua o ka noonoo a loaa aku ka haka kau o ka manaolana. O kakou e ka hu, a me ka makaainana, he loaa hooikaika ka kakou maia ano no, eia ka manawa e hookina ai i ke kelki i ka ike a nui i loaa kona makua ma keia hope o kou haalele ana iho iaia. E i mai paha auanei oukou aia i hea keia naauao a me keia ike.
          Pane aku au. Ua wehe ia ae nei ke pani puka o ka Alemanata i kapaia ke Kula Nui o Lahainaluna no na keiki Hawaii a pau, ma ka olelo Haole he auwai hou ia o ka ike, aole he uku kula, e like me na kula e ae, he ike nui keia, e pono ia kakou na makua e hoomaopopo i keia mau mea. Ina paha i ao mua ia ka olelo Haole ma ua kula kumu mua o ke Aupuni mai mua mai, ina, ua lilo ole na oihana Nui o ko kakou aupuni i na haole, aole, ua ao lalau ia kakou mamua, a ano la eia'ku ka ka ike ke hele maila hopu ia aku i paa * * * * *

HE PAIO SABATI.

          E ka Lunahooponopono, e ae mai ia'u malalo iho nei : Ma ka hora 12 1/2 o ka la Sabati i hala, Aperila 15, ua ulu ae kekahi hoopaapaa ano ole me ka ikaika mawaena o S. P. K. Nawaa a me Kaianui, he mau luna laua a elua no ka ekalesia o Kaumakapili, e hana ana i ka pono o ka Haku. Aka hoi, ua menemene nui no hoi au a me ka poe a pau e nana ana i ka laua mau hana. Ma Kepahoni, Honolulu nei keia hana ana ; aka, he kuleana paha ko Nawaa olelo malie ana aku ia Kaianui, a ua hoole mai paha kela.
          Eia hoi, ua ike no paha kuu hoa'loha S. P. K. Nawaa, he Sabati ia, heaha kou mea i waiho ole ai a ka la noa, kii aku oe kau nupepa ia Kaianui? Eia hou hoi, i he mea moakaka lea, he luna lawe pepa o Kaianui, eia ka ninau ia oe, heaha kou mea i lawe ole ai i ka nupepa a Nawaa a hiki i kona hale noho, oia ka rula mau o na luna lawe pepa a pau, o ke dala anei a ka poe lawe nupepa kau e noi, aohe ou lawe pololei i ka pepa a ko lakou mau hale ponoi?
          Nolaila he mau ano hana huhu ka laua, namu kawalawala aku hoi o Kaianuai, helei mai hoi o Nawaa i ka maka, ea, mai hana hou e na makamaka peia.
S. B. KANAKAOLE.

Kekahi mau mahele o ke Akeakamai.

          Ka hoohalike ana i ke kikowaena o ka umekaumaha o na mea kino elua, ekolu, &c.
          Ma na mea kino elua i hoopaa pu ia ma ka laau hookahi, he like ko laau kaumaha pakahi, aia no ke kikowaena o ka umekaumaha mawaena konu i kaawale like i a laua elua.
          Ma ko na mea kino ekolu i hoopaa pu ia; e imi i ke kikowaena o na mea elua, alaila, imi i ko ke 3 i hui ia me ko ke kikowaena mua—(waihoia ke kii, a me na wehewehe.)
          Ka hoohalike ana i na mea kino elua ma ka auamo ke oi ke kaumaha o kekahi i ko kekahi—Ina e oi ke kuaniti o kekahi i ke kahi, ana ka auamaka ana; alaila, e hookokoke aku i ka aoao kaumaha i ka mea auamaka. Penei, o A ke kanaka, e lawe ana i ka umeke-poi ma kona lima-akau, a o kahi wahi-ia ma ka lima-hema, alaila, e hio oia i ka aoao-hema i kau like ai oia. Pela hoi, i na e auamaka ana oia, e hookokoke aku i ka umeke poi iaia a o kahi wahi ia e kauloa aku ma ka welau o ka aumaka. Ina no hoi e auamo ana i ka pauku laau, e hookokoke aku i ka aoao kaumaha loa, i kau like ai.

Mahele 6.
No na Mekini (Ma chines.)

O ka mekini, oia na mea paahana i pakui ia e hoopili ana, e hooponopono ana i ka ikaika a me ka motio e hoonee ana, a e hoololi ana i kela mea keia mea. Aole i pau.

HE PANAI I KA LETA WALOHIA A E. KANOE.

E KA LAHUI HAWAII E; Aloha oe.
          Ua kiei, a halo, a nana, a ua ike iho au ma ka Helu 12 o kou kino i na manao o ka leta walohia mai Kawaluna, Molokai mai, i kakau ia e ka mea nona ka inoa Ephraim Kanoe.
          Me ka manao kaumaha, a me ka naau luuluu, a waimaka helelei hoi au e panai aku nei i ko'u welina no ia leta. I kuu ike ana i na olelo kaukau, a me na mapuna leo hoalohaloha he nui, ua hoopiha koke ia a hu na kiowai o Kulanihakoi ; a me he mea 'la, e noho pu ana, a e uwe pu mai ana la me a'u iloko oia wa, aka, i ka huli pono ana ae a nana, eia ka ua lilo i ke au a ka hewahewa.
          Me he mea 'la e uwe pu mai ana me a'u na paia o kuu home nei, "Haleloa Home," a me ka niu moe o Kalapana nei, kahi a'u i noho ai a nui, ka aina hanau hoi o ko kino. O na paia pohaku o ka Halalii School House, kahi o kaua i hoonaauao ia ai, me mea he 'la o lakou kekahi e
          Honi mai ana
          I ka wai ua lana malie,
          Ke pii nei a haale i ka lau lihilihi.
          I aha ia no la oe e na lehua nee i ka pahoehoe o Kikala, i makaala mai ai oe i ka pili paa me na makua, ka ohana, a me na hoa'loha e noho ana i ka aina hanau nei, i hele ai oe kaawale i ka aina e (Waialua) kahi a na maiuu a ke aloha ole i lalau iho la i kou kino, a kiola aku la i ka luakupapau, a laa loa, kaawale oe kaawale hoi makou.
          Owau nei ka mea nona keia pulima, kekahi o kou papa, ka hookikina nei au i ka inu ana o ka'u makakila i na kulu eleele kohu paa o ka inika, no ka mea,
          Ua kupilikii mai loko la,
          Hana e mai nei i ka manao la.
          He nui kuu aloha nou, kuu keiki ohumu pu o na mea hoonaauao, a me ka pono o ke Akua. E hoonana ae ana i ke aloha nou, aole e na ; no ka mea, aole ae nei oe, ua kaawale i ka aina e. O ka mea i lohe mua ia mai, o kou lawe ia ana mai Waialua a Honolulu; a pakui ia mai e ka lono hope ua hala i Kalawao, a hooiaio ia keia mau lono o kau leta walohia, he keu a ka mokumokuahua o ka manao e noho nei.
          Heaha la hoi kana, he nani ia ua kaawale oe, a kaawale hoi makou, e, o ka waimaka ko kakou e hanini, a o ka ukana luuluu a ke aloha ka kakou e amo, eia ka noi. Iluna ka kakou pule i ke Akua, a Oia ka mea nana e hoomama mai i ko kakou mau manao luuluu a pau, a Oia ka mea nana e hoopau i ko kakou mau pilikia a pau.
          Aole no au i poina nou a me kau hana maanei; aka he mea makehewa ia. Ina no paha e mau ko kakou noho ana i ka aina hanau nei, ina aole e hoopulu ia na papalina e ka waimaka.
          Hanini ka waimaka,
          Paa ole ke kohi iho,
          O ka hana ia a ke aloha,
          Ke hue 'la iwaho.
          Eia makou ou makua, a me na pokii kane a wahine ke noho ae nei no i ka aina hanau, hookahi no hana o ka hoopulu mau i na lihilihi, a ke uwe aloha pu nei me na lae ohia o Kaueleau, ke au nei ka manao o kahi e na ai o ke aloha, aole nae e loaa. Eia ka he hele'na hoopale keia au ia makou, aia la ;
          Ua kono aku la o i Kalawao,
          I ke anapuni a ka mai lepera.
          Ka mai hookaawale ohana, a me ka noho'na me na hoa'loha, a
          Ahu iho la me makou ka hoka i kapakai,
          Auwe! Aloha ino kuu keiki!!
          Aole oe he keiki, aka, he makua oe no ko'u mau la pilikia, owau paha kai aloha ia oe, a o oe aole, no ka mea, ua ike au i kou kaupale ana i kou aloha ohana ma Kaueleau a Keahialaka, a pehea iho la la hoi au ka muli o kou makuahine a me ka nui ohana ou e noho ana i ko aina hanau nei, e welina like a pau
          O na hana a ke aloha iloko o ko'u puuwai, me he mea 'la, ua ki paa loa ia, aohe mea e poloke ai. Nolaila, ina oe e ike iho ana i keia, e hoomanao iho oe, o ko'u welina ia nou, a ke uwe aloha pu aku nei ko'u ohana ia oe, a mo ka wahine i hoonele ia i ka Papa ole, a me na keiki makua ole.
          Ke uwe aloha aku nei o kupuna ia oe. (Konia) a me Maaha kou makuahine, oia ohana no a pau ou. A me he mea 'la, iloko o keia mau mapuna leo hope, o Puna i ka paia aala no kekahi i komo pu mai iloko o ka walohia nui nou, malia paha ua ike nui iho la i na mapuna leo a ke aloha maeele i hoolei ia mai nei, mailoko mai o ka luakupapau (Kalawao.)
          Me ka welina aloha i na keiki kukulu hua metala o ka LAHUI HAWAII, a me ka Lunahooponopono ka lulu lima aloha.
S. TITO PIIHONUA.
Kalapana, Puna, Hawaii, 1877.

AILA.

Ua makemakeia na aila Bipi, Hipa, Kao a me na ano aila e ae. E haawiia na kumukuai kiekie no na aila ke lawe ia mai i ka Hale hana Sopa Hawaii ma Leleo. (20 3m) GREY & Co.
Leleo, Mei 16, 1877.

HOOLAHA AKEA A KA HUI POOLA O HONOLULU.

Ke haawi ia'ku nei ka lohe i na mea a pau, ua makemake keia Hui e komo aku ma na HANA MAHIAI ma ka hoolimalima ia mai, a me kela a me keia ano hana e ae, mai kela kihi mai o Maunalua a hoea i ka huli ana o Moanalua. O ka poe a pau e makemake ana i na Lima Paahana o keia Hui, e hele oe ma ka Halekuai o Walakahauki, makai o ka Uwapo, Alanui Moiwahine, a e kuka pu me
HANALE WALAKAHAUKI.
Peresidena.
John Kalawaiakamalii, Hoa Lawelawe Hana o ka Hui.
20 2t.

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.

Mamuli o ke kauoha a ka Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o ka Mea Kiekie C KANAINA i make, e kuai aku ana au ma ke KUDALA AKEA,
MA KA POALIMA MEI 18, 1877.
I ka hora 12 awakea, ma Ainahou, ma ka uwapo mokuahi,
HOOKAHI WAA, 5 ANANA KA LOA,
HOOKAHI WAA, 6 ANANA KA LOA,
ELUA UPENA I-A,
HOOKAHI UPENA MAUNU.
C. S. BARTOW.
Luna Kudala.

Auhea Oukou e na Kane a me na Wahine, eia he Halekuai Lole hou ma Kikiula nei, he kuai makepono loa na mea a pau, akahi no a loaa ka halekuai lole emi ma Hanalei nei, nolaila, ke hea ia'ku nei oukou a pau, e naue mai i ike pono i na lole hou o na ano a pau, e iini ai o ka puuwai, o ka hele makaukau mai no ka pono, i hoi wahi puolo.
Ua makemakeia na Hua Moa e lawe nui mai io'u nei. JAMES M. GIBSON Propr.
20 1m.

OLELO HOOLAHA.

E IKE auanei na kanaka a pau, haole pake, a ano kanaka e ae, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia Kauloa, aole hoi e hookipa iaia. Ina o ka poe e hoaie iaia, aole au e hookaa i kona aie. A o ka poe e hookipa iaia, e hoopii no au ia lakou imua o ka Lunakanawai. E hoolohe i keia o pilikia auanei. Chas. Copp.
Makawao, Maui, Apr. 24, 1877. 19 3t

OLELO HOOLAHA.

KE papa ia'ku nei na mea a pau aole e hele wale maluna o na Aina nona na inoa o Malaekahana a me Kahuku; a o na holoholona, lio, bipi, a me ka puaa e hele wale ana maluna o keia mau aina, e hana ia no e like me ke Kanawai. UA PAPA LOA IA NA ILIO, aole e hookuu wale ia maluna o keia mau aina, a o ka poe e hele ae ana ma ke Alanui Aupuni me na ilio, ke hai ia'ku nei e hoopaa me ke kaula a hala na palena o keia mau aina.
J. A. HASSINGER.
Kahuku, Mei 1, 1877 r 18 5t.

HALE KUAI MEA AI!
NO
FRIEL & BUSH,
(Ma ka Hale Mu, Alanui Papu.)

Ke kono aku nei laua i na mea ohana a me ka poe e ae a pau e makemake ana e loaa
Na Lako Mea Ai Maikai!
ma na kumukuai makepono, e hele ae malaila. Eia no na mea ai:
Na Berena palupalu,
Na Berena wai soda, waina a me Graham,
Na Palaoa Graham a me na Huita,
Na Makale a me na Olepe,
Na Uha Puaa Hame,
Na Io Bipi paakai moa,
Na Ula iloko o na tini,
Na Waiubata Kaleponi,
Na Kele a me na Elelo Bipi moa,
Na Hone Kaleponi,
Na Waina maloo,
Na Kopaa keokeo Kaleponi,
Na Kope moa, na Ti lau,
Na Aila Puaa,
Na Elelo Hipa, a me ka Bipi,
Na Io Hipa Pelelu,
Na Huelo Bipi,
Na Hua Manu,
Na Kopaa Hawaii o na ano a pau,
Na Pia Lole, a me na lako Ai he nui wale aole e pau ke heluia.
E hoopihaia na kauoha o na Mokupuni e mai me ka hikiwawe, a e opeopeia me ka maikai.
E kipa mua mai ma ko maua Hale.
FRIEL & BUSH.
805 2t. 19 2t.

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Mei 21—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
Iune 1—Poalima, 5 p. m. . . . . . Nawiliwili
Ku ana ma Honolulu i ke kakahiaka la Sabati.
Iune 4—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Iune 11—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
Iune 18—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Kona
Iune 25—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kawaihae a hiki i ka hora 10, a mahope iho paha; Makena, e like me ka mea i hoolaha wahaia; Maalaea a hiki i ka hora 7 a. m. a mahope iho.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Kaunakakai pela maluna mai . . . . . $5.00
" Lahaina, " " . . . . . 6.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makena, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.50
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai, . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki, . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER (Waila,)
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. (801 3m) 14 3ms.

OLELO HOOLAHA.

Owau o Ruta Keelikolani, o Honolulu, Oahu, ke kukala aku nei au ma ke akea, i ko'u hoonoho a hookohu a hoolilo ana aku i ko'u kanaka i manao pono ia, oia o Simon Kaloa Kaai, o Kailua, Kona Akau, Hawaii, i Luna nana e hooponopono i ko'u mau Waiwai Paa, a me ko'u mau Waiwai Lewa, mai Hawaii a Kauai. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na Konohiki, na Hoaaina, ka poe mea hoolimalima mai i na aina a me na mea e ae no'u, e ike ae iaia, me ka hoolohe, a me ka malama ana i kana mau kauoha a pau. A ke kauoha pu ia aku nei ka poe a pau a'u i aie aku ai, e hooponopono aku me ia, a me ka poe a pau i aie mai ia'u e uku aku iaia.
R. Keelikolani.
Honolulu. 19 tf. 806 4ts 809

OLELO HOOLAHA.

E weheia ana ke Kula Hanai a Kula La o Haleakala, Maui Hikina, i ka pule mua o Iune, me ka makaukau pono no Kanaono haumana. O ka Olelo Beritania pololei ka mea e aoia. a e hoomaamaaia na haumana ma na mea e pili mahiai, kanu laau, kanu kope, ka hana ana me na mea hana a na kamana, a me na ano hana e ae. E aoia no na haumana me na hana hooikaika kino, ka Paikau Koa, ka Himeni, &c.
O ka uku he $40.00 no ka makahiki, e uku mau i kela a me keia hapaha, e hookaa mua mai me ka hala ole. No ka hoomaopopo pono ana, e nana i na palapala pai liilii, a i ole, e kakau i ke kumu ma ke Kula o Haleakala, Maui. F. L. CLARKE. Kumu.
19 3ms.

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

O NA MEA A PAU I KULEANA I KA WAIWAI o C. KANAINA i make, i waiho ole ia mai, e oluolu lakou e waiho koke mai imua o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, me ka hooiaio pu ia, oiai ua makemake au e uku aku ia mau kuleana me ka ae o ka Aha Hookolokolo.
Ua waihoia mai he mau Bila Aie lehulehu, me ka hooiaio mua ole ia, nolaila, e hoomaopopoia keia mea, a e hana kokeia. W. C. PARKE,
Lunahooponopono Waiwai o C. Kanaina.
Honolulu, Mei 9, 1877. 2t

CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai

A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
763 1y

WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
LOIO!

MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, e lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no.
Keena hana, ma ke kihi o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu. (786 1y) [51]

NO KE KUAI!
KE KUNA KEONIANA.

I makaukau me na mea a pau.
No ka hoomaopopo pono ana, e ninau ia CHAS. LONG.
(795) [8 3ms.] (Kale Lona.)

NU HOU MAIKAI!
UA LOAA MAI
ENELANI, FARANI A ME AMERIKA MAI!

He nui wale na mea nani e hoohihi ai ka manao.
E LAA NA
Noho Berekane, Noho Mareka, Noho Italia, a me na lako a pau e pili ana i na Noho Paniolo.
NA TINI AILA MAHU!
Na Aila Pena a me na Pena o na ano a pau.
Ma wahi waiho mea ai, e like me na Pa, Pola, Pakeke Poi, Pola Poi, a me na laau o na ano a pau.
Na mea Mahiai,
Na Oo, na Koi, na Kui o na ano a pau.
NA KAULA HE NUI WALE KE ANO.
NA HAO O KELA A ME KEIA ANO HE NUI WALE.
Kuaina, Kuaina Upena, Na Upena, a me na ano Kuaina he makena wale.
Na Makau Lawaia o kela a me keia ano.
NA PU KAUPOOHIWI NANI A MAIKAI, Ka Pauda, Lu, Kukaepele-pu.
NA AHI-KOE o na ano LEHULEHU
Na Lole o na ano a pau,
EMI KE KUIKE.
Ahina Belekane o na ano a pau, na Kalakoa Lilina, na lole e ae he nui, na Alapia, Pahoehoe, a me na mea Silika o na ano he nui, pau ole ke helu aku, na Palule, Kuka, Puliki, Lolewawae, na Kamaa kane, wahine a me keiki, Na Wai hoope kino e moani ai, na Waiala kela loa o ke ala huihui he nui wale ke ano. Na Bakeke laau a hao, Na Kapu o na ano he nui. Na Paakai hoohu maikai, a me na mea he nui e hiki ai ke kaana maikai ia. E kipa mai a luana ma kahi o Walakahauki ma ka Uapo.
J. T. WATERHOUSE.
Honolulu, Mar. 20, 1877. [12 3ms.]

E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!
E LULU LIMA ALOHA!!
ME KO OUKOU MAKAMAKA!!
L. ASEU.

UA HOI MAI NEI AU MAI KO'U KIEI ana aku nei i kuu Aina Kulaiwi. Ano, ke ku aku nei au me ka makaukau mau e lawelawe a e kuai makepono loa me oukou e na makamaka o ka Ua Kukalahale, i na Lole Nu Hou loa o kela a me keia ano, mai ko na Lede, Keonimana a me ko na Kamalei. I pau ai kuhihewa, e naue mai ma ko'u Halekuai, ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu. [8 6m.]

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)

AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike. [3—1y.]