Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 21, 24 May 1877 — Page 1

Page PDF (1.20 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE III.}  HONOLULU, POAHA, MEI 24, 1877.  {HELU 21.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

E. STREHZ,
[AILUENE]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

WAi Hui o ka Hau!

E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o  JOHN W. CROWELL.
2-1 y  (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.

C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
LOIO!

A he Luna Kepa i apono ia e ke
Aupuni no ka Apana o Makawao, Maui Hikina.
E HELE NUI mai ka poe a pau i loohia ia me na pilikia pili Kanawai o ka "Ua-ukiu" nei, a na ko oukou makamaka oiaio no e kokua a e hooikaika e hoopau i na pilikia ma na ano a pau o ke Kanawai.  17-1y.

E. O. HALL & SON
[E. O. HOLO MA.]

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
NA LOLE, PENA, AILA,
—A ME—
NA ANO LAKO E AE A PAU.
Kihi o Alanui Papu me Moi.  1-1y

          KE HOIKE AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo iho i ka lehulehu o Koloa a me na wahi e ae e kokoke ana, ua makaukau oia i keia manawa e hana i na
KII KAHA NO KE KUKULU HALE
ana a me ka houluulu ana i na lilo, no ka poe e manao ana e kukulu hale. A ua makaukau no hoi e hana Olelo Aelike no ke kukulu hale o na ano a pau, a
HANA KAA O KELA ME KEIA ANO.
O na ano mea hana kamana a pau e loaa no ma ke kahua kahiko, ma Koloa, oia hoi na
PAPA O NA ANO A PAU, PUKA
MOLINA-PUKA ANIANI, KUI,
PENA, AILA, &c. &c.
E kuaiia no ma ke kumukuai haahaa loa. E hoopaeia no ka papa ma na awa pae a pau mai Koloa a hiki i Waimea me ka uku haahaa loa. Aole uku o ke kaha ana i na Kii Hale ke kuaiia ka Papa mai a'u aku.
W. H. WRIGHT.
Koloa, Kauai, Dek. 4, 1876.  [51-6m.]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1  a me ka maikai.

I F YOU'VE ANYTHING TO DO.
Silver Carols. p. 83.

1
Ina no he hana kau,
Hana, hana,
Oia ae la kuu manao,
Hana, haha.
Ina ninau ia mai
No ka ole, no ka ae,
Ole make e kaukai
Pane, pane.
2
Ina he haawina kau,
Huli, huli,
Huli, imi, hoopaa no,
Huli, huli.
Ina no he mala kau,
Mala pua a laau,
Mala waele a palau,
Mahi, mahi.
3
Ina he kukui kou,
Kuni, kuni
No na kini hele po,
Kuni, kuni.
Ina no he aie kou,
Aie no na buke au,
No ke aupuni o Iesu,
Hookaa, hookaa.
HAWAII.

Ko na Mokupuni o Maui Ahalunakahiko ma Lahainaluna, Mei 8, 1877.

Halawai ka aha i ka hora 3 1/2 p. m. Kohoia o J. M. Kealoha i Lunahoomalu, pule oia. Na hoa o ka aha i hiki mai mai na kihapai mai.
Kihapai   Kahu  Lunakahiko Haiku  S. Kamakahiki  L. Mia
Huelo   ———  ———
Keanae   ———  ———
Hana   ———  ———
Kipahulu & Kaupo  ———  ———
Honuaula   ———  ———
Waikapu   ———  S. Makaiwi
Wailuku   W. P. Kahale  ———
Waihee   O. Nawahine  D. Kapoi
Honokohau   J. M. Kealoha  D. M. Kalama
Kaanapali   J. Hanaloa  Hualii
Lahaina   A. Pali  S. Kamoahakau
Lahainaluna   S. E. Bishop  ———
Olowalu   ———  Pepee
Lanai   ———  ———
Kaluaaha, M.  ———  ———
Halawa, M.  S. Paulo  M. Kane
Wailau   ———  ———
Siloama  ———   ———
Na hoa mau. W. P. Alekanedero, no Wailuku; J. B. Hanaike, no Lahainaluna; E. Kekoa, P. Keaupuni, Haiolelo, Koho ka alua ia Mr. Alekanedero, Kamoahakau, Kane i Komite hoonohonoho hana, ia Mr. Kekoa, Kamakahiki, Hanaloa i Komite imi Haawina, oi noonoo ke Komite i na hana, ua lilo ka aha i ka haipule me ka Himeni 183, hoike hapa mai ke Komite i na hana.
1 Hapalua hora haipule. 2 Moolelo Kihapai. 3 Hoike a na Komite i na hana i Kauohaia i ka halawai i Wailuku. 4 Na Haawina. 5 Na Hoopii. 6 Na Ekalesia Kahuole. 7 E koho i na Elele no ka Ahahui Euanelio. 8 E koho i mea hoike i na Kihapai i ka aha Euanelio. 9 E koho i mea hoike i ka moolelo o keia aha i ka aha Euanelio.
W. P. Alekanedero.
M. Kane.  Komite.
S. Kamoahakau
Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i hala. 1 Hoike o na Kihapai, na Alekanedero ko Waikapu; na Kahale ko Wailuku; na Pali ko Lahaina; na Paulo ko Halawa M. Noi mai o Pali e hoopanee apopo, a o Bihopa e hoomau i hookahi hora hou aku a me ka hapa alaila hoomaha, a hora 7 o ka po halawai hou, ninau ia ka hoomau ua haule, hooholoia e hoopanee apopo ahiahi hora 3 halawai, pule o Kalama.
Mei 9, 1877, halawai ka aha, malama ia ka hapa hora haipule me ka Himeni 530, heluhelu ia ka moolelo a aponoia. Koena o na Hoike Kihapai, Kamakahiki no Haiku, Huelo me Keanae; Kahale no Honuaula; kuka ka aha no ia hoike e pili ana ia Kauwe, waihoia a ike ka aha i kona palapala hookuu mai ka aha Euanelio mai o Hawaii Hikina; na Nawahine ko Waihee; o Kealoha no Honokahau; kuka ka aha no ia hoike no ka hale ole o ke kahu ua waiho wale.
Heluhelu ke kakauolelo i ka hoike no Kaluaaha M. Kuka ka aha a lawe i ka hapa mua o ka hoike, a o ka waena a me ka hope ua kapaeia; na S. E. Bihopa no Lahainaluna, no ke ano nui oia hoike, ua lilo kekahi manawa i ka haipule, o Hanaloa no Kaanapali. 3 Hoike a na komite i na hana i kauohaia i ka halawai i Wailuku, heluhelu mai o Mr. Alekanedeor ka lunahoomalu o ke komite i na rula he 43, lawe ka aha e noonoo, hoopanee apopo mahope o ka pau ana o ka haiolelo a na haumana ma Wainee, pule o Kamoahakau.
Wainee, Lahaina, Mei 10, 1877. Hala-
wai ka aha i ka hora 11 1/2 a. m., malamaia ka hapa hora haipule me ka himeni 179, heluheluia ka moolelo a aponoia. Kumuhana 10, ke kula kahuna, noonoo ka aha i ka pono e kokua i dala no ka hale o ke kumu o ke kula kahuna, noi mai o Alekanedero e hookuu iaia, ua ae ia, hoopanee a hora 2 p. m. halawai hou, pule o Kalama.
E like me ka hoopanee ana, ua halawai ka aha i ka hora 2, pule o S. Kapoi, hapai ke kuka no ke kula kahunapule, waiho mai o Pali he olelo hooholo. Hooholoia. Ma ka manao ana o keia aha, he mea pono paha e hoopaneeia keia Kumuhana a hiki i ka Akahui nui o ka pae aina e noonoo ia keia Kumuhana me ka pumehana a malie paha o ulu mai na manao aloha e holo ai ia hana maikai. Hapai ia ka noonoo no na Rula ma ka heluhelu pakahi ana aponoia ka Rula 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, hoopaneeia ka noonoo ana i na Rula a hiki i ka wa e pai ia ai ma ka Lahui Hawaii  Elua malama mamua o ka halawai i Wailuku. Heluhelu mai o Kekoa ka lunahoomalu o ke Komite no ka Hooponopono pili hoomana, ma ke noi, ua hoopaneeia. 4. Na Haawina. Heluhelu mai o Kekoa i kona Kumumanao, Heaha la ke ano o ka hua olelo Ka Mea Kiekie loa? o Pali i kona Kumumanao O ka Ekalesia Pope, he lala anei ia o ka Ekalesia Kristiano oiaio? hooponopono ka aha. 5. Na palapala hoopii. No ka ae hou ana o ke Aupuni Koho ia o Kekoa i kolu o ke Komite e hookahuna iaia i Kahu Ekalesia no Olowalu. Noonoo ka aha no S. K. Kauwe a ua koho ia i Komite S. E. Bihopa  E. Kekoa, A. Pali apopo ninaninau mamua o na hana a pau. Heluhelu ia ka palapala hoopii a ka Ekalesia o Siloama e noi ana ia Keauiaole i Kahu no lakou; kuka ka aha a hooholo e hoihoi hou ia palapala; heluhelu ke kakau olelo o ka aha he palapala noi a Rev. A. O. Forebe kekahi Hoa kahiko o keia aha e hookuu aku ia ia, ua ae ka aha, na ka lunahoomalu a me ke kakauolelo e haawi aku i palapala hookuu. O na Ekalesia kahu ole, hoomau ia na kahu mua a me ka hele pu o ke Komite i kohoia i kela halawai e paipai i na Ekalesia. Hoopanee apopo hora 8 A. M. pule o Kapoi.
Wainee Mei 11; 1877, Halawai hou ka aha e like me ka hoopanee ana, haipule ka aha a pau ka hapalua hora, ua mele ka aha i ka Himeni 184; heluheluia ka moolelo a aponoia, hoopanee iki ia ka ninau ana ia Kauwe no ka pau pono ole mai o ke Komite. 7 Na Elele i ka aha Euanelio, koho ka aha ia Kekoa, Kamakahiki, Hanaloa i Komite e noonoo i mau Elele, hoike mai ke Komite ia Makaiwi no Waikapu, Kamoahakau no Lahaina, Kapoi no Waihee, Kaue no Halaiwa Molokai. 8 E koho i mea hoike i na Kihapai i ka aha Euanelio, koho ia o Mr. Alekanedero me Kahale. 9 E koho i mea hoike i ka moolelo o keia aha i ka aha Euanelio, o E. Kekoa. Kumuhana, 11 Ke ola o na Kahu Ekalesia, kuka ka aha, waiho mai o Pali he olelo hooholo. Hooholoia. Ke paipai aku nei keia aha i na Ekalesia a pau malalo iho ona ma o na lunakahiko la, e hooikaika nui lakou e malama i ke ola o ko lakou mau kahu a me na haiolelo e like me ko lakou kahea ana me na manao aloha aku hoi i ke ano Kristiano io, me ka hilinai ana maluna iho o Iesu. E imi nui lakou ma na mea e holo ai keia hana nui, a maikai. Noho ke Komite ninaninau ia Kauwe, ia Bihopa ke alakai ma ka manaoio, ke Kumu o kona makemake i ka haiolelo, kahi mau mea o ka moolelo Ekalesia, moolelo Baibala, ia Pali ke alakai i ko ke Akua ano, ia Kekoa ko ke Akua mana, kona lokomaikai, ka nui o ko ke Akua aloha. Hooholo ka aha mahope iho o ko Kauwe hele ana aku, e haawi aku ka lunahoomalu me ke kakauolelo o ka aha ia ia i palapala haiolelo no na makahiki Elua.
Kumuhana 12; ka Nupepa ka Lahui Hawaii, e waiho a ka halawai o ka aha Euanelio ma Honolulu. Kumuhana 13, ke Kahua hale Ekalesia, kuka ka aha a waiho na ka Ekalesia no o Lahaina e noonoo i ke kahua hale no ke Kahu. Hoike a ke Komite imi haawina. 1 He pono anei e hoomakaukau ia i Buke alakai Hoomana no kakou? a pehea e hiki ai. Rev. A. Pali. 2 Heaha na hoailona maopopolea o ka Ekalesia oiaio? Ekalesia o Kaluaaha. 3 Pehea la e hiki ai i ko kakou mau Ekalesia ke kokua nui mai i ke dala no ke aupuni o Iesu? E. Kekoa. O ke koena o na hoa, e hoomau ia'ku ko lakou mau haawina mua.
Hanaloa.
E. Kekoa.  Komite.
S. Kamakahiki.
Hoike mai o Rev. Mr.—he olelo hooholo No ka mea, ua lawe aku nei ke Akua i kekahi hoa o keia aha, ka Makua Misionari oiaio, o Rev. C. B. Andrews, nolaila—Hooholoia. Ke hoomanao aloha
nei makou i na olelo hoopuka naauao a me ka pumehana o kela hoa, a me kona hooikaika nui ana ma na hana o ke aupuni o ka Haku, a me ka nui o kona eleu a me ke aloha ma ia mau hana. Hooholoia. Ke hoomaikai aku nei makou i ka Haku nui o ke Kihapai no kona mau haawina maikai i kela hoa o makou, a me ka nui o na makahiki ana i lawelawe ai ma na hana o kona aupuni i waena o makou, a me ka lanakila o kona make ana me ka manaoio aku ia Iesu.
Hooholoia. Ke haawi aku nei keia aha i ko makou aloha nui i ka wahine o ka hoa i make, a me kana mau keiki, me ke noi i ke Akua e hoona i ko lakou ehaeha, a e hoomaikai ia lakou me na haawina o ka Uhane i haawiia i ka Makua i make.
Hooholoia. Na ke kakauolelo e hoili aku i keia mau Olelo Hoohoholo i ka ohana o ka mea i make. E hoopanee ka aha a halawai ma Wailuku i ka Poalima ekolu la 16 o Novemaba, 1877. Me ka manao kuio, a me ka naau haehae ike aloha no ka Peresidena, na kumu o ke kula nui, na haumana, a me ka mahalo i ka Ekalesia o Lahaina no ka lokomaikai i haawiia mai i ka Aha. Heluheluia ka moolelo a aponoia. E hoounaia ka moolelo e pai ma ka LAHUI HAWAII. Himeni ia ka Himeni 183, pule o Rev. S. E. Bihopa.
Ma ke kauoha a ka Aha.
W. P. KAHALE.

Ke ano o na hana a ka Haku ma ka Pae Aina o Maikonisia ma ka
MOKUPUNI O MILE.
Aloha i ka Home Song.

          1 Manao nui au i kuu home malihini,
          Kulaiwi makamae e,
          Home nani oia mau a ke aloha i noho'i
          O na lau u-li-a pu-a-i mau.
          Hui. Home nani, Home nani,
          Home nani maikai uli mau;
          Home nani, Home nani,
          O Mile i noho ai-a kupa.
          2 Aloha i na kapakai, na makani ahe mau,
          Na kula olinolino mau,
          Na hoa aloha pu, na lii no a pau,
          O na Kula Sabati o Mile Home.
          Hui. Home nani, Home nani, &c.
          I ka la 4 o ka malama o Sepatemaba o ka makahiki 1876, oia ka wa i haalele ai i ua home la, a kau aku la maluna o ka moku Hoku Ao, owau a me ka'u mau keiki. Ia'u i huli aku ai a nana aku i na kapakai o Mile, me he la e peahi mai ana na lau niu ia'u e hoi hou aku, a e noho malalo iho o ko lakou mau malu, e ai a e inu no i ka wai o ke Jakrew, (wai o ka lolo niu.) Ua holo aku ka moku no Arno, no ka hooili mai i na pahu aila niu mahinahou, e kalewa ana, a ma ia ahiahi holo aku a ku ma Mejeru i ka la 6, lele makou i uka, a hui aloha pu me ko laila misionari Mr. S. W. Kekuewa a me kana wahine, a he nawaliwali ko laua mau ola kino. Ua loha mai mai ia laua mai, he nawaliwali na hana a ka Haku, o ke kumu, no ka lilo nui o ko laila poe i ke kaua. La 8, holo no Jeruij, a ku malaila i ka la 11, lele i uka a hoi au a noho ma ka home nani o Rev. D. Kapali, a malaila au i noho ai a hiki i ka wa i huli hoi mai ai ka Hoku Ao mai Bonape ma mai. Owau he aie nui au na Rev. D. Kapali a me Mrs. Tamara K. Kapali, a he papa a mama oluolu a maikai laua, a ua malama ia au a me ka'u mau keiki me he kaikamahine ponoi la au na laua, a ua noho hoi e like me ka ka Halelu a Davida i olelo ai, "Aia hoi, nani ka maikai a me ka oluolu o ka noho lokahi pu ana o na hoahanau." Eia ka mea hou malaila; I ko makou hiki ana aku, lohe ia mai la, he nune kaua mawaena o Ebon a me Jeruij no na kumu he nui. O na hana a ka Haku ma ke kihapai o Jeruij, ua holo mua, oiai, ua noho loihi au malaila no na mahina 3 a oi paha, a ua hele kino maoli au iloko o na hale halawai. Nolaila oia mau makua a me ko laua home, he home na ko'u puuwai i hoohihi ai a i lia mau ai i kela a me keia la a hiki loa mai i keia wa. I ka hiki ana mai o ka Hoku Ao mai ka hema mai, a ku hou ma Jeruij i ka malama o Dekemaba, a ua kiloi ia na ukana, a hoouka hou mai na ka haole kalepa olaila Mr. Kapele, a he mau ukana no hoi no ka Papa Hawaii. I ka makaukau ana o ka moku e holo, ua kau aku au a me ko'u mau hoahele he mau keiki, oia ka la 7, Poaha, a ua haalele aku ia Jeruij a me na hioha nani a me na makua, me ke aloha nui.
          Ua holo ka moku no Maraki, kalewa malaila no ke kii ana ia Rev. D. Kanoho, a no na pilikia, aole oia i kau mai. O kana mau waiwai, oia ka mea i hookomo ia iloko o kahi pahu nui, a kiloi ia iloko o ke kai me ke kaula loihi i nakii ia, i kaula e huki ai i ka aina. Ua ike maka wau ia Rev. D. Kanoho, he nui a ola maikai oia, ua hai mai nae oia, he nawaliwali loa o Mrs. K. Kanoho. Ma ia la no, holo ka moku no Apaiana, ku malaila i ka la 12. Ma keia wahi, e loaa hou ai he mahele hou e like me ka mea i hoakaka ia ae nei mamua.
          Ka haalele ana mai o ka'u kaikamahine ia'u, a hele aku la ma ke ala a kona Papa i hele mua ai. O ka inoa oia kaikamahine, o Miss Luse Kaanoalii Kahelemauna, ua hanau ia oia ma Mile i ka la 3 o ka malama o Mei, 1876. I ka malama hoi o Iulai, loaa oia i ka mai, a me ia mai no oia i noho ai makou, a hiki wale i ka haalele ana ia Mile, a holo no Jeruij, pela no a hiki i Apaiana. Ma Apaiana ua nawaliwali loa oia, a i ka la 14 ae o Dekemaba, ua lawe aku ke Akua i kana o ka uhane, a waiho iho la i ke kino lepo na'u e kumakena. Oia hoi ka mea i oleloia; "E hoi ka lepo i ka lepo, a o ka uhane e hoi i ke Akua ka mea nona mai ia." Ma keia mea, e ike oukou e na makamaka, ua ili papalua mai ke kaumaha maluna o'u, oiai no e noho u ana no ke kaumaha no kuu makua, aia hoi, lawe pu ia aku la mai kuu poli aku ka pua makamae i loaa mai ke Akua mai, a oia no ka mea i hoolana ia mai ai: "Na'u no i hana, a na'u no e lawe, na'u e hoola, na'u no e pepehi &c." Aka, o ka mea nui wale no i loaa ia'u, oia no na olelo hoolana a ka Haku: "Ke waiho la no he wahi maha no ko ke Akua poe kanaka." Eia hoi ma ka himeni,
          1 Ka pua i hauoli ae,
          Mohala mai la a maikai,
          Hoopa Iesu mae koke no,
          Aloha ko kakou naau.
          2 Ina Iesu i hoomaikai,
          I kona uhane makamae,
          E ola ia i kela ao,
          Mohala hou a nani mau.
          Nolaila, ua lana loa kuu manao, ua hele no oia a noho pu me kona Haku Iesu Kristo. Ua haalele mai no oia ia'u a me kona kaikunane iluna no o Hoku Ao, a ua hele aku i kana huakai uhai papa. Mahope o keia, ua hui makou e haipule me na makua Rev. Snow a me Mrs. Z. V. Snow. Ua noonoo ia hoi i pahu nona, a ua holo ia i uka o Apaiana he haole kalepa Pelekane i papa, me ka manao o ka makua Rev. Snow, o na lilo a pau, nona ia ma ke kokua ia'u. Aka, i ka lele ana i uka, a kamailio me ua haole nei, ia wa ua hopu mai oia ia mea, a ua lawe nana e hana, a nana na pono a pau me ke kokua i ka wahine kane make. O ka pahu, ua hanaia me ka maikai loa, a ua hoouhiia o waho me ka lole lilina maikai loa. Ma keia wahi, he aie nui au na keia haole, a heaha la ka'u e hana'i nona. Eia nae ka ka Baibala, "E aloha i na wahine kane make a me na keiki makua ole." I ka loaa ana o ka pahu, ua lawe ia i ka moku; ua hookomo ia kona kino, a ua lawe ia aku i uka o Apaiana. Eia ka nui o ka poe i uhai aku i kona huakai hoolewa, ke kapena o Hoku Ao a me kana wahine, Mr. E. Bailey, Rev. Snow a me kana wahine, Rev. Kela a me kana keiki, Mrs. Logana, Rev. B. W. Kapu me kana mau keiki, Rev. G. Leleo me na keiki, o ka haole Pelekane nana i hana i ka pahu me kona mau keiki, a me na haumana o ke kula kahunapule a Mr. Kela ma Apaiana a me na haipule oia wahi. Ua waiho kona kino lepo ma ka mokupuni o Apaiana, ma ka pae aina o Kilipati, ma ka ilina o na misionari o na keiki Hawaii. Ua noho makou malaila a ka la Sabati, a ua ike makou i na hana, a ua holo no imua. Nui ko'u mahalo i ke kula kahunapule, a ua ku i ka maemae na mea a pau, mai na mea helu a i na mea pili Baibala.
          Ka haalele ana ia Apaiana. Ma ka la 18 ae, ua haalele ka moku Hoku Ao ia Apaiana, a ua holo aku no Maraki, aka, no ke ino o ka makani, ua holo no Butaritari. O na ohua ma ia hele ana, Rev. Snow a me kana Wahine, Mr. Kela me kana keiki, Mrs. Logana a me a'u no hoi a me ka'u keiki. Ku ka moku i Butaritari i ka la 19, lele i uka o Kapu a me na keiki a moe elua po; holo mai o Rev. J. W. Kanoa, he maikai oia, a o R. Maka he omaimai a wiwi kona kino. Ua manao ia, o R. M. kekahi e hoi mai i Hawaii nei, a no ka makaukau ole, ua haule. Ma ka la 21, holo ka moku no Hawaii nei. Ma keia wahi, nui ko'u aloha io'u hoa misionari a me na hana a ka Haku a me na hoa a pau o ka noho pu ana. I ka huli ana aku a nana ihope, me he la, e hea mai ana ka pae aina o Maikonisia holookoa ia'u e hoi hou aku a noho pu hou, aole hoi e hiki, eia ke lawe nei ka ihu o Hoku Ao no ka pae moku o Hawaii nei. Maikai ka makani a me ka hele ana o ka moana, a ua hele loa ka holo ana o ka moku ma ka akau, aka, ina e ano ino ka makani, ina la paha ua komo loa makou i ke anu. I ka la makahiki hou, ua hauoli Hape Nuia makou maluna o Hoku Ao, a he wahi paina, ma ka uhola ana ae a ke kapena i kona lokomaikai. Ua haawi pu ia he hoomaikai no ko ke Akua malama maluhia ana ia makou, a loaa ka la Hape Nuia ma ke ala moana. Ua malama pu makou i ka hepedoma haipule maluna o Hoku Ao, a ua paipai kela a me keia o makou kekahi me kekahi, a ua pumehana makou iloko o ia mau la me ke aloha nui i ka Haku.
          Ma keia wahi, ke huli aku nei au imua o oukou me na manao walohia, me ka hai pu aku ia oukou, o na mea a pau a oukou i haawi ai a i kiloi ai maluna o ka wai, ua loaa na hua he nui loa, a aole i makehewa ko kakou hookupu dala mahina hou.
          Me ka walohia no hoi au e puana hou ae nei, o kuu makua a hoa aukai o ka moana a me na hana a ka Haku, ua hala ia me ke aloha nui, a ua lana kuu manao, eia aku la no oia me ka Haku. O kuu lei aloha he kaikamahine, a hoa a-e ale no hoi o ka moana, ua uhai pu aku la ia ala hookahi; nani wale au ke uhai hope aku ma ia ala, oiai, oia ke ala i manao nui ia e ka poe haipule io.
          Ma keia wahi no hoi, ke hoike nei no au imua o oukou e na makamaka, ina e hea hou mai ka leo o ka Haku i kana kauwa wahine nei, alaila, e ae no au e hele hou a e hapai hou i ka hana a ko kakou Haku iwaena o ko na aina e. "Eia wau, e hoouna hou ia'u."
          Ehia la paa e holo ana i keia makahiki? Owai la o'u mau hoa o ke Ehukai o Puaena ke hele ana? A ehia la hoi poe o ke kula kahunapule e holo ana no ka hana a ka Haku ma ka pae aina o Maikonisia? E ala e Hawaii a e aahu i kou ikaika, a e ku a hele nui e hai i ka Euanelio iwaena o ko na aina e. Ma keia wahi, ke haawi nei au i ko'u mahalo i ka poe heluhelu, me kuu aie nui; ke kui lima aloha pu aku nei hoi au me na Kapena o na nupepa a elua, a me na keiki o ka Papa Pai.
          Owau no o ko oukou kaikuahine kane make, iloko o ka Haku Iesu Kristo.
MA RY KAAIALII KAHELEMAUNA.
Honolulu, Mei 1877.

          Ua loaa mai ia makou he leta mai ko makou elemakule D. Manuia mai e noho mai la i ka ua Kipuupuu o Waimea ; e hoike ana kana leta, i ka ikaika o ka Makua L. Laiana ma na hana a ka Haku, imua o na hipa auwana o ia kula oneanea, me na paahana kakaikahi e mahi pu la me ia iwaena o na hoa kanaka o ia wahi ; no lakou ka heluna lehulehu wale e hoohaimu ana ia mau kualono a me ka Betela o ka Haku. Ke mahalo nei makou i ke ahonui o ko makou poohina i ka hoike mai i na mea hou; noii hou ia aku a hoouna mai. Aloha k D. Manuia Esq.

          Ma Honokowai, Maui, ua hanau mai o Wahineaea he keikikane kupanaha, hookahi wale no pepeiao, a o ka lua o ka pepeiao, me he wahi alualu wale no i hoopili ia aku, aole he puka he hamani pu wale no. Ke ola la no ua keiki la ma ka malama ana a kona mama nona ka papa e au hele la i ke kai anu o Alika, me ka ike ole i ka waiwai makamae o kona puhaka. O ka inoa o ka papa o keia keiki, o Kukahaoa, a ma ka la 19 o Mei nei ka hanauia ana. Na ka makamaka Samuela Paki o Honokowai keia lono.