Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 21, 24 May 1877 — Page 3
NA ANOAI.
I keia mau la ua ane mao ka ua, aka, he hiona omamalu no nae ke koe nei.
Ua pae ae kekahi ia nui ano mano makai aku o Kawa i keia mau la iho nei.
Ma ke kai hoee nui iho nei, ua pae aku na mano nui a me na ia he lehulehu wale ma Kahului a me Lahaina.
Inehinei, ua holo aku la o S. G. Wilder a me Kapena Marchant i Kapalakiko no ka lawe ana mai i ka mokuahi hou o kakou.
Ua ku mai ka moku okohola Pacific i ke Sabati nei me ka nuhou e pili ana i ke kai hoee o Hilo, a ua pioloke ae ka lehulehu.
Maluna o ka mokuahi i ka Poakolu iho nei i hiki mai ai kekahi o na hoahanau ponoi o M r. J. T. Walakahauki, ma ka hale o kona kaikaina kahi i luana ai no ia la, a ia po no holo no ka hikina.
Ua hooholo ka Lunakanawai Hon. A. F. Judd ma ka hihia o ka moku Mele Bela Robata e lilo i ke Aupuni ia moku, a e kuai kudalaia paha.
I keia Poaono ae e kuai ku dala ia ana he mau waa, o ka waiwai o Kanaina e C. S. Bato, ma ka uwapo hou, ma Ainahou.
Ke hoomanao nei makou i ka lokomaikai o J. Nawahi, no kona hoomanao ana mai i na mea hou, a loaa'i ka lono no ke kai hoee o Hilo a makou e pai aku nei i keia la.
Ua hai mai o Mr. H. Wa terhouse ia makou e hoolaha aku i na he poe e manao e kokua i ka poe i poino i ke kai mimiki o Hilo, e waiho i na wahi kokua ma kona lima, a nana e hooili pono aku.
Ma ka huakai a ke Kilauea i kela pule aku nei ua holo aku ia a Lahaina ma loaa i ka ikaika o ka ino, a hoi hou a ia awa ku. Ilaila kona wahi i kali ai a hiki wale i ka mao una holo aku no Hawaii.
Mai hoowalewale hou oe e Kamohoalii i ke kaikamahine a Kanahele w. o Pauoa, e ike oe ia Kawa. Ua ikeia kau palapala kolohe pelo i ke kaikamahine e ka ohana o ua kaikamahine la i ka Poalua iho nei, a ua ku no i ka alapahi.
I keia kakahiaka nui, ua loaa aku la i na auwaa lawaia ke kino make o Geo. Wetherbee e lana ana mawaho aku o Ainahou. Ua laweia a waiho ma ka Halewai. He puka poka pu panapana ma ka aoao o ke poo, me he la ua kona lima no i hana. He ha-no kona mai.
Ua lohe mai makou, e wehe ia ana na ipuka o ka Pa Alii i ke ahiahi hora 3, o ka la Sabati e hiki mai ana, no ka ae ana i kela a me keia e komo e haawi i ka lakou wahi makana kokua i ka poe pilikia o Hilo. Ina pela, e hoomakaukau na mea a pau i wahi kenikeni, kiola aku no ka poe i pilikia. E kokua ana na Moi ma keia hana.
AHA HIMENI NUI.—E weheia ana he Aha Himeni Nui ma ka Luakini o Kawaiahao ke hiki aku i ke ahiahi Poalima, Iune 1, 1877, e na puukani o ka aina Kaiaulu o Waianae, malalo o ke alakai ana a S. N. Aalona, a o na loaa a pau, e hoolilo ia no ka pomaikai o ko laila luakini.
Ua lokomaikai nui na lala o ka Hui Hanohano o ka "Poola," a ua haawi lakou he $150 no ka poe i poino mamuli o ke kai mimiki o Hilo. He hana aloha keia, a he hoike ana i ke kulana o na lala o keia hui, oia hoi keia, "he poe puuwai aloha," a aole hoi e like me ke kamailio a kahi poe mainoino.
Inehinei, ua lawe aku la ka mokumahu Kulanakauhale o Sidane i ke alii ka Mea Kiekie Likelike Cleghorn, a ke kue nome la kona huila i ka moana hohonu. Ua ukali ia aku oia e ka opuu loke o Mana, oia o Mrs. Harieta Parker, a hookahi ko laua nanea pu ana ia aina anu malihini. Ke lalama wale ae nei no ko makou houpo, e i ae ana, "e na lani, e kiai mai."
Ua makemake ia na hoa a pau o ka "Ahahui Poola" e akoakoa mai i ka hapalua o ka hora elima o keia ahiahi Poaono ae, i loaa ia kakou ka manawa e kipa aku ai no ko Mr. Kololina lokomaikai e like me kana i hoomakaukau no kakou, mamua iho o ka manawa halawai, a no keia, e eleu mai kakou me ka makaukau no ka hoohoihoi ana i na hana mikiala, no ka mea, o na pomaikai a pau e loaa ana ma keia huakai, no ko "Hui" no ia.
WM. K. AWIHI. Kakauolelo.
E like me ka makou i hai mua aku ai, pela no i lawe aku ai ke Kilauea i ka Mea Kiekie ka Hooilina o ka Noho Alii o Liliuokalani, no ka aina nona ka puana ana o "Hilo Paliku, o ka Ua Kanilehua," i hoolaukanaka ia aku e kona mau ukali. Malalo o ka welo ana o ka hae kalaunu a me ke kuilua a na elemakule pu o Puowaina kona haalele ana mai i ke kai lana malie o Kou nei, a niau aku la i ka moana, me ko makou hoohihi aku i hookahi ka naue pu ana. Ua hewa paha keia hoohihi ana, aka e kala ia mai, oiai na ka manao no e niele noele ae nei, a he mea hewa ole ka waha ke puana'e i ka mea e waiho ana iloko. Oia—e! Ua ike—a!
WAIKAHE NUI MA HANALEI.—Ma ka Poakolu o keia pule, oia ka la 16 o Mei nei, ua hoomaka ka ua ana i ka po a hiki i ke ao ana, aole i ua nui loa ia manawa; aia mahope iho o ka hora 2, hoomaka mai la ka ua nui loa ana, a halana pu ia na hale a me na mea a pau loa, a ia manawa, hoopau ia ka hana a na paahana. Ia manawa, moku mai la na kaula hoopaa o na kao lawe ko, a au aku la makou me ke kaula, a paa mai kekahi mau kao a o kekahi mau kao, lilo loa i ka moana me kekahi kanaka iluna, oia o Lota, ko makou luna nui. Alualu 'ku la makou mauka, aole paa mai a hala wale i ke kai, e ole na moku e ku ana, pakele ai ke ola o Lota, ia ike ana o na kapena moku i ka lilo ana aku o na kao me ke kanaka iluna, ia manawa kii mai la na waapa i ke kao a me ke kanaka; a ia manawa, hoi mai la makou a hiki i ko makou mau hale hana ; ua komo pu ia e ka wai, o ka hale kamana, hale amala, hale kupa pahu a me ko'u hale kumeka ili, ka hale huila, na hale laina, na hale o na pake hana o Limunui, a me ka hale waiho kopaa o kai, na lio me na hoki, pipi, puaa, moa, pau i ka hao ia e keia wai nui. O na pipi me na hoki, aole pilikia nui, o ka puaa a me na moa pau i ka lilo i kai. Nui ka pilikia ma keia wai. O na uapo ko, ua pau loa i ka lilo, o ka uapo ma ke alanui e iho ai i kai o Waioli, ua lilo pu i kai. O na aina ko, aole e ike ia aku ke ko, ua lilo i mea ole. He wai wale no ke ike aku mai ka palena pali a hiki i ka palena pali o kekahi kapa ; ua halana pu ia e ka wai, aole paha he wai nui e ae ma Hanalei nei i like me keia ; o na kaa lawe ko ua lilo kekahi a ua koe no kekahi. O na pa uwea, ua pau i ka lilo, o ke alanui ua lilo i mea ole. Ma kekahi wahi o ke alanui, maikai no a ma kekahi wahi, ua haiki loa, ua like me eono kapuai ke akea. Ua mau no ka wai mai ka hora 2 a hiki i ka hora 10 o ke aumoe emi ka wai, a i ke ao ana ae, hele aku la makou e hana, ua piha pu na hale i ka lepo, aole e hiki ke hana iho, ua like me hookahi kapuai me ko hapa ka hohonu o ka lepo o loko o ka hale, a ke hao nei makou me na kopala. O ka ua, ke mau nei no, aole he nui loa ; aole i ike ia aku ma kekahi wahi mauka o Hanalei ma a me Waioli. Oia iho la na mea hou o Hanalei nei, me ke aloha no. G. B. KAUALOKU.
Hanalei, Kauai, Mei 17, 1877.
HE KUHIHEWA.
UA minamina makou ia "Kaelele o Keehukai," (no Honolulu nei paha ia elele) no kona kuhihewa no na mea a makou i hoopuka ai iloko o keia pepa no na nune ana o kanaka mahope iho o ka make ana o ke Keiki Alii. Aole mea hiki ke hoole i ka oiaio o ia mau nune ana, a ua ike makou ia mea ; a ua kamailio makou no ia mea, me ka haawi ana i na olelo hoolana manao ; a ua papa no hoi makou i na nune hookaumaha wale no na ulia i hiki ole ia ke pale.
O keia hoao ana o "Kaelele" e hoolauwili i ka makou mau olelo, a e hoopili ano e, nana iho no ia, a me he la, he wahi hiohiona o ka apiki e kau mai ana. Eia ka makou, u'oki ia hana ana pela.
AOLE I PAU! IKEA KA NOA!!
E KA LUNAHOOPONOPONO.—E kala mai no keia, aka, ina e kahea ia mai, e o aku no. Ua pai ia mai kuu papalina akau e ka makamaka i kapa iaia iho o "Kaelele o Kehukai;" ka hoa'loha hoi nona ka manao, a nona hoi na hopunaolelo i hoea ae a pu-a aku la ma ka aoao eha o kou hoa kuluma ka hae Kuokoa o ka Poaono i hala, la 19 o Mei nei; a ano, ke oluolu nei au e haawi aku i kuu papalina hema nana e pai hou mai, ke hiki nae.
Ua heluhelu akahele au i na olelo ma ke kukulu manao i hoopukaia ma ka nupepa KA LAHUI HAWAII o ka Poaha, la 3 o Mei, nona ke poo "Aole i pau;" a ua haawi au i ko'u noonoo niole ana, a ua ike, ua hoomaopopo, a ke hauoli nei i ka puana ae, ua maikai a ua nani.
Ke hoomanao hala ole nei no hoi au, aole loa wahi huaolelo hookahi i puana ia ma ia kukulu manao e pili ana i ka haiolelo a ua "Kaelele-o-Kehukai" e lili mai nei, a aole loa no hoi wahi mapuna o ke ano hoopili a kaena. He oiaio, ua nune ia kekahi mau olelo o ke ano au i hoopuka ai ma na pipee alahele o kakou, a o ka hoao ana o ka nupepa LAHUI HAWAII e kinai ia mau nune, ke manao nei au, e apono ana no na mea a pau i loaa ka noonoo kanaka makua.
Ua puiwa o "Kaelele-o-Kehukai ;" ke ike aku nei no au iaia, ke aloha aku nei, ke menemene aku nei. Ua uhi mai nei oia i ko'u mau maka me ke koloka i ike ole ia aku ai, aka, he keiki keia no kaea ; ke lohe nei au i ka leo, a ke kaha nei i kona mau lala, a ke puana'e nei au me ka leo pa-he nehe nawe hoolai malie, me ka lana o ka iini ana e mahui aku iaia; "o ka leo, ka leo no o Iakoba, aka, o na lima, na lima no o Esau!" Ua ike ia, ua waiho wale, ua hoike mai la iaia iho, a ma ia hana pela, hooia mai la i kona kulana ma keia mea, a "ikea ka noa."
E "Kaelele-o-Kehukai, mai pee, he ua a aohe malumalu." Owau no me ka hala ole, KAHIKINA KELEKONA.
NU HOU O NA AINA E.
MA ke ku ana mai o ka mokuahi Kikane i ka la inehinei i loaa ai na lono no Europa.
Ua oleloia ma ka hoomaka ana mai nei o ke kaua, ua lanakila ka poe Tureke, ekolu pio ana o ko Rusia ia lakou, a he nui loa o lakou i poino. He pomaikai paha keia no ko Tureke no na la mua wale no o keia hahana ana. Ma ka nana aku, aole hiki ia lakou ke ku imua o ko Rusia ma keia hope aku. Ke hoomakaukau mai nei na koa a pau loa o ke aupuni o Rusia e hookomo aku iloko o keia kaua ana.
E kali ana kakou me ke ake nui e loaa mai na lono o keia moku ae mai Kalaponi mai. Malaila e loaa mai ai na mea hou ano nui no ke kahua kaua mai.
Ua olelo ia ma kekahi wahi ua hoouka na poe Rusia i ko Tureke, a ua make he 800 o ka poe Tureke.
Ma ka la 5 iho nei o Mei, ua laha ae kekahi olelo ma Ladana na ke Aupuni Auseturia, a penei no ia : ua ku i ka wa o Auseturia ma keia kaua ana, me ka malama no nae i ka pono o kona hoomalu ana iaia iho.
Ke hele aku nei na Rusia iloko o Servia, a ua paa no hoi ia lakou o Baiazi.
KA HALAWAI O KA AHAHUI EKALESIA O KAUAI.—APERILA 11 & 12.
Halawai ka Ahahui Ekale sia o ka mokupuni o Kauai ma Waioli. Apr. 11, 1877.
Kohoia o Re v. J. H. Mahoe i Lunahoomalu, a o W. M. Kekoa i hope Kakauolelo. Na hoa o ka aha.
Ekalesia Kahu Elele
Waioli S. Puiki Haiolelo Wm. Kalaikini
Anahola G. M. Keone " Lima
Lihue Rev. G. Puuloa Kekaa
Koloa Rev. J. H. Mahoe W. M. Kekoa
Waimea ——— P. R. Holi
Lala mau, J. W. Smith. Na keiki a ka aha, S. R. Hapuku a me Z. Seta.
Kohoia o H. W. Kaluaahi a me na luna ekalesia a pau i hele mai i mau hoa kuka no keia halawai.
Kohoia i komite imi hana, a o J. W. Smith, R. Puiki a me R. P. Holi,—a o G. Puuloa, S. R. Hapuku a me G. M. Keone, i komite imi haawina.
Hoike hapa ke komite imi hana a penei:
1. Hapa hora haipule.
2 Hoike kihapai.
3 Heluhelu haawina.
4 Na palapala hoopii.
5 Ka hookahuna ana ia R. Puiki
6 Ke koho ana i na elele no ka Ahahui ma Honolulu.
Malama ia ka hapa hora haipule.
Hoike kihapai ma ka palapala a J. Kauai no ka ekalesia o Waimea.
Hoike mai o Rev. J. H. Mahoe no ke kihapai o Koloa.
Hoike mai o Rev. G. Puuloa no ke kihapai o Lihue.
Hoike mai o G. M. Keone no ke kihapai o Anahola.
Hoike mai o Puiki no ke kihapai o Waioli.
Heluheluia ka palapala o ka ekalesia o Waioli no ka hookahuna ana ia Puiki. A ua kohoia i komite no ia hana—J. W. Smith, Rev. G. Puuloa, G. M. Keone a me S. R. Hapuku ke komite. Hoomaha ka aha i hookahi hora. Pule o Z. Seta.
Halawai ahiahi.—Hoomaka hou ka hana me ka haiolelo a G. M Keone—Mat. 1 21, a mahope iho, heluheluia na haawina a pau.
Kohoia na elele e holo i ka Ahahnui nui ma Honolulu i ka malama o Iune—H. Nakapaahu, a o Kaluaahi kona hope—S. R. Hapuku, a o J. Kaaiohelo kona hope. G. B. Meheula, a o W. Kalaikini kona hope.
Kohoia o J. W. Smith i komite e hoomakaukau ai i ka palapala hoike no na ekalesia imua o ka Aha nui ma Honolulu, a o Rev. J. H. Mahoe komite e hoike no na hana o ko makou Ahahui.
Hoike mai ke komite no ka hookahuna ana ia Puiki, a hooholoia, e hookahuna ia o Puiki apopo hora 2 p m. Hoopanee ia ka hana a apopo hora 9 a. m.
Ape rila la 12.—Halawai ka aha e like me ka hoopanee ana. Malamaia ka hapa hora haipule.
Hoike mai ke komite imi haawina no ka halawai ma Lihue, Okatoba, 1877, penei—1 Ina ua pono na keiki ke bapetizo ia, ua hoapono ia anei lakou ke noho mai ma ka papaaina a ka Haku? Rev. J. H. Mahoe.
2 Heaha ka ka Palapala Hemolele e ao mai no na kino e hoala ia mai ana i ka la mahope? Rev. G. Puuloa.
3 Heaha na mea e mau ai ka noho pono ana o na haipule a hiki i ke ola mau loa?
Rev. R. Puiki.
4 E wehe mai i na hana e ulu ai ke aloha iwaena o ka ekalesia no ko lakou kahu.
G. M. Keone.
5 O ka hoike ana mai o ke Akua i kona manao i kanaka, oia anei ka mea e pono ai? J. Kauai.
6 Ua kauia mai ke kanawai i mea aha?
S. R. Hapuku.
7 Ina ua make o Kristo no na mea a pau, e ola anei na mea a pau? Z. Seta.
8 Heaha ka pono no ke kahunapule ke noho ma kona kihapai ke ole e malamaia kona ola? Rev. J. W. Smith.
A o ko A. W. Maioho haawina mua a me ko S. Kahookui e hoomauia aku.
Hooholoia, na ka ekalesia e kokua i ko lakou mau elele, a o ka ekalesia hiki ole ke kokua i kona elele, e noi aku i ka Papa Hawaii e kokua.
Ma ke noi ana a Rev. G. Puuloa, ua hooholoia e halawai hou ka Ahahui ma Lihue i ka malama o Okatoba e hiki mai ana.
Kohoia i mau komite imi hana no ka halawai ma Lihue, Okatoba, 1877—a o Rev. J. W. Smith, Rev. J. H. Mahoe a me Rev. G. Puuloa ke komite.
Kohoia o Rev. J. H. Mahoe i haiolelo no ia halawai, a o Rev. G. Puuloa kona hope.
Hoolaha mai o Re v. J. W. Smith i kekahi kumumanao. Heaha ka hana e hiki ai ia kakou e hana i ulu nui ai ka pono iwaena o kakou. Elua hana i hoakakaia. 1 O ka hele ana o na kahu ekalesia ma ia hale aku a ia hale aku e paipai ana i na kanaka. 2 O ka pule oiaio.
Hoopaneeia ka hana a hora 2 p. m. Pule o S. R. Hapuku.
Halawai hou ka aha e like me ka hoopanee ana. Lilo ka aha i ka hookahuna ana ia R. Puiki.
Penei na hana—Na Rev. J. H. Mahoe ka haiao, 1 Tim. 3; 1. Na Rev. J. W. Smith ka pule hoolaa ana a hoonoho ana, iaia i Kahu Ekalesia. Na Rev. G. Puuloa ke kauoha ana i ke Kahu hou. Na Rev. J. H. Mahoe i kauoha i ka ekalesia a o ka lima akau o ke aloha no Rev. J. H. Mahoe.—G. Puuloa a me J. W. Smith. Na ke Kahu hou ka pule hookuu i ke anaina.
Heluheluia ka moolelo o ka hana a hooponopono ia, a hoapono ia e ka aha. Hookuu ia ka aha me ka pule a Rev. J. H. Mahoe. WM. M. KEKOA.
Kekahi mahele o ke Akeakamai.
E kolu mahele nui o ka mekini (i hookaawale ia ma keia buke). 1.—Na mea paahana-He inoa nui na mea paahana ma ke kapa ana a ke kanaka, maluna o na mea paahana i pakui-ia-, pela ka mekini a me ka Enegini, aka, ua hookaawale ia lakou ma keia wehewehe ana—Nolaila, o ka pahi, pahiolo upa, koi-lipi, kui-kele, wili-puaa, o-o, kapala, kipikua, kolopa, oo-palau, bele a me na mea like, ua kapaia lakou na mea paahana.
2—Na mekini-Oka wa ti, kiai-hale (clock), poka-kaa, paumawai, kaa wili-kope, mea paipalapala, mekini-kumukumu, &c, ua komo lakou ma keia mahele elua.
3—Ona mekini e hana ana me ka ikaika-nui e like me ka Enegini-mahu, Enegini-kinai ahi, pauma-kaomi, pukuniahi nui &c. Kapaia lakou na Enegini-E manao oukou, ua hiki 2 kapuai na pukuniahi o Puowaina, he mau Enegini. Aole i pau.
HOALOHALOHA ALII
I ka Moi Kalakaua.
E ka Makua. O makou o na makaainana e noho ana ma na kaiaulu-pali o Kauahaao, ua halawai mai me makou na ukana kaumaha luuluu a eehia a ka lono, ua hiki ae la ma Kou Hale Alii, a ma ka wekiu hoi o ke Kalaunu o ke Aupuni Hawaii, na lima o ka Mea Mana Loa, a lawe aku la me ka oluolu i ke kilakila o ka oiwi nani o ka Pua Rose o Hawaii nei, a hookau iho la i ka haawe kaumaha a ke kanikau maluna Ou e ka Moi, a me na Kaikuahine Alii o Olua, a me ka Makuahine Alii, a me na makaainana hoi o Kou Aupuni mai o a o, no ka hala ana aku o Kou Pokii i aloha nui ia, Ka Mea Kiekie William Pitt Leleiohoku Kalahoolewa, ka mea hoi Au a me Kou Lahui i hilinai ai "E ola hou ana o Aawaii ma Ona la."
A me ke kaumaha me ka minamina nui, ke moe pu aku nei makou ma Kou mau kapuai, e aahu pu i ke kanikau a ke kaumaha i hoholaia iho maluna Ou na 'Lii, a me na makaainana o ke Aupuni mai o a o, no ka haalele ana mai o Kou Pokii, ka Hooilina hoi o ke Kalaunu o ke Aupuni Hawaii.
A ke nonoi ae nei makou i ka lokomaikai o ka Mea Mana Loa e hoomama mai i Kou kaumaha, a e hoomahuahua hoi i Kou mau la maluna o ka Noho Alii o Hawaii. Na Komite, W. Thomas Martin, Jos. H. S. Martin, E. Ululani Haiha, J. N. Kapahu, D. W. Kaaemoku.
Waiohinu, Kau, Hawaii, Apr. 25, 1877.
Mei 14, 1877 ma Kailua, Kaopa, ua make iho la o Kalua w He kaikamahine keia i aloha nui ia e na kini makamaka oia wahi a me na mea a pau i pili iaia ma kahi mau wahi e ae. Ua hanau oia i ka makahiki 1853, a he 24 ka nui o kona mau makahiki. Aloha no.
AINA HOOLIMALIMA.
AIA kekahi aina e waiho ia ma Kalihi, elua paha eka, he aina loi kalo, ua makemakeia e hoolimalima aku i ka mea e makemake ana. He aina waiwai nui keia no ka poe e makemake ana e mahi. E loa ana ka wai i na manawa a pau. E ninau i keia hale pai. 21 tf
OLELO HOOLAHA.
MA KEIA hope aku, aole loa wau e uku i kekahi Bila aie ma ko u inoa, ke ole e kakau inoa ia e a'u.
DANIELA NAKUAPUU.
Puepaku, Hilo Mei 14, 1877. 21 3t
Owau o Ruta Keelikolani, o Honolulu, Oahu, ke kukala aku nei au ma ke akea, i ko'u hoonoho a hookohu a hoolilo ana aku i ko'u kanaka i manao pono ia, oia o Simon Kaloa Kaai, o Kailua, Kona Akau, Hawaii, i Luna nana e hooponopono i ko'u mau Waiwai Paa, a me ko'u mau Waiwai Lewa, mai Hawaii a Kauai. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na Konohiki, na Hoaaina, ka poe mea hoolimalima mai i na aina a me na mea e ae no'u, e ike ae iaia, me ka hoolohe, a me ka malama ana i kana mau kauoha a pau. A ke kauoha pu ia aku nei ka poe a pau a'u i aie aku ai, e hooponopono aku me ia, a me ka poe a pau i aie mai ia'u e uku aku iaia.
R. Keelikolani.
Honolulu. 19 tf. 806 4ts 809
Auhea Oukou e na Kane a me na Wahine, eia he Halekuai Lole hou ma Kikiula nei, he kuai makepono loa na mea a pau, akahi no a loaa ka halekuai lole emi ma Hanalei nei, nolaila, ke hea ia'ku nei oukou a pau, e naue mai i ike pono i na lole hou o na ano a pau, e iini ai o ka puuwai, o ka hele makaukau mai no ka pono, i hoi wahi puolo.
Ua makemakeia na Hua Moa e lawe nui mai io'u nei. JAMES M. GIBSON Propr.
20 1m.
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, haole pake, a ano kanaka e ae, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia Kauloa, aole hoi e hookipa iaia. Ina o ka poe e hoaie iaia, aole au e hookaa i kona aie. A o ka poe e hookipa iaia, e hoopii no au ia lakou imua o ka Lunakanawai. E hoolohe i keia o pilikia auanei. Chas. Copp.
Makawao, Maui, Apr. 24, 1877. 19 3t
OLELO HOOLAHA.
E weheia ana ke Kula Hanai a Kula La o Haleakala, Maui Hikina, i ka pule mua o Iune, me ka makaukau pono no Kanaono haumana. O ka Olelo Beritania pololei ka mea e aoia. a e hoomaamaaia na haumana ma na mea e pili mahiai, kanu laau, kanu kope, ka hana ana me na mea hana a na kamana, a me na ano hana e ae. E aoia no na haumana me na hana hooikaika kino, ka Paikau Koa, ka Himeni, &c.
O ka uku he $40.00 no ka makahiki, e uku mau i kela a me keia hapaha, e hookaa mua mai me ka hala ole. No ka hoomaopopo pono ana, e nana i na palapala pai liilii, a i ole, e kakau i ke kumu ma ke Kula o Haleakala, Maui. F. L. CLARKE. Kumu.
19 3ms.
AILA.
Ua makemakeia na aila Bipi, Hipa, Kao a me na ano aila e ae. E haawiia na kumukuai kiekie no na aila ke lawe ia mai i ka Hale hana Sopa Hawaii ma Leleo. (20 3m) GREY & Co.
Leleo, Mei 16, 1877.
OLELO HOOLAHA.
KE papa ia'ku nei na mea a pau aole e hele wale maluna o na Aina nona na inoa o Malaekahana a me Kahuku; a o na holoholona, lio, bipi, a me ka puaa e hele wale ana maluna o keia mau aina, e hana ia no e like me ke Kanawai. UA PAPA LOA IA NA ILIO, aole e hookuu wale ia maluna o keia mau aina, a o ka poe e hele ae ana ma ke Alanui Aupuni me na ilio, ke hai ia'ku nei e hoopaa me ke kaula a hala na palena o keia mau aina.
J. A. HASSINGER.
Kahuku, Mei 1, 1877 r 18 5t.
HOOLAHA AKEA A KA HUI POOLA O HONOLULU.
Ke haawi ia'ku nei ka lohe i na mea a pau, ua makemake keia Hui e komo aku ma na HANA MAHIAI ma ka hoolimalima ia mai, a me kela a me keia ano hana e ae, mai kela kihi mai o Maunalua a hoea i ka huli ana o Moanalua. O ka poe a pau e makemake ana i na Lima Paahana o keia Hui, e hele oe ma ka Halekuai o Walakahauki, makai o ka Uwapo, Alanui Moiwahine, a e kuka pu me
HANALE WALAKAHAUKI.
Peresidena.
John Kalawaiakamalii, Hoa Lawelawe Hana o ka Hui.
20 2t.
E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!
E LULU LIMA ALOHA!!
ME KO OUKOU MAKAMAKA!!
L. ASEU.
UA HOI MAI NEI AU MAI KO'U KIEI ana aku nei i kuu Aina Kulaiwi. Ano, ke ku aku nei au me ka makaukau mau e lawelawe a e kuai makepono loa me oukou e na makamaka o ka Ua Kukalahale, i na Lole Nu Hou loa o kela a me keia ano, mai ko na Lede, Keonimana a me ko na Kamalei. I pau ai kuhihewa, e naue mai ma ko'u Halekuai, ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu. [8 6m.]
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
763 1y
WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
LOIO!
MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, e lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no.
Keena hana, ma ke kihi o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu. (786 1y) [51]
NO KE KUAI!
KE KUNA KEONIANA.
I makaukau me na mea a pau.
No ka hoomaopopo pono ana, e ninau ia CHAS. LONG.
(795) [8 3ms.] (Kale Lona.)
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!
Mei 21—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
Iune 1—Poalima, 5 p. m. . . . . . Nawiliwili
Ku ana ma Honolulu i ke kakahiaka la Sabati.
Iune 4—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Iune 11—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
Iune 18—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Kona
Iune 25—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kawaihae a hiki i ka hora 10, a mahope iho paha; Makena, e like me ka mea i hoolaha wahaia; Maalaea a hiki i ka hora 7 a. m. a mahope iho.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Kaunakakai pela maluna mai . . . . . $5.00
" Lahaina, " " . . . . . 6.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makena, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.50
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai, . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki, . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER (Waila,)
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. (801 3m) 14 3ms.
NU HOU MAIKAI!
UA LOAA MAI
ENELANI, FARANI A ME AMERIKA MAI!
He nui wale na mea nani e hoohihi ai ka manao.
E LAA NA
Noho Berekane, Noho Mareka, Noho Italia, a me na lako a pau e pili ana i na Noho Paniolo.
NA TINI AILA MAHU!
Na Aila Pena a me na Pena o na ano a pau.
Ma wahi waiho mea ai, e like me na Pa, Pola, Pakeke Poi, Pola Poi, a me na laau o na ano a pau.
Na mea Mahiai,
Na Oo, na Koi, na Kui o na ano a pau.
NA KAULA HE NUI WALE KE ANO.
NA HAO O KELA A ME KEIA ANO HE NUI WALE.
Kuaina, Kuaina Upena, Na Upena, a me na ano Kuaina he makena wale.
Na Makau Lawaia o kela a me keia ano.
NA PU KAUPOOHIWI NANI A MAIKAI, Ka Pauda, Lu, Kukaepele-pu.
NA AHI-KOE o na ano LEHULEHU
Na Lole o na ano a pau,
EMI KE KUIKE.
Ahina Belekane o na ano a pau, na Kalakoa Lilina, na lole e ae he nui, na Alapia, Pahoehoe, a me na mea Silika o na ano he nui, pau ole ke helu aku, na Palule, Kuka, Puliki, Lolewawae, na Kamaa kane, wahine a me keiki, Na Wai hoope kino e moani ai, na Waiala kela loa o ke ala huihui he nui wale ke ano. Na Bakeke laau a hao, Na Kapu o na ano he nui. Na Paakai hoohu maikai, a me na mea he nui e hiki ai ke kaana maikai ia. E kipa mai a luana ma kahi o Walakahauki ma ka Uapo.
J. T. WATERHOUSE.
Honolulu, Mar. 20, 1877. [12 3ms.]
WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)
AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike. [3—1y.]
S. B. DOLE.
LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania. 1 1y
E. STREHZ,
[AILUENE]
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. 1 1y
NA Buke
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
ME KE
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.
BIABALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao . . . . . $12 00
Biabala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula . . . . . 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula . . . . . 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele . . . . . 4 00
Baibala Hemolele ili eleele . . . . . 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi . . . . . 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula . . . . . 1 00
Kauoha Hou ili eleele . . . . . 75
Kauoha Hou Hapa Haole . . . . . 75
Moolelo Ekalesia . . . . . 50
Haiao ili lahilahi . . . . . 10
Hele Malihini ana . . . . . 25
No ko ke Akua ano . . . . . 20
Hoike Palapala Hemolele . . . . . 20
Moolelo o Heneri Opukahaia . . . . . 10
Hoike Akua . . . . . 25
Wehwehehala . . . . . 25
Ninau Hoike ili manoanoa . . . . . 55
Kumumua Kula Sabati . . . . . 25
Buke Lawe Lima . . . . . 15
He Buke no ka Pope . . . . . 15
Ui Kula Sabati Helu 3 . . . . . 25
Ui Kula Sabati Helu 4 . . . . . 10
Ui Kula Sabati Helu 5 . . . . . 20
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole . . . . . 10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano . . . . . 2 00
Buke Wehewehe ano Mataio . . . . . 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani . . . . 1 50
Ili eleele kaekae nani . . . . . 50
Ili eleele . . . . . 35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani . . . . . 1 70
Ili eleele kaekae wai gula . . . . . 65
Ili eleele . . . . . 50
NA HALELUA PAKEKE.
Ili Gula nani . . . . . 50
Ili eleele kaekae wai gula . . . . . 30
Ili eleele . . . . . 20
Ka Hae Hoonani (Buke Mele) . . . . . 25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani . . . . . 1 75
Himeni Hawaii . . . . . 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa . . . . . 50
Kumu Leo Mele . . . . . 10
Li ra Kamalii . . . . . 25
Li ra Hawaii 1848 . . . . . 25
Li ra Hawaii 1855 . . . . . 25
Hae Hoonani . . . . . 20
Leo Hoomana . . . . . 25
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta. J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio ko Hawaii Pae Aina.