Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 21, 24 May 1877 — Hoike a E. Bailey, ka Elele o ka papa hawaii, no ka paemoku o maikonisia. [ARTICLE]

Hoike a E. Bailey, ka Elele o ka papa hawaii, no ka paemoku o maikonisia.

I kei ahiahi o ko makon komo ana, faa- | lawai alolia makou am na kan»ka ni«i i w«hi. Maikiū keiano oim k»nika. Pi> loli laUou 110 ka oleio a ke Akaa, a nui [ ka hkon pnh». i Kakuhiaka liolo m.ikon maluna okn 1 \\'*aj>;i i Srttoau, oia kekiihi mokiipnni <> iia l.ikuna, a tn;imuli oia inokupuni, ukapaia O 11« liaolo ka laklina O S itomi. ( aka, i na kaui iaina aole inoa n»i no k« l.\k'.iii.% Ua koho lakou ina mokupnn |> ikalii ma ko lakou inoa ponoi. U,. OUIIO i* 60 moku liiiii ma ka laknna o S toan. ai>le nae Ik? noho na kan ika nia ; in'n i o kfkuhi cn<>ku. aka, o nlu Jike ani: ita laan maluna o inkou a ]);in. M iik il h m nnona ka inoku o S»toan, w«iw:ii kolaila kan;»k'» i na waa, a uio na liah' waa. oli irt'naba a nii* Loio kana ua I I»ino na kuiiiu oS (t >an. Nui ka o na kan ika i ka olena a tne ka aiU. O kt) aoo O na halawai malaila, un like ino ko Lukun u' lialaWai, ho 14 u« j uiea Imi hou ine ka ekalosia —S lioali;.ii »u ni mui-.. P«»u ka ha].iw»i, hoi nia,.Jj«ia .i ka nr>kn r a ia la.ne. kalawui hoii in ikon m t Ta ua h iokonuiia na ho .- hnnau hōu he 3S iloko oka ekalesi j, 16 ninnuH. i PaU na halawi i ma keia noao o ka 1« kun», a makaukau unkou e li.>!o mm ke kahi a >«o uuiluua o llomi Ao, kue m o ka makani, aolo i liiki, iu»i htK.i ke hoo j>ii i k* moku i kai in »k.uvi. ko oie ka nui loa o tii pukoi e iiio * ana 1111 kol» walii kt)ia waln o ka l-ikuna. ni .i ili k > moku ni »luna o kek.ihi puko t i k « h- i aua inai. Nolaila, kali inakou i liook .h. la, a ika hia ok t ia, oia ka 11 l!t» o ()k.. iio'o uitkou i ka ao.io koinoli nit o ka

l.iknnii—lio 18 palm milo ** 1..i1n ok . iiolo Hiia, .1 Ii li.u"» k« maniwi. Kuo hou ia k * lieioiuii-i m » Moi, o; i koknlii uiokupniii m.i k-« komoli.m i o S ,t > iii, e pili ;>ii t i k i |uik'i o lioi.» ;ti iimwhlio o k'i Ukmi-i iiih i«. ao;to. Lliki <! aku I » k>t w*h ol> vnl i, oui k » w,t t i li i>»\vi i i nuu o n t k ti.uk.» - io w 4.i nni, s» in ok «i, ool'» kt li >!o tn i in ii Ii ikuti <r ui ii, InKi koke in «i 11 kon.» \t «.« mI > hookuhi iio, « liiki emkou i k*» koluo k« I«, ītk.»T 1010 koiu waiiko koll >1 1, lie iue>t hiki 010 it i* unkou. n > mo.t, ho |< >(uui ko kow.i ni ivv.to;u o S >;o .11 * uio 'I'-*, I»«Im w.»\v»*» ky kau«uu i ke kni ■«»»- ke »11* lUtUiIM. makou uao n.i kanaka o Mt>rtltK'k i ke ahialūp m;Uoko o kok&iii kala w iH. l\t kaliu I* krt laau »o k;i h&lu puU» liou. i 1 ka la -7 «i OkaMlw. Sio!o iu.<tjkvHl iualuim t> ka w.ut|K* i Kul ho lakiuia i kaaa.tio «ku ni.i k;i akau o ka lakiuia o S*to ,u, » lmut milo }kūia ko nt«kv>« Uoio «aa t» iuki ilaiU. M*i ij»v« ia niak.iu o ko »u a lilo Um makai |ua> i).*ft» ilu> o ka |mk« lUia iun\«nlhv. nv) k* luakiuii oU>. AU ua iH«t>ikatkit »aa, a liuiiu iuki ui&kou 4e o Liul. iUtU inhkia hou. Nt> k« hakaha o k« hiki a»* mai «a kai makip : aolo «» ktMM\> ai o ka iakuna. iVl»« h niakou * Ho4r> 4«uu kokalii iaiuaj*ma HM»«)hK a kuhiisttlM uiai Mia kalu o rh4« 4U ka iwt«u. aUīU kottM> ttMtk<w. m Kai* kahi t> ka m«I«, ua |m(i ma)|\«M ika |MH)>a kt«-«. K a. W* («|M« w*k in»ltal»i o ktM«i«> aku ai, « t ko mak«Ht ltt«ao a«a *► kau-o i ka 4m> «*>!*• <• īilki : In» uui a kaMNuiWa^ Nt4aila hol* mmu na kanaka t> l-Uai, jf laian i k» a av a U«t> Ikm tM»t t» k«t Ukana. kalu o kr kai e

M, a Ak*hißqsl»?^ifo^ lrajf BhkKi W- Mfir lawai nm makoe ae n* hmsQk a'pomoe makou eaaleila? makik».* Ua paa ka Kal» iaad&d **> ?? kumn ; a e kaoaakukM aaae i hale pulo. Hala«miEtāla>a iloko o Jh» haie -waa; &k% ua hooma*«naftial a feaUi ia i ka moeaa maemae, a he oleoiaka halawai ana. HoOkumnia h dbīM», he 33 ka nui ona hoahanan. Maikai na kanaka. Hoonohoia o Mos» nd Bonape i kumn maanei. N«i olioii o na kanaka i ka noho jm »n& o l|osd me 4nkou. Nui ka makwaaka o aftfcstt&a ma n» wahi eiok»« ati»aeUba. HslaTrsi fcott makoa i ke loakahiaka nni ; paina, a wikiwiki i ka hoi, ēipihm ke kai. Aka, Ika liiki ana ina kahi e puka ai iwaho, oa emi loa k&! koiai. Aka, ma ka hooikaika nui aaa, hookomo makou i ka waapa iioko o kalahi auwaha kai e holo āna iwaho, a puka I maikai aku la makou mawaho, & hoi loa a hiki i ka moku. Ia«la ae, he la Sabati ia, Okat. 29, holo hou makoa maluna o ka w&apa i Kutu. Ho mokupnni ia ma ke komoliana hema o ka lakuna o Sa|oau. Halawai nui makou ia la mal&ila.' He hale pule hou ko iakon, a ho noi loa na kanaka malaiia, he 550 paha ka nui o na kauaka ma ia* mokupuni liiiii. Hookumuia'ka he 50 ka nui o na hoahanau. Ano maikai na-kanaka, a u i oi ka maikai o ko lakon hale pule hou. He hale kekahi i hanaia no na kumu ; aka, aole nae he kumu e noho pu ana me lakou. Ke kihapai keia a Oha<iia, a hele mai oia i kekahi manaua, komo kola k >i nui iloko o ka loi, a patt loa ke kalo. , Hoi makou i ka moku i ke ahiahi. Kakahiaka halawai hou me na kanuka o Mortlock, he hal iwai hope loa ia ma Mortlock. Hookumuia ka ekalesia ,he 16 na hoahauau. Hoonohoia kek hi Mose e kokua ia Obadia ; no ka mea, ekolu ekalesia ana e malama ai, ko Xa, ko Kutu ame Mor.* Ua pau ike kalai ia na laau no ka liale pule hou, 50x32 paha ka nui o kahale. He alii kekahi uo Huk— oia kekahi o ua Hokolu, ma ka halawai ma Mor ; oia a me konamakuakane elemakule loa, a he makupo. Kumuilio o Mr. Sturges ine laua no ka holo o kekahi kumu ma Buk. Aole a lakou kumu, e noho ana lakou me ka uaaupo. Aole nae he kumui makaukau f hele malaiia i keia manawa. sJui ke kihapai, uuku na lawehana. | Nui ka .makani ame ka na ike kali I ana o r Hoku Ao ma Mor. Elua lielei uma i kuuia i kekahi manawa. I ka lu le ana mai Ponape mai, lawaia keka- [ hi mau waa o Ponape no na knmu. Kokua mai na hoahanau o Ponajxi i waa a i ai na na kumn a lakou i hoouna aku nia Moi ikn'k. Haawiia kekahi na Mose m.-uinei, e lawe i kona wahi ukai na i Etal, aka, aole maikai na n'&i o ; na|>e i ka holo aua ma nā kai 'waho, e 1 ah<> n* waa o kamaaina. i Ikala 'U o Ok. holo loa m&kou ika anao hikina o ka l&kuna, a puka t\ku, a hoi loa mak«.»u i Pona{H»,

iliki iiou inakou ma Ponaj>o i ka I»C> 0 Nov. ji koiuo hou i ko avra o Kouran ii);i ka ntxu> ukau. lioi o Mr. Sturg«s :n;i kou;t wahi m»i Oua,; oo tnai o Mr. a mo Mrs. AVim, lue Mrs. īx>pui a uie «a koiki a lakou. 0 Mr. Ix>gau kek&hi i liolo me makou a hiki īua Mokil, hoi m i v>ia. Hoio o Mr. Lopui e halawai mo ko Mokil a uie ko Piueliep; a hoi h>« t> Mr. i Amerika, no koua na«~aliw.ili. . Kuai uui ka Hoku Ao i kapa- ' lau ma Pt>na|>e, a he wahie kek&hi. > 1 k;t la G o Nov. hiki ui&kou ma Mokil. Ho mokupuui uuku keia, llH) wai lo no kauaka, aka, h« (km kauak» m«i- -| kai a oiuolu, a ua uaauao a karisliauo | iakou. Maikai ko Ukou kauhala a uh* ! ka halepuie i»v>u. l'iu tuajikai k« kalo a ! ine ka uiaia» a iut* he iw« U, m |mm U va uaau|K» ma keia wahi. O ka v*K»h> o MokU a m «m , lih* bh» ko I\hm|w, m4«tiU, kawailio o Mr. Stnr£es uh> Ukv>«u *ue ka hmM» , oie ia o kaua aka, «aniimii m nvi ka n«i v> ka («ohMi maluM» o bt mo» I ku. O ka nui o m tK>ahanau ob «b> ! Wia, b S mhmi ko«to hv>u. « S ww 1 okiia. He kuoiu uo Uhm ilkk Nm> i »««» k« I» a bubo inniHii jCkahaU. | 1 ka U a «uakou i hiki «mu ai k&ki • «aai nv> Ihm kvkahi MK>k«i o a ik> kvuta k»k» btiv i lemi • » ilt UoieaM a m* Lmm Mki, « Imi «k« ! i l\«Mq«ts. * kolo«M*ko« t Pi««li|> A*> k> Muikooi i luki *»w, no b |Mtkli «m ««au Uik»«M*a»»fc* m\ a ib 4» « feok*> •akalea«i)»aW I nwi. a t ka U o N«\. luii «ibt t b ; ahiahi a kaW«a k* MKik« «M««lt«« lik* ! w*» »a w* Mv»ktU t»o ka «m>«, «mk!» w«ki «r ku aa IV wt*ko« i«ka «m> Mr. Wi. i «l a »r )liv !«*?**> * «** «Mt k» !«•!•

ik&6 o ko Uk©« po3a^B»«i Wo» { hsa& f'|& %nnfft Mr. hoākmami U Mema, fee lk ; hm HaluU& l» 1 ; ;a>. q-JKlßa;' : Ifepetiaxft^Mki& .»i k « njdbs ; apan iaa hoohahL I*■;' |- ō ! PMp* loa na hale, lelmleha j i»& ' Wii«« ka, haleknla ame ka hafeo | Maaaae, hap&ii& B& h«k> okauililnn i 0 a«poa. a4a6paha keka&wale ihma o fca hoona. :/;■;! AiwUii, i ka hora 4, hfih> hoao Hoku Ao, tz& jpaa B&Jba&& aaa&oa,—o k» hoi wa!@ &o koa. Holo aulum .&»&.' waho o Kosaie, ee mai <>Mr.& a eMra. Bnow, me n& nkaa* & Ina ik& [& o Ko7. arbolo hoa i Ebo& Hoi o Mr. me Mrs. Wmi a aaa ke keiki iuka, i ka la 30, &l&ii& holo m&i 1 Jaluij e kii i& Mrs. Kahelemauna & me na keiki am. h,olo w»V«b i Marakei; aka, aole hiki k« pae iuka no ka nui o ka nalu, ua pau k& w» malie o k& makahiki. Holo mai o Mr. Kanoho maluna o ka wa& i ka mokn —ltalij»li ma ik& holo ana mai. li&wei& leta, &c. a lawe oia i kekahi lako m&i k&moku —ua h&ua p&a ia iloko ok& pahu barela a kooia i ke k&ola, hoi oia iuka » holo hou makou i Apai«na. Noho makou m <lail& 7 1& e hoomak&uk&u no ka hoi ana i Honolulu. £e mai o Mr. Tajlor & me V«na keiki, alaila holo makoa i Sutaritairi. I& mukou e kali āna ma Ap*i»M maV« te keiki uuku a Mrs. Kahelemauna, & k&nuia malaila. Iko makou lioio an» mawaho o Apaiana, hiki nni.i o Haim maluna o ka waa mai T&r&w& mai, & haawi mai i kana inau leta, &c. Hiki hou makou ma But&ritari i ka la 1S o Dek. hoopiha i& na pahuwai&e. a i ka 3u 2lholo loa makou i Honolulu a hiki i kala Sabati, laa 14, 1877, & o na la o ka holo an& m&i Honolulu & hiki hou il&ila, he 194. (Ka phh oho.)