Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 22, 31 May 1877 — Page 3

Page PDF (1.27 MB)

NA ANOAI.

          O ka moolelo o ka hoike kula o Lahainaluna ua hookauluaia.

          Eia me makou kekahi mau palapala i manaoia no ka kakou pepa, ua hookaulua iki ia nae.

          I ka la apopo, e holo ana ke Kilauea no Kauai. A ka Poakahi, no ke kaapuni ana ia Hawaii.

          HOIKE KULA.—E hoike ia ana ke Kula Haole o Kaneohe, Koolaupoko, i keia Poalima ae, maloko o ko laila luakini.

          Ua lohe mai makou, ua haule nui aku ka ua ma na wahi a pau o na paemoku nei i keia mau la aku nei. Waiwai!

          A keia Poakahi ae, mawaena o ka hora 7 a me 9 o ke ahiahi, e koho ai na keiki kinaiahi i ko lakou mau Luna Nui

          Ua haawi kokua aku ke kapena o ka moku okohola Pacific he mau pahu berena a me na mea e ae i ka poe poino o Hilo. He hana aloha keia.

          O John Kapaoa, ka mea nana i pepehi mai nei o Akaka pake i Kula, Maui, ua waihoia imua o ke Kau Ahaookolokolo Kiekie o Iune ae nei, ma Wailuku.

          Ua lohe wale mai makou, he mau kauna wale ka o na manu hulu ole e hoopii ana i ka waiwai o ke 'Lii Kanaina i make, ma ke ano ua aie ia lakou.

          Ma Heeia, ua pepehiia kekahi mau Pake e kekahi poe kanaka, a ua eha loa kekahi o laua, aneane ku i ka mainoino. Aohe i lohe maopopo ia mai ke kumu.

          Ua komo aihue hou ia ka hale humu ili noho lio o P. Dalton i ka po Poalima iho nei, Mei 25, a he mau wahi apana dala uuku kai laweia. He $25 ka makana ke loaa ke kolohe—piko pau i ka iole.

          I ke ahiahi o ke Sabati, ua loaa'ku la ke Putigi kumeka nona ka hale humu kamaa ma Ewa aku o ka halekuai o Pico, ma Alanui Hotele, e waiho ana iluna o kona moe ua make. He mai akepau kona mai i ikeia.

          I ke kakahiaka o ka Poakahi nei, ua loaa'ku la kekahi kanaka makapo ua make, e lana ana iluna o ka wai, ma ka muliwai o Makaho, ma Honolulu nei. Ua manao wale ia, ua huhewa kona mau kapuai a haule aku la iloko o ka wai a piholo iho la. Aloha ino.

          Ua loaa mai ia makou ka lono no ka uluaoa ana o na paahao o Lahaina, a hauhoaia ke kiai oia hale, no kekahi kumu a lakou i hoopii ai i ke Kiaaina. Ua maluhia koke no nae. Aole no i loaa mai na lono pololei loa, a keia pule aku paha.

          Ua hiki mai io makou nei ka lohe, i ka lawe ia ana aku o William Charles Keeaumoku e ka make, ma ka panalaau o na lepera ma Molokai; a maluna o kona hoapili he wahine a me ka laua kama ko makou u walohia.

          Mamuli o kekahi ulia i ike mua ole ia, ua nalowale ke kope o ka moolelo o ka halawai o ka Ekalesia o Puna, Hawaii; a ke noi ia'ku nei ka oluolu o ia mau makamaka e lokomaikai mai i kope hou. A o ka poe e loaa ana keia mea ma keia kaona, e oluolu e hoihoi mai ia makou.

          O ka hora 12 o ke awakea ma Hawai nei, o ka manawa hea la ia mawaena o na tiga o Tureke, a heaha na hana a ka Bea Rusia? O ka ninau keia a G. Koalii Esq. inehinei, mawaho iho o ko makou keena. Pane aku la o Ukali; "O ka manawa ia e auhee ai kahi aoao a e ike ia'i ke Koa'lii maluna o ke kahua kaua."

          MAKE EMOOLE.—Ma Kikihale, Honolulu nei, i ke Sabati iho nei, la 26 o Mei, ua make emoole a kauoha ole iho la o Mahiai w. Pela no ka Baibala i puana mai ai: "Ua hele kohana mai au mai ka opu mai o ko'u makuahine, a pela no au e hoi hou aku ai ilaila." Aloha wale ia.  G. K.

          I ka po Poakahi nei, ua lohe ia'ku la kekahi leo "holina" ma Alanui Ema, a i ka holo ia ana'ku, loaa aku la he Pake, ua kui malu ia e kekahi kanaka opu ino, a holo aku la. Minamina makou no keia hana ino a ka Hawaii, a ke manaolana nei e hoopau oia i kana hana lapuwale.

          E ka makamaka P. K. o Halehaku, Maui, akahi no a loaa mai kau me ke kanikau, ihea la kahi i lalama ae nei. O ko makou rula, "e uku mua ia ka auhau," a ina oe e oluolu ana e hoouna mai ma ka leta, a i ole ma ka lima o ke kapena o ka moku o ko oukou awa, e hala ole ana ka puka koke aku. Aloha oe.

          O ka Poaha i hala, Mei 24, oia ka piha ana o ke 58 o na makahiki o ke Alii ka Moiwahine Victoria, ma o ka lokomaikai o ke Akua, o ke Aupuni Huilokahi o Beritania Nui a me Irelani, Moiwahine, ke Kokuapaa o ka Manaoio, Emepera o Inia. A ua malama hauoli ae kona mau makaainana e noho ana ma Hawai nei.

          I ke awakea Poakahi nei, ua ku mai ka manuwa Adimarala Rusia, ke Coveta Bayan, he 12 la mai Kapalakiko mai. Inehinei, ua ku hou mai elua, a i keia mau la aku e ku hou mai ana he mau moku hou. O ke aumoku keia o ka Pakipika, e kali ana o ke kauohaia mai e hoi. Aole e like me ka kahi poe e hauwalaau nei, i holo mai nei ka no ka makau i ke kaua mawaena o Tureke a me Rusia. O Honolulu la hoi keia, nunu aku nunu mai.

          Aperila 19, 1877, ma Niupaipai, Honolulu, ua hanau mai o Davida k. na Daniela Kalua me Kahoohuli w.

          Ua kamailio ia mai makou no ka hana kapulu o ka poe kuai limu o ka makete. E loaa mau ana ka na opala a me na mea kupono ole e ae iloko o ka limu. Eia kekahi, ua ikeia lakou e ohi limu ana ma kahi kupono ole, a lawe ae la ma ka makete e kuai ai. He oiaio, he kanawai no kekahi e pili ana i ke kuai ana i na mea ino wale.

          O ke alanui Ema kekahi o na alanui oi o ka nani o keia kulanakauhale. Ke kiei mai ka nani o ka ipo mahina ma luna o ke Kapitala nei, pa mai la ke ahe kehau maluna mai o Nuuanu, a kani na leo hone mele—A! he lailanohenohea ka puana ana! Aka, he minamina nae ko makou i ka hai ae, he keu o ke alanui ilio nui wale; a ke hoomaka lakou e houluulu no ka hui ana o ka ahaolelo "aoa." he kau aku a ka paia kuli. Aole no nae o makou nauki nui wale ia lakou, no ka mea, he poe uhane ole, a aohe i ike i ka pono a me ka hewa. Eia iho no ka pakele loa'ku; ina e hoomaka laua e himeni, aole o kana mai o ka nawe olu o ka leo, e lohe ia ana iluna o Puowaina, a o na huaolelo, ua like ke onaona me ka rose, o ka pelapela wale ana nae hoi ka hewa ke pua ae. E hakaka mau ana keia kanaka me keia wahine i na manawa a pau, a he ku maoli no i ka hoohilahila i ka maluhia a me ka inoa maikai o ia alanui. O ka leo maikai i awiliia me ke gita ua hoohilahila ia e keia mau pila hauwawa, a o na leo o tausani ilio ua haule i hope ma ke ano "aoa." E pono e ao ia laua, alaila hiki ke oleloia, o ka helu 1 ke alanui Ema; a aohe e hoopuiwa mau ia ko laila poe me na leo kalakala, a me na huaolelo hooweliweli.

          KIURE KORONERO.—I ka Poaha i hala, ua noho ka aha koronero e nana i na kumu o ka make ana o G. W. Weatherbie, ka haole a makou i hai aku ai i kela pule i ka loaa ana e lana ana makai o ke awa nei i na kanaka lawaia, a ua hooholo lakou, mamuli o na mea i hoikeia, ua make oia mamuli o kekahi poka pu panapana i ki ia e kona lima ponoi, maluna o ka moku Pele, mawaena o ka hora 1 a me ka hora 4 o ke kakahiaka o ka Poaha, la 24 o Mei. Ma na mea i hoikeia, ua ikeia oia mamua iki iho o ka hora 1 makai o Ainahou, a e hele pololei ana i kahi o Pele e ku ana ; a ua loheia ke kani a ka pu ma ia hope iho, me ka manao ole ia he ulia ka hopena. I ke kakahiaka ae, ua loaa'ku la kona kookoo iluna o Pele, a ua luu ia a loaa ka pu panapana he mau kapuai mai ka aoao ma Waikiki ke kaawale mai a Pele aku. Ua loaa'ku ua ki ia hookahi poka, a e koe ana no ke koena. Ma ka manawa akau o ke poo ua ikeia ha puka poka, a puka hou mahope o ke poo. O kona mai he ha-no, a he eono makahiki ae nei aole loa oia i moe iki maluna o kahi moe, aia wale no iluna e noho ai. Ua olelo mau oia i kona apono ana i ke kanaka ke lawe i kona ola mamuli o ka nui o ka ehaeha ma keia ola ana. Mamuli o keia mau kumu a pau, ua hooholoia, ua make oia mamuli o kona lawe ana i kona ola. No na makahiki he 16, ua noho maluhia oia me ka mahaloia ma Honolulu nei; a he hana kini piula kana oihana. He kaikaina kona e noho mai la i ke one hanau, i Joliette, mokupuni o Ilinoe, Amerika.

          PALAHEMO kue ia PALAKAI.—I keia mau la iho nei, ua hele aku la kekahi makamaka o makou e hoao i ke kakele ana i kona lio ma Kapiolani Paka, no ka mea, ma kona manao iho a me na kaena ana, o kona lio kekahi oi ma ka lele pa. I kona hiki ana ilaila, uku aku la ia i kekahi mau kanaka elua he $1.00 no ka paa ana i ka pa. Noho paa iho la ia maluna o kona noho, hoomalo iho la i kona mau wawae, kulana pono mai la kona a-i ihope, ea malie ae la ka auwae, a me na maka ano koa kaua lio imua o kona enemi, pahu ae la i na kui kepa, a pae aku la ua lio nei. I ka nana aku ua ku io no i ka mahalo, e pohapoha ana na kapuai, a e ku pololei ana ka huelo ihope, a e moe ana ua koa nei imua. Hiki aku la i kahi o ka papa e ku ana, a—lele-a-k-u-l-a! Ae! lele no! lele hou no! lele pau ana no! Haule aku la ma kela aoao, a i ko makou kiei ana aku, aole no i pau ka holo ana. E pahee ana ka lio maluna o kona mau kuli ma kahi aoao, a o ke koa kavalia hoi, e pakika palahemo ana maluna o kona mau kuli a me na lima ma kahi aoao. I ka hoi ana mai, ua ano e ke kulana. O ka lio, ua pau na kuli me ka lae i ka maihi ia, a o kona hoa hoopaheehee hoi, ua nahae pu kahi lole wawae, a pouli na maka i ka lepo eleele. Ke olelo nei oia o kona haule mua ana ka ia i ka lio; aka aole makou i olelo ae nei ua haule oia, aka, ua pahee, i hoomaopopo loa ia ke hookui aku i ka huaolelo pakika, a i ano moakaka loa aku ke kamau iho ka huaolelo palahemo, a i hooia pono ia ke puana ae i ka haina, palakai. Hu ka aka!

          OLELO HOOHOLO, HOOHOLOIA.—O makou o na Komite kokua no ka poe i loohia i ke kai mimiki ma Hilo nei, a ma ka inoa o na makaainana, ke haawi aku nei makou i ko makou mahalo piha a me ko makou aloha nui i ka Hui Poola o Honolulu, a me ko na wahi e ae i kokua mai no ko makou ulia a ke kai mimiki.
S. Kipi, A. O. Polepe, C. Pouzot, T. Coan, G. W. Akao, L. Severance.

          "E ka Ua! Kilihune e—Hoeloelo a mohala nani; O ka hookipa waianuhea—Ka makou e mau aku nei. Na na omaka wai o ka lewa i haule kilikilihune iho i ke kakahiaka o nehinei keia mau wahi kanaenae a ko makou Ulele, no ka nokea ka o kona mau papalina i ka pehi'a e ka hui anu maeele o na pakaua a ka Waikoloa e kuehu ana ia Wehekaiao.

          "Na ke alii Likelike e hookuu ana ka mokuahi hou iloko o ka opu o ka moana; nana e hehi mua kona oneki; a nana e uu i ka hae me ka inoa; a na ua halelana hou la o Hawaii e hoihoi mai i ke alii i au aku la i ke kai loa a hanu hou i ke ea o ka home kulaiwi." Pela ka Ukali kilokilo ana; a ina io pela, ke haawi e ae nei makou i ko makou mau leo huro ekolu: "Huro! Huro!! Huro!!!"

          Ma ka hoolaha a ka Papa Hoonaauao, ua haiia e hoike ana na Kula Aupuni Olelo Haole o Honolulu nei i ka mahina ae nei o Iune. O ke kula o Kahehuna, i ka Poakolu la 13. O ke kula o Pohukaina, i ka Poaha la 14. O ke kula o Koleaka, i ka Poalima la 15. E hoomaka ana i ka hora 9 o kela a me keia la, a o ka manawa o ka hoomaha, e mau aku a hiki i ka Poakolu, Augate 1, 1877.

          I ka Poalima o kela pule aku nei i hala, ma Kepohoni, Honolulu nei, ua ona ino loa o Pohano k., a ua oki iho no i kona lima me ka pahi umiumi, a hele a wai mai la ke koko. Ua hoopii ka mea nona kahi, no ka makau i ka hana weliweli, a na puehu i ka Halewai, a ua hookolokoloia, a hoopaiia elima dala.

          I ka hoomakaukau ana o ka moku Coringa e holo i keia mau la aku nei, ua nalowale iho la ekolu mau luina, ua pee. Ua noke wale na makai me na keiki o ka uwapo i ka huli a puni ke kaona, aole nae he loaa iki. I ka holo ana o ua moku nei a hala iwaho, oili mai ana lakou mailoko mai o na pahu liilii e muu ana ma ka uwapo koke iho no; malaila no ko lakou wahi i kiai ai i ka noke ia i ka huli, a me ka holo ana o ka moku. Eia koke no ka hoi la, aohe hoi e hihi ua hala e ka moku.

          KE KIU KUAHIWI UA HALA!—Ke hoomanao nei no paha ko makou poe heluhelu i kela wahi haole e hele ana ma na alanui o ke kaona nei i kahi manawa, e luhe ana kona lauoho ma o a maanei o kona mau poohiwi, a e kani mau ana kona leo mele a i ole e hokiokio mau ana. E paa ana i kahi wa me na omole waimeli, a me na laau kookoo no ke kuai ana, a he mau kauna o kona mau hoahele ilio e ukali ana mahope aku ona. O Okamu kona inoa i kamaainaia Hawaii nei, aka o kona inoa oiaio o Dwight Holcomb. Ua minamina makou i ka hai ae i ka lono no kona make ana i ka Poakahi o kela pule aku nei, ma Kalaepohaku, kahi hoi ana i noho ai no kekahi mau la no ke omaimai. He 50 paha ka nui o kona mau makahiki, a ua hiki mua mai i Hawaii nei i ka makahiki 1857. Ke hoomanao nei no makou i kana moolelo e pili ana i ka lua gula o Koolau, a me Alakiela Nero.

Huakai ike makaainana a ka Hooilina Moi ke Alii Ka Mea Kiekie Liliuokalani, i ka poe o Hilo i hoopilikia ia e ke Kai Hoee.

          Haalele i ka uwapo Ainahou i ka hora 6 P. M. me ke kukai pu ana mai a ka Batari Puowaina.
          Ku i Lahaina i kakahiaka nui ho ra 6. Lele ke Kiaaina Jno. O. Dominis iuka no hookahi hora, a panee ke Kilauea no ke awa o Maalaea, ua kau mai ke Kiaaina W. L. Moehonua, me ka manao no Wailuku ka huakai, aka, ua kono aku ka Hooilina Alii e holo pu me ia no Hilo, nolaila, ua holo iho la. Haalele ia Maalaea, a haalele ia Makena, a alo mai la no Kawaihae ka ihu, a ku i ka hora 9.30 P. M. Lele ke Alii Kuihelani, kalewa iki a panee hou no Makukona, haalele ia laila, i ka hora 10.30 P. M. a no Hilo ka ihu me ke kope hala ole ana a ka huila, maamaama ae mawaho i ka Pali hula ana, ike i ka wailele o Hiilawe i ka lele mai i ka pali, a ku no i Hilo 11.45 A. M.
          Hiki mai ke Kiaaina S. Kipi Mr. R. A. Lyman Thos. Spencer Esq. me na wehiwehi o ka aina, ka lehua me ka malie o Panaewa, ua oluolu i ke alii ke kikepa ana ae ma ka ai o kela me keia o na hoa hele.
          Ke Alii, ke Kiaaina Jno. O. Dominis W. L. Moehonua, Miss Sophia Shelbon, na Ukali o ka Hooilina Moi, a o Miss Jessie Lane, a me maua malaila kekahi he mau Kawaihau oiaio, Jas. Kaiwi, me Cain Kealohapauole luli no ka holo iuka, kau maluna o ka waapa o Thos. Spencer Esq. pae iuka hiki mai na makaainana aloha, lulu lima i ke Alii, a naue loa no ka hale noho o ke keiki lalawai Poonahoahoa. Ma keia huakai a ke Alii, he oluolu maikai ke ola, pela pu me ke Kiaaina Jno. O. Dominis.
          Ma ke ahiahi, ua hiki mai na haole kamaaina o ka aina e ike i ke Alii, ma ia wa pu, ua hiki mai na haole kamaaina e hui a e kokua pu me ke Kiaaina Jno. O. Dominis ma ke ano Komite no ka pilikia o ka poe i hoopoino ia e ke Kai Hoee.
          Mahope iho o keia, ua oluolu i ka Hooilina Moi ka hoolohe ana i ka hoonanea a na keiki o ka aina Ua Kanilehua i ka lakou mau mele ma ka himeni ana mai, ua hoohala ia e lakou ka hapalua o ka po me ka nanea maikai ana, ua kukai pu ia no hoi ka lakou mau hoonanea ana i ke kani a ke Guitar a ke Alii a me na Kawaihau, a me ka nanahe maikai, a ua hookuu aku la ke Alii i na keiki e hoi, me ka haawi pu ana aku i ke aloha Alii ia lakou, me kona mahalo nui ia lakou, a hoi aku la.
          Ma keia wahi o ka makapeni i hoomanao ae ai i ka uina, paapaina, a nakolo halulu o ka leo o na keiki o "Kawaihau Glee Club ;" me he mea la, ina o lakou kekahi me keia poe puni mele, ina ua ike ia na keiki omo mele o ua Kawaihau nei, ina aole he pua mauu e ike ia ia po mahina lailai ; a hoomanao ae la au i keia mau lalani mele:
          E hooko ka pono i ka manao
          Oiai na pua i ka iuiu
          Ua hele a nohea ua lia loko
          Huli mai kaua he anu la.
          Ua hooluolu ke Alii no ka po, a ma ke ao ana ae, he maikai ke ola kino o ke Alii a pela pu me ke Alii Kiaaina a me ka Ukali o ke Alii.
          Poaha Mei 25, hora 10 A. M. ua wehe ka Hooilina Moi he haiolelo ike makaainana iloko o ka Hale Hookolokolo no ka imi ana i na poe i pilikia i ke Kai Hoee, a me ka haiolelo alii ana imua o lakou. Mamua ae o ka hora 10 A. M., ua piha a ua akoakoa ae ko Hilo poe makaainana, a ua akoakoa pu ae no hoi kolaila poe hanohano o ka Aina.
          Haalele ke Alii i ka hale noho o T. Spencer i ukali ia e na Kiaaina Jno. O. Dominis, W. L. Moehonua, S. Kipi, a me Miss Sheldon a me kekahi poe e iho he lehulehu o lakou. Hoomaka ka hana me ka pule a Rev. Pahio, hoomaikai ke Kiaaina o Hawaii i na makaainana. Ma ka aoao akau o ka Hooilina Moi, ke Kiaaina Jno. O. Dominis a me S. Kipi, a ma ka aoao hema, ke Kiaaina W. L. Moehonua, ka Ukali o ke Alii, Miss S. Sheldon. Ma keia wa, ua heluhelu mai ke alii i keia Haiolelo penei.
          E na makaainana. Aloha oukou. Ua hele mai nei au i waena o oukou ka poe i pilikia e ike ia oukou, a e hai aku i ke aloha i ka Moi a me ka Moi Wahine ia oukou ka poe i hoopilkia ia e ke kai hoee. Lawe pu mai nei au he wahi kokua nake Aupuni, a ua hoouna pu ia mai nei no hoi he kokua na kekahi poe Makaainana o Honolulu a me ke kokua pu mai ka Ahahui Poola o Honolulu. O kekahi hana keia a ke Aupuni, a oia ka'u i hele mai nei ma ka inoa o ka Moi a me ke Aupuni e hooko i keia hana. Aloha oukou.
          Paipai pokole mai ke Kiaaina o na Hono a Piilani a hookuuia ke Anaina. Ua hele a piha kui ka lumi nui jure a me ka lanai, a me lalo o ka hale. Ma ka hora A. M. Ua holo ke Alii e ike i na koena a ke "Kai Hoee" i ukali ia e na His Ex. Jno. O. Dominis, W. L. Moehonua a me S. Kipi a me Thos Spencer ke kamaaina a me ko makou wahi waa lana pu hoi kekahi a holo aku la no Wailoa Waiakea. Ua makaikai ke alii ina hune a me ka poe i pakele mahunehune; ua ike pu hoi ina hale i lawe hele ia e ke Kai a me na Kahua hale e waiho oneanea ana; ua holo hoi e nana i na Loko ia i wahi pu ia e ke Kai oia hoi ka Loko ia o Waiakea a me kekahi Loko ia e iho; ma ka ike aku i keia wa he moana okoa ia e waiho ala, mai laila mai ua huli hoi i kai a alo loa ia no Mokuola. Lele ke Alii i uka a me na Kiaaina a me makou no hoi a pau loa. Ua au aku la ko makou ihu Kaeaea i ka luu Ula, oi noke mai a aole he wahi ia; hoi neo mai ana Ua paina ke alii ma ke ano "lunch." Ua ai i ka niu o ua wahi ailana niu nei Ua uleu pu aku la no hoi kekahi mau ihu kaeaea Boat Crew o ke Kiaaina e luu i kahi i pana ia ai o Mokuola a ua ike ia ke aho loa.
          Mahope iho o ka Launa iki ana, ua huli hoi maila no Punahoa me ka maikai o keia holo makaikai ana o ka huakai a ke alii.
          Eia na inoa o ka poe i make loa. Keawepuepue.  K. Makiaama.  Keiki a me Kaapa (w) Poka liilii (k) a me Kaipo (w) no Waiolama laua.
          Eia ke ola i mahunehune Kalawaia ua hai ka Uha.
          Eia na hale ma Waiakea i poino i ke kai, hale Mokuola, hale Kanealii, hale Aupuni, hale Tho. Spencer Poonahoahoa Moaluhi, Namahoe, Apiki, Kalepo, Kaihuolaia, Kamalama 2 hale, Capt. Hopu, 2 hale, Kaelemakule Parker, Piilani, Mikedolo he Kawaihau Boy eia i
          Honolulu nei, Opunui, Likena, Kaaiape Manaole, Kaianui he hale hou ia o ka paa ana ae nei no. R. A. Lyman (hale Upena) ka (Pake) Kuaaina, Kauohe, 2 hale—Aho (Pake)  Makia, Ka hale o ke Alii Ruth Keelikolani, ke hui ia ko Waiakea mau hale i poino ia he 37 ko Punahoa mau hale, Aki 3 hale, Likena 2 hale Kaneakua, Kaaua, W. H. Reed hale Ukana a me ka hale o kekahi poe e aku i loaa ole mai na inoa i ka makaikai a ma keia pilikia ua hooneoneo ia na mala Uala, mala ko, a ua pala a ula mai na Manako a me na hua ai e ae, a ua lawe pu ia mai he 1 waa nui mai Punahoa mai a hiki i Waiakea me ka poino ole no Aki keia waa.
          Ke kulana o na hale o Kahalepule o na hoahanau o Waiakea he maikai no ia aole he wahi manuheu iki, o Kaupaku o kekahi poe hale ua naha pu, ua apana ia hoi kekahi o ka Uapo keia ua lawe okoa ia a pae i uka o kula. Aole nae he poino o ka Uapo oia maikai no kona o ka ukana aila o ke okohola iloko o ka hale papau o Thos. Spencer ua naha pu ia ekolu, a o ke koena iho ua koe, a oia ka ke Kilauea i lawe mai nei.
          Ho ra 7 P. M. haalele i ka aina Ua Kanilehua, aina oiwi i noho ai a nui, a kau hou maluna o ka waapa no ke Kilauea ka ihu. E kou, he maikai no ke ola o ke Alii au, a pela me ka hoa hele a me na ohua o ke Alii. Good Bye ae la, a holo mai la, a haupu ae la au i keia wahi lalani mele a kuu Lani i hala.
          E maliu mai oe ke aloha,
          E liilii mokihana i ka nuu,
          E hea e kipa ka anoi,
          Ma ia pohai anuhea.
          Ma ia po, hala mai la ka ua o ua aina nei. Kakahiaka nui no Kawaihae, haalele ia laila no Mahukona, a mailaila mai, ku i ke awa o ke keiki lalawai o Ulupalakua, oia hoi, o Makena Harbor, hoouna ia ka waapa o ke Kiaaina e kii, a kau mai maluna o Capt. Makee a me kana Lady. Haalele ia laila no Maalaea, a maanei i lele aku ai ke Kiaaina o na Hono a Piilani W. L. Moehonua, a me ke Alii o na Waieha Hon. H. Kuihelani. Haalele ia laila a kalewa iki ma Lahaina kokoke e hora me ka hapa, a au maila i ke kai loa o Pailolo, a ike hou i ke awa o Kou, he maikai ka luli ana a ua halelana nei i keia hoi ana mai.
          Ma keia lulu ana a na makaainana o Honolulu, ka Ahahui Poola a me ke kokua mai ke Aupuni aku, ua kokua manawalea mai ke Kiaaina W. L. Moehonua, he $25, a ua lohe hoi ka mea kakau, e hoouna pu aku ana no hoi oia he 100 pai ai no na mea i koe. Ua oluolu loa keia peni e hoopiha hou a oi mamua o ka mea i ikeia e kekahi poe, oia hoi, ke koho ia ana o na Komite a me ka lakou hana pakahi. Iloko nae o na la pilikia, o T. Spencer a me R. A. Lyman na mea nana i kokua i ka poe ilihune. Me ka walohia.
JAMES H. K. K. TERIIONIWALEMAINO.

OLELO HOOLAHA.

          E IKE AUANEI NA MEA A PAU KE NANA mai, Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au ma ke akea, ua lilo ia'u ke Kula Apana Aina e waiho 'la ma Keawaula, Ahupuaa no Waianae, Mokupuni o Oahu, nona ka helu i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui 4522, a no'u ka mana maluna o k ela aina a mau loa aku i ke ao pau ole. Owau no me ke aloha.
Apua, Honolulu.  22 2t.  S. Kahele

OLELO HOOLAHA.

          MA KEIA hope aku, aole loa wau e uku i kekahi Bila aie ma ko u inoa, ke ole e kakau inoa ia e a'u.
DANIELA NAKUAPUU.
Puepaku, Hilo Mei 14, 1877.  21 3t*

          Auhea Oukou e na Kane a me na Wahine, eia he Halekuai Lole hou ma Kikiula nei, he kuai makepono loa na mea a pau, akahi no a loaa ka halekuai lole emi ma Hanalei nei, nolaila, ke hea ia'ku nei oukou a pau, e naue mai i ike pono i na lole hou o na ano a pau, e iini ai o ka puuwai, o ka hele makaukau mai no ka pono, i hoi wahi puolo.
          Ua makemakeia na Hua Moa e lawe nui mai io'u nei.  JAMES M. GIBSON Propr.
20  1m.

OLELO HOOLAHA.

          E weheia ana ke Kula Hanai a Kula La o Haleakala, Maui Hikina, i ka pule mua o Iune, me ka makaukau pono no Kanaono haumana. O ka Olelo Beritania pololei ka mea e aoia. a e hoomaamaaia na haumana ma na mea e pili mahiai, kanu laau, kanu kope, ka hana ana me na mea hana a na kamana, a me na ano hana e ae. E aoia no na haumana me na hana hooikaika kino, ka Paikau Koa, ka Himeni, &c.
         
O ka uku he $40.00 no ka makahiki, e uku mau i kela a me keia hapaha, e hookaa mua mai me ka hala ole. No ka hoomaopopo pono ana, e nana i na palapala pai liilii, a i ole, e kakau i ke kumu ma ke Kula o Haleakala, Maui.  F. L. CLARKE. Kumu.
19   3ms.

AILA.

Ua makemakeia na aila Bipi, Hipa, Kao a me na ano aila e ae. E haawiia na kumukuai kiekie no na aila ke lawe ia mai i ka Hale hana Sopa Hawaii ma Leleo.  (20 3m)  GREY & Co.
Leleo, Mei 16, 1877.

E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!
E LULU LIMA ALOHA!!
ME KO OUKOU MAKAMAKA!!
L. ASEU.

UA HOI MAI NEI AU MAI KO'U KIEI ana aku nei i kuu Aina Kulaiwi. Ano, ke ku aku nei au me ka makaukau mau e lawelawe a e kuai makepono loa me oukou e na makamaka o ka Ua Kukalahale, i na Lole Nu Hou loa o kela a me keia ano, mai ko na Lede, Keonimana a me ko na Kamalei. I pau ai kuhihewa, e naue mai ma ko'u Halekuai, ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu.  [8 6m.]

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

OLELO HOOLAHA.

          Owau o Ruta Keelikolani, o Honolulu, Oahu, ke kukala aku nei au ma ke akea, i ko'u hoonoho a hookohu a hoolilo ana aku i ko'u kanaka i manao pono ia, oia o Simon Kaloa Kaai, o Kailua, Kona Akau, Hawaii, i Luna nana e hooponopono i ko'u mau Waiwai Paa, a me ko'u mau Waiwai Lewa, mai Hawaii a Kauai. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na Konohiki, na Hoaaina, ka poe mea hoolimalima mai i na aina a me na mea e ae no'u, e ike ae iaia, me ka hoolohe, a me ka malama ana i kana mau kauoha a pau. A ke kauoha pu ia aku nei ka poe a pau a'u i aie aku ai, e hooponopono aku me ia, a me ka poe a pau i aie mai ia'u e uku aku iaia.
R. Keelikolani.
Honolulu.   19  tf.  806 4ts 809

OLELO HOOLAHA.

          KE papa ia'ku nei na mea a pau aole e hele wale maluna o na Aina nona na inoa o Malaekahana a me Kahuku; a o na holoholona, lio, bipi, a me ka puaa e hele wale ana maluna o keia mau aina, e hana ia no e like me ke Kanawai. UA PAPA LOA IA NA ILIO, aole e hookuu wale ia maluna o keia mau aina, a o ka poe e hele ae ana ma ke Alanui Aupuni me na ilio, ke hai ia'ku nei e hoopaa me ke kaula a hala na palena o keia mau aina.
J. A. HASSINGER.
Kahuku, Mei 1, 1877 r  18  5t.

AINA HOOLIMALIMA.

          AIA kekahi aina e waiho ia ma Kalihi, elua paha eka, he aina loi kalo, ua makemakeia e hoolimalima aku i ka mea e makemake ana. He aina waiwai nui keia no ka poe e makemake ana e mahi. E loa ana ka wai i na manawa a pau. E ninau i keia hale pai.  21 tf

CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai

          A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
763   1y

WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
LOIO!

MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, e lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no.
Keena hana, ma ke kihi o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu.  (786 1y)  [51]

NU HOU MAIKAI!
UA LOAA MAI
ENELANI, FARANI A ME AMERIKA MAI!

He nui wale na mea nani e hoohihi ai ka manao.
E LAA NA
Noho Berekane, Noho Mareka, Noho Italia, a me na lako a pau e pili ana i na Noho Paniolo.
NA TINI AILA MAHU!
Na Aila Pena a me na Pena o na ano a pau.
Ma wahi waiho mea ai, e like me na Pa, Pola, Pakeke Poi, Pola Poi, a me na laau o na ano a pau.
Na mea Mahiai,
Na Oo, na Koi, na Kui o na ano a pau.
NA KAULA HE NUI WALE KE ANO.
NA HAO O KELA A ME KEIA ANO HE NUI WALE.
Kuaina, Kuaina Upena, Na Upena, a me na ano Kuaina he makena wale.
Na Makau Lawaia o kela a me keia ano.
NA PU KAUPOOHIWI NANI A MAIKAI, Ka Pauda, Lu, Kukaepele-pu.
NA AHI-KOE o na ano LEHULEHU
Na Lole o na ano a pau,
EMI KE KUIKE.
Ahina Belekane o na ano a pau, na Kalakoa Lilina, na lole e ae he nui, na Alapia, Pahoehoe, a me na mea Silika o na ano he nui, pau ole ke helu aku, na Palule, Kuka, Puliki, Lolewawae, na Kamaa kane, wahine a me keiki, Na Wai hoope kino e moani ai, na Waiala kela loa o ke ala huihui he nui wale ke ano. Na Bakeke laau a hao, Na Kapu o na ano he nui. Na Paakai hoohu maikai, a me na mea he nui e hiki ai ke kaana maikai ia. E kipa mai a luana ma kahi o Walakahauki ma ka Uapo.
J. T. WATERHOUSE.
Honolulu, Mar. 20, 1877.  [12  3ms.]

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)

AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike.  [3—1y.]

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Iune 1—Poalima, 5 p. m. . . . . . Nawiliwili
Ku ana ma Honolulu i ke kakahiaka la Sabati.
Iune 4—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Iune 11—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
Iune 18—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Kona
Iune 25—Poakahi, 5 p. m. . . . . . Hilo
I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kawaihae a hiki i ka hora 10, a mahope iho paha; Makena, e like me ka mea i hoolaha wahaia; Maalaea a hiki i ka hora 7 a. m. a mahope iho.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Kaunakakai pela maluna mai . . . . . $5.00
" Lahaina, " " . . . . . 6.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makena, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.50
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai, . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki, . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER (Waila,)
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine.  (801  3m)  14  3ms.