Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 24, 14 June 1877 — Page 4

Page PDF (1.19 MB)

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, IUNE 14, 1877.

KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.

LAIKI MAKUA,  MRS. KELA A. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE,  MRS. M. KUKE.

HE PONO KE HOAO E HANA.

          I ka minute a'u e ala'e ai i ke kakahiaka nui e hoomanao no au i ke Akua.
          E hoolohe mau no au i ko'u makuakane a me ko'u makuahine.
          E hooikaika no au e hoopaanaau i ka'u mau haawina kula.
          E hoao no au e aloha mau a aole loa e huhu.
          E hoao no au e akahai e like me ke Keiki a ke Akua.

NA KAMALII ILIHUNE O LADANA.

          He nui na kanaka hewa o Ladana, a he nui no hoi ka poe maikai. He mau Misionari no malaila, e hele mau ana ma na alanui me ka makemake nui e hana i ka pono. E lawe ana lakou i na kamalii ilihune liilii maloko o na kula, a ao aku ia lakou, a e kokua mau ana i ka poe i loohia i ka mai a me ka poe aoo.
          Ua hele aku kekahi Misionari maloko o kekahi wahi haumia pouli o Ladana i kekahi la, e imi ana i kekahi hana o keia ano no ka hoohana aku, a i kona komo ana'ku iloko o ke kiekiena o kekahi hale, ike aku la ia i kekahi alapii me kekahi puka umii huna. Pii aku la ia a komo aku la maloko o ka puka umii huna, a ike aku la he wahi maamaama uuku iki ko loko. Ike aku la he wahi keiki nona paha na makahiki he umi e moe ana maluna o ka puu opala, a ninau aku la ia i kana hana malaila, a o ka pane wale no a ke keiki i haawi mai, oia ka mea ana mai "Uoki! Uoki!!"
          "Heaha kau hana malaila?" wahi a ka Misionari.
          "E pee ana wau," wahi a ke keiki.
          "E pee ana oe i ke aha?"
          "Mai hai aku i kekahi mea e pee ana au."
          "Auhea kou makuahine?"
          "Ua make ko'u makuahine."
          "Auhea kou makuakane?"
          "Mai hai aku oe iaia. E nana mai i keia." Huli ae la kona alo a hoike mai la i kona kua me na poohiwi; ua hoeha hoomainoino ia me ka weliweli. Ua palapu a weluwelu ka ili, a he koko wale no ka nanaina.
          "Nawai oe i hoeha e like me keia?" wahi a ka Misionari.
          "Na kuu makuakane."
          "Heaha ke kumu o kona hana ana pela?"
          "Ua ona ko'u makuakane, a pepehi mai la ia'u no ka mea aole e ae e aihue."
          "Aole ane oe i aihue iki?"
          "Ae, he aihue no au ma ke alanui."
          "A heaha la hoi kou mea e aihue ole ai i keia manawa?"
          "No ka mea, ua hele aku nei au i ke Kula Misiona, a ua hai mai lakou ia'u, "Mai aihue oe;" a ua hai mai no hoi lakou ia'u no Iesu, a aole loa wau e aihue hou, ina no wau e pepehi ia a make.
          Pane aku la ka Misionari iaia aole ia e hai i kona makuakane, aka, e hele mai ana oia i kekahi la ae me kekahi lede aloha, a lawe aku iaia ma kahi maikai, kahi hoi e pepehi ole ia ai no ka hoole aole e aihue, aka, e loaa ai ke aloha ia a me ka mahalo ia e na mea a pau, a e loaa ai hoi na pomaikai o ka lokomaikai o ka Haku.
          Pela iho la ka noho ana o kahi poe ma ia wahi. Aloha wale lakou. E pule ikaika kakou no lakou.

KE KANAKA OLELO PELAPELA ME KANA KEIKI.

          I kekahi la haipule ma ka mokuaina o Kanetake, ua kipa aku la kekahi kanaka kulana kiekie ma ka hale o ke kahunapule, a hoike aku la i kona makemake nui e lilo i hoahanau no ka ekalesia. He kanaka puni olelo pelapela keia, e hoopuka mau ana i na olelo ino, aka, ua aloha nae ka Haku iaia, a i keia manawa, ua lana kona manao nona iho no kona huli ana. Penei nae ke kumu:
          He keiki nani maikai kana, o kana keiki hookahi wale no, a ua make ka makuahine. Ua hoike mai keia keiki i kona kulana ma kona malama i ka maemae, ke akahai a me ka manao nui i ka Haku Mana loa. I ka eiwa o kona mau makahiki, ua loohia ia iho la oia me ka mai a waiho ma ka moe o ka make.
          Ua kamailio mau ia me ka olu no na mea e pili ana ia Iesu a me ka lani, a i ke kokoke ana mai o ka manawa a kona Makua Lani e hoihoi aku ai iaia me ia, ua kahea mai la ia i kona makuakane ma kona aoao a me ke aloha, pane mai la.
          "E Papa e, ua makemake au e noi'ku ia oe no kekahi mea hookahi mamua o ko'u make ana."
          "Heaha ia mea, e kuu aloha?" wahi a kona makuakane me na kulu waimaka e hanini ana, a kulou iho la maluna o kana keiki aloha a hoopa iho la i kona ma lehelehe maluna o na hiona ano make.
          "Auwe! e kuu keiki aloha ; e hai mai i kou makemake ma ka honua nei a e hana no kou makuakane ; heaha kou makemake ?" wahi ana me ka piha i ke aloha.
          "E Papa," wahi a ke keiki aneane e haalele mai i kona makuakane. "E Papa, aloha, ina oe e oluolu, mai hoopuka hou i na olelo pelapela."
          I
ka hai ana'ku o ua makuakane nei i keia mea imua o ke kahunapule, pule ae la ia i na kulu waimaka e kulu makawalu ana a pane aku la. "Auwe! e kuu makamaka, aole loa i hookui mai kekahi mea i ko'u puuwai me ka ikaika a me ka walania nui e like me keia mau huaolelo a kuu keiki aloha i make i kona wa e nauwe aku ana mai o'u aku ; "E Papa ; e Papa aloha e, ina oe e oluolu, mai hoopuka hou i na olelo pelapela.'' He hoomaikai ana ia mau mapuna leo hope loa ona i kou uhane.
          Ma ia hope mai, ua pau ka pelapela o kona waha, a o ka maemae wale no, a eia kekahi o na lala e noho pu ai ma ka papaaina a ka Haku. Nani kona pomaikai mamuli o ke aloha o kana keiki.

Ke Alaula—Komo Iesu iloko o Ierusalema.

          Heaha la kekahi o ka Ie su hana mana nui i hana'i ?
          Oia no ka hoola hou ana ia Lazaro; no ka mea, ua make aku oia no eha la.
          Nui ka poe hewa manao ino ia Ie su i lohe i keia a nui loa'e la ko lakou inaina nona. Olelo iho la lakou, "e pepehi kakou Iaia a make, no ka mea, mamuli e manaoio iho auanei na mea a pau OIa no ke Keiki a ke Akua."
          Ua ike no o Ie su ua makemake lakou e pepehi Iaia, nolaila hele hou aku la Ia ma kahi a lakou i ike ole ai a huna aku la Iaia iho. Ua imi lakou Iaia aole nae loaa.
Aka, he hiki anei ia Ie su ke noho mau malaila me Kana mau haumana ? Aole! Ua iho mai Oia ilalo nei e make no kakou. Alaila pane aku la Ia i Kana mau haumana, "E pono ia kakou e hele aku i Ierusalema, a e henehene ia mai no Au, a hoehaia a pepehiia, aka e ala hou mai no Au mai ka luakupapau mai mahope iho o na la ekolu."
          Aohe makemake iki o na haumana Ana e lohe i keia mau mea, aka, ua makemake lakou e hele pu me Iesu ma na wahi a pau Ana e hele ai.
          Hele awiwi aku la o Iesu ma ke alanui, a hiki aku la i Ierusalema. Ku iho la Ia a pane ae la imua o Kana mau haumana. "E hele aku no au i Ierusalema maluna o ka Iakake. Aole no o Iesu holoholona, e hele wawae mau ana ia mai kahi wahi a i kahi, aka, he hiki wale no Iaia ke hookomo aku i ka manao aloha iloko o ke kanaka, a haawi mai i holoholona nona.
          Pane aku la Ia i kekahi mau haumana ana elua, "E hele aku olua ma ke ala, a e ike aku no olua he Iakake me ke keiki ua hakii ia, a he kanaka e ku kokoke mai ana, a lawe mai i ka holoholona me ke keiki i O'u nei, no ka mea ua ike no Au e haawi mai ana no ke kanaka."
          Hele aku la na haumana, a aole no i liuliu, ike aku la laua e like me ka Iesu i olelo mai ai. Hakii pu ae la laua i na holoholona a ielua, aka, pane mai la nae ke kanaka e ku mai ana. "He aha la ka olua e hakiikii nei i na holoholona elua?"
          Pane aku la laua: "Ua makemake ka Haku ia laua;" a hookuu mai la ke kanaka.
          Ua aloha paha kela kanaka i ka Haku, a ua makemake e haawi i kona mau waiwai Iaia.
          Lawe mai la na haumana i na holoholona i ka Haku, wehe ae la laua i kekahi o ko laua mau aahu, a pale iho la maluna o ke kua o ka holoholona keiki, a noho iho la o Iesu maluna.
          Hele nui mai la na kanaka mai Ierusalema mai e ike ia Iesu, no ka mea, ua lohe lakou i Kona hoola hou ana ia Lazaro. Hoomaikai mai la lakou ia Iesu a kapa mai la Iaia he "Moi." Wehe ae la lakou i kekahi o ko lakou mau aahu a uhi iho la maluna o ke alanui i hele aku ai ka Iakeke maluna; a ako mai la i na lala laau e ku kokoke mai ana a uhi iho la ilalo o ke alanui.
          A hiki mai la o Iesu iloko o ke kulanakauhale nui, a puka mai la na kanaka a pau e ike Iaia, a kapa pu mai la na kamalii Iaia he "MOI." Ua nui loa ka inaina o na kanaka hookano i manao ino ia Iesu i ko lakou lohe ana'ku i keia mau mea. Aole o lakou makemake e lohe aku i ka hoomaikai ia o Iesu. Hele mai la lakou i Ona la a pane mai la; "Pehea la Oe i ae ai i keia poe kamalii e kapa aku ia Oe i Moi?"
          Aka ua hauoli o Iesu i ka lohe aku i na keiki liilii e mele ana i Kona mau mele, a aole oia e olelo aku Ia lakou e hoopau.
          Ua aloha o Iesu i na keiki liilii, a ua aloha no hoi keia poe keiki liilii ia Iesu.

KE KOA EHA.

          Ke ike nei oukou i keia wahi koa i hoi mai mai ke kahua kaua. Ua eha kona lima, ua ku paha i ka poka, a i ole ia, ua loaa i kekahi eha e ae o na eha weliweli o ke kaua.
          Ke hele nei oia ma ke alanui, me ka manao paha e hoi i kona home, kahi e noho ai na makua ona ; a no ka luhi a me ka makewai, ua ku e hoomaha ma kapa alanui. Ke hilinai nei oia ma ka pa. Aia kekahi wahine me ke kamalei, ua lawe mai oia i wai nona. E nana ana ka maka o ka wahine, a ke hoolohe nei oia i na pilikia o ke kaua, a he menemene kona helehelena, aneane uwe ke keiki no kana olelo.
          Ua nui wale ka poe eha ma ke kaua, a nui ka poe make loa. Ke akoakoa nei na tausani koa i keia manawa ma ka hikina o Europa, a ke hiki mai nei na olelo nu hou no lakou. Ulaula auanei na aina a me na muliwai i ke koko, a uwe na makuahine a me na kamalii no na mea aloha, lilo loa. Ahea la e pau ai ke kaua ma ka honua nei ? Hookahi no hana pono, oia ke kaua i ka hewa, ua pono ia kakou a pau e koa aku malaila me ka ikaika. Ela no na enemi iwaenakonu o na hale o kakou. Ke huna nei lakou i ko lakou ano maoli, me he mea la, he mau maka me ke aloha.—Aka, mai kuhihewa kakou, a mai noho nanea, o make i keia mau enemi maalea. E ku kakou a koa aku! Koa a kupaa ! Koa a lanakila maluna o na enemi o ko kakou ola ! O Molowa ! Huhu, Hakaka, Aihue, Hoopunipuni, Hoomaloka, Manaka, a me ka Ohana kolohe. (He ohana nui keia!) Mai hookoe kekahi, pepehi a make loa ia lakou a pau.

No Christopher Columbus.
HELU 13.

          Haalele aku la o Columbus i ka mokupuni o St. Mary's i ka la 24 o Feberuari, 1493. I ka la 4 o Maraki, ike ia aku la ka pukoa Cintra, aia ma ka waha o ka muliwai Tagus. Ua loaa hou aku no lakou i ka ino, a me he la e ale ae ana ka moana ia lakou. Ua pule hou aku no lakou i ke Akua e kokua mai, a lawe ae la i na hoohiki no ka hoomaikai aku iaia. Mamuli o keia ino, ua ku iho la ka moku ma kekahi aoao o kahi kaona uuku o Restella. Akoakoa mai la na kanaka i kahakai e kiai ana i ka moku, a e pule ana e hoopakeleia mai ka poino ana. I ke ku ana o ua moku nei, holo mai la lakou e hoomaikai pu me Columbus no keia pakele pomaikai nui. Ua olelo ka poe holo kai o ua wahi nei aole loa i ike ia ka ino e like me ia mamua'e. Haawi aku la ka Adimarala me na mea a pau oluna o ka moku i na hoomaikai piha hauoli i ke Akua no kona hoopakele ana ia lakou mai na pilikia lehulehu.
          Hoouna koke aku la o Columbus i ka lono i ka Moi me ka Moiwahine o Sepania no kona hiki ana mai ma ia wahi a me na mea ana i ike ai a i loaa iaia ma kana huakai au moana. Kakau pu aku la ia i ka Moi o Potugala, e noi aku ana e ae mai iaia e holo aku a ku ma Lesebona; no ka maikai ole o kahi ku moku ma Restella. Ua lawe ia'ku he lono ma ka aina ua piha ka kona moku i ke gula, a ua makau ia o powa ia mai e na kipi. Hai aku la ia i ka Moi mai ke komohana mai kona moku, a aole loa ia i koko ke aku ma na aekai o Aferika. Ua loaa kekahi mau mea ma ia aina i na Putigi, a ua kapa aku lakou o Guinea, a ua lawe lakou no lakou iho ia aina nui. No ka manaoia ilaila o Columbus kona mea i hanaino ia'i ma St. Mary's.
          Loaa mai la iaia he pane mai ka Moi Keoni mai, ua piha me na huaolelo aloha, a e ae ana iaia e holo aku i Lesebona, me ka poloai pu ana mai iaia e hele aku imua o ke alo Alii o Potugala, he 20 paha mile mai Lesebona aku. Kauoha mai la ia e haawi ia aku a e hoolako ia ka Adimarala me na mea a pau ana e makemake ai nona a me kona mau kanaka me ka uku ole.
          Ae aku la o Columbus i ka poloai a ka Moi, aole no nae ia i poina, nana na kauoha i hana ino ia ai oia ma ka mokupuni o St. Mary's.
          Haawi mai la ka Moi ia Columbus i na hookipa hanohano ana. Kauoha mai la e lawe ia aku imua ona, a hoomaikai mai la no na mea i loaa iaia, a olelo mai la e loaa no iaia na mea a pau ana i makemake ai maloko o kona aupuni.
          Mamuli o ke noi a ka Moi, ua hoike aku o Columbus i ka moolelo o kana huakai, a ua hoolohe nui ka Moi, a ua minamina nui ia no ka hele mua ana'ku o Columbus iaia e noi aku e kokua a ua hoole mai la ia, a ano ua hooneleia oia me neia mau hanohano nui a me neia mau waiwai makamae.
          Ua ike aku la na Luna Aupuni i ke ano e o ka manao o ka Moi no keia mau mea i hoikeia, a olelo aku la lakou iaia e powa malu ia Columbus, a e hoouna aku i ka moku me na luina me kekahi mau moku e ae o Potugala i keia aina hou, a e lawe ma ka inoa o Potugala. Aka, ua inaina loa ka Moi Keoni i ka poe nona keia mau manao. Aole oia e ae e hanaia keia mea, no ka mea, he kanaka puuwai maikai oia.
          Ua hoomau aku no ka Moi i ka haawi ana'ku i Lisebona, ua hoouna pu aku la ia he mau koa hoohanohano a me na ukali kaukaualii, malalo o Dona Morton de Verona. Kipa aku la ia ma Vill Franca, a ike aku la i ka Moiwahine me na lede hanohano e kali mai ana no ka ike ana iaia a lohe i na mea hou. Hai aku la ia i na wahi kupaianaha o ka moolelo o kana huakai, a hoolohe mai la lakou me ke kahaha nui.
          I kona huli hoi ana'ku i Lisebona, ua maikai ka makani, a i ka la 13 o Maraki, ua holo aku la ia no Polos; kahi hoi ana i ku aku ai me ka maalahi i ka la 15, mahope iho o ka nalo ana mai ia awa aku he ehiku me ka hapa mahina.
(Aole i pau.)

HAAWINA KULA SABATI.
HELU 13—SABATI, IUNE 24—77.
KUMUHANA.—Ka hoi hope.
PAUKU BAIBALA.—1 Na Lii, II Na Lii Iona, Amosa, Hosea.
Pau Gula. "Ua hookaulua o Iehova i ka huhu, a he nui ka mana, aole loa ia e kala wale aku." Nahuma 1:3.

Mele—Him. 52 8—6. Leo.
2
Ieho va kiekie mau,
A weliweli no,
Ka Moi nui o ke ao,
Hoonani mau kakou.
3
He mana kou e hoolei ai
I kanaka kue,
A me na lii malalo ae
O kou mau kapuai.
Pule hoomaikai i ke Akua no na pono, &c o ka hapaha i hala iho nei.
Olelo hoakaka. (No ka lilo ana o kakou ma ke ao ana no ke aupuni o ka Iseraela iloko o keia mau hapaha elua mai ka hookumuia'na o ia aupuni a i ka pau ana ; a no ka mea, e haalele ana kakou ia aupuni, a me ke Kauoha Kahiko a hiki i ka mak 1878. nolaila, pono ke nana i hope mai ka mua a i ka hope oia aupuni, a hoopaa i na mea nui iloko ona, i ole e nalowale.
Na makua. Hai mai i ke lii mua o ke aupuni o ka Iseraela. Nohea ia aupuni? Ehia ohana i kipi? No keaha ke kipi ana? Ua hoapono anei ke Akua ia kipi ana ? I ka hoomakaukau ana o Rehoboama e kaua e hoihoi mai i na ohana kipi, ua ae anei ke Akua ia kaua? No keaha ke Akua i hookuu ai i kela mau ohana he 10 e kipi a haalele ia Rehoboama, a e kukulu, i aupuni kuokoa? No kona ike ana paha, e mau ana ko lakou hewa, ko lakou haalele ana ia Iehova, a hele mamuli o na akua e, nolaila, ae oia e hookaawale ia'ku lakou mai ka ohana o Iuda aku, ka ohana e hoomau iki ana i ka hoomana ia Iehova. E kaawale na ohana hewa, a e lilo kekahi kanaka hewa i alii no lakou. No keaha i hookoeia'i ka ohana a Iuda? No ka mea paha, oia ka ohana alii, nana mai ka Mesia, ke Lii nui. A no keaha hoi kekahi? No Davida. Hai mai i ke ano o Iereboama mai ka mua a i ka hope, kona kukulu ana i na kii hoomana, a lawe wale i ka oihana kahuna, &c. Pehea ka loihi o kona alii ana? 22 makahiki.
Na keiki. Owai ke kaula i ao ia Iere boama? Abiia. Heaha kana mau olelo? I Na Lii 11:31. Heaha kana olelo i ka wahine a Iereboama? I Na Lii 14:6, 7, 9, 10, 11. He keiki maikai nae ka Iereboama, ua make nae. Owai ia, keiki? I Na Lii 14:1. Abiia. He mau keiki aha oukou?
Ke kula a pau. Hai mai i na inoa o na lii a pau o Iseraela a me ka loihi o ko lakou alii pakahi ana. E imi ikaika i loaa
1 Iereboama I  22 makahiki
2 Nadaba  2 "
3 Baasa,  24 "
4 Ela,  2 "
5 Zimeri,  7 la
6 Omeri,  12 makahiki
7 Ahaba,  22 "
8 Ahazia,  2 "
9 Iehoraina,  12 "
10 Iehu,  28 "
11 Iehoahaza,  17 "
12 Iehoasa,  16 "
13 Ieroboama II  41 "
14 Zakaria,  6 malama
15 Salama,  1 malama
16 Menahema,  10 "
17 Pekaia,  2 "
18 Peka,  20 "
19 Hosea,  9 " Oia ke lii hope. Ehia makahiki ka huina? 241 me ka hapa. Ua oleloia nae 251 makahiki ka loihi o ke ku ana o ia aupuni. Nohea na makahiki he 10 i koe? no ka manawa haunaele, alii ole.
Mele. Him. 342 7—6. Leo Hosana kamalii.
1
E ku, e ku no Iesu,
Na koa paio nei;
E kau ka hae iluna,
E paa o lilo e;
E holo lanakila,
E hee ka enemi,
E lilo Iesu Kristo
I Haku, i Moi.
Na makua. Hai mai i kekahi mau mea no Omeri ke ono o na lii. I Na Lii 16:24, 25, 26. Mahea kona hale alii mamua? ma Tisesa. Mahea mahope? ma Samaria. Owai kana keiki, ka hooilina? Hai mai i ke ano o Ahaba, I Na Lii 16:30, 31, 32, 33.
Na keiki. I ka wa ia Ahaba. Owai na keiki i make no ka hookuli o ka makua i ka ke Akua olelo? I Na Lii 16:34. Iosua 6:26. Waiwai anei ka poe hookuli i ke Akua? Heaha ka hope o ke hookuli oukou? Owai ke kaula kaulana i ka wa ia Ahaba? o Elia. Heaha kana wanana no ka ua ole? I Na Lii 17:1. Luk 4:25. Iakobo 5:17.
Ke kula a pau. Ma keaha i loaa hou mai ai ka ua? Heaha ka pilikia i loaa ia Elia no kona pepehi ana i na kaula wahahee? Heaha ke kumu i make ai Nabata? Ma owai la oia i make ai? Ma keaha i make ai Ahaba? A, ka wanana aha ka i hookoia? Owai ke kaula oiaio ana i hoowahawaha'i no kona wanana ole i na mea maikai nona?
Na makua. Hai mai i ke ano o Ahazia ka walu o na lii? Hoomanao oia ia wai? Nawai i ao aku, a ho hewa ia ia? Ehia kanalima koa i make i ke ahi ia Elia? A make oia no kona hewa, a lilo ke aupuni a wai? He keiki Iorama na wai? He alii maikai anei? II Na Lii 3:2, 3.
Na keiki. Owai ke lii wahine i imi e pepehi ia Elia? No keaha? Wiwo ole anei oukou i ke kinai ana i ka hewa? Kupaa anei oukou ma ka pono ke hoomaau ia, a pepehiia? Hai paanaau mai Mat 10:28. Ke poo owai ka i okiia no kona hoahewa ana i kekahi kane no ka lawe wale i ka hai wahine? Owai ia wahine? a owai ke kaikamahine i noi aku i ke poo o Ioane Bapetite? Pono ole ka hula ea.
Mele—Him. 126, 8—6. Leo.
1
Ke ola no ka mea maikai
No kanaka a pau,
Akahi waiwai makamae
I
waiwai mau kakou.
4
Eia ke ala pololei,
Iesu ka Haku mau,
Mamuli ona e hahai,
A ala mau kakou.
Na makua. Hai mai i na mea nui i ka wa ia Iorama. Elia, kona lawe ia'na i ka lani ma keaha? Ka lilo ana o Elisai i aha nona. Kekahi mau hana mana a Elisai. Ka wai o Ioredane, ua ahaia? Ka wai awaawa o Ieriko, ua ahaia? e keaha? Ua aha ia hoi ka aina hanau hapa? Ma keaha i pau ai ka pilikia o Iorama i ke kaua ana mai o ko Moaba ia ia? II Na Lii 3:16—24.
Na keiki. Hai mai i kekahi mau hana mana e ae a Elisai. Ua aha oia i na keiki hoamaewaewa ia ia? Ua aha oia, no ka wahine pilikia i ka aie? Pehea ka ipu aila hookahi? Ua like ia me keaha a Elia i hana'i no ka omole aila a me kahi palaoa uuku, no kekahi wahine kane make. Ua like hoi ia me keaha a Iesu i hana'i me na popo barena elima me na ia liilii elua? Pehea e hiki ai ia Iesu ke hanai i ko oukou mau uhane me na uhane he lehulehu loa i ola mau loa? Heaha ka hana aloha a kekahi kaikamahine pio i hana'i i ola kona haku lepera? Owai ia haku lepera?
Ke kula a pau. Hai mai i na hana a pau i hana ia i pau ka lepera o Naamana. Owai ke lii o ka Iseraela ia wa? Owai ke lii o Suria? Owai ke kauwa a Elisai? Ma keaha i lele ai a pili mau ka mai lepera o Naamana ia Gehazi? Owai ka mua o na mea i hoopaiia no ka puni waiwai? Owai na mea elua i ka wa ia Petero? Hai mai i kekahi mau pauku e pili ana i ka puniwaiwai. Mele—Him. 279, 8—7. Leo, Kahuhipa.
1
Ie su no ke Kahuhipa,
Kahuhipa maikai e,
Eia makou ka ohana,
Ke hoolohe a hahai.
||: E aloha, e aloha,
Alakai, a hanai mai :||
Na makua. He haumana kaula e kua ana i ka laau me Elisai pu no ka hale kula, heaha ka pilikia, ka pihoihoi i loaa ia ia no kona koi-lipi? Ma keaha i pau ai ia pilikia? I ka hoouna ana o ke lii o Suria Benehadada i na koa e hopu ia Elisai, ua hopuia anei oia? Ua hoopuni nae lakou i ke kulanakauhale kahi e noho ana o Elisai, pehea la oia i pakele ai? EHia hana mana a Elisai no ia pilikia? Heaha ka ninau a Iorama no ka pepehi i na enemi? A pane aku Elisai pehea? Hai mai. Rom. 12:20.
Na keiki. Hai mai i kekahi mau mea e pili ana ia Iona. Heaha Iona? Heaha ka ke Akua kauoha ia ia no Nineva? Hoolohe anei oia mamua? Heaha ka pilikia i loaa ia ia no kona hookuli ana? Ehia la, ehia po, ona iloko o ka opu o ka ia? He hoailona ia no ko Iesu moe ana mahea? Mahope o keia pilikia, ua hoolohe anei Iona i ka ke Akua kauoha? Kauoha ke Akua e hai aku. Ehia la koe a pau Nineva i ka lukuia? Pehea na kanaka, na lii, na keiki? Ma keaha lakou i pakele ai i ka lukuia? A i mihi ole oukou pehea? Pehea ko Nineva poe ia oukou ma ka la hookolokolo ke mihi ole?
Ke kula a pau. Hai mai i kekahi mea kupanaha no na iwi o Elisai. Owai ke lii i lanakila hapa no kona kanalua i ka Elisai olelo? Hai mai i kekahi mau hana a Iehu no ka poe hoomana ia Baala Ma keaha ko ke Akua mahalo ana ia ia? Ma keaha ko ke Akua hoahewa ana ia ia? Ma keaha i like ai kekahi poe me Iehu? Hai mai Roma 2:21, 22, 23. Alii na mamo a Iehu a hiki i hea? Owai ia mau alii nana mai? Iehoahaza, Ioasa, Ieroboama II, Zakaria. Owai ke lii hope o ka Iseraela?
Ma ka makahiki ehia o ko Hosea alii ana i lawepio ia'i ka Iseraela? Nawai ia i lawe pio aku? No keaha? Nolaila, o ke lii mua, he alii kipi, a o ke alii hope he alii kipi. A o ke aupuni o ka Iseraela he aupuni kipi no mai ka mua a i ka hope, kipi i ke kanaka, kipi i ke Akua. Heaha ka hope? Owai na kaula nana lakou i ao aku? Ahiia, Elia, Elisai, Mikaia, Iona, Hosea, Amosa. Hookuli nae na lii, na kanaka. A hoopau ke Akua ia lakou. Owai ka i hoonoho ia ma ko lakou aina? Na malihini no kahi e mai. Pehea ke aupuni o Hawaii nei? Pehea ke ano o na lii mai mua a hiki ia nei? Ma ka nana ana i ka lakou mau hana, a me na hana a kanaka, pehea ka manao?
Heaha ka pono o na lii me na kanaka me na kamalii ke makemake lakou e hoomauia keia aupuni a me kona mau pomaikai, a lilo ole aku ia hai?
Mele.—Him 459, 6—8, ano e Leo. Maui.
1
Kaei, Iesu ke Lii,
Ka pahi kaua ou,
A ma kou kaa e ee,
A holo kaua no,
E hee na puu imua ou,
E pii na awawa a papu.
3
A ma kou mana e
E hina maule pu
Na kini enemi,
A pio maikai nau,
A ike no ke ao a pau
I kau mau hana kamahao.
Pule no ka hapaha e hiki mai ana, a hookuu aku.
Haawina no Iulai 1.  Oih. 13:1—13.