Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 25, 21 June 1877 — Ko Kakou Aupuni. [ARTICLE]

Ko Kakou Aupuni.

0 ko kakou Aupuni e noho nei, oia no na inokui unl he umikumamalua o ka Pae Aina Hawaii. oko kakou noho ana i keia manawa, he noho ana kaumalia i huipuia me ka oiioli, no ka mea, ma keia niau makaiiiki kokoke no, ua oiuolu i ka Mea Mana Loa ka lawe ana akn i kekahi mau alii hanau o ko kakou aiIV* aloha, me ka iiaule iho o ka lahui iioko o ka u a me ke kaumaha, no ka neoneo o kona mau mokupuni i ka Hawaii ponoi ole o kona mau alii. Aka, iloko o ko kakou wa kanikau, ehaeiia, a me ka luulun, ua hooieie hikiwawe ia mai ka uianao e ka hauoii a me ka olioli nui, me he mea la, u i hoaahuia ka aina e ka pomaikai, a ina enana aku ma kelaa me keia |>ea o ka aina, he mau kupinai lehuiehu wale ona leo e olelo ana: Ua )K>nuiikai o Hawaii 1 Ua loaa he Kuikahi Panaiiike ! A nolaila ka huliamahi ana o ka aina i ka inahiai, a me ia inau ano a me na ouli oka aina, pela i uiu uialir» mai ka noonoo iloko o ko'u nianao ine ka iini nuio ko'u iolo, e hoakaka pokoie aku imua o oukou

ia kakou e olioli nei no ka pii o ke kumukuai o ke kopaa, ae hooikaika ana iioi no ka malii ana i ke ko a me ka hooliinalinia ana uku i ko kakou mau ajv - na aina i na malihini, e noonoo keia a me keia puuwai Hawaii 110 koaa aupuni iho a uie kona aina hanau, he mea nui i ka puuwai o keia a me keia kanaka Hawaii, ka iiui a ine ka noonoo ana no kona aupuni, no ka mea, j»eia i ike nuiia ma na aina n»iauao, anoui, o ka |*oinaikai i Kua ia kakou i keia manawa, uia ka na malihiui e iaiikna mai nei; ma na kula {Nilahalaha waiwai ole maiuua, ua houliloia he uiau pa uani a iianoiiano no ko kako i mau uiakamaka o na ain« « nmi; o n& kahua akea o kakou i ulupu* ia e ke kikauia i ka wa mauiua, he m«u kula lioiiluolu ia i keia wa no na nu* a pau e )KK>uiaha ana, a noiaiia. me h*> mea la he mau ouii akaka keia o ko kakou pomaikai, a me ko kakou waiwai hoi

0 na aina o k*kt}U i noho ole ia e na kanaka a i uiu ole ia « na laau uliuli o ka-«alwJo, iua kakou e maalo hou aku i keia wa, ua uaio aku la ia mau hiohiona » iuak«cuake ole ia, a he mau lau nliuli !ijx*ii[x> o ka waokele ke kilawai mai me kou inaka, i Ikūamuia e ke ala kupaoa o na |Mia, a me na ahe makani huihui koe koloik) mai ana maloko o na ku laau, e ani |*ahi ana hoi i ka pa)<*lina iahiUUi o ka ui o|«io a m* k* feama* hrlr i hoohihi i koaa ol« kohaihai, a «a* ka lehulehu au i ik* «J*ai mamua, e luakaha aaa malah> o ko lakou maw ualumalu : a |*k no hoi, leo nana aku i ke kumukuai o na axa kuaio ko kakou ma kvtf; ua āa ae kt> kukaa o«a ukm kuai, mai ke (umukuai uiuolu a i k* kumukuai k*kk Aok aae ka f*> maikai oka |*w kakpa awiw aupuai *» k» Kuikahi Panailiku» a oit mlm ka poiao o ka |«» ilihuua ao koia Kaika» ha Panailike, ka mea ku a ka khui « «ikk» uei, he |UMMikai a he wai««i *o ka khul

«« • W«« l| a« * b»\i w»»*S «M«t k«fc*wi« ya»>«iliLtti mms «m k* k*kv* i* oiwii «««; 9 mm* i« fc»U« ifc» «m In Ukw« «MiMp**) iIM « «* k«k«M «M« kIMM * MA M* b» k«k«« mm W kk*« «•!« e h»«i>li<m[« «« immm » km lUIWI W i ls>» k»k«« hm« « *afc> e !«M«« M mm «M« a««Ui M*lapat« Hhm<«»««w o b» k«bMt MM «wt O k* k«4*H*k*«Wl* «mm« * I>Mih Ulm Im« « k« U4«l«4« « «« Wk«i bMM»

ko keoekwi», s oia wale .W hmm »4 iko lak*«t wa e waini aiw, sta |jlo laiōo | ka le&a a me '«aelkdi l*ia|tu k»; aka.,. makope ib a&ekahi p« wakahiki, ua koopio ak«r o Ttm» & Moi o Peweia »afe, aaa Jaw« akn i k® kuiaaakaohale ma ka poho o ko»a Hma, a ipe ka lakou mau hana hewa he nui loa; bo ponmikai n&e a me ba haaohano oia ke aliuiui ameke pailaka naoa i hookele mai i ka poino owlima osa kukoakaphale, a lawa aka ia i ka naai obe ai»|Rmi < a tse ka fet»oiteiao o lea akaHo ko o ka Maaa o ka «wWni.

He dua no mau mea »}tsiikia ni kekahi kaoaka, o ka mua, o ke kueaku i kona mau hoaloha «»«Vnwilrfl, oka loa o ka hewa o kana ntau ha&a imna o|ke Akna. O keia man mea eloa, oia ka pn a me ka hamare e hiolo ai ka maluhia a me ke kuokoa o ke kanaka e like me ka mea i maa i na aupuui kanlana o ka wa kahiko; a i ka aana aku me he mea ia, ua aneane aka kakou ma ka paehumu oia mau kulanakauhale, ake maoao nei au« aole paha e pono kakou ke ditoli waleiko kakou pomaikai maiaio o k«ia Kuikahiam ko kakou nana ole aku ike kumu o na pomaikai a me ka oliolL

_0 na a kakou i nei, he mau lealnn i knika mahalo ia ma kekahi, a n» kekahi aole i ku i ka mahaloia, a ke noi nei makou i ka lehulehn na oukou e nooooo iho a hoomanao, ihe mau haua ia aa kakou ponoi iho. Ma ka uuna ajcu t aole paha e hiki i ka'o makapeni ke pale ae i ka hoīke hou ana *ku i ke akea, uo ka malama ole ia o ka maluhia o ko kakoa mau Sabati ma ke kulanakauhale nei, a uie na aina mahiko, kahi hoi i nohoia e na kanaka kum«ka- i hiki, no ka hooikaika loa o na kalepa' mihiko i ka imi waiwai, noUuki, na hoohana wale aku lakou i ko lakou mau kom:ikahiki i na la Sabali me ka malama ole ika ihiihi ame ka hoano oia la. 0 keia niau hana a kakou, he man ha.na hewa ponoi iho, he kue akaka loai ko ke Akua inau kanawai o ka pono, me ika ole ae i ko ke Akua alakai a n>aluma ana i ko kakou auptini, iloko o»a la knpiliklf*o kanaau[xi, a me ka |alihua o ka hao wale aku a hao wale mai, hi ak« a pej>ehi mai, aihue aku a aihue mai, a pelaaku, a hiki i ko kakou kau ana ma ko kuiana he «upuni k-ioko». Nolaila, na ka kakou mau hana hewa ponoi e aiakai i ko kakou aupuni iloko o ka nenelu oke jwho. Nolaila, ma ko k&kou ano aloha aiua, me ka makee i ka naoi a me ka oiuolu o ko kakou mau Aole (i&ha he puuwai Hawaii oiaio ina keia hoj»e aku e lawe hoti i ke kulana ino a me ka haoa pegan« o ke kue ana i ka lualnhia Sabati. Aka, he aina ko kakou i kaulana no ke Kristiano, a no ka piha toa o ke kiaha o ko kakou maeuiae, ua. hu aku la ka nani i na Paeaina 0 Maikouhia. Aka, ma keia mau hana, ua hoohaahaa kakou ia kakou iho ke anuu iluna lilo k>a o ka naauao a i ka l«ala halii Uoke au o Waawaaiki na. Ua mauao nae au, aok» (taha e ike houīa ; kekahi mau koianiu o ko kakou mau no--1 |R»)«a e koakaka aua no kek tuau mea

O k* ht& o na mea oana, e boo)tilīkia i k« kanaka, o ka kaaa moak« i koaa n*au hoa'loha. Aole au e weheweke nui kw no ke» ntea, oīai, ua kamaaina kala me keia kanaka ok& iahuL A aole hoi i pau ka hie o na oMo o ko kakou B«ike nui hooweliwii, akiHa aka u« i kou hoalauna e like me ko*i ak>ka >a oe tbo." Pela no ka noho ana ma««eM d aa &»• puui a pau oka honua »ei Omm)» ni a pau i kuikahi ta»kahi nw kekahi, «a! noho lakou me ka maluhia a no ka «ie> j oU«, hookahi waW «o wwa ri nn> i lnnani ' kuahana i ko Ukou kaikahi, ekahum iuo o kkou kvkahi i k*kafci,« hnmmiln | ahana ana i ka makua km ko k*«H m' wakaiaaka am kahoa'loha, apakak*. 0 b«a wate uo k« ah««u t yahio ii kahi aap*»i, a he tam • <Uft Ika lahui iMki mm ;%«m I» |m # aaaa akaM» aaa lea hkn k4o anyam> a aa» noka, aWK » hiinwemH'« Mi lakou, W hiohM«a« k «n» a ht«Mti hoiak ni«a»|) l#i «wiana mahma • ho w|wljf»k »WM» Whfe«haa «m tiwk w«M ♦wwwalu « h» h*aafo% m Iwih «mI ka\i wakn|ww • 6»A» ikn dbi M lfdk

H«««& ««< «tiM»«K « W Wmhmmmmmi « * M» AHmW i I» «1« «■* i; w ««« « W MMM « ««* W IMM « lft bMM t «*<&« fe* kMMy w wi*a* «k« hk • BM«ii MS IM* «« ni|fM| Mli « W «* «M< «« ba» • Amwia H«^ hwaii, &»«*, tftn imnni«« «M mm ****i «dbk. Am ls*nwe« wn«Mii • lŪMMII i«Nh»pNfr»> M» iW «k4 »« MM>lm nan waahAaā I»

Imm m maeL'; mm»U Um !»**! I n lifci|ipMgjßē»; lakoa poe ka«afe Bgrt#l■&<&#,&s&> kea &d, aole m tm ote fcttlK«ej®kaieft i ko lakon man whan, W )o faseudete mahmaolK» kaikoa āapiaMi hoaaM», a he alakai poiohi fcoi tt» fa» fc»koe taau eooaeo ke ££*&*& aa »!»!»- lmmlo^d»k^MibuiDr^ 0 ha®» m» iamai ookoa ; oka maikoi a oalnm e haoa'ku ai, on b nmi e boiliia w»i aaa maluaa o ottko«a o» waie oo ka ratio like ma o& koaeiii rat»> iifee a pan, & he naea hm i wehewdb& nqi ia e feo kaleoo maa haiola a paa; anw kila, ke hookamo aa an i aiaau ma keia 1 wahi o keia kataimanaq »n&, me ka b»«f j hakakoi o ko« manao apaae iukhnw i ia mai aoa no e hhw aa ae, «a keia:

Ia kakoa e noba like aei me ko Mwt maa hoaloha (na aopoai i haiia knikahī me kakon) e kaana poeoaaa ina wahi ola o na lealepa ktra*aho a me na \vau&kai o lakoa e maak> mai ma ko kakoa leaa acirai, a 6 kni mai vm b« i ka oin* oia ma ko kakoa mao kaalooo> iae ka waiho mai iloko o kv kakoa wailiwaAaiipimi, he pno dala mahoahua iei al»q mamna oka $100,(XXX HmO» ka kakou i hana iho nei ? Ua haaa i»o ake anei kakoa ia kkoa ma ko lakov i&oa n>ail»i? Ua hoonele aka auei k»ktm iko lakou man pMnukai k»Uepa? Ua l«ni ae ami kakou i kaipakaoko ialepa kowaho ? Ua hook€6s aka aadi ko kakon mau awa kumoka i ko lakaa mao waiwai kalepa i ka hookoo» date ole ana mai ? He maa ninaa )ebUa keia i nmaaia, aka, he elaa oo aeo o ka luuaa e kupoeo • paae aa ao keia saaa niaaa he lehaleho, oia hai ka ae a me k& hoole.

£e pane tnai nei o J. BL RtaskM, »; ua hana aku kakou i fe» ktn i k»pon» «le i ka hoa'luha e haaa i ka oo ka mea, «h aknka i aa poo ii&anao a }*u, ko kmkoa «lahai mskam&I» ole, a me ko k«kou hana ole i km mea pono imou o ka k*koa poe aU»oe.

Ua iunoli nui aoib hoeholoia m o ke Koikihi Pamilika» & oa. «~i fī a..fr T m kuu 1010, e kauoha i kau mao lai* no k» (•oiaaikai i haawiia m» ke Kuik&hi, ae kira nmnao e kniiima pa wm Mn n hoa malihini i k* «ahnu & ke i kuhikuhi bm ni;mlßi 0 n* ku» 0 keīa nmu k i hok aka iwi, ) ouli o ka oianawa e hele im, i k*e-«m»i 1 kuu noonoo» eia k» he haaa ka ka Katk*hi e hiki mai ana, me aa oiina -n hao o ka haohao» malona o kona ; ke kn nei aa me ka nala no ka bpeameka huaokeiama&Mu panak*. a k»koa e hapoi nei, wluMMehe mea noi ka aina, ka hihiii a me kn k*koa aupaai, e liko me ke poo o kokakna kakimanao ana; na oukmi aka ka hopa, m lakm MMb pakhoka.

O ko bkM pap* ana ma K«b«ote e ikMkvi aJra i kaima « *»trthn ū *» • m BM»kakMia o sa «apaai kuikihi naē kakoa» u ka P%tdg»ka m. ko kakoa «lokaw» EeoM, abm k&k» W«w i kakak «i i ko Kuik&iu P«6*as. k«, rm ko Mwk bh pnlnn, «nai lb*ko« i fco Uko« £n% afa» Mi ka loluUn» ikk.WM B*rite»*,t «* pa««o Uoi ko kako« hm mlm iln % nuii w* i kimoa aiaW wmm *i i» fa*e% * UWoiko fn>b» bh» i I»bhj mmmu» «m ko —■ —-nninn. ho i k» r<a« k«k« kM'MK** fct m kiakMMWM hmolaAWl» ot»»«e fcoblwfaqMiM tkihM»k> % M UlM> Im. Mi Mik» iwWK «ti «wdk* hw. «k !*««• K«kaM m> I. Kk» «Mi»«idk«4K«»lM ehw Knmliiwi h»tSota» k» imiit<lttifL uhl WbUNM kMhri» Un*M l*k*r Ari*l«;k» ri.ii. H..WO, M Mi kM4»«n <h «.**•*«. k» ImMb «lalaU fetMtaafetaftftfc& «laik iMAIMk ' WU^kmol««M kk»tfe? 2& te v k*M*H okoika Kwi Mi «* ■ ik^,Jl \nVim, ' Imm M*« W fefe«* imiliima "pi. [;i»;;i^>^

t W>lH»llh «HiMllkk». <**»<»*«***«•» I».

O l&keLkaki hua» aaaa ks§»<4 fea feooaaolduM & k» hoohoka k R«si% a me ka «aoao ote ak« » Farani ? a ■o ka vaw maopopo foa, ratwauli o Ic?ia mau haea a kakou, mai ahewa aku i na hana e hiki mai ana, anoai, uaham akn kakou i !co kakou mau hoa'loha i ka 10-1 koiuo a nie ka ino. , i

O'ka hana wale no aka kakou mau alakai, e noi aku i ka oluolu o Beriiania, a me ke aioha o Kuaia, ka lokomaikai o Farani, a me ke ano kristiano o Gereniania e hoomau mai iko iakou ike ana ia kakou he aupuni kuokoa, no ka mea, ke hoaikola aku nei kakou i na waiwai kaie{>a o na kaaaka ]»eritania a rae ko Geremania a rae na aupuni e ae, e pau i ka [>opofio a me ka helelei, o Ba wniwai kalepa oke aupuni Araerika. Ke hoopakika mai nei lakou nia na kumnkuai makepono, me ke date ole ia ma ko kakou nei awa ona waiwai kalej)a hoi o Beritania, Enelani, Geremania, a me kekahi mau aupuni e aku o Europa,e an mai i ka loa o ka Akeianika, me na mile inamao o ka Pakipika, me na uku moku kiekie, ine ko kakou auhau aku i ke dute ma oko kakou awa ku moku. Maluna oia mau waiwai, ua hiki ole ia lakou ke hoeuii iho i ke kumukuai malalo o ka mea pono; a nolaila, oka pii oke kuinukti!ti,i; ka mea nana e hooloihi ika li lo ana oia mau waiwai kalepa, a he mu hoi eai ana a popo. Nolaila, e noonoo kakou no ko kakou Aupuni a me ko kakou Aina Kulaiwi, i eha ai ka ili o k<> kakou mau kupuna, no ka mea, "Ua mau ke ea o ka Aina i ka Pono." •E». Vj c