Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 27, 5 July 1877 — Page 4
KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, IULAI 5, 1877.
KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.
LAIKI MAKUA, MRS. KELA A. GILIMANA
M RS. ELENA MAKALE, MRS. M. J. KUKE.
JEWELS.
1
When He cometh, when he cometh
To make up His jewels,
All His jewels, precious jewels,
His loved and His own.
Cho.—Like the star of the morning,
His bright crown adorning,
They shall shine in their beauty
Bright gems for His crown.
2
He will gather, He will gather,
The gems for His kingdon;
All the pure ones, all the bright ones
His loved and His own.
Cho.—Like the stars &c. &c.
3
Little children, little children
Who loves their Redeemer,
Are the jewels, precious jewels
His loved and His own.
Cho.—Like the stars &c. &c.
KO BENE HILINAI.
Ua konoia au i kekahi po e hele me kuu kaikalna nona na makahiki ekolu, ma kekahi rumi poeleele. Mamua iki au ona, a no kona ike ole ia'u, hoomaka iho la kela e uwe, a i mai la he makau ka ia i ka poeleele. Ninau aku la au ina he makau ia ke paa aku i kona lima. Pane mai la kela "Aole." Pela e pono ai kakou ke hilinai ia Iesu. I ka wa e komo ai kakou i ka pilikia aole pono e makau, aka, e hele io Iesu la ma ka pule, a nana no e kokua mai.
ETA
NO KELA KAIKAMAHINE HOOKULI.
O kela kaikamahine, aole hewa oia mai kona wa uuku mai. Mamua, he keiki maikai oia, he oluolu, a nui ke aloha o kona makuahine iaia. Ua aloha oia i kona makua. Aole e malama pono i na kauoha ona, aka, ua manao i ka makuahine "no ka uuku," mamuli nui, alaila, pau i ka hookuli.
Ua kuhihewa malaila. I ka wa mahuahua ke kino, ua oi aku ka hookuli, a me ka hewa, a hiki mai i ka paakiki loa, e like me ko oukou ike ana iaia, i hookolokolo ia, a hoahewa ia, a hoopai ia! Auwe i kela makuahine! Auwe kela kaikamahine! Ahea la e pau ko laua poino? Aole e pau i ka waimaka o kela makuahine.
E nana kakou i ke kumu o kela poino, hale pohihi i ke kumu. O ka hookuli i kona wa uuku. O kela kanawai elima, ua haki wale no ia iaia.
I ka wa kamaiki hookuli me ka paaki a me ka akaaka ; a aole manao paa ko ka makua no ke aloha paha, lilo keia aloha makapo he nahesa, e nahu ai ia laua a ielua. Aia ke kaikamahine ua paa ma ka hale hoopai; aia ka makuahine, e noho mehameha ana, kahe pinepine kona waimaka no ke keiki ana.
E ao oukou e na makuahine, no oukou keia haawina, aole i kuhihewa ka Mea i olelo.
"E malama i kou makuakane a me kou makuahine, i loihi ai kou mau la maluna o ka aina a Iehova a kou Akua i haawi mai ai ia oe."
KUPUNAWAHINE.
NA HOAALOHA ME NA ENEMI.
I ka wa a ke Akua i hana ai i ka lani me ka honua, ka moana a me na mea a pau maloko, ua hana oia i na mea okoa no na hana okoa. O kekahi mau mea, he hoaaloha, a i ole ia he enemi, e like me ke ano o ko kakou lawelawe ana. Ua ike kakou ua pono na mea a pau a ke Akua i hana ai. Aka, ina e lawe mai ka mea maikai, a hana ino me ia mea, alaila e lilo ia mea i enemi na'u. Mamua aku nei ua hai mai kekahi elemakule ia'u ua kapae ia oia mai ka ekalesia ae no kona inu i ka rama. Olelo oia ua hewa na luna i ke kapae ana iaia no ia kumu, no ka mea na ke Akua i hana ka rama, a he mea pono no ke lawe kakou i na makana o ke Akua.
Ae, oiaio no, na ke Akua no i hana ka rama, aka, ua hoao oia ia mea i mea aha? I laau, a i malama i kahi mau mea i ole e ino, aka, aole i mea inu lealea; ai ka wa a kela elemakule e lawe ana i ka rama a inu pela, ua lawelawe hewa oia, a ua lilo ia i enemi nona, eia kana. Ua hai ia mai au, o ka awa, he makana ia na ke Akua, nolaila, he pono ke ai. Aole loa ke Akua i haawi mai ia kakou kekahi mea e lealea ai i like me ka awa kona hoopoino ana. E nana i ka nakaka o na lima me ka maka; ka palaka o ka manao a me ka molowa a kupono ole i ka hana o ka poe inu awa. Ina e olelo oe, o ka laau make, he makana ia na ke Akua, a inu ia mea, heaha ka hopena? E make koke no oe. O ka rama a me ka awa, ha laau make no ia, aka he hakalia no nae ka laua hana i ko kekahi mau laau make, e like me ka opiuma a me kekahi mau mea e ae.
E nana i ka nui o na mea i hana ia e ke Akua i mea ai no kakou; nolaila heaha la ko kakou mea e hoolilo aku ai i ko kakou dala i ka mea aole ia he ai, a i ko kakou waiwai hoi i ka mea hoomaona ole mai.
No Christopher Columbus.
HELU 15.
Mahope kake o ko Columbus hiki ana i Seville, ua loaa iaia he leta mai na lii, ka Moi a me ka Moiwahine. Ua hoike mai laua i ko laua olioli no ka holopono o kana hana, me ke noi pu mai iaia e hele koke aku i ka hale alii. Ua makemake laua e ike maka me ia a e lohe pono no kona holo ana a me na mea i loaa iaia. Ua makemake no hoi laua e kuka pu me ia no ka hoouna hou ana i mau moku i na paeaina Inia, ua kakau ia mawaho o keia leta penei: "DON CHRISTOPHER COLUMBUS, KO MAKOU ADIMARALA O KA MOANA A KIAAINA O NA AINA I IKEIA MA KA PAEAINA INIA. I ka wa i loaa ai keia leta ia Columbus, ua holo oia no Barcelona. Ua lawe pu oia i na ilikini eono a me na mea kupanaha he nui ana i lawe pu mai ai me ia mai ka "honua hou," wahi a lakou.
Ua laha ae la na nu hou no na aina i ike ia e ia a puni o Sepania, a nolaila, i kona hele ana mai Seville a i Barcelona, ua hookipa ia oia ma na wahi a pau me ka olioli. Ma na wahi a pau ana i hele ai, hele nui mai la kanaka e ike, a paa loa na alanui. Ma na kulanakauhale nui, ua piha na pukaaniani a me na lanai me na maka nana, a ua hooho ia na huro ma na aoao a pau. Ma kahi mau wahi, aneane hiki ole ia Columbus ke nee aku imua no ka paa i kanaka e ake ana e ike maka iaia, a i na ilikini me ia.
Hiki aku la ka Adimarala i Barcelona mawaena o ka malama o Aperila. Iaia i hookokoke aku ia wahi, hele mai la kekahi poe hanohano a me na kanaka he nui loa o ke kulanakauhale e hookipa iaia. Ia Columbus i hele aku ai mawaena o na alanui o ke kulanakauhale, ua hoonoho ia na ilikini mamua o ka huakai. Ua kakau ia lakou e like me ke ano o ko lakou lahui, me na hulu nani maluna o ko lakou mau poo, a me na gula hoonani. He nui na ano manu i halihali ia mahope o na ilikini a me na holoholona, a me na laau ulu i manao ia he mea waiwai, a me na gula hoonani, na kalaunu, na kii, na kupee a me na mea e ae. Mahope aku o keia mau mea a pau, o Columbus, ua kahiko ia oia me ke kapa nani loa, a ua ukali ia e na kanaka hanohano maluna o na lio me na kahiko nani loa. Ua paapu loa na alanui i na kanaka, ua paa na pukaaniani a me na lanai i na wahine hanohano, a o na kaupaku o na hale, ua paapu i ka poe makaikai. Ua hoomakaukau ia ka Noho Alii o ka Moi a me ka Moiwahine ma kekahi rumi aku i hoomakaukau ia, a ua hohola ia maluna ae he lole gula me na waihooluu olinolino loa, ma ia wahi me ke Keiki Alii Juan ma ko laua aoao i hoohalawai ai laua me Don Christopher Columbus.
Palapala Hoike no ka Hoike ana o ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao, na ke Komite o ka Papa Hawaii.
Ua nana aku ko oukou Komite i ka Hoike Makahiki o ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao i ka la 13 o Iune. He oluolu ko makou e hai aku i na kumu e maopopo ai ka holo mau ana imua o keia Kula. He anaina maikai ma ka luakini o Kawaiahao e makaikai ana i keia Hoike no na hora ekolu a me ka hapalua.
Ekolu ano maikai nui i ike lea ia ma keia mau hana. Akahi, o ke kamailio oluolu mai a na haumana me na leo lea. Alua o ka maikai o ka naue ana o na haumana io i a nei ma ke ano kupono i maa ai. Akolu, ma ke ano a pau o na haumana he ano lede, me he la e noho ana lakou ma ka malu maikai e hooluolu ana i ko lakou ma ka malu maikai e hooluolu ana i ko lakou ano, a pau ka ahiu, a ikaika ka uhane ma ka pono a pau.
Ma na haawina he lehulehu i hoikeia he hikiwawe ka pane ana mai o na haina a me ka pololei. Na papa pokii o Miss E. Napoleon ma ka heluhelu himeni, pauku paanaau, ninau Baibala he maikai loa. O neia mau pokii he umikumamakolu, me he mau momi la i hoomaikai ia. O ko Miss Sarah King Papa ma ke ano o ka Ilihonua he pololei loa na haina; he maikai ka puana, a he waiwai nui ko na mea i imi ia; he nui hoi ka ike ma ka Geology (ke ano o na mea malalo o ka ilihonua.
Na Miss E. K. Binamu i hoike mai i ka papa maikai ma ka Arimatika, ua lanakila ko lakou ike ma na mea hohonu oia mea. O ka hana naauao loa nae oia ka Miss Binamu Papa Baibala o na kaikamahine nui. Ua hai lea mai lakou i na hana a pau, ka moolelo o ko Iesu ola ana ma ka honua nei, ua hooponoponoia kela mau hana me na heluna he haneri a oi. O keia pookela o ka Baibala he kamaaina maoli no ia lakou.
He mau Papa maikai e ae kekahi ma ka heluhelu, Hoikehonua, Arimatika a pela aku i hoikeia e na kumu nona na inoa maluna, a na Miss Aswan no hoi kekahi. O Miss Napoleon laua me Miss Aswan, ma keia Kulahanai wale no i loaa ko laua ike buke apau. He pono no hoi e nana i keia mea; o na kumu kokua a pau ma keia Hoike ana, he poe keiki lakou o na makuahine Hawaii.
He hoike ko oukou Komite i ka hoakaaka ana i ko lakou ike kanalua ole ana i keia Kula hanai ke hoomau i kona ano mau ma ke kulana kiekie loa o na Kula hanai no na kaikamahine Hawaii.
S. E. BISHOP.
P. C. JONES. Komite.
J. H. MAHOE.
KA PULE A KE KEIKI UUKU.
O ka hana mau a kekahi keonimana, oia no ka hoohala mau ana i ka nui o kona manawa, ma ka hale, a e mau ana kona lia mau no ke Sabati, a e ake nui ana oia e lohe i ke akamai o kana wahi kamaiki, he wahi keiki nona na makahiki ekolu.
O keia wahi keiki, e ku ana ma ke kuli o kona Papa, me kona mau lima e puili ana i kona a-i, a o kona lauoho e luhe ana ma kona mau poohiwi i ka wa a kona Mama i pane mai ai penei ; "Ano, e Kale, o ka manawa keia e hoi ai i kahi moe." Ku ae la o Kale iluna a haawi aku la i kona aloha ia papa, a mamua ae o kona waiho ana mai ia keena, huli ae la oia i hope a olelo mai la penei: "E papa, aole anei oe e hele pu me a'u, a e hoolohe mai i ka'u pule ana?
O ka manao o ka makua no kana kamaiki e olelo ana, aole i oi aku ka maikai mamua aku o kona ike ana i ke kukuli o kana keiki me ka puili o kona mau lima ma ka aoao o kona makuahine.
"O oe kekahi e kukuli e papa, e like me ka mama a me a'u e hana nei." Ia manawa i kukuli iho ai ka makuakane, oia hoi keia: "E ke Akua, e hoomaikai mai oe no kuu papa aloha." Pehea la hoi ka nani o na mapuna leo, e puka mai ana mai na lehelehe o ke keiki uuku?
Ano, e pule oe e papa. O keia iho la ka'u mea i ao mua ia'i: "E ke Akua, e hoomaikai mai ia'u," aole anei e hiki ia oe e papa ke olelo pela? Olelo mai la ka makuakane, "E ke Akua, e hoomaikai mai oe ia'u," "Ma ke ola o Iesu. Amene," wahi a ke keiki i hookui mai ai.
I kekahi ahiahi ae, ma ia hora hookahi no, a i ka makuakane hoi e hele ana ma ke alanui, ala mai la iloko ona na hoomanao ana no kana kamaiki aloha no kana mau hana, oia hoi, ke kukuli a me ka pule ana a kana keiki nona, a iaia no e noonoo ana keia, a e hoomau ana hoi kona hele ana, hope mai la kekahi makamaka ma kona lima "E hele mai me a'u, a e loaa ia kaua kekahi mea e inu ai," "aole," wahi a ka makuakane, "aole loa au e hoopa hou ana i kekahi mau ano wai ikaika."
"No ke aha, pehea kela? Aole au i ike e kamailio naaupo ana oe mamua, e like me kia."
He keiki aloha ka'u aia ma ka hale, a ua makemake au e hoolohe ia i kona makuakane, ina au e hele ana i ka inu i na wai ikaika, alaila, mahope aku, e hoopaa loa ia kela mea ino, ua hoole mai ke Akua, aole au e lawe a hookau aku i na mea lapuwale maluna o ka'u keiki! He oiaio, na ke keiki uuku e alakai lakou.—Children's Friend.
Moolelo o ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii.
Koena mai ka Aoao Akahi mai.
La Hana 6.
Kawaiahao, Poakahi, Iune 11, 1877.
Halawai ka Aha ma Kawaiahao, Hora 9 A. M. Lunahoomalu ma ka Noho.
Malamaia ka 20 minute wa haipule.
Kaheaia na inoa.
Heluhelu mai na Kakauolelo i ka moolelo o ka la hana 5, a hoaponoia.
Hapai ka Aha i ka hoike a ke Komite "No ke Ola o na Kahu."
Heluhelu mai o M. Kuaea i ka hoike a ia Komite.
Ka hoike a ke Komite no ke ola o na Kahu Ek. Hawaii.
No ka mea, ua lohe mau keia Aha makua i ka pilikia o ka hapanui o na Kahu Ekalesia Hawaii, no ka lawa ole o ko lakou Ola, malalo o ko lakou lawelawe ana i keia Oihana nui, nani, a kiekie a ko kakou Haku a Iesu Kristo ko kakou Ola. Ka mea ana i olelo mai ai, E amo oukou i ka'u auamo maluna iho
o oukou, a e ao ia oukou e a'u, no ka mea, "He oluolu ka'u auamo, he mama hoi ka'u ukana."
Ua maopopo no hoi kekahi mau pilikia i nele ai, no ka liilii loa o kekahi mau kihapai, a no ka manao nui ole hoi kekahi o na Ekalesia, a me na kanaka i ke aupuni Uhane.
A no ka hapa o na hana a na Kahu, a me ko lakou noho ana kekahi, a no ka noonoo nui ole o na Aha mokupuni kekahi. Nolaila,
Hooholoia, Ke paipai aloha aku nei keia Aha Makua, ma na mea e holo ai a e lawa ai ke ola o na Kahu, ma ka hoohui ana i na kihapai liilii malalo o ke Kahu hookahi, a ma ka hoouna ana paha i mau Elele e hele e paipai i na Kahu a me na Ekalesia no ke ola o na Kahu, a me ke ola o na Ekalesia.
Hooholoia. Ke paipai aloha aku nei keia Aha Makua i na Kahu Ekalesia, e hanai i ka Ekalesia o ke Akua, i ka mea ana i kuai ai me kona koko iho, ma ka ma ka hoomakaukau io ana i na Haiolelo no kela a me keia Sabati, a me na halawai e ae, me he papaaina la i hele a luluu i na mea ono, i ai lakou a maona, i inu hoi lakou a kena i ka wai o ke ola. E like auanei me ko lakou lako ia oe i ka ai o ka Uhane, pela auanei lakou e hanai mai ai ia oe a maona.
"Pela no hoi i kauoha mai ai ka Haku, o ka poe e hoi aku i ka Euanelio, e ola no lakou ma ka Euanelio."
E kiai hoi i ka Ekalesia o ke Akua, i ole e pau i ka Iliohae, no ka mea, he nui ka poe kaula hoopunipuni e hele nei iwaena o kakou me na aahu hipa, aka, maloko he mau Ilio hihiu hae lakou. He nui hoi ka poe i haule iloko o na hewa, a he nui no hoi ka poe i loohia i na mai, e imi na Kahu ia lakou e lapaau, a e hoolana i na manao i poho ma o Iesu la ke kahuna lapaau, e imi e kokua i ka poe mai, ilihune. Ina pela na Kahu e kiai ai a malama a hanai i kana poe hipa, eia ka ninau :
Owai kai hanai i na holoholona a ai ole i ka waiu o na holoholona ?
E waele a e mahiai i ko oukou kihapai, a e kanu i ka pono, ka oiaio, ka maemae a me ke aloha, iloko o na makua a me na keiki, iloko o ka poe maloko a me ka poe mawaho o ka Ekalesia, i piha kou kihapai i na mea kanu maikai, aole e nele ko lakou hua, aole no hoi e nele i ka ohi mai, no ka mea,
"O ka ke kanaka i lulu o kana ia e ohi mai." "Owai ka mea kanu i ka malawaina a ai ole i kona hua?"
Hooholoia. Ke paipai aloha aku nei keia Aha Makua i na Ekalesia Hawaii a pau, mai Hawaii a Kauai, e hoomanao, "Ua kukulu ia oukou maluna o ke kahua a na Lunaolelo a me na Kaula o Iesu Kristo iho no ka Pohaku Kumu o ke Kihi."
He Ekalesia lanakila, no ka mea, ua oleloia, "O oe no e Petero, a maluna o keia pokaku, e kukulu ana au i ko'u Ekalesia, aole hoi e lanakila mai na ipuka o ka po maluna ona."
He Ekalesia maemae, ua hoolaa mai oia iaia, e hoomaemae ana iaia i ka wai auau a me ka olelo. "Ua hoolilo mai oia iaia nona iho i Ekalesia nani, aole o na wahi paumaele, aole hoi he minamina, aole hoi kekahi mea like, aka, i hemolele ia a me ka hala ole."
He Ekalesia oiaio, no ka mea, ua olelo o Iesu, "Owau no ke Kumuwaina oiaio, o oukou no na lala, o ka lala hua ole iloko o'u, oia kana e oki aku. A o ka lala hua, oia kana e hoomaemae i nui ae ai kona hua."
E na Ekalesia Euanelio, e hoolana i ko oukou manao, no ka mea, o ko oukou kahua e ku nei, he paa a he onipaa a me ka naue ole. O ko oukou kulana he Lanakila, he Oiaio, he Nani, a he Hemolele, maluna ona. "Ua hoolilo iho la oia i kekahi poe i Lunaolelo, a i kekahi poe i Kaula, a i kekahi poe i Kahuna Haiolelo, a i kekahi poe i Kahu Ekalesia a me na kumu. I mea e hooponopono ai i na haipule no ka oihana kahuna, a no ke kukulu paa ana i ke kino o Kristo. (Oia no kona Ekalesia.)
No ia mea, he pono ia oukou e na Ekalesia Hawaii, e hoolohe a e malama i ko oukou mau Kahu Ekalesia, e like me na mea i palapala ia. "O ka mea i ao ia mai e ka olelo, e haawi aku oia i na mea maikai a pau na ka mea nana i ao mai." Gal. 6:6. Pela no hoi i kauoha mai ai ka haku, o ka poe hai aku i ka Euanelio, e ola no lakou ma ka Euanelio. I Kor. 9:14.
E malama nui ia'ku na Lunakahiko e hoomalu pono ana, he oiaio hoi, o ua poe la i hooikaika ma ka olelo a me ke ao aku, I Timoteo 5:17. "Ke nonoi aku nei makou ia oukou, e na hoahanau, e ike aku i ka poe e hooikaika ana iwaena o oukou he poe maluna iho o oukou he poe maluna iho o oukou iloko o ka Haku, e ao mai ana ia oukou. I Tesalonike 5:12.
Mai hoopaa oe i ka waha o ka Bipi kauo e hehi ana i ka Palaoa. E pono ka paahana e uku ia mai.
E hoomanao hoi, e hooko i ka oukou i kahea ai, a i hoohiki ai i ka la i hookahuna a i hoonoho ia'i, a e malama i
ka oialo ma ko oukou aoao, i hala ole oukou imua o ka Haku. A ina ua kekee ka aoao o ke Kahu, a ua waiwai ole paha ko oukou mau Uhane, e hoohalahala aku oukou imua o ke Kahu no ia hemahema, me ka hooki ole i ke kokua. Ua oi aku ka pono e noi i ka Aha Mokupuni e hookuu ia Kahu, mamua o ka hooki ana i ke kokua.
Ke noi aku nei makou ia oukou, e malama ia ke kanawai o ke Akua.
Oia hoi,
"E hana ia na mea a pau me ke aloha."
M. Kuaea, W. P. Alexandero, G. Puuloa, Komite.
Heluhelu mai o W. P. Alexandero ke Komite haku i na manao hoalohaloha no na Kahunapule i make i keia makahiki.
Hoapono ka Aha i ka hoike a ke Komite. Aohe o kakou kauhale mau maanei. Ke pae hou mai nei i keia makahiki i hala, kela olelo paipai i pae pinepine mai.
"O ka hana i loaa i kou lima e hana ai, e hana koke oe."
Ke emi mau nei, i kela makahiki keia makahiki na Elele o ke ola i haalele i ko lakou aina loihi aku a hele mai nei e hoopakele ia kakou no loko o ka lua pegana, he lua pouli a haumia hoi.
Iloko o ka makahiki i hala, He Eha o lakou i hoopau i ko lakou noho malihini ana, a ke hoomaha nei lakou iloko o na keena a ko kakou Haku i hoomakaukau ai no lakou.
Ua hala aku la o Tatina wahine ka hope loa o ka Papa Misionari mua i hele mai nei.
Loaa kakou iaia he lahui pegana pouli loa, a ua ae ia kona lawelawe hooikaika ana iwaena o kakou a aneane pau na makahiki he kanaono.
O Hall wahine hoi kekahi, o ka wahine a ko kakou Puuku aloha, I kona wa i make ai, ua kaawale ke kane i ka aina e. He hoalawehana keia me kana kane no na makahiki 42, e hooikaika ana e kukulu i ke aupuni o ko kakou Haku ma keia Pae Aina.
A o Rev. B. W. Pareka kekahi, ua hooikaika pu oia me na paahana e ae e hoola i ko kakou lahui, no na makahiki 44. Kaumaha ka naau i ka ike ole iaia iloko o ko kakou mau halawai, ua maa mau oia i ka hui malaila, aka, aole oia e kokua hou mai ia kakou me he Kakaolelo la, aole e lohe hou ia kona leo iloko o ke kuka ana o ka Papa Hawaii, aole hoi oia e ao hou aku i na haumana o ke Kula Kahunapule, aohe hoi e paipai mai i na Ekalesia o kakou.
Na ka Haku keia i hana, a ua pono loa kana mau hana a pau.
(Aole i pau.)
HAAWINA KULA SABATI.
KUMU HANA.—Ka huli ana i ko na aina e.
PAUKU BAIBALA—Oihana 42—52.
42 I ka hele ana o na Iudaio iwaho o ka hale halawai, nonoi aku la na kanaka e ae i hai hou ia mai keia mau olelo ia la Sabati mai.
43 A i ka hoi ana o ko ka hale halawai, he nui wale ka poe Iudaio, a me ka poe haipule i huli mai i hahai aku ia Paulo, laua o Barenaba; na laua no i olelo mai ia lakou, a hooikaika mai ia lakou e kupaa ma ka maikai o ke Akua.
44 A hiki i ka la Sabati, kokoke pau loa ke kulanakauhale i ka akoakoa, e hoolohe i ka olelo a ke Akua.
45 A ike aku la ka poe Iudaio i ka nui o na kanaka, piha loa lakou i ka paonioni, hoopohala aku la i na mea a Paulo i olelo ai, hoopaapaa a olelo hoino aku la.
46 Alaila, hooikaika mai la o Paulo laua me Barenaba, i mai la, He mea pono ke hai mua ia ia oukou ka olelo a ke Akua; ua kapae oukou ia mea, a ua manao oukou ia oukou iho, aole oukou e pono ke ola loa, eia hoi ke huli aku nei maua i ko na aina e.
47 No ka mea, pela ka Haku i kauoha mai ia ia makou, Ua hoonoho au ia oe i malamalama no ko na aina e, i lilo oe i mea e ola ai a hiki i na kukulu o ka honua.
48 A lohe ko na aina e i keia, olioli lakou, a hoonani aku la lakou i ka olelo a ka Haku; a o ka poe i wae ia no ke ola loa, manaoio aku no lakou.
49 E haiia no hoi ka olelo a ka Haku ma ia aina a pau.
50 Hookonokono aku la ka poe Iudaio i na wahine haipule koikoi, a me na mea kiekie o ke kulanakauhale, a pai mai la lakou no ka hoomau no Paulo a me Barenaba, a kipaku aku la ia laua mai ko lakou wahi aku.
51 A lulu aku la laua i ka lepo o ka laua mau wawae ia lakou, a hele mai la laua i Ikonio.
52 Piha loa iho la na haumana i ka olioli, a me ka Uahane Hemolele.
Pauku Gula. "A e paulele hoi na lahui kanaka ma kona inoa." Mat. 12:21.
Mele. 8—9 Leo—
Huli hapa na Iudaio,
Nui nae ka poe kue,
Hoopohala a hookuli
I ka olelo e ola'i.
Pela no ma keia kula,
Huli hope wale no,
Nui no na huli ole,
Hoomaloka naaupo.
Pule no ka poe i huli i kupaa, a no ka poe huli ole, i huli koke mai.
Na ninau a na Kumu.
P 42. Pau ka halawai pehea na Iudaio? Pehea hoi na kanaka e? Makemake lakou e lohe hou i na olelo a Paulo? Ua komo ka Uhane iloko o ko lakou naau, e ala ana, e huli ana. Pela anei oukou?
P 43. Nui anei na Iudaio a me na haipule i huli a hahai mamuli o Paulo? Nui iki no, aole nui loa. Hookuli ka nui. Pehea ko Paulo ma hooikaika ana i ka poe i huli? Ke kupaa nei anei oukou?
P 44, 45—A hiki i ka Sabati, ua ae o Paulo ma e halawai hou me na kanaka e, e like me ko lakou nonoi ana. Pehea ko ke kulanakauhale? Ua hoala ka Uhane ia lakou e hele mai, e hoolohe hou i ka Iesu olelo. Pehea nae na Iudaio, ka hapanui i hele ole? Pela anei kekahi poe haumana i keia wa? No keaha la ka paonioni, hoopaapaa, makemake ole?
P 46—Pehea Paulo ma? Heaha ka pono mua? E hai mua i na Iudaio i ko laua poe hoahanau. E hanai i ka ohana ponoi mamua, mahope na ohana e. Pehea Iesu ma Mataio 10:5, 6? A no ka hookuli ana o na Iudaio, e aha ana Paulo ma? Pehea Ioane 1:11. Isaia 1:3? E ko ana ka Iesu olelo, E lilo ana ka mua i hope, a o ka hope imua. Pela paha i keia wa. E lilo auanei oukou i hope ke hookuli, a o ko na wahi e ae imua, Ola paha lakou, oukou nae e make ana.
P 47. Mahea keia mau olelo a Paulo i hoopuka mai ai, e hoapono ana i kona huli ana i na aina e? Isaia 42:6 49:6. Luka 2:32. Ua hoouna hoi Iesu Mat 28:19. Ka Uhane Oihana 13:4.
P 48. A loha na kanaka e i keia mau olelo a Paulo, pehea lakou? Owai hoi ka poei manaoio a ola? Ua waeia anei oukou no ke ola? Pela ka hui koke makou a hahai mamuli o Iesu. A pehea ke kanalua a hoopanee? "Auwe na poe hoepanee, A mihi ole no, Ua puni i ka wahahee, A make mau lakou"
P 49. Ma Anetioka wale no anei kahi i haiia aku ai ka Paulo mau olelo?
P 50. Owai keia poe wahine haipule? He poe Iudaio no, a he haipule Iudaio ka lakou, aole he haipule Karistiano, Lakou me wai kai hookonokonoia e aha ia Paulo ma? Heaha ko laua hewa? Ka hai ana i ke ola ma o Iesu la, aole ma ke kanawai, ma ka pono o ke kanaka.
Ane huhu paha oukou ke olelo au, he mea ole ko oukou pono, ko oukou pule, himeni, hele mau i ke kula Sabati, i ka halawai, i ka ahaaina a ka Haku, ke aloha ole ia Iesu, a malama ole iaia.
P 51. Pehea ka Paulo ma hana? Pehea ka Iesu olelo ma Mataio 10:14? He hoailona ia no ke aha? A hele aku laua i hea? Ikonio ke kulanakauhale nui ia ma Lukao ia, ma ka hikina aku o Pisidia, Konie ka inoa i keia wa. Pehea ka Iesu kauoha ma Mataio 10:23?
P 52. Pehea Paulo ma? Pehea Mataio 5:12. Io. 16:22? Ina hoomaauia oukou no ka malama ana ia Iesu, hauoli anei?
Mele 7—6 Leo Hosana kamalii.
Hoino na Iudaio,
A pai ia Paulo ma
Mai Pisidia aku.
Me e ke konia!
Ua oli ane na aina,
Na aina naaupo,
Ua lohe, a ua huli;
E huli pu kakou.
Na Ninau a ke Kahu.
Na Makua. Heaha ka Paulo mau olelo hope maloko o ka hale halawai? Pauku 41. I ka lohe ana, pehea na kanaka e? Makemake e lohe hou ea. He hoailona ia no ke aha? No ka makemake e ike i ka mea e ola'i. Akahi no lakou a lohe i ke ola ma o Iesu la; komo koke ka Uhane, hoala i ka makemake e lohe hou, e hoomaopopo i ke ala o ke ola. Pela anei ma keia wa? Nui anei ka poe e ala ana, e huli ana, e imi ana, e mihi ana maanei a ma na wahi e ae?
He nui anei ke ola?
Na Keiki. Lohe no kekahi poe Iudaio, a huli mamuli o Paulo ma, a hahai mamuli o Iesu. Pehea nae ka hapanui? Huhu, paonioni, hoopohala, hoopaapaa, hoino a hookonokono i na wahine me ka poe kiekie, e kipaku aku ia Paulo ma mai ko lakou wahi aku.
Heaha ko Paulo ma hewa? Aole hewa, lakou ka i hewa, a makemake ole i ke ola.
Pehea na kanaka e? Olioli lakou a makemake i ke ola. Pehea hoi oukou, ke makemake nei anei i ke ola?
Ke Kula a pau. Hai mai i ka pauku gula. Pehea na aina e i keia wa? Pehea Hawaii nei? Pehea kakou ke hoomaauia no ka pono?
Mele. 8—9 Leo.
Olioli a hauoli,
Ke hoinoia mai
No ka pono, no ka pili
I ka Haku e ola'i,
Huli, huli, pule, pule,
Hahai mau la ia Iesu,
Ma ka pono, ma ke ino,
I pii ae a noho pu.
Pule no keia kula.