Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 28, 12 July 1877 — Page 3
He Mele no ka Lahui Hawaii.
Eia wau ka Lahui Hawaii,
Ka Helu Akahi ma ka Pakipika,
He Hoku Malamalama au no oukou,
No na Ailana o keia Moana.
Na'u i ao aku ia Nuuhi va,
Me ka Paeaina o Maikonisia,
O ka Lamaku ka'u i lawe aku,
Naauao ai o Gilipati.
Na'u hoi i alo aku keia loa,
No ke aloha i na Pe gana,
O ka'u makana wale no ia,
No ko Amerika aloha ana mai ia'u.
He Lei mae ole au na oukou,
Na na Hawaii koko ponoi,
He milimili hoi na lakou nei,
Na na malihini o na aina e.
O ka naauao ko kakou kumu,
I helu pu ia ai me lakou la,
Na Aupuni Nui o ka honua nei,
Pehea kakou e hoike aku ai?
I ko kakou ano naauao,
E lawe nui i ka Nupepa,
Ka Lahui Hawaii Aloha,
Mai kuhi oukou he hana iki,
Ka kakou o keia mau la.
He wa keia no ka pilikia,
He wi puni no ka aina,
E noho u ana me ka luuluu,
No ke 'Lii Lani Kawaihau,
Ua hoolana ia nae kakou,
E ka lokomaikai o Amerika,
Ahonui wale ka imi ana o Kalani,
A loaa ke Kuikahi Panailike,
Hoohoihoi i ka Lahui,
E mahi nui oukou i ka aina.
Na kakou no e imi iho,
I ko kakou mea e nele ai,
O na makua o kakou o ka pono,
He mau leo aloha ko lakou,
E pa-e mau nei ma na Awai.
Hooikaikaia ka pono kino,
Mai poina i ka pono Uhane,
E malama i na la Sabati,
E hele mau i na halawai,
E ala oukou na opio,
E hooikaika ma na hana pono.
O na kumu Kula Sabati,
He mau wahi ukana mama wale no,
Ina oukou e lokahi ana,
Nee hou o Hawaii iluna.
He ma-u wahi kanaenae ia,
Na oukou e hoolawa aku.
O ka lohe nae hoi ko oukou,
A noonoo iho me ke aloha.
Pehea la e ulu hou ai?
Ka Makia o ke Aupuni,
E malama i ka pono o ke Akua,
Oia ka pono o ka Aina.
HAWAII PONOI.
Honolulu, Iulai 10, 1877.
M R. LUNAHOOPONOPONO; Aloha oe:—
"E kulou mai e na lani e haliu mai hoi e ka Honua."
Mamua ae o ko'u hoike piha ana aku i kekahi mau hunehune o na Anoai o ka Puakauikawekiu oia hoi o Kauliluaikeanuwaialeale. E pono paha e kala ia mai au no keia mau manao malalo iho nei.
Kamua—E hoike aku ana keia mau Anoai i ke kulana a me na hiohiona o ka lani Kapuamaeoleikala, kalua—E hoiike aku ana keia Anoai i ka noeau o kana mau hana i waena o kona lahui kekolu—He ipo aloha kana mau hana na keia maka kila e lia mau nei i ka po me ke ao. Kaha—He home nani kana mau hua olelo i luakaha Karistiano. He welina ia ka lani. 1—O ke kulana o Kapuamaeoleikala a kuu makakila e lia mau nei, he nani a maikai noia, ao kona mau hiohiona he mea na ko'u puuwai e puana ae ai, penei: "Ka puuwai Waipahe."
2—Ke poni ia nei kuu puuwai e ka noaiu piha a Kapuamaeoleikala i loko o kona lahui, a kono aela hoi i kona noiau e kukulu i mau hui hoola i kona mau hipa e hele aku nei no ka nenelu poho o ka make.
3—O na hana a Kapuamaeoleikala i waena o kona lahui, he ipo aloha no kuu puuwai a he kia hoomanoo hoi na na hanauna e hiki mai ana.
4—He home nani kana mau hana olelo, oiai, ua hoolilo i hola oia iaia he Uweadelo no kona Aupuni a puana i hola i kona mau hua olelo kaulana penei: "He Hooulu Lahui ka makia paa o ko'u Aupuni."
Auwa holo aku la ka nahenahe o kana mau hua olelo a puana aku la ma na ae kai o ka Ainapuniole Hikina a me ka ainapuniole komohana, oia hoi ua holo ke Kuikahi Panailike me ka Aeto o Amerika Huipuia, nolaila, mai ka mua a hiki i ka hope o kana mau hana iwaena o kona lahui; ke puana ae nei au penei: Ka puuwai waipahe, he home luakaha no Laieikawai. G. W. K.
DALA PEPA.—Ma ka po o ka Poalua aku nei, ua akoakoa ae kekahi poe naauao ma ke keena halawai o Kaumakapili, no ka hoakaka ana i ko lakou mau manao no ka pono a me ka pono ole o ka Dala Pepa, ke hoolahaia iwaena o keia lahui. Eia ka poe i kamailio ma ka aoao e hoapono ana i ke Dala Pepa : J. K. Unauna, J. Lota, J. Kalama a me S. Aukai. Eia hoi ka poe i kamailio ma ka aoao e kue ana i ke Dala Pepa : Hon. A. P. Kalaukoa, D. Malo, B. W. Kawainui a me kekahi malihini. Aole ka mea i hooholoia. Ua hoopaneeia ke Komite a noho hou ma keia Poalua ae. Ua minamina nae makou i ke komo ana mai o kekahi wahi aea haukae maloko o ia anaina, a hoohaunaele ae la maloko o ia mau paia laahia. Me ka akena iaia he paa rula oia. Ma kona kamailio ana, ua lakee mawaho o ka paehumu o na rula o ka poe naauao. Haina ka puana i lohe, o D. Kahookaumaha no.
NA ANOAI.
O ka hihia mawaena o Mr. Rose, kue ia McKeague, no ke koi poho. Ua hooholo iho na kiure, he $284 ke poho. O ke poho nae i koiia, he $20,000.
HE OKIPUU.—O kekahi pake i laweia mai i Honolulu nei mai na mokupuni maluna aku nei o kakou, a no kona loaa ana i ka mai pake, ua oki iho oia i kona puu me ke koi, oiai oia e manaoia ana no ka Panalaau o Kalawao, ua pauaho e iho la nae oia i kona ola.
E kuai mamuahi aku ana ka Hale kuai Kahikinanui i na waiwai hou loa i kali ia nei maluna mai o D. C. Murray i ka la mahope iho o kona ku ana mai a nolaila, ke kono nei makou i ka lehulehu e hele a e kipa nui ae malaila, kahi e loaa ai na wahi lole me ka emi loa o ke kumu kuai.
Ua hoolana ia iloko o ke kai e ka Ahahui hana hao o Risdon ka moku ahi hou o ke aupuni o Hawaii nei, ma ka hora 9 o ka Po ka la 21 o Iune, i ka wa a ka mahina e kuu pau ana i kona nani. Ua akena ia mai no hoi ka nani ona mokuaui nei, i pa kolu iho i ko Kilauea nani, a i palua iho kona nui.
NO NA KAI HOLUHOLU O KALEPONI.—Ua kau aku maluna o ke kiapa Discovery, ma nehinei no na kai holuholu o Kaleponi ko makou mea malama dala no ka nupepa ka Rev. J. F. Pogue i hele aku nei oia no ka hooluolu no ke ano nawaliwali, e hala ana iaia he mau malama loihi no ka imi ana i na la oluolu a me ke anu o na hau oki o na kuahiwi o Kaleponi.
AINA KUAI.—O ka aina o Mr. Charles Titcomb, e waiho la ma ka mokupuni o Kauai, nona ka inoa "Kilauea," ua kuaiia mai ma ka Poalua iho nei, ia Messrs. E. P. Adams a me J. Rose o keia kulanakauhale, no ke kumukuai he $30,000. O ka nui o ka aina, he 3,000 eka, mai ke kuahiwi a hiki i kahakai. O ka hapanui o ka aina, ua kupono i ka mahiko, a o kekahi hapa, ua kupono no ka hanai holoholona. He kahawai nui ke kahe ana mawaena konu o ka aina.
KA IUBILE O NA KAKOLIKA.—Ma ka Poakahi aku nei oia ka piha ana o ka Haneri Makahiki o ke ku ana o keia Hoomana ma keia Pae aina, mai ka pae mua ana mai o na Kahuna Kakolika ekolu oia o Augutino—Aleki Bakelo ka mua, Abarahama Arama ka lua, a me Petero-Patirilio Sheota ke kolu, ma ka awa o Honolulu nei. Ma ka la 9 o Iulai 1827. Ua malamaia he anaina pule maloko o Marie Kamalu, a ma ka hora 1 auina la, ua malamaia he papa aina ma kekahi lanai loihi i kukulu ia ma waho iho. Malaila ae ka hapa nui o na hoahanau Kakolika he lehulehu. A ua konoia ka lehulehu i hele aku e kipa malaila no ka nana ana i na hana, e noho pu ma ka papa aina Iubile.
HE KOKUA ALOHA.—Maloko o ka Halehalawai o Halealoha ma Lahaina, i ke ahiahi Sabati Iune 3, ua hoakaka aku au imua oia anaina i kekahi manao, a ua nonoi aku hoi au ia lakou, ina he oluolu lakou e Kokua aku i ke Kahu Ekalesia o Olowalu, i mau apana Dala, no kona holo ana i Honolulu i ka halawai a ka Ahahui Euanelio o ka Pae aina; no ka mea, aole oia e hiki ana, no ke Kokua ole ia mai e kona Ekalesia. I ka lohe ana oia anaina, ua eleu koke mai la lakou e haawi: O kahuina pau o ka lakou mau Kokua aloha, he Ehiku ($7,00) Dala; (Ke ole au i Kuhihewa) aole i loaa mai ia'u na inoa a ka poe i Kokua mai, a me ka lakou Kokua, aia no i ko lakou kakauolelo, ia D. M. Kahanaonasi. Me ka mahalo ia anaina.
E. K. WAHINEHUEHU. Komite.
Ma ka hora 2 o ka la 30 o Iune nei, ua hoohui ia ma ka belika mare o ke kaula gula, ke keiki lalawai o ka aina pua o Kina, Mr. Apahana pake, me ka nani maka palupalu o ka makani apaapa o Kohala, ma ka Home nani o ke kane, ma Honopueo, Kohala. Na ka makua Rev. E. Bond, laua i hipuu, me ka makuakane o ka wahine ma ka aoao o ke kane, i ka nana aku a ke anaina ua maikai maoli. Mahope o ka pau ana o keia hana, ua wehe ia he wahi paina uuku; A ma ka la 31 ae, oia ka la e paina nui ai, na hoohaule ia maila na paka ua o Kulanihakoi, a hiki i ka hora 12 o ke awakea; ua iho mai na haumana o ke kula kaikamahine, me ke alakai ia e Miss. Laiana ke kumu o ke kula, aua Himeni mai na haumana, a pau ka Himeni ana hoomaka ka paina, a ma ia manawa mai ua nui ka poe i hele mai e paina ua kahiko ia ka papaaina me na lau lipolipo o ka waokele i kui puia me na pua nani o na kihapai. Ua hele wale a kupaoa i ke ala o ka mala pua o Edena, ua nui na la i hoomakaukau ia na na mea paina, o na ano ai Hawaii a pau, a me na ai haole he nui wale, ua hoopiha ia na makaikai alawa ua hoonuu i na kohu kelekele a ka puukolu. Aloha.
H. H. KAMAUOHA.
Kohala A. Hawaii, Iune, 31, 1877.
Ua lohe mal makou e waiho aku ana o D. Keawamahi i kona noho kokua kumu ao ana no ke Kula Hoopololei ma Keoneula ma ka la apopo. Ua minamina makou i ka pae ana mai o keia lono ma ko makou mau pepeiao, oiai ma ka makou ike, oia wale no paha ka makou i ike i ke kupono maloko o keia Kulanakauhale. Aole nae i maopoopo ke kumu o keia waiho ana, na ka papa mai paha.
Ma ka Poakahi aku nei i hala, ka holo ana aku a ka moku ahi Kilauea no ke kaapuni ia Hawaii, ua lawe aku oia he heluna nui o na ohua, mawaena o ke 60 a me ke 70 ka heluna o na ohua o hope. A ma kahi hoi o ka 100 kona mau ohua oneki, he hoike ana maiia, aole no i pau ka ikaika ana a me ka eleu o ko kakou hale aukai kahiko, a i kawa e ku mai ai ke Kilauea hou, e pakela loa aku ana paha kana huakai mua loa.
Ma ka Poakahi aku nei ka puni ana o ka Amaama o Koholalo ae nei, ua hele a komo na kolo lawaia, ua kuai ia aku ka ia no ka Haneri Dala. Ua manaoia o ka nui o ka ia i puni, aole paha e em malalo o na mano elua, a ua kuaiia ma ka Makeke o Ulakoheo no ka elima Amaama nunui momona no ka hapaha, i ka ai ana iho, he kaukemio ka olelo kupono e kapa iho ai.
MINAMINA WALE.—Ma ka hora 1½ o ka auwina la Poakahi iho nei, ua oluolu i ka Mea Mana Loa ka lawe ana'ku i ka uhane o Davida Waihoikaea Kaulahea, o ka elua ia o kana mau keiki i make. He eono ka nui o na keiki, ua make mua ka e ima, a o ka eha aku nei hoi keia, a koe na keiki mua ekolu a me kahi muli loa. Ua hanau ia oia ma Heeia, Koolaupopo, Oahu, i ka makahiki 1859, he 19 ona mau makahiki me na malama keu 8. Ua haalele iho oia he mau makua, he mau kaikuaana, he pokii hookahi, a he mau kini makamaka. Aloha no.
HE NANE.—He 10 ou hua palapla i kapaia e ko'u mau makua i ko'u la i hanauia ai. Ina oe e lawe ae i na hua mua e 4, a hookui aku i hookahi Puana ana alaila, e loaa auanei au ma na paia o ka hale o ka poe naauao e kau kehakeha mai ana. A ina hoi oe e hookai ae i na hua e 4 i koe mai ka e 5 a hiki i ka 8, alaila e kupono ole auanei au me ko poe maemae. A e kipakuia mai e ka poe hanohano. A o na hua hope e 2 oia hoi ka 9 ame ka 10. Alaila ua lawa au, ua pau, ua oki a o ko'u huina a pau loa mai 1 a i ka 10 ke huiia, i he alii nui no kekahi aupuni, a na'u no hoi e hoomalu i kekahi mau miliona kanaka, a mamuli o ka'u hookele ana, ua kiekie ia aupuni i keia wa. O wai la wau ia oukou? A ina hoi oukou e nana wale aku hoi ma na Buke Hoonaauao, ma ka la hea o ka malama o wai, a i ka makahiki ehia au i hanau ai.
Ma ka Poakahi, Iulai la 2, ma Waikahalulu, ua haalele mai i keia ola ana o Henere Waha, kekahi o na kanaka i kamaaina i ko Honolulu nei, a he makamaka oiaio hoi no ka Haku iloko o ka ekalesia o Kaumakapili. Ua hanauia oia ma Lahaina, ma ka la 16 o Iulai, o ka makahiki 1836. Ma ka la 19 hoi o Augate, o ka M H 1873, ua hoohuiia maua ma ke kaula gula o ka mare, a ua noho pu maua me ka oluolu, he kane a he wahine no na makahiki eha, a make aku la i ke 33 o kona mau makahiki o ke ola ana ma keia ao. He oluolu eia, he heahea, he hookipa a he miki ma kana hana o ka malama Halekuai, a ua maa oia ma ia hana, a oia no hoi ka Helu 1 o na Kupakako hoopakika a hoopahee ma ka Halekuai o Kikahakaiwa i na la i hala. Ua waiho iho nei oia ia'u e noho u aku nona a me kona lehulehu e luuluu pu nona.
"Owau ka ka ke aloha i luaiele.
Ua kuewa i ke ala me ka waimaka,
Au—we! aloha ino."
Mrs. Kalani Waha.
KE KENELA KALNI MA KA HALE KEAKA.—Ma ka nupepa haole a Wini makou i ike iho ai, ua haawiia mai ia Kenela Kalani kekahi hookipa hanohano ia ana ma ka hale keaka, kahi e himeni ia'i na himeni opera ma Enelani, ma ka po o ka la 22 o Iune i hala. Ua hoopiha loa ia ka hale e ka poe makaikai. O na malihini ma ia po, oia no o Kenela Kalani me kana wahine, a me Kenela Badeau, ka mea i hoounaia mai e ukali laia, ua komo ae lakou ma ka hora 8. O ka mea nana ka aha mele ma ia po, oia no o Mlle Albanian a me kona mau hoa. Ua kahikoia ka hale a nani, mahope o ko lakou wahi e ku mai ai, he mau kahakahana nani o na hae Amerika ke kuuwelu mai ana e hoike mai ana i ke anaina. He malihini Amerika ka mea nona ka po. O ka lakou himeni mua, oia no ka himeni Star Spangled Banner, me ka hui o na leo a pau, a ua ku i ka mahalo aku. O ko Kalani aahu mau ma kona wa i hiki aku ai i Enelani, oia no ka aahu o kona wa ma ka kulana he Mekia Kenela, i ka pau ana o ka mele, ua haalele koke iho la ka huakai malihini i ka aha mele, a holo aku no ka halealii o Buckingham, kahi i malama ia'i ka ahahulahula haole a ka Moiwahine Victoria.
LULU DALA HANAI KAHU MA KAUMAKAPILI, IULAI 8, 1877.—Na kokua ana mai na apana mai.
Apana o na Luna $11.00
" " Iwilei 4.60
" " Kapalama-kai 4.75
" " Kapalama-uka 3.75
" " Kauluwela 4.00
" " Kapuukolo 2.75
" " Kikihale 6.50
" " Honolulu-waena 3.00
" " Kulanihakoi .25
" " Waikahalulu 10.75
" " Kaakopua & Keheh. 4.75
" " Pauoa 7.75
" " Maemae 12.75
" Malihini 6.75
Huina, $83.30
Hoopiha mai ke anaina he mau dala hou, he $10.45. Huina pau he $93.75. Ke kauoha ia'ku nei na Ekalesia a pau mai Hawaii a Kauai, e hanai i ka bipi kauo i ka weuweu, o wiwi auanei a ikaika ole i ka hana, a molowa no hoi i ka hana a haalele wale. Me ka mahalo.
J. ALAPAI.
KA HOIKE ANA O KE KULA O MAUNAOLU, MAUI HIKINA.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe :—
Ma ka hora 9 A. M. o ka la inehinei i wehe ia mai ai ka hoike o ke kula nona ka inoa maluna ae nei ma ke mele ia ana mai o ke mele wehe o na hana oia la—Jubilate Deo, oiai ke keena e uluwehiwehi ana i na lau aala o ka nahele wao a ka manu; pela hoi ka mea kakau i hoomaopopo aku ai, ua like lakou me he mau opuu pua la i ka oili ana mai a mele mai la me ka nahenahe, oiai ka ua ulalena e kilihune mai ana iluna o Piiholo.
Mahope koke iho no o ia wa, ua hoopaanaau mai la ke kula holookoa i ka halelu 100, a mele mai la no hoi Let the master in, a ua kohu kahuli leo lea o ke aumoe, a mahope iho o ia manawa, ua ku mai kela papa me keia papa e like me na hoonohonoho ana i hoike ia ma ka lakou programme oia la hoike.
Ua hoike ia mai lakou ma na Buke Heluhelu, Arimatika, Helunaau, Piliolelo (Grammar,) Hoikehonua, Physiology, Ao-spela, Haawina Baibala, Hoikaikakino (gymnasic,) Mele ana, a pela aku; malalo hoi o na alakai noiau ana a Miss H. E. Carpenter ke Kumu Nui, Alice West, Hope Kumu, a me Lily Sniffen, ke Kokua Kumu.
Ma na papa heluhelu a pau, mai ka mua a ka hope, ka liilii a ka nunui, ua ku maoli no i ka eleu, ua puana maikai loa ia mai na huaolelo a pau me ka moakaka, a ua puana ae na makaikai oia la, ua lilo ka olelo Beritania he olelo makuahine na na opio maka nohea oia home hoonui ike, a pela no hoi ma ka Arimatika, ua wehewehe moakakaia mai na ninau kuala ratio a pela aku me ka maikai, o keia mau inoa malalo iho ka poe na lakou i hana haaheo mai na ninau iluna o ka papa eleele: Elisabeth Pilipo, Rachel Kekela a me Poni Kahale.
Ma ka Helunaau, Piliolelo, Hoikehonua, a pela aku, ua ku wale no i ka eleu me ka mikioi, na papa no a pau, aka nae, ma ke pela ana o kahi mau kaikamahine uuku elua, kekahi i kekahi, ua piha hauoli loa ka lehulehu, he eleu maoli no, o ka inoa o kahi o laua, o Magarett Nape, no ka ua kanilehua o Hilo.
Ma ke pela ia ana hoi o ke kula holookoa, ua ike ia aku ka eleu nui me ka makaukau o na opio a pau o ke kula, aka nae, iloko o ka wa e pela ia ana, ua hoonoho ia aku no ka hapanui iloko o na minute hope loa o ke pela ana ma na pela loloa huikau o ka olelo Beritania, a koe mai la elua me ka hiki ole ke hoonoho ia e na huaolelo pela, oia o Miss Nueku me Kealohaaukai no laua hoi na paipai lima hauoli ana aku a ua makaikai no ka piha hauoli.
Ma ka Hooikaikakino, ua eleu loa me ka maikai, ua hele like na laau, na kai ana, na wili ana me ka leo o ke mele a na opio maka nohea la a me ka leo pu o ka ogana.
Ma na mele ana, ua ili mau aku na mahalo ana maluna aku o ka puukani kaulana o ka ua ukiukiu nei, Lily Sniffen, me kona mau ukali mai, Beckie Edmund, Elisabeth Pilipo, Rachel Kekela, Poni Kahale, a pela aku. Eia ino kekahi o na mele i mele ia mai me ka nahenahe ; Lovely Spring, Ocean Nymphs, Beautiful Bells &c.
Mahope iho o ka pau ana o na mea hoike ma na palapala, ua ku ae la o W. L. Moehonua ke Kiaaina o keia mokupuni e hai i kona mahalo, a pau kana haiolelo ana, mele ia mai la ka mele hope loa, Golden Shore, a ku ae la na makaikai e nane aku iloko o ke keena i hoomakaukau ia no na mea kuai i hana ia e na kaikamahine, na lihilihi me na hana nani e ae, a me na mea ono o kela me keia ano, ua kuai ka poe kuai i na mea ono ono loa a koe no, ua hoonuu a kena, a pela i na mea lihilihi a pela aku. O ka huina o na dala i loaa mai no ia mau mea iloko oia la, $200,00 a oi.
Na keia mau mea ai me na lihilihi a me ka maemae o ka hale holookoa i hoike mai i ka makaukau o na kaikamahine i ka malama ana i na hale o ko lakou mau home hou aku ma keia mua aku, pela no hoi lakou e lilo ai he makuahine oiaio no ka Lahui Hawaii nei, pela auanei e hooko ia ai ka olelo kaulana a ko kakou Moi Kalakaua, "He Aupuni Hooulu Lahui Ko'u."
Ua hoomaopopo ka mea kakau, ke ike mau ia nei ka oioi o Maui Hikina, mamuli o ka pii mau ana o ka makaukau, o keia kula, aole hoi ma na haawina kula wale no ko lakou makaukau, aka, ma na mea a pau, ka malama ana, ka hoomaemae ana i ka home, me ka hana ana i na mea ai kupono, a me ko lakou mikiala, a pela aku, ua hikihou no hoi ke puana ia "O ke kahua oiaio keia o ka hooulu lahui.
Maanei, e hooki ana ka mea kakau me ka hai aku i kona hauoli, aohe peni e hiki ke hoike, ua nui loa, nolaila, ua noi nui ia ko oukou lokomaikai, e hoouna mai i ka oukou mau kaikamahine ma ke kula o Maunaolu e hoonaauao ia, a lilo i makuahine maikai no ka lahui hou ma keia mua aku.
E mahalo nui ia na kumu me na haumana o ke kula no ko lakou hooikaika, a pela au e kunou aloha aku nei i na keiki o ka Halepai, me ka welina i ka Lunahooponopono. R. W. WILCOX.
Makawao, Maui, Iune 27, 1877.
AILA.
Ua makemakeia na aila Bipi, Hipa, Kao a me na ano aila e ae. E haawiia na kumukuai kiekie no na aila ke lawe ia mai i ka Hale hana Sopa Hawaii ma Leleo. (20 3m) GREY & Co.
Leleo, Mei 16, 1877.
AINA HOOLIMALIMA.
AIA kekahi aina e waiho ia ma Kalihi, aina paha eka, he aina loi kalo, ua makemakeia e hoolimalima aku ka mea e makemake ana. He aina waiwai nui keia no ka poe e makemake ana e mahi. E loaa ana ka wai i na manawa a pau. E ninau i keia hale pai. 21 tf
Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.
KE hoolaha ia aku nei ka lohe i kela a me keia mea i hoolimalima mai i na Aina, na Apana Aina, a me na Pa Hale o ke Lii Ka Mea Kiekie R. Keelikolani, mai Hawaii a Kauai; e hookaa koke mai i na uku hoolimalima i ka manawa i olelo ia maloko o na Palapala Hoolimalima ma kuu keena hana i Kaakopua, Honolulu, Mokupuni o Oahu, a i ole e hana ia e like me ia i olelo ia maluna a hala na la he 14 ma ia hope mai, alaila, e hoopau wale ia ka hoolimalima. A ke hoolaha pu ia aku nei ka lohe i na Luna Agena a pau i hookohuia e ke Lii Ka Mea Kiekie W. P. Leleiohoku, ua pau lakou, a ma keia ke hoopau loa ia aku nei lakou. Simon Kaloa Kaai.
Lunahooponopono Waiwai o Ka Mea Kiekie R. Keelikolani.
Honolulu, Oahu, Iuna 19, 1877. 25 2ms
OIAI ua hookohu ia ka mea nona ka inoa malalo nei i Lunahooponopono no ka waiwai o KAUMIUMI k. o Alakahi, Hilo, i make. Ke hoolaha ia aku nei i ka poe a pau, ina he koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei, iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole loa ia aku no, a o ka poe i aie mai iaia, e hookaa koke mai lakou ia'u. J. H. Pahio.
Lunahooponopono Waiwai o Kaumiumi k. i make.
Onomea, Hilo, June 18, 1877. 25 2ms.
OLELO HOOLAHA.
E weheia ana ke Kula Hanai a Kula La o Haleakala, Maui Hikina, i ka pule mua o Iune, me ka makaukau pono no Kanaono haumana. O ka Olelo Beritania pololei ka mea e aoia, a e hoomaamaaia na haumana ma na mea pili mahiai, kanu laau, kanu kope, ka hana ana me na mea hana a na kamana, a me na ano hana e ae. E aoia no na haumana me na hana hooikaika kino, ka Paikau Koa, ka Himeni, &c.
O ka uku he $40.00 no ka makahiki, e uku mau i kela a me keia hapaha, e hookaa mua mai me ka hala ole. No ka hoomaopopo pono ana, e nana i na palapala pai liilii, a i ole, e kakau i ke kumu ma ke Kula o Haleakala, Maui. F. L. CLARKE. Kumu.
19 3ms.
E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!
E LULU LIMA ALOHA!!
ME KO OUKOU MAKAMAKA!!
L. ASEU.
UA HOI MAI NEI AU MAI KO'U KIEI ana aku nei i kuu Aina Kulaiwi. Ano, ke ku aku nei au me ka makaukau mau e lawelawe a e kuai makepono loa me oukou e na makamaka o ka Ua Kukalahale, i na Lole Nu Hou loa o kela a me keia ano, mai ko na Lede, Keonimana a me ko na Kamalei. I pau ai kuhihewa, e naue mai ma ko'u Halekuai, ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu. [8 6m.]
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!
Poakahi, Iulai 16 " " . . . . . No Hilo
Poakahi, Iulai 23 " " . . . . . No Kona.
Poakahi Iulai 30 " " . . . . . No Hilo.
Poakolu Aug 8 " " Kaapuni ia Kauai, me ke ku mua ma Nawiliwili
Poakahi Aug 13 " " . . . . . Kaapuni ia Hawaii.
Poakahi Aug 20 " " . . . . . No Hilo.
Poakahi Aug 27 " " . . . . . No Kona
(Ina e hiki e mai ka mokuahi hou mai Kapalakiko mai, e hoololiia no keia papa manawa holo.)
I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kawaihae a hiki i ka hora 10, a mahope iho paha; Makena, e like me ka mea i hoolaha wahaia; Maalaea a hiki i ka hora 7 a. m. a mahope iho.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Kaunakakai pela maluna mai . . . . . $5.00
" Lahaina, " " . . . . . 6.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makena, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.50
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai, . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki, . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER (Waila,)
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. (801 3m) 14 3ms.
WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
Loio a me Luna Hooiaio.
MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, a lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no, a he Notari Hooiaio Palapala no ka lehulehu.
Keena hana, ma ke kiho o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu. (786 1y 827) [51]
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A.
763 1y 814
E. STREHZ,
[AILUENE]
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. 1 1y
S. B. DOLE.
LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania. 1 1y
WAi Hui o ka Hau!
E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o JOHN W. CROWELL.
2-1 y (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.
C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
LOIO!
A he Luna Kepa i apono ia e ke
Aupuni no ka Apana o Makawao, Maui Hikina.
E HELE NUI mai ka poe a pau i loohia ia me na pilikia pili Kanawai o ka "Ua-ukiu" nei, a na ko oukou makamaka oiaio no e kokua a e hooikaika e hoopau i na pilikia ma na ano a pau o ke Kanawai. 17-1y.
WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)
AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike. [3—1y.]
NA Buke
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
ME KE
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.
BIABALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao . . . . . $12 00
Biabala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula . . . . . 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula . . . . . 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele . . . . . 4 00
Baibala Hemolele ili eleele . . . . . 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi . . . . . 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula . . . . . 1 00
Kauoha Hou ili eleele . . . . . 75
Kauoha Hou Hapa Haole . . . . . 75
Moolelo Ekalesia . . . . . 50
Haiao ili lahilahi . . . . . 10
Hele Malihini ana . . . . . 25
No ko ke Akua ano . . . . . 20
Hoike Palapala Hemolele . . . . . 20
Moolelo o Heneri Opukahaia . . . . . 10
Hoike Akua . . . . . 25
Wehwehehala . . . . . 25
Ninau Hoike ili manoanoa . . . . . 55
Kumumua Kula Sabati . . . . . 25
Buke Lawe Lima . . . . . 15
He Buke no ka Pope . . . . . 15
Ui Kula Sabati Helu 3 . . . . . 25
Ui Kula Sabati Helu 4 . . . . . 10
Ui Kula Sabati Helu 5 . . . . . 20
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole . . . . . 10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano . . . . . 2 00
Buke Wehewehe ano Mataio . . . . . 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani . . . . 1 50
Ili eleele kaekae nani . . . . . 50
Ili eleele . . . . . 35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani . . . . . 1 70
Ili eleele kaekae wai gula . . . . . 65
Ili eleele . . . . . 50
NA HALELUA PAKEKE.
Ili Gula nani . . . . . 50
Ili eleele kaekae wai gula . . . . . 30
Ili eleele . . . . . 20
Ka Hae Hoonani (Buke Mele) . . . . . 25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani . . . . . 1 75
Himeni Hawaii . . . . . 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa . . . . . 50
Kumu Leo Mele . . . . . 10
Li ra Kamalii . . . . . 25
Li ra Hawaii 1848 . . . . . 25
Li ra Hawaii 1855 . . . . . 25
Hae Hoonani . . . . . 20
Leo Hoomana . . . . . 25
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta. J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio ko Hawaii Pae Aina.