Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 28, 12 July 1877 — Page 4

Page PDF (1.21 MB)

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, IULAI 12, 1877.

KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.

LAIKI MAKUA,  MRS. KELA A. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE,  MRS. M. KUKE.

Poina.

          Ua wela ka hale o kekahi wahine i ke ahi. Hooikaika loa oia e lawe aku i kana mau waiwai i kahi e pakele ai, aka, ua poina kana bebe uuku, ka mea e hiamoe ana. Mahope hoomanao oia i ka bebe a hoi hou e hoopakele iaia ; aka, ua hala ka manawa! Na ke ahi a me ka uahi i pale mai iaia. Uwe iho la ia me ka leo kaumaha, "Auwe kuu keiki! Ua pau kuu keiki!" Pela no e uwe ai kekahi poe mahope, ka poe i hoopoina i ko ka uhane pono. "Ua lawa au i kuu lealea, aka, ua lilo kuu uhane. Ua kukulu au i kuu hale ; ua mahalo ia au e ka Moi, aka, aole au i hoomanao i ke Akua. Ua imi ikaika au i ke dala, aka, aole au i hoolohe i kuu makua ma ka Lani, a ano hoi, ua hala ka manawa."

Ka Awa.

          Ma kela pule, ua kamailio makou no na makamaka a me na enemi, a me ka lawe hewa ana i na mea maikai, he mea ia e lilo ai ia mau mea i enemi. Eia no keia enemi e make ai na kanaka Hawaii, o ka awa, ke aihue nei oia i ke ola, ka waiwai a me ka noonoo o kanaka. He kokoolua ia no na mai ino loa, a nana e wehe i ka puka e komo mai ai kela enemi e make ai, oia ka mai pake. He mea kaumaha nou ke ike aku i ke kanaka e hoi ana maluna o ka lio me ka hikii ia o ka pupu awa a paa i kona noho. Manao au ua hoolilo kela kanaka i ke dala no ka mea make, a ke nele nei paha na keiki i kahi io bipi a me ka ia ma ka home. Malia paha aia kana keiki iloko o ke kula, i malama ia i kekahi Kula Sabati a me na makamaka ma na aina e, no ka ilihune o ka makua. O kekahi haole a'u i ike ai, ua loaa iaia he mala awa ma kuahiwi o kona aina ; ua kanu malu ia ua awa nei e kekahi mea. O ka mea nona ka aina, ua kena oia e uhuki ia ka awa a pau loa, a ua hana ia pela, a ua like paha kona waiwai me $500—Aole ia he kanaka waiwai, a no ke aha la oia i hana ai pela ? No ka mea, ua ike oia he mea ino ka awa i ko kanaka lawelawe ana. Ua ike oia he mea hiki i ka mai pake hookahi ke hoolaha aku i ka mai i na mea he nui iwaena o ka poe mama awa, a ua oluolu oia e hoopoho $500—i mea e pale aku i ka hoowalewale mai ka poe nawaliwali aku.
          Eia hou kekahi manao, i na wa a pau a ke kanaka e hana hewa ai me kekahi mea, e uku ana oia i ka uku kaumaha loa no ia mea. O ka uku no ka hewa, he make. A o ka uku no ka mama awa a me ka inu ana, he ili mai. I kekahi wa he pupule a mahope aku he mai make, oia ka hopena o ka inu awa. Ina i hana ke Akua i ka awa i laau lapaau, a no kekahi kumu e ae paha, a lawe nae kakou i mea inu wale, mamuli kau mai Ola i ka uku kaumaha maluna o ka poe e hana ana pela. Nolaila, e haalele i ka awa e pono ai.

HENE RE VIII A ME BIHOPA LATIMER.

          I ke au ia Henere VIII ka Moi o Enelani ua haawi ae o Bihopa Latimer he haiolelo i kupono ole i ka manao o ke alii, a ua huhu loa oia. Kena aku la oia e kii ia o Latimer a kauoha aku la oia ia ia e haiolelo hou, a e hoihoi aku i kana mau olelo mua.
          Nolaila, hele hou mai la o Latimer me ka piha i ka manaoio a me ka Uhane Hemolele e haiolelo i mua o na 'lii. Iaia i hele aku ai me he mea la ua kokua ia oia e ka mea Manaloa. A ia ia i hoomaka ai e haiolelo ua poina ke anaina a me he mea la e kamailio ana oia ia ia iho, penei "E Hu Latimer, ua ike anei oe imua owai oe e haiolelo ai i keia la?" "Imua o ke alii mana, ka mea hiki ke lawe i kou ola ke hana ino oe i kona hanohano alii." Alaila, me ka leo nui maopoopo pane hou oia: "E Hu! E Hu!! Latimer, ua ike anei oe nana i ae i hoouna mal i keia la, a me ka mea nana i haawi mai i ka olelo ia oe? Ua hooia anei oe i ke Akua Manaloa, ka mea hiki ke hoolei i ke kino me ka uhane i ka po no ka wa pau ole? Nolaila, e nana oe a puni oe, a iloko iho ou, a e haawi aku oe i ka olelo me ka oiaio, e Hu Latimer."
          Alaila, hoomaka iho la oia e haiolelo me ka ikaika, a haawi aku la i kela haiolelo mua me ka oi aku o ka ikaika.
          A mahope o ka aina awakea, hoouna aku la ka Moi e kii ia o Latimer, a i kona hiki ana mai ninau aku la ke 'lii pehea la i aa ai oia e haiolelo maia ano imua ona. Pane oluolu aku la o Latimer, na ka pono imua o ke Akua, a me ka pono imua o ke 'lii i koi iaia e hana pela. Wahi ana, ua hana au i ka pono. Ua ike au eia kuu ola iloko o kou lima. Aole hiki ia'u ke hoopunipuni iau iho, a i kuu alii a i ke Akua. Aole hiki iau ke hoololi ae i kuu hana. I ka wa a ka Moi i lohe ai i keia, ku ae la ola iluna, apo aku la i ua kanaka pono nei me kona mau lima, me ka helelei o ana o na waimaka, me ka hoomaikai ana i ke Akua no ka loaa ana o ke kanaka elike me ia iloko o kona aupuni, ka mea i aa e hana hookamani ole imua o kona alo. Ua mahalo oia i kana haiolelo hopo ole. Aua oi aku ka mana a me ka hauoli o Latimer ma ia hope. Ua ikaika oia iloko o ka Haku.

MOOLELO O KA AHAHUI KULA
SABATI O KA PAE AINA HAWAII.

LA HANA 2.
Poalima Iune 8, hora 3 P. M.
Halawai ka Ahahui Kula Sabati o ka Pae Aina e like me ka hoopanee ia ana.
Wehe ia na hana me ka pule a Hookano.
Kahea ia na inoa o na lala i hiki hou mai.
Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i hala a aponoia me na hooponopono.
Noi mai o Iosepa e lilo na haumana o ke Kula Kahunapule i mau hoa kuka no keia Aha, a ua hooholoia.
Kahea ia na hoike a na Elele i hiki hope mai, oia keia malalo iho nei.
Hoike waha mai o J. B. Hanaike, no ke kula sabati o Lahainaluna.
Hoike waha mai o Hookano no ke kula sabati o Kawaiahao.
Heluhelu mai o G. B. Elama no ke kula sabati o Kaumakapili, a ua mahalo nui ia.
Hoike waha mai o J. N. Kaiakawaha no ke kula sabati o Waialua.
Hoike waha mai o Rev. G. Puuloa no ke kula sabati o Lihue, Kauai.
Hoike mai o S. B. Dole ka Luna Hoomalu a ke Komite i koho ia e hoomakaukau i buke mele no ke kula sabati, ua hui ke komite me Wini, a ua kauoha ia i Amerika e hoomakaukau i na buke no ke pai ana.
O ke kumukuai o ka buke, mawaena o 60 keneta a me 75 keneta, aole hoi e emi ka nui o na leo malalo o 200, ua pai pu ia me na hua mele.
Ua lawe ka Aha e noonoo, a mahope o ke kuka ikaika ana o ka Aha, ua hoopanee loa ia ka hoike a ke Komite a ua hoopau ia ka hoomakaukau ana i ka buke mele.
Balota ka Aha no ke koho ana i na Luna nui o ka Aha, oia keia malalo iho. D. B. Baldwin, Peresidena, W. R. Castle, Hope Peresidena, S. Pokue, Kakauolelo, S. B. Dole, Puuku.
Noi mai o Rev. A. Pali, e hoopanee keia Aha, a halawai hou ma ka hora 1 auina la o ka la apopo. Hooholoia. Hoopanee ka Aha.
LA HANA 3.
Poaono Iune 9, hora 1 P. M.
Halawai hou ka Aha e like me ka hoopanee ana. Heluhelu ia ka moolelo o ka halawai i hala a aponoia me na hooponopono.
Noi o S. Pokue e hookuu aku ka Aha iaia i kona koho ia ana i kakauolelo, a e koho hou ia i pani ma kona wahi. Hooholoia.
Noi o B. W. Kawainui e hapai hou ia ke koho ana i na Luna. nui a pau loa, a hoakaka mai no na Luna mua i koho ia. Hooholoia.
Balota hou ka Aha i na Luna, oia keia malalo iho nei.
W. R. Castle, Peresidena, S. Waiwaiole, Hope Peresidena, B. W. Kawainui, Kakauolelo, S. B. Dole, Puuku.
Noi ka Peresidena e hookuu aku iaia no kekahi manawa, a ua ae ia aku.
Koho ka Aha ia Rev. M. Kuaea, Rev. H. H. Pareka, W. Hall, G. B. Elama, S. Paaluhi i mau hoa e hui pu aku me na Luna i Komite Hooko no ka Ahahui.
Ma ke noi a G. Puuloa, ua koho ka Aha ia M. Kuaea, B. W. Kawainui, S. Paaluhi i komite imi hana.
Noi mai o S. Kamohakau e hoolahaia ka moolelo o keia Aha maloko o na nupepa. Hooholoia.
Waiho mai o B. W. Kawainui he olelo hooholo, E halawai mau keia Aha, i kela a me keia makahiki, ma kahi e halawai ai ka Ahahui Euanelio o keia Pae Aina, aole hoi e emi malalo o na la eha. Hooholoia.
Noi mai o Hookano e heluhelu ia na Kumumanao a keia Ahahui, ma ka auina la Sabati ma ka luakini o Kaumakapili. Hooholoia.
Ma ke noi a A. Pali, ua koho ia o Hookano i komite e hai aku i na luna i kohoia. Ma ke noi a J. N. Kamoku, ua heluheluia ka moolelo o na la hana 3, a ua aponoia.
Noi mai o Hookano e hoopauia na hana o keia Ahahui, mahope iho o ka pau ana o na hana a keia Ahahui ma ka auina la o ka la apopo. Hooholoia.
Hoopanee ka Aha.  S. PAALUHI.
Kakauolelo.

          E nana kakou i ke kii maluna ae nei. He wahine e uwi ana i ka waiu. Aia ka pipi keiki e hookomo ia ana ma ka puka. O kela keikikane ke alakai nei iaia. Ke nana nei ka pipi makuahine.
          Alua mau kaikamahine e ku ana e nana ana, malama paha ua pololi ka bebe no ka waiu a kii mai laua. Aia ke kiaha i ka lima o ke keiki uuku. E nana i kela hale, aia kakahi pipi e moe ana. Ua hoomakaukau i ka ai no laua iloko o ka hale. Ina paha e ninau ia oukou, e na keiki, auhea ka holoholona i pomaikai loa ai i ke kanaka? e pane mai paha kekahi o oukou, o ka puaa, no ka mea he ono loa ka io o ka puaa, aole ono loa ka io o ka pipi. Olelo hoi kekahi o ka lio ka holoholona e pomaikai loa ai ke kanaka; no ka mea, he nui kana mau hana. Aole pela kuu manao, i kuu manao ana, o ka pipi ka holoholona i oi loa ai ka pomaikai o ke kanaka. O kana mau hana i ka wa e ola ana, he nui wale, a i ka wa e make ai ua hoolilo ia kona kino ma na hana he nui loa.
          Waiwai loa keia aina i na pipi. Ua kamaaina eia maanei i keia manawa. Eia ka ninau ia oukou, Owai kai lawe mua mai i ka pipi ma keia pae aina? Ua waihoia ma ka mokupuni hea? ehia mau makahiki kona noho ana maanei?
C. M. J.

KA MAKUAHINE ME KANA KAIKAMAHINE.

          No ka nui o na lawehala ma na kulanakauhale nui, ua kukulu ia na aha hookolokolo i kela la me keia la, ua kapa ia he Aha Hoomalu. He aha hookolokolo no o ia ano ma Honolulu nei ; o ka poe i uhai i na kanawai o ka aina, ua ike ia lakou e kai ia ana e na makai imua o keia aha.
          Ma kekahi kakahiaka, ua hele mai kekahi wahine ilihune imua o ka Aha Hoomalu ma Bosetona, e uwe waimaka ana oia, a ua luuluu loa oia i kona kaumaha. E ukali ana mahope ona na kanaka elua e alakai ana i kana kaikamahine. Pane aku la kekahi kanaka i ka Lunakanawai "E ka mea hanohano, he kaikamahine keia i hana ino i kona makuahine, a hiki ole i ka makua ke noho pu me ia, he pono e hoihoi ia i ka Hale Hoopololei.
          Ninau aku la ka lunakanawai, e ka wahine maikai, heaha ka hewa o kau kaikamahine i hiki ole ai olua ke noho pu ? I aku la ka wahine, "He mea kaumaha ka hoopii ana o ka makuahine i kana kaikamahine, a me ka haawi ana iaia e hele i ka hale paahao, aka, ua pilikia kuu ola iaia nei, he huhu a olelo e pepehi ia'u. Hiki ole iho la ka olelo a ua makuahike nei, a uwe leo nui ae la ia, ua piha loa ka naau o ka lunakanawai me ke aloha, a o ka poe e ku ana, ua uwe pu lakou me ka makuahine, aka, o ke kaikamahine paakiki, ku aku la oia aole uwe, me ka helehelena huhu, aole aloha ma kona maka, ua makau no nae oia i ka hale paahao, aole oia aloha i kona makuahine, aole mihi i kona hewa.
          Ua hoolohe ka lunakanawai i ka olelo a na hoike a pau, kauoha aku la oia e lawe ia ke kaikamahine i ka hale hoopololei ; lawe aku la na makai iaia i kona home hou, hoi aku la no hoi ka makuahine i kona home me ka uwe nui, o kana kaikamahine ponoi ka mea nana ia i hoeha, nana i hooili mai i ke kaumaha maluna ona.
          A oiai au e kakau nei i keia, aia no kela kaikamahine iloko o ka hale paahao, a aia no kela makuahine kaumaha iloko o kona home mehameha. Ina he mea hiki ia oe ke hele e ike ia laua, alaila, e maopopo iki paha ia oe ka hua o ka hookuli ana. Na ke keiki hewa e kinai a pio na pomaikai a pau o keia ola ana.
          Ua aloha kela makua i kana keiki, a ua manaolana oia he kokua oia no kona mau la palupalu, aka, ua lilo ke keiki i mea e poino ai ka makua.
          Pela i hiki ai i na keiki e lawe mai i kaumaha no na makua, malia paha, aole oukou e na keiki i noonoo nui no keia mea, makemake au e noonoo oukou, a nolaila au i kakau ai i keia moolelo no oukou. Aole anei oukou e hoao e hoolohe a e aloha, a pela e hoolilo ai oukou i na makua i poe hauoli ?  C. M. J.

HOIKE HAPAHA O KE KULA SABATI O WAIHEE.
Ia Kaleialiipuaro se Onaona ka nupepa

KA LAHUI HAWAII; Me ke Aloha:
          Oiai ka aheahe olu makani he Maa-a o ka lai polua hooipo o Kalaiolele o ka la 1 o Iulai, 1877, ua puili ohelo hui ia mai la na opio a me na hapauea o ke Kula Sabati o Wainee ma ia luakini a ke aloha.
          Ua hoomakaia na hana e like me keia malalo iho nei. Ka Peresidena o ka la W. L. Moehonua a me ke Kahu Kula Sabati mau D. M. Kahauonesi ma ka noho.
          Hoomakaia na hana me ke mele hui ana o ke anaina i ka himeni 8.
          Hoikeia ka papa pokii kaikamahine a Mrs. P. Pali, he haawina ma ka ui, a he himeni i ka hoomaka ana a me ka hoopau ana o na ninau. Ua nani hemolele ka anoi.
          Hoikeia ka papa pokii keikikane a A. L. Kamauu, he haawina ma ka ui, aohe himeni.
          Hoikeia ka papa opio kane a Hon. L. Aholo, haawina ma Oih. 1; 1—26, he himeni i ka hoomaka ana a me ka pau ana o na ninau. Mikioi a eleu makaukau na haumana o ia papa.
          Hoikeia ka papa huiia o Papalaua a S. K. Kaaiai, haawina ma Oih. 2; 1—47, he himeni i ka hoomaka ana o na ninau. Eleu mikioi mama ma na hana, he nani ohaoha ka liko pua o ka makemake.
          A mahope o keia ka himeni hui, "Kai a naue i ka nani, &c."
          Hoikeia ka papa opio wahine a Mr s. T. Aiona, haawina ma Oih. 3; 1—26, he himeni i ka hoomaka ana a me ka pau ana o na ninau. He hauoli he mahalo i ka puana a ka makemake.
          Hoikeia ka papa ui hapauea wahine a Mrs. K. Napaepae, haawina ma Oih. 4; 1—37, himeni i ka hoomaka ana a me ka pau ana o na ninau. Mikololehua aulii kolom nu piha pono na kuineki a ka makemake me ka mahalo.
          Hoikeia ka papa o ka hapauea kane a G. Kauwale, haawina ma Oih. 5; 1—42, aohe himeni. Mahalo nuiia.
          Hoike ka papa a A. Makekau, haawina ma Oih. 6; 1—15, he himeni i ka pau ana o na ninau, ekolu mea nana i himeni, 1 wahine 2 kane. Heaha la ia ekolu no i ka eleu, a me ka nani a mahalo.
          Hoikeia ka papa opio huiia a Rev. A. Pali, he haawina paanaau ma Halelu 119. He keu ka nahenahe o ka leo, he keu no hoi ka paanaau. Haawina ninau ma Oihana 7:1—60. Eleu, poha pono na leo pane aku no na haina. He haawina paanaau hou ma Halelu 23. Keu ke aheahe malie o na leo puana kohu manu. He himeni i ka pau ana o na ninau, ma ka Lira Kamalii. "Kulu wai liilii la." Mahope o keia ua puana mai la ka leo o ka Peresidena o ka la W. L. M. "Ua pau ka kakou mau haawina, a he nani wale no ia mau mea a pau, e lohe kakou i kekahi mau manao paipai." Ua noiia ka lokomaikai o ke keiki lalawai o Ulakoheo, ka mea kaulana Mr. Napoliona; me ka maikai wale no kana mau olelo paipai. O kekahi mea a ka manao i iini aku ma kana mau olelo. Iloko ia o ka pono, a haalele mai, a ano ua noi mai kela i na haipule o ka pono, ina he aloha ko lakou nona, e pule nona, malia o huli hou mai ia i ka poai olu o ka pono; ua mahalo nui ia kana mau olelo pokole noiau, a mahope o keia, ua noi hou mai ka Peresidena ia J. W. Kalua Esq. e paipai i mau manao, ua mikioi a ku i ka mahaloia kana mau olelo paipai. E kono pu ana ke koni ikaika o kona mau manao i na makua mea keiki e hoouna i na keiki i ke Kula Sabati; a pau na manao paipai,  ua mele hui ke anaina i ka himeni 79 o ka Robina Gula.
          Pule hookuu ia Rev. A. Pali, ka huina lulu dala mahinahou ma la $31.60, ka huina nui o na haumana ma ia la 176. Ke pahola aku nei au i ko'u adieu me na lima hana noiau o ka Papa Pai.  SAM. K. MOUNTAINDEW.
Papalaua, Iulai 6, 1877.

HAAWINA KULA SABATI.
HELU 4—SABATI, IULAI 22.
KUMUHANA.—Paulo ma Lusetera.
PAUKU BAIBALA.—Oihana 14:8—20.

8 E noho ana kekahi kanaka ma Lusetera, ua nawaliwali na wawae, na oopa ia mai ka opu mai o kona makuahine, aole loa ia i hele:
9 Lohe aku la oia ia Paulo e olelo ana, a haka pono mai la oia ia ia, a ike iho la, he manaoio kona e hoolaia'i.
10 I mai la ia me ka leo nui, E ku pololei ae iluna ma kou mau wawae. Lelele ae la ia a hele aku la.
11 Ike aku la ka ahakanaka i ka mea a Paulo i hana'i, hookiekie aku la lakou i ko lakou leo, i aku la, ma ka olelo Lukaonio, Ua iho mai na akua io kakou nei, ma ke ano o kanaka.
12 Kapa aku la lakou ia Barenaba o Dia; a me Paulo hoi, o Hereme, no ka mea, ia ia no ka olelo.
13 Na ke kahuna Dia, o ka mea ma ke alo o ua kulanakauhale la, nana no i lawe mai i na bipikane, a me na lei, ma na puka pa, manao iho la e kaumaha aku me ka ahakanaka.
14 A lohe na lunaolelo, o Barenaba la ua me Paulo, haehae laua i ko laua aahu, a holo aku la iwaena o ka ahakanaka, e hea aku ana.
15 I aku la, E na kanaka, no ke aha la oukou e hana mai ai i keia mau mea? he mau kanaka no maua, o ko kakou ano hookahi ano no; a ke hai aku nei no hoi maua ia oukou i ka olelo maikai, i huli ai oukou mai keia mau mea lapuwale aku a i ke Akua ola, ka mea nana i hana ka lani, a me ka honua, a me ke kai, a me na mea a pau iloko o lakou.
16 I na hanauna mamua, waiho wale aku no ia i ko na aina a pau, e hele ai ma ko lakou aoao iho.
17 Aka hoi, aole ia i waiho wale ia ia iho, me ka hoike ole ia mai ;. hana maikai mai no ia i ka ua, mai ka lani mai, a me na kau ai e hoopiha mai ana i ka naau i ka ai, a me ka olioli.
18 I ka laua olelo ana i keia mau mea, mai hiki ole no ia laua ke hoopaa mai i ka ahakanaka, i ole lakou e kaumaha aku na laua.
19 Hele mai la kekahi poe Iudaio mai Anetioka mai a mai Ikonio mai, hookonokono ae la i ka ahakanaka, a hailuku no ia Paulo, a kauo aku la ia ia mawaho o ke kulanakauhale, manao iho la lakou, ua make loa ia.
20 Aka, i ke ku poai ana mai o na haumana ma o na la, ala mai la ia, a hele mai la iloko o ke kulanakauhale. A ia la ae, hele pu aku la ia me Barenaba i Derebe.
Pauku Gula. "Aka, o Iehova no ke Akua oiaio oia ke Akua ola, o ke Lii mau loa hoi." Ieremia 10:10.
Na mahele 1. Ka hoolaia'na o ke kanaka oopa.
2 Ke kuhihewa ana, he mau akua Paulo ma.
3 Ka pale ana ia kuhihewa.
4 Ka paipai ana, e hoomana i ke Akua ola.
5 Ka hailukuia'na o Paulo.
Mele. 466. 6—4 ano e Leo. Moi
2
Mai kuhi mai oukou,
He Akua ole nei,
Owau ke Akua mau,
Aole akua e.
E hilinai maluna o'u,
Ka Moi mau e mala ai.
Pule no ka poe naaupo, hoomanakii, hoomaau, &c.
Na Ninau a na Kumu.
Mahele 1. Ka hoolaia'na o ke kanaka oopa.
P 8—10. Aia mahea keia kanaka oopa? Lusetera, he kulanakauhale ia ma Lukaonia, ma ka hema o Ikomo ma Asia Uuka. Ua hoomaauia Paulo ma ka Ikonio, p 5. Nolaila, holo laua i Lusetera, e like me ke kauoha. Mat. 10:23. A loaa keia oopa malaila. Mai hea mai kona oopa ona? Hiki anei ke hele? Ua laweia oia i kahi e hiki ai ke lohe ia Paulo, a pehea ke ano o kona lohe ana? Pehea na maka? Heaha ka Paulo i ike ai? Ma keaha ko Paulo ike ana, he manaoio ko ka oopa e hoolaia'i? Ma ka nana'na i kona helehelena paha, ma kona hoolohe pono ana, a ma ka hoike ana paha o ka Uhane Hemolele. Heaha ka Paulo kauoha i ka oopa? Ua malama anei oia ia kauoha? Mahea kekahi mau hana like? Io. 5:5, 6, 8, 9. Oih. 3:2—8.
Mahele II. Ke kuhihewa ana, he mau akua Paulo ma.
P11—13. A ike na kanaka ua ola ka oopa ia Paulo ma, heaha ka lakou olelo no laua? A kapaia Paulo owai? A o Berenaba owai? Hereme, he akua kahiko ia, Merekusio (Mercury) no na Helene, he keiki ia a Dia. (Iupiter) me Maia. He elele nui ia no na akua, a nana i hookipa i ka poe malihini, me na kahuhipa; nana i alakai i na uhane o ka make i ke ao malalo. Oia hoi ke poo o na haiolelo, &c. A, o Dia (Iupiter) oia ke akua mana loa o na akua a pau, ma ka manao o ka poe kahiko. Oia hoi ka makua o na akua, a o na kanaka. Ua hanaiia oia iloko o kekahi ana ma mauna Ida ma ka mokupuni o Kelete ma ke Kaiwaenahonua. Ma ka lohe ana, ua iho mai mamua o Dia laua me Hereme ma Lukaonia. A o ka lua keia o ko laua iho ana ilaila. He kaao wale iho no keia, aole he oiaio. A pehea ke kahuna o Dia i hana'i, a manao ai e hana ia laua? Ua ike paha ia me kekuhihewa o na kanaka Hawaii ia Kapena Kuke, o Lono ia, he akua kahiko, a kaumha i na mohai nona.
Mahele III. Ka pale ana ia kuhihewa.
P 14. I ko Paulo ma lohe ana, a ike ana, e hoomanaia'na laua me he mau akua la, pehea laua? Ae anei e hoomana ia? Pehea Kapena Kuke? Pehea hoi o Herode? Mok 12:20—23. Hoole loa Paulo ma.
Mahele IV. Na olelo paipai a Paulo ma.
P 15—18. He mau aha wale no laua?
A paipai ia lakou e huli mai keaha? a ia wai? Oia ke Akua nana i hana i keaha? a waiho i ko na aina e hele pehea? Waiho wale anei oia ia lakou me ka hoike ole? Heaha na hoike no ke Akua, he Akua no, he Akua lokomaikai, &c? A pehea na kanaka mahope iho o keia olelo paipai a Paulo?
Mahele V. Ka hailuku ia'na o Paulo.
P 19—20. Nohea mai ka poe i hookonokono e hailuku ia Paulo? Ua hailukuia, a kauoia mahea? me ka manao, ua aha oia? Owai ka poe e ku poai ana ia Paulo? Pohala mai anei Paulo? Malama, ua pule lakou nona maloko o ko lakou naau. A ala mai oia a hoi aku ihea? i kahi i hailuku ia'i. E ike paha i na haumana, a paipai ia lakou. A, ia la ae, hele Paulo me Barenaba ihea? Derebe, he kulanakauhale ia ma Lukaonia. P 6.
Mele.—Him. 36, 8. Leo.
Pauku akahi, me ka lua.
Na Ninau a ke Kahu.
Na makua. Heaha ke kumu hana? Ehia mahele? Hai pakahi mai. Nawai i hoola i keia oopa? Nawai i hoola i kela oopa ma Oih. 3:2—6? Ma keaha ka like ole o ia mau oopa elua? Loaa ia wai? He manaoio anei ko kela? Pehea ko keia? Makemake anei kela e ola? Heaha kona makemake? Heaha ka makemake o keia? Nawai i hoola i na oopa mamua aku? Heaha ke kuhihewa o na kanaka no Paulo ma? No keaha ia kuhihewa? Mahea kekahi kuhihewa, he akua o Paulo? Oihana 28:3—6.
Na keiki. Kapa na kanaka ia Barenaba owai? owai hoi o Paulo? Owai Dia laua me Hereme? Na akua no ko Helene. Owai kekahi mau akua Hawaii? He mau akua oiaio anei? Hai mai i ka pauku gula. Hai mai i ke kanawai akahi, me ka lua.
Ke kula a pau. Ae anei Paulo ma e hoomanaia? Owai kekahi alii i aeia e hoomanaia, a make koke? Owai kekahi haole i aeia e hoomanaia, a lilo kona ola? Heaha na hoike no ko ke Akua lokomaikai? Ua ahaia Paulo ma Lusetera, a pohala a holo ihea?
Mele. Him. 493 7—6 Leo. Hosana kamalii.
Na luna haiolelo,
E hele ae oukou
I na lahui aina
I noho naaupo,
A ma na mokupuni,
Na aina nui no,
E lawe i ke ola
I ola no lakou.
Pule no na hoomana kii, &c.