Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 29, 19 July 1877 — Page 1

Page PDF (1.25 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE III.}  HONOLULU, POAHA, IULAI 19, 1877.  {HELU 29.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.

E. STREHZ,
[AILUENE]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

WAi Hui o ka Hau!

E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o  JOHN W. CROWELL.
2-1 y  (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.

C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
LOIO!

A he Luna Kepa i apono ia e ke
Aupuni no ka Apana o Makawao, Maui Hikina.
E HELE NUI mai ka poe a pau i loohia ia me na pilikia pili Kanawai o ka "Ua-ukiu" nei, a na ko oukou makamaka oiaio no e kokua a e hooikaika e hoopau i na pilikia ma na ano a pau o ke Kanawai.  17-1y.

E. O. HALL & SON
[E. O. HOLO MA.]

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
NA LOLE, PENA, AILA,
—A ME—
NA ANO LAKO E AE A PAU.
Kihi o Alanui Papu me Moi.  1-1y

          KE HOIKE AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo iho i ka lehulehu o Koloa a me na wahi e ae e kokoke ana, ua makaukau oia i keia manawa e hana i na
KII KAHA NO KE KUKULU HALE
ana a me ka houluulu ana i na lilo, no ka poe e manao ana e kukulu hale. A ua makaukau no hoi e hana Olelo Aelike no ke kukulu hale o na ano a pau, a
HANA KAA O KELA ME KEIA ANO.
O na ano mea hana kamana a pau e loaa no ma ke kahua kahiko, ma Koloa, oia hoi na
PAPA O NA ANO A PAU, PUKA
MOLINA-PUKA ANIANI, KUI,
PENA, AILA, &c. &c.
E kuaiia no ma ke kumukuai haahaa loa. E hoopaeia no ka papa ma na awa pae a pau mai Koloa a hiki i Waimea me ka uku haahaa loa. Aole uku o ke kaha ana i na Kii Hale ke kuaiia ka Papa mai a'u aku.
W. H. WRIGHT.
Koloa, Kauai, Dek. 4, 1876.  [51-6m.]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1  a me ka maikai.

Trust in God. The Right will Triumph.
Crown of Glory. p. 29.

1
Pane mau e kuu mau hoa,
Maikai no, maikai no,
Ke kau mai na mea ino,
Maikai no, maikai no.
Cho.
—Lanakila no ka pono,
Lanakila, lanakila,
Pau ka hewa, lanakila ia Iesu.
2
Hana mau, mai paupauaho,
Mai makau, mai makau,
Mai ohumu, kei ka luhi
Hana mau, hana mau.
Cho
—Lanakila no ka pono, &c. &c.
3
Paio mau la no ka pono,
Paio mau, paio mau,
Paio mau i pau ka hewa,
Paio mau, paio mau.
Cho.
—Lanakila no ka pono, &c. &c.
4
Hilinai la ia Iehova,
Maikai no, maikai no
Mana oia, lanakila,
Ola mau, ola mau.
Cho.
—Lanakila no ka pono, &c. &c.
5
Ku, ku, ku a naue koa,
Naue mau, naue mau,
Naue i ka maha lani,
Maha mau, maha mau.
Cho.
—Lanakila no ka pono, &c. &c.

Kumumanao.
KA NANI O KA NAAUAO.

          O ka nani o ka naauao, he une ia e hapai ai ma ke ano keonimana a lede hoi, e iliki iho ai uliuli lipolipo na lau laau, e like me ke kumu lehua i hele a ohuohu i na pua imu ia i ke ala akimona anoano a ke aloha i hoohihi ai, e kikiko'u iho e omo i ka wai mokihana oia mau pua mahie luna.
          Ua ake aku au e inu,
          I ka wai huihui o ka ike,
          E ko'u ai o ka puu i ka ono,
          Aala lipoa o Kalehuawehe.
          O ka makua e hoomau nei i kana keiki i ke kula kupono a makaukau, o ka lilo no ia i kuhina, lunakanawai, kakauolelo o na oihana kalepa a pela aku. Aia wale no ia me ka welelau o na pepeiao e kau haaheo ai me ka hanohano piha, me ka m ino palanaiki o ke kihapai iloko o ke kiekie o ka lole, ua haowale a hanalili i ka nani o ka naauao.
          Ua kohu o ia Aulii,
          O ka luhi o ka imi ana,
          I ka la me ke anu pu,
          O ka ua me ka makani.
          Aole loa he haawina maalahi e kau aku ai i ka hawawa, oia ka hiki ole i ka heluhelu, kakaulima, a me na mea helu, aia kona kuleana oiaio loa me na hahana koikoi, ma ke kokua ana mai i kona ola, ma ke komo kino ana malalo aku o ka hai hookikina, me ka leo kala e-a o ka pilihua.
          Aole puka maha o ka hupo,
          E kau aku ai i ke awa lulu,
          Hoohemahema ia ua hala,
          O ka eli ohiki o Ulukou.
          O na leo ohumu e wawalo ana o ka lahui ponoi, no ka hoonoho ia o na ili puakea ma ka oihana o ko kakou mau pukoa, me ka olelo iho, he mea hiki wale no i ka maukauka hoehewa ke lekei ae a paa iho ma ka hoeuli, e hookele ia oe e Hawaii ponoi. He lia ana ia o ka noonoo o ke keiki kolo.
          Ua kilohi ia mai ka paa iluna a ka paa ilalo, mai ka hookui a ka halawai. Ua ikeia o na moolelo a puni ka honua nei, o ka haole, he poe lakou i hiki ke hilinai maopopo ia, he poe kupono ke malama i na pono nui o ke aupuni.
          Kohu ole no ia waha a ana,
          Aole i hoopiha pono ia,
          Eia iho no ka hana i maa,
          Auau wai o Apuakehau.
          Ma na nupepa o keia mau la iho nei, he mau ola i lumai ia aku ma na kahua kaua weliweli o Rusia ma Tureke. A pela no hoi ka poino o ke kai mimiki ma Hilo. Na ka nani olinolino o ka naauao i kahakaha iho maluna o ka pepa i keia mau nuhou walohia i haule mokaki aku la i ka pahu hopu o na mea a pau.
          O ka hana ia a ke akamai,
          Ua waiho wale ia na mea hou,
          Mai Hawaii hoi o Keawe,
          A Kauai la o Mano.
          E kukulu iho i ka nani o ka naauao, O ka makua ia Iehova, ka mole o ka naauao." Aia ma Kona lima ka mana ka lako o na mea a pau, ko ke kino me ka uhane. A pae aku ma kela kae o ka wai ola a hiki i ka manawa pau ole.
          E paa ka manao e na hoa,
          O ka aekai o Waikiki,
          Home kula o Laniuma,
          Hui pu me Iubile Luakini,
          Punana hoola o ka uhane,
          Ma ko Iesu lokomaikai.
MO SE K. KAHI UKA.
Waikiki, Kona, O., Iune 25, 1877.

NUI PILIKIA MAKOU.

E KA LAHUI HAWAII E; —Aloha oe:
          E oluolu oe, e hoaiai ae ma ke akea i ike mai na Konohiki aloha i ko lakou mau kanaka kupa o ko lakou aina i ka hana pono ole o ko makou Konohiki wahine, i na kanaka o ko laua aina.
          Aia ma ka apana o Kahuku, Koolauloa nei; he nui na pilikia o na kanaka o ka aina. Ua hoohaiki ia ka pono o ke kanaka ma na lio e hele ana i ke kula i ae ia no e la u a, e hele me ka lanakila a mahope kena no i ke kanaka ona e kii a hopu me $1.00 dala alaila, hemo mai ka lio hookahi, Elua—Ekolu, pela no e nui ai ke dala e uku ai.
          O ka papa ana i ke kanaka pono -i o o ka aina, aole e hele ma ke kua hiwi e oki laau, ma keia ua pale ia ka ke Kanawai i kuu akea mai ia no na kanaka pono-i o ka aina e hele, ma kona palena iho.
          O ka imi waiwai o keia mau konohiki ma ka la Sabati, e hopuhopu ai i na holoholona o kanaka, o na lio hele hewa, ma keia la, kii no e noi ka uku o ka lio i ke kanaka, nolaila, ke pale nei ke konohiki hana aloha ole i ka maluhia o ke Sabati.
          Ma keia mau hana, e haalele ana na kanaka kupa o ka aina i ke one hanau, a hele ana ma kahi e, pehea la ko kino manao, ke pau loa na keiki o ka aina i ka hele, ka mea nana e hana i ka hana hihiu he bipi? He mea nui na kanaka, na haole mua, malama pono, a i keia mau haku hou hoi, ua like ke kanaka me ka ilio.  W. S. LAEAK AU.

Ka Honua nei.
A ME NA MEA A PAU MALUNA IHO.

          Ka Pae Aina o Hawaii nei.—Ina paha e huiia na eka aina, o na kanaka a pau i loaa ko lakou mana hooko, a alodio paha, aole no paha e hiki i ka hookahi haneri tausani eka, ke kuhihewa ole au; a ina hoi, e huiia me na wahi aina kuai, hiki paha i ka elua haneri tausani; aole au e olelo ana no na alii aina nui. Ina ua koe aku elua a ekolu paha miliona eka, e manaoia no ke aupuni paha ia, he mea e hoopiha ai i ka waihona o na luna aupuni, a me ka poe i hoopunahele ia; a no ka lehulehu hoi kekahi e pili ana i ka pilikia hui, aole hoi i ka pilikia pakahi. Pakela loa ae nei i keia wa, ma ke kuai kudala wale no e loaa ai na aina. (Aole i pau ko'u wehewehe ana no keia mea, aka, mahope aku paha.)
          Ka mokupuni o Hawaii.—O ka nui o na iliaina o keia mokupuni o Hawaii nei, a oia no hoi ka mokupuni nui o keia Pae Aina, he 2,694,400 eka e hoouhi ana ia Hawaii holokoa, a o ka nui o na kanaka e noho ana ma Hawaii, i ka helu kanaka o ka m. h. 1872, he 16,601. A, ma ka hoohalike ana o na eka aina no ke kanaka hookahi, he 162 a oi aku. Mai nana kakou ma ka awalike o ka Pae Aina a-a i hui holookoa ia aku nei, e like me na aina nui o Asia ma, a kakou i hoaiai mua ae nei. A mahope no e hai pakahi aku ai i ka nui o na eka aina o kela a me keia aupuni, i ike kakou i ka nui o na eka aina o Rusia ma Asia, me Europa, a me ka nui o na kanaka; a i ke emi hoi o ko Tureke mau eka aina a me na kanaka, a pela na aupuni a pau. E lawe nui i ka nupepa i mea hoonanea no ka la molowa, a he mea no hoi ia e hapai hou ai i ka manao o na la opiopio i hala aku la.
          Ka loa ma na apana iho o Hawaii.—Mai Kawaihae a Waimea Hale Hookolokolo he 11 mile, a mai Kawaihae a i ka mahiko o Kohala, he 17 mile, a mai Waimea Hale Hookolokolo a hiki i ka mahiko o Kohala, he 23 mile, a mai Waimea Hale Hookolokolo a hiki i ke awawa o Waipio, he 10 mile, a mai Waimea Hale Hookolokolo a hiki i Laupahoehoe, he 30 mile, a mai Waimea Hale Hookolokolo a hiki i Hilo ma Laupahoehoe aku, he 60 mile, a mai Waimea Hale Hookolokolo a hiki i ka piko o Maunakea ma Kalaieha, he 40 mile, a mai Hilo a i ka mahiko o Kaupakuea, he 10 mile, a mai Hilo a Kilauea, he 30 mile, a mai Hilo a Waiohinu, Kau, he 65 mile, a mai ka luapele o Kilauea a hiki i ka piko o ka luapele ma Maunaloa, he 35 mile, a mai Waiohinu, Kau, a Kealakekua, he 48 mile, a mai Kealakekua a Kailua, he 13 mile, mai Kealakekua a hiki i ka piko o Hualalai, he 25 mile, mai Kialua a Kawaihae, he 30 mile, mai Waiohinu a hiki i Kapapala, he 24 mile, mai Waiohinu a ka piko o ka luapele, ma ka aoao o Kapapala, he 61 mile, mai Hilo a ka piko o ka luapele kahiko o Mokuaweoweo, he 65 mile.
          No Maui.—O ka lua keia o na aina nui o keia Pae Aina i emi iho malalo o Hawaii, o ka nui o na iliaina e hoouhi ana ia Maui holookoa, he 485,400 eka, a o ka nui o na kanaka ma ka helu kanaka i haiia ae nei maluna, he 12,334, a ma ka hoohalike ana o na eka aina no ke kanaka hookahi, he 39 a oi aku a emi mai paha.
          Ka loa ma na apana iho o Maui.—Mai Lahaina a Wailuku he 20 mile, a mai Lahaina a Kaanapali he 4 mile, a mai Wailuku a Kalepolepo he 10 mile, mai Kalepolepo a Makee's he 10 mile, a mai Kalepolepo, Makawao a ka halekuai o Sayre's he 13½ mile, a mai ka halekuai a hiki i ke kiekie o Haleakala he 13 mile, a mai ka halekuai a hiki i Maliko ma Haiku he 7 mile, mai Wailuku a ka mahiko o Kapenaki ma Ulupalakua, he 20 mile, mai Wailuku a Makawao he 14 mile, mai Kahului a Wailuku Post Office, he 3 mile, a mai Kahului a Makawao halekuai he 11 mile, mai Makee's landing a Ulupalakua Mill he 3 mile, a mai Ulupalakua a hiki i Hana, ma ka aoao o Kaupo he 45 mile, mai Kahului a Hana ma ka aoao o Hamakua, he 45 mile.
          No Oahu.—O ke kolu keia o na aina mokupuni nui o Hawaii nei, ua emi iho kona nui malalo o Maui, a o ka nui o na eka aina e hoouhi ana i kona mau ili a pau, he 384,000, a ma ka hoohalike ana me ka helu kanaka i olelo mua ia ae nei, he 20,671 kanaka, a he 18 eka no ke kanaka hookahi; me he mea la, ua pahiku ia ko Oahu nui a like aku me Hawaii, a koe nae he 6,400 eka i oi aku o Hawaii, aole kakou i hoohalike aku nei me ko Maui, he hiki no i ka poe naauao ke hoohalike aku ma ka lakou imi ana.
          Ka loa ma na aina iho o Oahu.—Mai ka Hale Leta o Honolulu aku a ka ulu niu o Waikiki-kai,  "  3 mile
a hiki i Leahi  "  4
¾ "
" Ewa  "  11 "
" Puu mai Koko Head  11 "
" Waianae halepule Pokai  30 "
" Waialua  "  28½ "
" Nuuanu Pali  "  6 "
" Waimanalo Ranch  "  12 "
" Kaneohe Wiliko  "  9½ "
" Kaalaea Mahiko  "  15 "
" Kualoa Ranch  "  19½ "
" Punaluu Mahi Raiki  26 "
" Laie Mamona mamua  32 "
" Kahuku huli i Waialea  38 "
          No Kauai.—O ka ha keia o na mokupuni nui o keia Paeaina, ua emi iho nae kona nui malalo o Oahu. O ka nui o na eka aina e hoouhi ana i keia mokupuni, he 377,600 eka. A o ka nui o na kanaka ma ka hoohalike ana me ka helu i hai mua ia'e nei, he 4,961, a ma ka hoohalike ana o na eka no ke kanaka hookahi, he 76, a ma ka hoohalike me Hawaii, me he la ua pahiku ia, a koe he 51,200 eka ka oi o Hawaii mamua o Kauai.
          Ka loa ma na apana iho o Kauai,—Mai Lihue a Koloa he 10 mile, mai Koloa a Hanapepe he 7 mile, mai Koloa a Waimea, he 15 mile, mai Waimea a Mana Point he 10 mile, mai Lihue a ka wailele o Wailua he 5 mile, mai Lihue a na hale noho o Karola ma Kealia he 14 mile, mai Lihue a hiki i kahi o Mr. Titcomb's ma Kilauea he 22 mile, mai Lihuea a Hanalei he 30 mile.
          No Molokai.—O ka lima keia o na mokupuni o keia Pae Aina, ke moe nei oia mawaena o Maui a me Oahu. Ua hoouhi ia keia mokupuni e na eka aina he 172,800, a o ka nui o na kanaka he 2,340, a ma ka hoohalike ana, he 73 a keu eka no ke kanaka hookahi; ua pa-15 ko ia nei nui a like aku me Hawaii.
ua koe oinae na eka o Hawaii 102,400 ka oi aku o ko Hawaii nui.
          No Lanai.—O ke ono keia o na mokupuni o keia Pae Aina, aole kakou e powehiwehi i kona wahi e ku nei, kakaikahi paha ka mea i koe. Ua hoouhiia keia mokupuni e na eka aina he 96,000, a o ka nui o na kanaka he 348, a ma ka hoohalike ana he 275 eka, 3 kuata a keu o na kanaka o Lanai, waiwai no ko laila poe, ole wale.
          No Niihau.—O ka hiku keia o na mokupuni o Hawaii nei; aia keia aina ma ke komohana hema o Kauai. O ka nui o na ili aina e hoouhi ana i keia mokupuni, he 62,080 eka, a o ka nui o na kanaka he 233, a ma ka awalike ana i na eka o ke kanaka hookahi, he 266. Pomaikai loa na kanaka o Niihau, ka lilo e ka hewa i ka haole.
          No Kahoolawe.—O ka walu keia o na mokupuni o keia Pae Aina i hiki ke nohoia e kanaka, a ma ka helu kanaka o ka 1872, aole kanaka o Kahoolawe, a o ka nui nae o na ili aina e hoouhi ana ia mokupuni, he 40,320 eka, a o na kao paha a me na hipa ka mea nui malaila, a me na wahi kanaka kiai.
         Na moku kanaka ole.—O Molokini, mawaena o Kahoolawe me Honuaula; o Lehua ma ka akau o Niihau, he iole wale no ko laila; Kaula, ma ke komohana hema o Niihau, no Kuhaimoana ia moku;a o Nihoa ma ke komohana akau o Kauai.
          "Ea mai ana ma Nihoa.
          Ma ka mole mai o Lehua."
          He elepani o kai paha ko laila kiai, ua kaulana ia mokupuni no ka holo makaikai ana o Kaahumanu I ia wahi.
          Ke kowa mawaena o na mokupuni.—Mawaena o Oahu me Kauai he 70 mile, mawaena  o Oahu me Molokai he 25 mile, mawaena o Maui me Lanai he 9 mile, mawaena o Maui me Hawaii he 30 mile, mawaena o Niihau me Kauai he 13 mile. Oia na mea hoike ia oukou e ka poe heluhelu e hiamoe wale nei iloko o na buke haole.
          E wehewehe paha kakou i ka nui o na ili o keia Paeaina.
          Hawaii, 2,694,400 eka,  16,001 kanaka
          Maui,   486,400 "  12,334 "
          Oahu,   384,000 "  20,671 "
          Kauai,   377,600 "  4,961 "
          Molokai,   172,800 "  2,340 "
          Lanai,   96,000 "  348 "
          Niihau,   62,080 "  233 "
          Kahoolawe, 40,320, "  he Kao &c.
          4,313,600 "  56,782 "
          Na kuahiwi kiekie o Hawaii nei.—O Mauna Kea he 13,805 kap., oia hoi 2 mile, 4 sekatia, 9 kaulahao, 1 anana a me 5 kap., oia hoi 5 lau anana, 7 kaau a me 5 kauna keu ke kiekie o Mauna Kea.—Mauna Loa, he 13,600 kap., oia hoi, 2 mile, 4 sekatia, 6 kaulahao a me 4 kap., oia hoi 5 lau anana, 6 kaau a me 26 anana.—Haleakala, he 10,030 kap., oia hoi 1,671 anana a me 4 kap., oia hoi 4 lau 1 kaau a me 31 anana, oia hoi 1 mile, 7 sekatia 2 kaulahao a me 10 anana.—Hualalai, 8,275 kap., oia hoi 1 mile, 4 sekatia, 5 kaulahao a me 4 anana, oia hoi 3 lau, 4 kaau a me 10 anana.—Kaala, 4050 kap.—Kohala, 5,750 kap.—Konahuanui, 3,105 kap.—Parker, Waimea, H., 3,520 kap.—Waimea Court House, 2,669 kap.—Kilauea, H., 8,970 kap.—Contrat Table Land, 5,000 kap.—Palikea, O., 3,110 kap.—Lanihuli, O., 2,775 kap.—Nuuanu Pali, O., 1,207 kap.—Puu mai, Koko Head, 1,205 kap.—Piiholo, Makawao, 2,270 kap.—Leahi, Dimond Hill, 761 kap.—Puoina, 498 kap.—Leiolono O., 485 kap.
          Aole i pau loa na kuahiwi o kakou i ke kakauia, e laa me ko Kauai, Molokai a me Maui Komohana. Aia paha mahope ke pau pono ka hana ana a Mr. W. D. Alexander Esq. Ua paa nae ko Oahu nei mokuaina, a pau pu me na eka o kela a me keia okana, a ahupuaa; e like paha me ka Loko o Maunalua, he 525 eka kai e uhi ana ia loko, a pela no na loko e ae o Oahu nei. A mahope paha kakou e ike ai.
          Ka loihi o na mile mai Honolulu aku.—Ka loa mai Honolulu aku nei a hiki i Kapalakiko,  2,100 mile
A hiki i Hilo, Hawaii,  234 "
" Kealakekua,  190 "
" Kailua,  178 "
" Mahukona,  135 "
" Kawaihae,  144 "
" Lahaina, Maui,  76 "
A hiki i Maalaea, Maui,  90 mile
" Makena,  "  98 "
" Nawiliwili, Kauai,  90 "
" Koloa,  102 "
" Waimea,  120 "
" Hanalei,  110 "
          Ka laau e ulu ana ma Hawaii nei a me na mea like.—Ua ike mua ae nei kakou i ka nui o na eka aina o Hawaii nei, ma keia papa helu i haiia ae nei, 4,313,600 eka; ina kakou e hoolawa ae i 313,600 eka, he mau kuleana, a ke auhau ia nei paha e na luna helu i $100 ma ka awariga ana no ka eka, ua like ia me $31,360,000, waiwai auhau o ke aupuni, a 500,000 paha eka, he mau aina lei alii, a he 1,000,000 eka, he mau aina aupuni, a koe ke koena no na 'lii, aina nui a me na haole, oia hoi he 2,500,000 eka. Ina he $5 no ka eka hookahi, like me $12,500,000, a houluulu pu me 31,360,000, loaa mai he $43,860,000 a he ¾ keneta auhau aupuni o 1877 nei, like na loaa aupuni me $328,950 dala aupuni o keia 1877, oiai he ululaau a me ke kula no ua mau eka nei, a ina hoi kakou e hoohalike i ka waiwai o na kuahiwi me na ululaau, o keia mau miliona eka 2,500,000 ma ka hoohalike ana, a ina hoi he 4 kapuai ke kiekie o na wahie a pau loa na kuahiwi ke okiia, a hoolilo ia i paila wahie, e loaa mai no na paila wahie ke okiia a pau, ina aohe kanawai oki laau; e loaa mai no he 3,408,125,000 coka wahie, ina e lawe ia ma Honolulu, e kuai ia no i na dala $3 no ke coka, puka mai he $27,225,000,000, a ina he ¾ keneta no ke dala auhau aupuni, ua ike me $204,187,500 ka auhau aupuni. A ina hoi kakou e hoohalike i $1 no ka doka ma kuaaina, puka mai he $3,403,125,000, i hoonui me ¾ keneta; e puka mai $25,523,437.50 loaa aupuni. Ina hoi ma ka paila wahie, puka mai he 2,046,629,629. Ina he $1½ ko ka paila ma kuaaina, puka mai he $3,024,944,443, a ¾ keneta auhau aupuni, loaa mai, he $22,687,033 auhau aupuni; kaumaha paha ka poe waiwai no keia wehewehe. Like pu ke kaumaha me na makaainana ilihune. Ina hoi e pau loa ka miliona aina aupuni i koe, e oi aku no ka loaa aupuni. Eia hoi, ina 2 bipi e holo ana i 1 eka aina, oia hoi na eka he 3,000,000, puka mai he 6,000,000 bipi ina he $3.00 ke koho a na Luna Helu no keia mau bipi pee nahelehele, puka mai he $13,000,000, ua like me $133,000 auhau aupuni no na bipi laka a ahiu paha.
(Aole i pau.)

M R. LUNAHOOPONOPONO: Aloha oe:—
          Ma ka la 24 o Iune, oia hoi ka la Sabati, ku mai la ka nene aukai ma Kalaupapa nei mai Kaunakahai mai me na heluna bipi i oi ae mamua o ke 60, ma ia la no, hoolele ia ka bipi i kula nei, aia hoi, e hele ana kekahi kanaka, oia hoi o Oinoaole, he kanaka i loohia i ka mai hookaawale ohana, ia wa, e alualu aku ana ka bipi a o-e ae la, lele aku la ua Oinoaole nei a kau aku la iluna o ka lio o kekahi kanaka, a owala ae la ua lio nei haule aku la o Oinoaole, ike mai la ka bipi i holo loa aku la, ia wa kii mai la na paniolo a ho-u aku la i ka bipi e hoihoi ana i Kalawao, aia hoi, hiki aku la ka bipi ma ka palena pau mai o ka pa pohaku e kokoke 'la i ke kahawai o Wailua, ike iho la ka bipi i ka pipiwai oia wahi, hoololohe iho la kekahi mau bipi, a kii aku la o Kelai, he kanaka aole i loaa i ka mai hookaawale ohana a hoehu aku la i ua mau bipi nei, e alualu mai ana kekahi bipi a o-e ae la ia Kelai, a lele aku la i kahi e mai luna aku o kona lio, ia wa no, alualu hou aku la no ua bipi nei ia Kelai a hou aku la, e hopu mai ana o Kelai i na kiwi a paa, e hana io mai ana ka bipi pupuu hoolei loa haule ana i kahi e, a holo aku la ka bipi, kii aku la kekahi poe ia Kelai me ka manao la ua lilo ke ola, aole wale ka pomaikai, ia wa nana ia kona wahi i poino a ike ia iho la na moku i kekahi alualu o kona opea, ia wa kii ia aku la ke kauka a hiki mai la, ma kona ike aole e pilikia, ia wa akahi no a maha ka hoonuu ana o ka'u penikala inika, ua ma-u na pali o Kalawao ua ahiahi. Me na keiki ulele hua kepau ka welina o ko'u aloha.
G. K. KAWALUNA.
Kalawao, Molokai.