Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 29, 19 July 1877 — Page 3
KANAENAE NO KA LAHUI HAWAII.
E ka nupepa ka Lahui Hawaii,
Ka Pua nani o keia mau Paemoku,
Nana i kuhikuhi mai ke ala,
E hiki aku ai i ka malamalama,
O oe hookahi wale no ke Koa,
Nana e alo nei na ino nui,
Na paka ua loku o ka lokoino,
Kuhikuhi mai oe me ka pololei,
Eia iho ka hewa o ka hailiili,
E kapae aku i ka huhu,
Ke kuamuamu me ka hoino,
Aole oe i ae i ka pilikino,
O ka naauao me ka hoopono,
Hoohoihoi, hoolanamanao,
O kau ia e koi mai nei,
I na opio o Hawaii nei,
He hanohano ia mau huaolelo,
I ke kau mai ma kou poo,
Ke alawa'e ma kou lima akau,
He mau leo poloai me ke aloha,
Ka kou Luna Hooponopono,
I na makamaka no a pau,
E hoouna mai i na palapala,
Na mea hou o na home.
O na olelo hoolaha a pau,
He oluolu ka'u auhau ana,
Auhea hoi oukou a pau,
Na Ekalesia o Hawali nei,
Lokahi like mai hoi kakou,
Mai Hawali no a Kauai,
He kokua ikaika loa keia,
No ka oukou oihana laa
H. P.
NA ANOAI.
Ua make ma ka po o ka la 8 o Maraki, ma Puuoaweoweonui, Kohala A., Hawaii, o Mrs. Kuauli Kenoi. Ua hanau ia oia ma Ewa ae nei.
Ua loaa mai he lehulehu o na leta no ka nane mai na makamaka mai, aka hookahi no a lakou haina, oia ka makou e hoike aku nei.
E holo kaapuni ana ke Kilauea i ka mokupuni o lalo, ke hiki aku i ka la 8 o Augate. Ke kono nei makou i na makamaka e liuliu e i ka manawa pono o haule i ka hope waa.
HOOPOLOLEI.—Ua hoolaha hewa aku makou i ka makahiki Iubile o na Katolika i ka pule i hala, o ka pololei, he 50 makahiki, aole he haneri makahiki.
Ua hui ke Kula Nui o Lahainaluna ma ka hora 2 o ka auina la Poalima, Iulai 6, malalo o ka noho ao ana o ke poo hou, H. R. Hikikoki, he 47 wale no ka nui o na haumana. Ke manao ia'ku nei nae, e nui mai ana na haumana komo hou.
O ka uku o ko makou mau Luna Lawe Pepa, he 25 keneta no ka inoa i hookaa pau i ka uku no ka makahiki holo koa, a he 10 keneta no ke dala hookahi, o ka mea i uku no ka hapa makahiki, oia ka makou rula paa.
Ma ke ku ana mai o ke Kilauea i ka auina la Sabati iho nei, ua ili mai he 40 mau poo bipi o ka Hui Kawaihau mai Kau mai, i kupono no ka hoohana aku i ka makhiko ma ke kahua waiwai o Kealia a me Kapaa, mokupuni o Kauai.
Ua haiolelo mai ka Rev. M. Kuaea i ke kakahiaka Sabati iho nei, Iulai 15, a o kana kumumanao, aia ma Pukaana 20; 8, "E hoomanao i ka la Sabati, a e hoano ia." Ua wehe mai oia i ke kalo paa, a ua palahe wale no. Ua mahalo nuiia kana haiolelo e ke anaina holookoa.
Ua hookohuia o John Lota Kaulukou ma ka Poaono i hala i Lunakanawai no ka apana o Koolaupoko, ma kahi o W. E. Pii i waiho mai. He kanaka opiopio oia, ua ao i ke kanawai no kekahi mau makahiki i hala'e nei, a ua noho lawelawe loio hoi malalo o W. C. Jones. Na ke au o ka manawa e hoike mai.
O ka la Sabati iho nei, oia la i hooholo ia e ka Ahahui Euanelio o ka Paeaina, e haiolelo aku na Kahunapule ma ko lakou mau awai no ka pono e malama ia ka maluhia Sabati. A ma keia la e malama ia'i ka hookeai ana i ke Akua ma lalo o ia kumuhana hookahi. E pono i na Kristiano a pau e makaala ae ma ia mau halawai.
HAINA O KA NANE.—O ka puana a ka moe, o ka lia a ka manao, o ka haina o ka nane eia mai la ke panee ia'ku la; aka, o ka manao o ka mea hai aku, aole i ku i ka hiehie a ano keonimana ka nane; aka, i hoopau kokeia kou uluhua no ka haina, a eia au la ke ku ka okoa aku nei imua ou. Wakinekona. Aka, me ka olioli o ka manao, aole paha e lawe hou mai ana kuu hoa i na ano nane ano like me keia ka huhewa. Ua puka mai oia i ke ao nei i ka la 22 o Feberuari, 1814, a ua noho makua hoi no ka lahui nui o Amerika i na makahiki i hala'e. Aloha oe.
HALE PAUAHI.—Ma ka la 11 o keia mahina, ma Kaloko, Kona Akau, Hawaii, ua pau iho la i ke ahi ka hale o Ohialau. O ke kumu, ua loaa kekahi ahikoe i kekahi o kana mau keiki, aole i ike ka makuahine ua lalau ke keiki i ke ahi iloko o ke ka paka, a ua hele malu mawaho o ke kala o ka hale. I ka hoomaka ana o ke ahi e a, ua holo koke oia i ke keiki uuku loa iluna ke alo. Ua holo mai kahi mau mea e kokua, aole mea i poino, ua paa na wahi ukana i ka hului pau ia iwaho. He kaumaha no ke nana aku. Lohe ole no hoi oukou e na makua nanea wale, aohe noonoo i ka hana naaupo a na keiki. J. KEEKAPU.
He mahalo ko makou i na makamaka i hoouna mai nei i na mea hou o ko kakou mau apana kuaaina aku nei. He aie nui ko makou i ko lakou lokomaikai. "O ke aloha ko'u makemake, aole ka mohai."
He elua mau moku e kali ia'ku nei, mai ke awa mai o Gamble, oia hoi, ke kalepa Atlanta, a me ke kuna Aurora, ua piha laua a ielua i ka nanahu no keia awa.
LEALEA PO MAHINA.—E haawi ana ko kakou poe Puhi Ohe, he lealea po mahina no na poe konane o keia malama, ma ka uluwehiwehi o ka Ema Kuea ma ka po o ka la apopo, a me ka Poalua e hiki mai ana.
Ma ka auina la o ka Poalua aku nei ke ku ana mai o ka moku ahi kulanakauhale o Nuioka, he 18 na la mai Sikane mai, a ma ka hora 10 o nehinei kona au ana aku ma kona ala moana no Kapalakiko.
Ke ala mai nei kekahi mau apana e kukulu i mau kula haole. Aia ma ka apana o Waianae kekahi kula e ku nei, na kekahi kaikamahine Hawaii i hoonaauaoia e ao nei i na kamalii oia wahi. Ma Kahuku kekahi kula, he wahine Hawaii no ke kumu. Eia ka makou, e onipaa, i holomua ka hana, o helelei wale auanei.
Ua hiki kino makou ma ka halekuai Kahini Nui no ka ike maka ana i ke emi o na mea kuai. Aohe a makou mea e hoohalahala ai, ua emi ke kumukuai o na lole, a me na kamaa hila aulii. Ua pakika a pahee no hoi kona mau kupakako, a he mikololohua hoi na huaolelo ma ko lakou mau waha. O ko makou mau makamaka o keia kulanakauhale ka hoike oiaio no keia mea, malaila wale no e loaa nei na lole emi, e naue nui ae, oiai ka wa kupono.
Ua hookolokoloia imua o ke Kiure i ka Poalua iho nei kekahi hihia laipila, e koi poho ana no $1,000 no ka hoino ana i ka inoa. I ke komo ana o na kiure iloko o ke keena a puka mai, ua hooholo lokahi lakou a pau, e uku aku ka mea i hoopiia i ka mea hoopii i $1.00 wale no ke poho. Ua kahaha makou no keia olelo hooholo. I ko makou hoolohe pono ana'ku, eia ka ua manaoia o ke poho kupono ia no ia hihia.
AHAHUI HOOLA LAHUI.—Mai ka peni mai a Rev. G. Puuloa i loaa mai ai ia makou ka lono, ua hoolaia e ke 'Lii ka Moiwahine aloha lahui Kapiolani, ma ka mokupuni o Kauai, oiai na la mua o kona noho ana ma ke kahua imi waiwai, ua hoomanao pu oia i kana hana nui i hoala iho nei. Hookahi ma Waimea, a hookahi ma Koloa; a ke manao ia la, e ku ana ko Lihue Ahahui i keia mau la iho.
UA LILO I KE KUAI.—Mai loko mai o ke 40 poe i komo iloko o ka Hui Wiliko o Haiku, ua Kuai aku kekahi oia poe Hui i kona mahele oia hoi ka 1—40 oia Wiliko a ua lilo no $5,000. A o ka hapa 14 o ka Wiliko o Lihue ma Kauai ua lilo no $20,000. Ke hoike mai nei keia i ka nui o na dala a ko kakou mau kalepa, a me ka waiwai nui o ke aupuni a me ka poe kalepa malalo o keia Kuikahi Panai Like.
HE WALAAU PO.—Ma ka po o ka Poalua aku nei, ua hiki ole i ko makou poo ke moe ma ka uluna, no ka uwe leo nui o kekahi wahine ma ka pa o kekahi pua alii o kakou, i ko makou ninau pono ana no ke kumu o keia leo nui ano e, eia ka ua kaili ia ka ukeke hahau e kana kane, a e makemakemake ana ua wahine nei e loaa mai ka ukeke. Kupanaha no hoi o Hawaii nei, ua oi aku paha kou aloha i ka ukeke mamua o kau kane. E ka makamaka, e waiho i ka hana ino, a e ao i ka hana pono.
Ke hookamaaina mai nei na poe kalewa manu, mauka iho o ko makou keena hana, ma ke alanui Betela, a ua laukanaka mau ia alanui mai kakahiaka a po; kukulu na kaa manu, a haule iho la na kahu kaa, kinikini me na kamalii e haiamu mau ana malaila me ko lakou mau pakeke e uli ana me na mabala, a hookahi ke kinikini pu ana; a he mea hilahila no makou ka ike aku i ke kanaka makua, e hoolilo ana iaia i kamalii. Ke i mai nei o Paulo, "I kuu wa kamalii hana au i ka hana a ke kamalii, a lilo au i kanaka makua, hana au i ka hana a ke kanaka makua."
KE KILAUEA HOU.—E haalele ana Ke Kilauea Hou ia Kapalakika no ka hoi mai ma ko kakou mau aekai nei, ma keia Poaono ae, la 21 o keia malama, a i na e aheahe maikai ka ili moana alaila, e hekau mai ana oia ma ka nuku o Mamala, ma ke kakahiaka nui o ka Poaono, oia hoi ka la 2 o Augate. E kau pu mai ana maluna oia moku ka H. R. H. Princes Likelike. Hon. A. S. Chaghorn. Hon. S. C. Wilder, a me ke keiki lalawai o ka uka anuanu o Mana. Sam. P. Parker. me kana wahine, a me kekahi mau ohua e 'e, a ma ka nuku o Leahi e hoopuleloia ae ai kona inoa i ka welelau makani.
Ma ka Poaono iho nei i kaalo aku ai ko kakou Kuhina Waiwai ma na Koolau o Kailua e imi i na ea oluolu. Ua nanea oia me na kamaaina maikai oia kaiaulu, ka home hookipa alii o ka Hon. Ailuene Boyd i naue kololani e aku.
E makaala pono na luna o ke aupuni i ka hakilo ana i na puulu kamaliii e hele nei i ka po a me na wahi luana nanea o ka lehulehu, ma ka hoomalu ana me ka haawi ae ia lakou i kahi o ke kanawai ; no ka mea, ua ike aku makou i kekahi poe kamalii ma ka Hotele Hawaii i ka po Poalua nei, e hana ana i na hana ku ole i ka maluhia, e nounou ana me na iliili pohaku i kela me keia e hele ana ma ke ala a e ku malie ana me ka hoolohe i na mea e hana ia ana ; e holoke ana lakou ma o a maanei me ka hoohaunaele ana ; a oia poe keiki, ua hoonaauao maikai ia ma ke kula Alii, aka nae, aole lakou i malama i na ao ana a ka lakou kumu aloha, a eia lakou ke hokai wale nei i ko lakou mau kino i na hana hope ole.
NA PAI AI O KAUAI.—Ma ke ku ana mai a ke kuna Maliana i ke kakahiaka o neninei, ua ike iho makou i ka mokaki o na pai ai ma kona oneki, a ua lohe pu mai no hoi makou ua lawe mai nei o B. H. Kahananui he 250 mau pai ai, no ka hoopau ana i ka wi o keia kulanakauhale. Ua kuaiia aku ke pai ai no ke dala hapaha wale no, ke hoike mai nei keia i ka mikiala o keia keiki Hawaii no ka hoopau ana i ka pilikia a me ka maka poniuniu o Honolulu nei, ke kono aku nei makou e hele nui ae, i loaa na pai ai kupono. Ma Honokaupu a ma Ulakoheo e kuaiia aku ai keia mau pai ai makepono.
I ke Sabati i hala ae nei, ma ka pa ilina o Kawaiahao, ua komo kolohe ae na kane, wahine a me na kamalii e ohi i na hua hiawe i ka wa o ke anaina hoano e malama ia ana iloko o ka luakini, a ua hana lakou e like me ka hana ana o na la noa; he poe hehi Sabati keia a he uhai kanawai maoli. Ahea pau na hana ino a me na hana kolohe au e Hawaii? E hele ana lakou me na laau loloa e lou ai me he lou ulu la. O ka loaa ole o na inoa, oia ka mea i pakele ai i ke kanawai o ka aina, aka, o ka Moi o na Moi, oia ka Ilamuku o ka la hoano.
UA PAA MA KE APO.—Ua hipuu ia ma ke kaula gula maemae o ka mare hemolele o Miss Elizabeta Shaw, he Iwa Ailehua no Kauapaupili, me ko makou makamaka oiaio, John Richardson Kahoiwai, he Iwaiwa Kiani no ka makani kololio e Waikapu, a he hanauna oiaio hoi ma kekahi ano, ma ka po Poalima, Iulai 13, ma ka home olu o ka lede, ma Mokuhinia, e ka Rev. A. Pali. Ua haiamu ae he mau maka hanohano malaila, ua hooluana lakou a hiki i na hora aumoe. Ke kalokalo ae nei makou i ka lokomaikai o na Lani, e malamaia ko olua maemae a hiki i ka hopu ana i ka makia o ke aupuni o ko kakou Moi Hoola Lahui. A me na mea mare hoi ka makou wahi kanaenae.
O ka mea i hoohuiia e ke Akua,
Mai wehe ae ke kanaka,
O ka noho pono me ka maemae,
Ke kahua o ka maluhia."
Hunahuna o ko na aina e.
O ke kumukuai o kekahi apana aina ma ke kulanakauhale o Bosetona i kuai ia ai no kekahi mau makahiki i hala, he $125,000 aka, i keia manawa, ua emi mai kona kumukuai a i ke $45,000, aole nae he mea nana i makemake aku, ke emi mai nei ke kumukuai o ko Amerika mau apana aina, ke pii ae nei hoi ko kakou.
O Keoni ka inoa o kekahi wahi keiki uuku, ua loaa aku oia iloko o kekahi pahu rama, aole nae he rama o loko, mai ka aoao o ke alanui, me kona manao maloko oia pahu oia e paani ai me kana pu panapana liilii, ua hoo-ia iloko o kekahi lua, a pana aku la oia i ke kiko o ka pu, i ka wa i kiko ai ka pu, ua oni ka pahu, a na ke olai i hoonaue iho, ia wa i hoopaa loa iaia iloko o ka pahu, me ka laau i hamo ia i ka puna, pela kona hoohemo ia ana.
O Sulivanna, he kanaka mahiai nui o Illinoi, he wahi kula kona nona na eka he 10,000, ua hoohua mai ia mau heluna eka iloko o keia makahiki, he aneane1,000,000 busela kulina, ua lilo ia i kula waiwai nona, aohe hana he ai wale no.
He elua miliona hale meli ma Amerika Huipuia. O ka avariga no kela a me keia hale meli, ua oi iki aku ia mamua o 22 paona momona, o ka avariga o ke kumukuai no ka momona i kuai ia, he 25 keneta no ka paona, nolaila, mahope iho o ka uku ana i ko lakou mau uku hanai, ua hoopomaikai ia mai lakou ma ka makana ana mai a na nalo meli i ka heluna o ke dala i koe iho he $8,800,000.
O ka heluna o na penikila i hana ia ma Berinehama, Enelani i kela a me keia pule, he aneane 98,000 gerosa, (gross) oia hoi he 13,112,000 na peni i hookaawale ia, o ka hana ana no kela gerosa keia gerosa ua hoike ia he 144 apana kila e komo mau ana iloko o 12.
O ke keena nui loa o ke ao nei, aia ma Petereboro i Rusia, ua kukulu ia hookahi ona kaupaku ua hakihaki na kia a me kekahi mau mea e ae. O kona loa, he 650 kapuai, a he 150 ke akea, ua hana ia keia keena no ka oihana kula koa i ka wa ino, a he hiki ke hoolilo ia i keena hula haole i ka po.
Ke ulu mahuahua nei ka Hoomana Metodito ma Enelani. Iloko o ka makahiki 1870, a no kekahi manawa mamua aku, o na hoahanau wale no i akoakoa ua paa ka inoa iloko o ka buke, o lakou wale no kai pii mahuahua ae no kekahi mau tausani makahiki. Iloko o ka makahiki 1871 me 1872, ua hoike ia ka emi he aneane 1,600 no na makahiki elua. I ka makahiki i hala aku nei, ua hoike ia he 2,000 ka ulu, a iloko o keia makahiki a hiki i ka wa ano, o ka huina ulu o kekahi mea i oi aku i ka 3,000 e hoi hope ana.
Nu Hou o na Aina E.
Kaua ma Europa.
He nuhou kai hoouna ia mai mai ke kahua mai o Slavonic e olelo ana, ua hookahe ia he mau koko mai kakahiaka o ka Poaono a po, mawaena o na koa Tureke he 10,000 a me 3,000 koa Rusia ma Montenegrins ma Raskoglavika, o ka hopena weliweli mahope iho o ka hookahe ia ana oia mau koko, oia no ka lukuia o na Tureke ma ke kahua kaua, me ko lakou hoonee pu ia aku a pili pu i Shaz, me ka waiho iho he 2,000 mau kino make ma ke kahua kaua.
O ka hana nui a na Rusia ma Asia uuku, oia no ka hoonohonoho ana i kona mau koa ma ka hikina, no ka lele'ku maluna o Kars a me Batoum. O ka huina nui o na koa a pau loa e nee la ma Asia uuku, he 140,000, oia hoi he 40,000 e hoopuni ana ia Kars, he 30,000 i hoonohoia mawaena o Kars a me Batoum, a he 30,000 mawaena o Kars a me ka laina o Bayazid a me Toprak Kalch, me ka waiho iho i 40,000 i koe mawaena, e pale aku i ka alihikaua Tureke Moukhtar Pasha me kona mau koa he 40,000 e noho makaukau ana. E hoike mai ana keia i ke kanalua i ka hiki ia Rusia ke hoolawa aku i mau kanaka hou, ke makemake lakou e lawe mai i ka paa ana ia wahi ia lakou, oiai he loihi loa ko lakou wahi e hoouna mai ai i na kokua, aka ina lakou e eleu koke me ka hikiwawe i ka hoouna ana i ko lakou mau kokua, me ka loaa o na lanakila maluna o na Tureke, alaila, aohe he mea e kanalua ai i ko lakou nee koke ana i Konatinopela.
Ua kauoha aku nei ke kuhina o ko na aina e o Enelani, o na luna aupuni a pau o Enelani, e noho ana malalo o ko Enelani mau kauoha, ina lakou e komo aku ana, a i ole ia e kokua aku ana paha i kekahi o na aupuni i kukala i ke kaua me kekahi aupuni e aku, oiai o Enelani e noho me ka maluhia, e hoihoi mai lakou i ko lakou mau hookohu a pau a ke aupuni i haawi aku ai.
O ka launa aloha ana, mawaena o Beritania a me Rusia i keia wa, ua pau ko laua noho makamaka ana a ke makaukau nei na aupuni elua no ka mokuahana ana.
O ka nui o na koa Rusia i hoounaia ma Servia, malalo o ke alihikaua Khekive, he 4,5000 koa hele wawae, 1,000 koa kana lio, 500 koa pukaa e kauo ana i na pukuniahi nunui maluna o na lio. Ua hoouna pu ia no hoi he 500 mau pu kau poohiwi, me 1,000,000 owili pauda.
Ua olelo kaena ae na Tureke, he mea paakiki loa ko na Rusia hoao ana e hoololi ae i ko lakou kulana e ku nei i keia manawa mawaho aku o Kars, e halawai mai ana lakou me na hoouka kaua hahana, mai na Tureke mai, wahi a lakou; aole o lakou makemake iki ke lilo kekahi wahi huna lepo o ko lakou aina i ko lakou mau enemi.
Mahope iho o ko na Tureke hoomoana ana ma Olti, ua make pololei aku la lakou ma ke alanui o Ardahan, mawaena o Batoum a me Kars. Oiai na Tureke e maki ana, ua hoounaia kekahi puali koa o na Rusia mai Ardahan mai, e hoopuipui i ka waenakonu o na mahele o Rusia ma ka aoao hema. He 12 mau bataliona koa o na Rusia a he 4 mau pu nunui loa o na kahu kaua i haalele ia Delibaba, no ka hele ana aku e halawai me kekahi mau mahele koa mamua o Toparaka-Kaleh.
Ua hoolakoia ae he 20,000 mau bela moe ma na kahua o na Rusia, no ka malama ana i ko lakou poe i eha a i nawaliwali iloko o ka wa kaua. Ma Roumania a me kekahi mau aina liilii iho iloko ona, oia hoi ka poe i manaoia e oluolu mai ana.
He lono kai holo mai mai Ezeroum mai e hoike ana, ua hoonou mai na Rusia i ko lakou nee ana imua me ko lakou manao e hiki i Kars, aka, ua halawai koke aku la lakou me ko makou mau puali koa, ua hooukaia ke kaua no na la ekolu mai ka Poaono a hiki i ka Poakahi. O ka hopena oia no ko lakou hookuemi hope ia ana aku i Kars, me ka nui o na make.
Ua haalele iho he 1 ,700 mau koa Tureke ia Mastar, me ka lako i na lio no ka nee ana aku e kokua i kekahi mahele koa malalo o Duga Pass.
Er zeroum, Iune 14.—Ua laha ae he lono mai kekahi kulanakauhale mai o Tureke, e hai ana no ka laha ana ae o ka fiva ikaika iwaena o na laina o Tureke e noho 'la iloko o ke kulanakauhale o Erzeroum, a oia ka mea nana i hoemi mai i ko Tureke ikaika, a ua make he 10,000 maloko o na halemai i na malama 6 i hala.
Ke paipai ikaika nei na nupepa o Tureke no ka hoomau aku i ke kaua, oia ka mea e malama ia ai ka maluhia ma keia hope aku.
Ke houluulu nei na Rusia no ka hoopuni ia Kars, kekahi o na kulanakauha le o Tureke ma ka hikina aku o Konatinopela.
Ua telegarapa mai ke Kiaaina o Suria, ua hakaka he 2,000 mau koa lio ma Bedoum me kekahi mau mahele koa Ottomana, o ka hopena, oia no ka hoemi hope ia o na koa Ottomana me ka nui ole o na make.
O ka nui o na Alihikaua na lakou e alakai nei i na puali koa o na Tureke he poe i hoouna ia mai Enelani mai, ke hoole loa nei o Rusia i ka pono o keia hana a Enelani.
Ua waiho mai o Haku El cho imua o ka Hale Ahaolelo o Enelani i kona manao no ke kulana o Enelani i keia manawa, wahi ana. Heaha hou aku ka Enelani e nana ai no ko Rusia manao no keia kaua aloha ole, me ke ku ole malalo o na rula o ka pono, no ke aha? O ko Enelani manao, e hakaka aku no ia manao, e ae aku ia Enelani e pale no ka pono a me ka pomaikai o ka lehulehu.
Konatinopela Iune 13. Ua hoounaia kekahi mau koa Tureke he 20,000, ma ka aina mauna o Alabs. Mawaena o Damascus a me Aleppo. Ua hoonoho kauliilii ia na laina koa ma kela a me keia wahi. Ua hoouna mai ke Kiaaina oia mau Aina ma ke Teregarapa, e hoike mai ana i kona ae, e kokua mai me kona mau koa, i na wa a pau a Tureke e noi aku ai. I ka hiki ana mai o keia lono, ua hoopau ae la na okana Aina haowale i ko lakou hao wale ana i na waiwai. O keia mau manao ua lilo he mau mea nune nuiia ma Syria, a ua holo hikiwawe aku la kona lohe ia ma Paris ma ka la 14 o Iune, ma ia mau Aina, he 12,000 ka nui o na kanaka maluna o na lio, i hookaawaleia e kue aku i na puali koa o Ottoman ke hele mai lakou e kue ia Bedowin, Ma ka apana Aina o Crete eono Bataliona o na koa i hoounaia aku ilaila, a he hapa ma na wahi e ae.
NU HOU HOPE LOA!
Ma ka auina la o ka Poalua aku nei, ua ku mai ka mokuahi Kulanakauhale o Nu Ioka, iloko o na la holo he 18 mai Kikane mai, a he 13 hoi la mai Auckland mai, ua loaa mai ia makou kekahi mau mea hou uuku e pili ana no ke kaua ma Europa.
La dana, Iune 27.—Ua pahola ae he lono mai Tureke mai, o ke alakai o na koa o Tureke ma Asia uuku, oia no o Moukhta Pasha, ua hoauhee aku la ia i na laina koa o na Rusia ma ke kulanakauhale o Batouma.
Singapore, July 30. —Ua hoolaha ae na Tureke, ma ka olelo ana, ua hoauhee aku lakou i na Rusia ma ka la 27 o Iune, ma kahi e kokoke ana i Sukhum Kaleh.
Ua makaukau na Rusia me na lako kaua he nui, a ke hoomaka nei ko lakou nee ana ma Rustchuk, ma ka aoao ae hoi o Bulgaria ma ke Danube. O na koa Tureke ma ia mau wahi, ke ku makaukau lakou no ke kue mai.
Ua nee ae nei ke kahua o na puali koa o Rusia a eia lakou ke noho nei ma Sistova.
La dana, Iune 29.—Ua a-e hou aku la kekahi puali koa o Rusia ma kela aoao o ke Danube, malalo o ke alakai ana a ke Duke Nui o Nicholas, kekahi ahikanana o na alakai o na koa Rusia.
O na mahele koa o Peresia, ua lawe ia mai ma ka muliwai Karnoon, e kokoke ana i Bussorah i ka manawa kupono, no ke kue aku ia Bagdad, kekahi alihikaua o Tureke. Ua hoouna ia kekahi waapa o Enelani, me ka lako i na pu ma ka muliwai o Bussorah no ke kiai ana no ka hiki hou mai o kekahi mau pu hou mai Enelani mai.
AILA.
Ua makemakeia na aila Bipi, Hipa, Kao a me na ano aila e ae. E haawiia na kumukuai kiekie no na aila ke lawe ia mai i ka Hale hana Sopa Hawaii ma Leleo. (20 3m) GREY & Co.
Leleo, Mei 16, 1877.
AINA HOOLIMALIMA.
AIA kekahi aina e waiho ia ma Kalihi, aina paha eka, he aina loi kalo, ua makemakeia e hoolimalima aku ka mea e makemake ana. He aina waiwai nui keia no ka poe e makemake ana e mahi. E loaa ana ka wai i na manawa a pau. E ninau i keia hale pai. 21 tf
Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.
KE hoolaha ia aku nei ka lohe i kela a me keia mea i hoolimalima mai i na Aina, na Apana Aina, a me na Pa Hale o ke Lii Ka Mea Kiekie R. Keelikolani, mai Hawaii a Kauai; e hookaa koke mai i na uku hoolimalima i ka manawa i olelo ia maloko o na Palapala Hoolimalima ma kuu keena hana i Kaakopua, Honolulu, Mokupuni o Oahu, a i ole e hana ia e like me ia i olelo ia maluna a hala na la he 14 ma ia hope mai, alaila, e hoopau wale ia ka hoolimalima. A ke hoolaha pu ia aku nei ka lohe i na Luna Agena a pau i hookohuia e ke Lii Ka Mea Kiekie W. P. Leleiohoku, ua pau lakou, a ma keia ke hoopau loa ia aku nei lakou. Simon Kaloa Kaai.
Lunahooponopono Waiwai o Ka Mea Kiekie R. Keelikolani.
Honolulu, Oahu, Iuna 19, 1877. 25 2ms
OIAI ua hookohu ia ka mea nona ka inoa malalo nei i Lunahooponopono no ka waiwai o KAUMIUMI k. o Alakahi, Hilo, i make. Ke hoolaha ia aku nei i ka poe a pau, ina he koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei, iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole loa ia aku no, a o ka poe i aie mai iaia, e hookaa koke mai lakou ia'u. J. H. Pahio.
Lunahooponopono Waiwai o Kaumiumi k. i make.
Onomea, Hilo, June 18, 1877. 25 2ms.
OLELO HOOLAHA.
E weheia ana ke Kula Hanai a Kula La o Haleakala, Maui Hikina, i ka pule mua o Iune, me ka makaukau pono no Kanaono haumana. O ka Olelo Beritania pololei ka mea e aoia, a e hoomaamaaia na haumana ma na mea pili mahiai, kanu laau, kanu kope, ka hana ana me na mea hana a na kamana, a me na ano hana e ae. E aoia no na haumana me na hana hooikaika kino, ka Paikau Koa, ka Himeni, &c.
O ka uku he $40.00 no ka makahiki, e uku mau i kela a me keia hapaha, e hookaa mua mai me ka hala ole. No ka hoomaopopo pono ana, e nana i na palapala pai liilii, a i ole, e kakau i ke kumu ma ke Kula o Haleakala, Maui. F. L. CLARKE. Kumu.
19 3ms.
WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
Loio a me Luna Hooiaio.
MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, a lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no, a he Notari Hooiaio Palapala no ka lehulehu.
Keena hana, ma ke kiho o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu. (786 1y 827) [51]
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A.
763 1y 814
E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!
E LULU LIMA ALOHA!!
ME KO OUKOU MAKAMAKA!!
L. ASEU.
UA HOI MAI NEI AU MAI KO'U KIEI ana aku nei i kuu Aina Kulaiwi. Ano, ke ku aku nei au me ka makaukau mau e lawelawe a e kuai makepono loa me oukou e na makamaka o ka Ua Kukalahale, i na Lole Nu Hou loa o kela a me keia ano, mai ko na Lede, Keonimana a me ko na Kamalei. I pau ai kuhihewa, e naue mai ma ko'u Halekuai, ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu. [8 6m.]
WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)
AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike. [3—1y.]
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!
Poakahi, Iulai 16 " " . . . . . No Hilo
Poakahi, Iulai 23 " " . . . . . No Kona.
Poakahi Iulai 30 " " . . . . . No Hilo.
Poakolu Aug 8 " " Kaapuni ia Kauai, me ke ku mua ma Nawiliwili
Poakahi Aug 13 " " . . . . . Kaapuni ia Hawaii.
Poakahi Aug 20 " " . . . . . No Hilo.
Poakahi Aug 27 " " . . . . . No Kona
(Ina e hiki e mai ka mokuahi hou mai Kapalakiko mai, e hoololiia no keia papa manawa holo.)
I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kawaihae a hiki i ka hora 10, a mahope iho paha; Makena, e like me ka mea i hoolaha wahaia; Maalaea a hiki i ka hora 7 a. m. a mahope iho.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Kaunakakai pela maluna mai . . . . . $5.00
" Lahaina, " " . . . . . 6.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makena, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.50
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai, . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki, . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER (Waila,)
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. (801 3m) 14 3ms.