Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 29, 19 July 1877 — KOKUA I KA MANAO O B— [ARTICLE]

KOKUA I KA MANAO O B—

Uh ike ia ti& niaoao ms nu, iiimo «4ita~o fea_Likiljfi "HSWaii, niĀ'na tqt» j>ili i ko kakou aupnni, a ine ka noho ana lahui, a roe ke ano oka ooho maluhia ana oka oliana, &c. Kolaila, Lo mea nui a nKHiioua kaoa Tuaa ole!o ini:ia o ke akea, ke malaraa ia a inoni ia e ka poe helnhelu, oiai, aole paha he mea e &ele ka mahalo ana i kana mau he'ke. Aka, pehea e hiki ai i keia maa n. •kupnni a j>au ke }tale uona iho, ke hi J ti naai he ulia i ike ole ia ; oolaila, ma k u uianao nianli ana i ke ano oiaio o K aupuni e like in« »a ma na aapani aaauao oka honna nei. O ka iahni vnai Hawaii a Kauai, oia no ke aupuni ma0.15, .15, a me kona ano, oiai, aohe e ku ana kekahi aupuni ma ke ao oei, ina aole he la^ui; no ia hoi, o ko kakou noho ana aupuni i keia wa, «a molaie ia a maikaL, ,ta mokuahi la e holo lai malie ana muiuna o ka ilihualala o ka moana i pii oU ia mai e na ale, mamiiā a mahope. a aa »i ae no hoi ko. kakou noho aua aupuoi i keia wa inamua o ka wa i kiia hope akn nei, a na waiwai maoli no hoi ka aina i neia wa. Aka hoi, o ka noho ana o na knmaaina Mona ka aina, «a molowa a jtalaualelo, ,i hoolimalima akn i ko lakou mau kuleana i na muiihini, no na wahi d>ila n-ikn K», e hiki ole ai i ke kanaka Hawilii ke inalnma i kona ola iho, a me ka maluhia oka noho ana ohnna. A ia e ol;i ai ia man wahi daia uukn loa no ka wa loihi ? E aho no ke kanaka Hawli nonnoo a naauao maoli, ke hnli toiM iho koua alo ilalo a hopu aku i na m< hana uie ke kumukuai haahaa. e laa ka p=iliiu, ka 00-kojM?, ke ko|iala, kipikiui, ka o-o niaoli, a me na men e ae e pili ana i ke auo mahiai. He hana maixai loa keia a ke kanaka Hawaii noonoo e hana akn ai, a e m thi|ai ku ai i k.nui aina, oiai, aia na tausa[ni dila he aui ~\frale ma ka lejw>, e hua i mai autt i na hua he nui; aka, (H'hea la i e loiia-.n na huawina maikai i ke kanaka ina a e hoolimalima aku i ko[na airi;l i na palee a me na haole no na ! wahi ei i'n uuku lo.i e loaa mai ana. He ■ malani.i \l.ila anei ke kaiiiika Hawaii ? He ike Huoi i ke ano o ka malama ana o ka oh-u)&, a me na mea e maluhia ai ka noho pono ana ? Ela, aole au i ike iki pela ni.ii ko'u wa opio mai a hiki i keia la. aka, o ka'u mea i ike j»ono, he poe-m i lama ole na kanaka Hawaii, lu wale al*u i neia mea he dila. He uuku ka manawi- a puehu koke no, a he hoa a ka ho pt- ; aka, o na kanaka Ilawiiii oiaio, a naauao maoli, noonoo, ua waiwai lako-.i a kuou KMio ka noho ohanii ana. Nolaila, e na hoa uloha e heluhelu anā i keia ke hai aku nei au i ko'u matiao maoli i mua o ka h hnli'hu ahe pono no e alawa mai, a e nooniio, Oiai no ko kakou kuleana e nele ai i napomaikai mai keaupuni mai. Ina kakou he |K>e mikiala nui na h:\r.a e pomaikai ai ko kakou nei aina, a he mea hoi e waiwai i«i l:o kakou aupnni. Ke mauao nei an, iiole kakou e nele i na makana maik;ū inui ke auniini mai, oia hoi, kona ike aua niiā i kiiuaka o leona aiua e liani ana i na moa e (Kiin.ūkai ai kei.i lahui, a me ua aupuhi e noho aloha ana me kakou. Aole oia e hi'»onele ni;ii ana ia kakou ina kona ae aua mai; e imi ke kanaka liawaii, i koua pono )Kuu>i iho, ma ua me»>. i juni i t m.ii iiuua o ko kakou m.iu maka e ka niuia o na Kiunukanawai, he nni Ku na waiw.ii a i e lo;i;i ana i ke ka:iaka Hawaii. lua ua ae ia lakou e ka!v(vik aku uia na kua aiua, a e kukulu piha i na h.iK k'iai uhsi ai. a īuenaano ku.ii e ae, a kuai iiilii; ak;i, eia ko kakou kiua, a >le ikaika ke |hk> i ka iiai aua i kalii e hiki ai, a e m ii ai k* |K>maikai io ia kakou. He mai nui keia e pu nei mawaena o kakou, a pehea la e . ola ai keia nuii nui, a e lilo ai kakon a iviu he niau iuva iohti maikai no na inali hini nui a.i aina <♦ mai ? Oiai h* mea hiki ole i ka an»le i h«ta ke kuUna ' k* lnvki|v* mai i kekahi m*« hoa~Kvha ma ka h>»m* o ka mea ilih ine, a 1 | i |»iha i im ni**m nu ka {uia a ; mr ua m»\t e *e a |«o, - A |«h«a U kak<w f alakai ai i W inlana «hm>U i hai U wii f ka llatu * "K aloha i kekahl" Aia wale no ko kakwi kuW«a tu* ka o ka luikiala iimii iim m haua e p> nu'kai ai kek noho ana, tnxM hana * | ili aiia i k** oU o ka nhaiM» im keU ;ao 11« iw»n n»n* »ai kwa,«» ka w*i ( aa ana «i k* luuiaU a waw kaaaka |«aha , i ko UkiM mau |«w ik aUiU W* iikm U « ike Ua U mai ai k<M» « ana. k««u aUkai a»a i ko« K ka wiaKihU « ksKi ohaiia, a Uaa ia nwUiUia na m«a a |«u. a «a M«a o k mU nha«H> «W keU a*; aU*U» iHM U Um ka«U:*a «i<«4»a hw kr aUiU a <a*HH, k» aw «ak- kMi watt 11*4» mr na «Hakamaka rwa i i w i bw •« wikaa» am»

kauieleJukt»e sra. « jhl kulaoa. fle « UkimMM | mai lakoo iou la, no ka Oiea, ua kelo ae koii a a malwoa o k» hn* | ate i na haa he uui, & e lilo «aaaei oe i k»'loh» iHaikai loa oo k«kdhi poe, a pHa e «kea ai, he mri na makaeaaka e hiki awi aos imua ea, aeile w e kanalua iki ftefco on i ka hookipa uiaikai ana mai i na malihini uia kou hale noho, kau p&paaiua, na keena hooluoiu e hooluana nanea ai o ke ano ahiahi, a nie na kehau huihui o ka |x> mahina konane. O keia mau mea m pau, e loaa mai no ia a ntii, maiioko mai o ke kanaka Hawaii e miki aua «a ea haoa « poioailiai ai kooa noho ana. A {H>hea la e loaa ai keia maa mea i kekahi kanaka. Hawaii miki oie ma na hanaeponoai kona noho ana, ke H!i> ka aina i ka hoolimaiima ia a kuai ia aku |«ha i na maiihini ? He mea akaka loa ia, aole ua hai i haawi i ko lakou aina i na malihini, ma ke k«ai ana a iiio loa i na haole, na pake, na pukiki ame na ano kanaka o na aina e mai, aka, na ke kunaka H«9aii no i kuai i ko lakou aina i na uialihini, a IUo loa no na iwahi ddla uuku a omilumiiu, me ko iakou manao oie aei ko lakou hopena, a me na ki'iUi i iioouele ia i na hooiima eo» ma ktri lalau a hana naaupo mē ka noonoo uie i na la elemalfule. He inea nui keia i ka manao o ka poe naauao a me ka }>oo hoomakaulii aina, he moa waiaai ka aina, aia no malalo o kona lej)0 |isilnlo na tausani diln he nui, a nie na miliona dala he lehuiehu walf. a puka ke kua i ka iuilih;Ui, aole nae e l>au ke dala, oiai e hoonianao iho ka mea ike, e wehe i ka puuiu o kona noonoo a me ka ike, uo ka uiea, ke kokoke: mai uei ke dala io kakou nei, a ke pii aie nei L-a noho ana o ke aupuni i ka waiwai a me ka hanohauo, ue.loko luai o na h&ua aloha a ka uiakua o Uvia l.»hui a me kt>na kaikai aua i kona kino alii ka;>u e hele i na aina e o Amerika Hinpuia ; a ke ike iiei kakou i keia uianawa, ke naku iuo mai nei ka jtoe mea aina i ke kanu ko, nia kela me keia wahi o Hawaii nei. Oia ka waiwai o ke Kuikahi Panailike a kakou e olioii nei a e hauoli neii me ka huli a uiaui ana o ka poe kanu ko, kanu laiki ina na wahi a |wu o ko kakou mau luokupuni. Ujj. owili ia ka hauoh ine ka olioli, aka, he kaumaha nae & me ka minamina alii, kai iii iho mainna o keia lahui, no ka haule ana o pua alii kiekie loa o ka aina i ka make, aka, e hoomanao pu kakou, he hopena ko na mea a pau ma keia houua, nolaila e hooikaika oe e ke kanaka Hawaii e imi kokeakuina mea i hoikeia e B— iiuua 011, a i pauai ia aku hoi keia iualio{»e o kana Nolaila, aoie («ha oe e ke kauaka Haw»ii oiaio e kanaiua iki ana i keia luau nioa. Aole uo hoi au e alakai k>a akn ana i na kuiuu wehewehe no keia lUiinao. aka, oao aku wna ia oe e ke kanaka haawi i koa aina ia hai, a kauiai na iima i ka la, auhe mea ai, aohe hoi he mea e pono ai ke ola kiuo. na lilo a puehu i na mea lealea ptiu wale; a he nelp ka inen e ioaa ! m.ai aua i ke kanaka e hahai mau ana tua na hana kohu ole o ka |H>uli. NoUila e na na hoa'loha, e ala kakou mai ka hiauvte niai, a e hele 'ku e imi i ke d ila inaluna o kou apana <uoa 1 waiho wale ia i na makahiki he; nui, ua uhi ia e ka nahelehele, ka |mawa a ine ka miko. He mea uiiiikai io no i ke kanaka Hawaii puuwai oiaio, ke noonoo a ks wehe ae i k» |iaui hao o kona lolu no na kumu alak »i a ko k ikou makau»aka oke kulana kieki* e he\who nei. O kana mau olelo a j«u, he mea ia e alakai ana ia oe e kanaka Ilawaii e aloha ana i kou aina hanAu a lue kvui a iiue ka hanauna atii e noho nei ina ka nohoalii; m«l.tila luau alakai maikai wima m uo ko rmu |<ono a u»e oa kai nui e Ui mai ana maiuaa o kak<»u , tua ke ai mua aku. 0 keia mau haua o U h>Mmk ani au« i k*Sopa aku a ka)e|w luai, w* ke an|aini naiM Ukoa i «ai» hi uhna ia e |>ta*ikat ai kaW H«aha ka uiinaoa Me » m s u amv kx»e wale ao ;<aha Mk Su)bihi ! INuaiiike |>«Ii aupunu e kao aaai ika iuai»a o na a«t|«aui e laia****, i wai kv> k ik>Hi ke bui mai • »ei m M «ka o k* La lk<a a hm k i nulaua o k\> k«kt>a «mm a hm b» akiWie He hiki |aIM M k*kxva k» W4iaai wwhwa o ka la . «mh ke tkr b*k«a ma bna »«M • ak«k We ka l»k»*a Mta« akkai a*w ; n%a ke aivt W*' nMUm»ka k* * Hawau »*o I tk*ti a m»< a i r haawM Uk«i a e aka i W U*k*ta b «Mkia i|watM h;«aoMa k«<w« «» Ika ai •a e kaa Mti *C* «k»aa ke K« • U «»34 1 k* S^ 9ag* Ke ««1m« **i brkahi ** ka WMM * «ke ka * k» oht «h» h MMM h- ha«a*a OU haia* paha a«MM m • kakah* p** • ke* ' a»o i ka AhaoMtv