Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 30, 26 July 1877 — Page 3

He Kanaenae no ka Lahui Hawaii.

E kuu ipo lei ka LAHUI HAWAII,
Ka pua rose nani a'u e iini nei,
He opuu momi oe na lakou nei,
Na na makua hanai ike,
Na lakou no i alo mai nei,
Na inea anu o ka moana,
He mea ole wale no na ale nui,
Me na kai huihui o ka aina,
Hoomanawanui mai lakou,
I ka pono uhane no keia ao,
Ua kuhikuhi pu ia mai no hoi,
Ia kakou na pono kino nei,
He mea ole wale no keia pono,
A kakou e linohau nei,
O na paa lole hoohiehie hoi,
He mea popo wale iho no,
O na kahiko nani a pau,
He palena hope ole ko lakou,
Aia ka lei nani maluna o,
O kakou e kinikohu ai,
Na paa paina hinuhinu nani,
Ke lilelile mai la ma ke ao e,
Kia pololei ia aku i luna,
I ka maluhia o Ziona hou,
Mai puni hei i ka nani mae wale,
Ka uhauha me ka akole,
E haalele aku i ka opu ino.
Ka hakaka me ka huhu,
Ka niania me ka imihala,
He mau enemi ino keia,
No na puali koa maemae,
Na naponoia iho oinei,
Ka lamaku ola he Baibala.
Nana i hoike oiaio mai.
Ka Lonitu o ka Lua ahi,
Aole hoi oia i huna mai,
I ka Latitu o ka make mau loa.
A mai poina hoi oukou,
I ke alanui o ka Hame ao,
O ke kuamoo hoi o ka maluhia,
O na kanawai hemolele he umi,
Oia ke awa lai o ka Lani.
H. P.

NA ANOAI.

          NA PAKA UA MUA O KA HOOILO.—Ma ka Poakahi iho nei ka hoomaka ana mai o na paka ua mua o ka Hooilo me na kilihune liilii noenoe ka hoomaka ana mai.

          E nana ae e na makamaka i ka hoolaha a Mary E. Green e puka aku nei i keia la, a e hoouna ae i ka oukou mau kaikamahine no ka hoonaauao ana ma ka olelo waiwai o Enelani.

          NA PAI AI O KAKOU.—Ke emi mai nei ke kumukuai o na pai ai o kakou i keia manawa. Ma ka Poaono aku nei, ua lilo na pai ai ekolu no ka elua dala. Ua awakea loa ke kaalo ana mai o Huaa ma ko makou keena me kana mau pai ai maluna o kona lio ka-kaula. Ua eleu ia ae la e na keiki lawe lima poahi o ka Hale pai, a puehu aku la.

          HE MAU OPIO MA KA BERITA.—Ua hoohuiia ma ka berita maemae o ka mare o John Kalama o ka uahi moe kokolo o kula, me Sarh E. Kalauao, ka wahine mare a Enoka Kalauao i make, ma ka po o ka Poaha i hala Iulai 19, ma ka home noho o ka wahine ma Kaakopua, he papaaina momona a me na wehiwehi o ka nahele kai pahola ia mai, na ka Rev. M. Kuaea laua i hoohui.

          KA INOA O KA MOKUAHI HOU.—Ma ka nupepa haole a Wini makou i ike iho ai, ua hoolaha ia ma ka nupepa haole o Kapalakiko, ka inoa o ka mokuahi hou o kakou, o "Likelike," ka inoa o o kekahi o ko kakou mau Kama Aliiwahine. E haalele aku ana ka mokuahi "Likelike" ia Kapalakiko mawaena o ka la 25 a me 28, a e ku mai ana oia mawaena o ka la 6 a me ka la 10 o Augate.

          Ma ka Poakahi aku nei, ma ka oneki o ke Kilauea ia makou e nanea ana no ka imi i na mea hou, ua ike iho makou i kekahi kanaka me kana wahine e hakaka ana, oia hoi, e hoi ana ka wahine i Kohala a e ana aku ana kana kana mare, ahoe wahi maliu mai o ka wahine. Ua haohao makou i ko makou ike ana i ka hana a keia wahine. O ka makou ia oe e ka wahine, mai uhai i kau hoohiki, e malama i kau kane i ke kau wi a me ke kau ai, ka wa lako a me ka wa ilihune, ka wa mai me ka wa mai ole, a e hoopili aku iaia wale no. "He kuli ka make a he lohe ke ola."

          KA POE PUHI OHE.—Ua haawi ae ka puali Puhi Ohe o ke aupuni, he elua mau po lealea po mahina ma ka Emma Kuea, ma ka po o ka Poalima i hala a me ka Poalua iho nei. Ua lehau ke Kuea i ka poe makaikai, a he nanea ka leo o na ohe i ka hoolohe aku, he pupu ka na ohe nunui, a he wini hoi ka leo o na ohe karanika, koe wale no ko makou mahalo ole i na kamalii e komo wale ana maloko o ke Kuea e paani ai a e nounou ana hoi i na iliili pohaku. Ke manao nei makou, ma na po lealea a pau oia ano, e papa loa ia ke komo ana o na kamalii oia ano maloko, koe ka poe kupono; a i ike ia kekahi oia poe e hana ana i na hana ano like, e hookaawale ia aku lakou mawaho, a pela me na haunaele o na ano like.

          KE KULA KUOKOA O KAUMAKAPILI.—Ua hoomaka iho nei ke Kula Kuokoa o Kaumakapili ma ka Poakahi aku nei, mahope iho o ka hoomaha ana he mau pule a malalo hoi o ke alakai maiau ana a kona kumu mua, oia o Mr. W. A. Kiha ; ke kau leo nei makou i na makua mea keiki e hoouna nui ae i na keiki i ike i ka olelo haole.

          HE HUA NA KE ALOHA.—I ka holo kaapuni ana aku nei a W. A. Kiha i ka mokupuni o Kaululaau, ua kipa aku oia ma ka luakini o Halawa ma Molokai. Ua ike oia ia luakini he hemahema i ka Baibala a me ka Buke himeni hoolea, i kona hoi ana mai nei, ua kipa mua mai oia i ko makou nei keena e kuai ai i Baibala a me ona Buke himeni, a ua hoouna aku nei i lako no ia luakini. He hua keia na ke aloha.

          Iune 16, 1877. Hanau o William Bill (k) na D. Makaoi (k) me Kapahu (w.)
          Iune 25, 1877. Hanau o Kamohoalii k na Kalauao k me Kalili w.
          Iulai 3, 1877. Hanau o Losria Laieikeaumoe w na D. Namohala k me Miliama w.
          Iune 29, 1877. Make o Ulalia w i ka 19 o kona mau makahiki o kona ola ana ma keia honua.

          HE PUNANA NA SATANA.—Ua lohe mai makou ke hoala hou ia he mau pa hula Hawaii ma Kamoiliili, aole e emi malalo o ekolu ka nui. He apana keia i kaulana no kona ano mikioi a holomua ma na hana pono iloko o na makahiki he umi a oi i hala ae nei nei, oiai hoi makou ma ka home kulaiwi i na la opiopio, aka, i keia mau la koke no, ke ala mai nei na hana o ke au o Waawaaiki ma; Auwe! Aloha ino ka home! O ka makou ia oukou e ko Kamoiliili, e waiho aku kakou i ka ino a me ka lapuwale o ke au o lakou la, a e lawe i ka mikioi a me ka eleu ma na hana pono, oia ke alakai e komo aku ai ko kakou mau moku uhane i ke awa lai o ka lani, ma ke kulanakauhale nani o Ziona maluna ae.

          HE $2,500, KE KOI.—O kekahi o na hihia ano nui iloko o keia kau, oia no ke noi a W. S. Kpahukula $2,500 dala i ka Luna Hooponopono no ka waiwai o ke lii C. Kanaina, he uku no kona noho kupakako ana malalo ona no na makahiki 8. Ua noho ka aha e hoolohe mai ka hora 10 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 6 o ke ahiahi. Ua puka mai na Kiure he umi a apono i ke noi a W. S. Kapahukula, a he elua Kiure i hoole i ka hoopii oia o W. H. Nailipelapela ame Kapaona. Ua hoohalahala hou ka Luna Hooponopono waiwai o Kanaina, a e hoopii ana i ka aha kiekie ma ka Banaco. J. M. Davidson ka Loio ma ka aoaoa nana ka hoopii, a o ka Loio Kuhina A. S. Hartwele a me E. Preston o na Loio ma ka aoao hoopiia. Ua manaoia o keia koi ana, he kupono ole aka mahope iho o ka noonoo ana a na Kiure ua apono lakou i ka hoopii i i koiia.

         HE MAU DALA HOU KE LUIA MAI NEI.—Iloko o ko kakou wa ilihune i ke dala ole, ke manao nei makou, eia ke luia mai nei ma keia kulanakauhale, iloko o ka lima o ka poe mikiala hana he mau dala hou. Ma ka hale uinihepa o McIntyre e kukulu ia nei ma ke kihi hikina o na alanui Moi me Papu, aole e emi malalo o $80,000. Ma ke kihi komohana mai hoi e kukuluia nei ka hale Paikii hou o Montana, aole emi malalo o $4,000. O ka Hale pohaku o Brewer ma e manaoia nei ma ia alanui, e pili pu la me ka hale Paikii o Dickson, aole paha e emi malalo o $10,000; o ka hale laau nui o P. C. Jones Jr. e kukuluia nei ma ke alanui Nuuanu e pili pu la me ka pa o ka luna hooponopono o ko kakou pepa, aole paha e emi malalo o $6,000; o keia mau puu dala nui, ke luia nei i na kamana kapili hale, i ka poe hamo puna, ka poe pena hale, ka poe kauo kaa pipi a me na hana ike lehulehu e ae, a pehea la e kapa ia mai ai kakou he ilihune dala? Hookahi wale no o kakou mea nana i kapa mai he ilihune a he nele i ke dala, o ka lima lewalewa malalo o ka la, e like me lakou la aku.

Haiolelo a A. Pali.
Epeso 4:25. hapa mua. E haalele oukou i ka wahahee.

          Ua kuikahi keia huaolelo me ka huaolelo hoopunipuni, a ua like no hoi ka waiwai e loaa ana ke wehewehe ia ko laua ano maoli. O ke ano o ka huaolelo wahahee, oia no ka hoolilo ana i ka mea oiaio ole i mea oiaio, a i ka mea oiaio hoi i mea oiaio ole, he wahahee no ia, a i ole ia, o ko ke kanaka manao hoopunipuni me ke ake nui e puni mai o hai iaia, he hoopunipuni no hoi ia. E nana i ka oiaio o keia ano ma ka moolelo o Adamu, Eva, a me ka nahesa. Kin. 1:3. Ua ao aku o Paulo i ko Kolosa, mai hoopunipuni kekahi i kekahi, ua kamaaina o Paulo i keia mea, he mea ino loa, oia kona mea i ao ai ia lakou pela, a pela no hoi ma na Kanawai o ka ponoio maoli, i haawi ia mai ai e ke Akua ma ka lima o Mose ma ka mauna Sinai, ua papa ia mai malaila, mai hoike hoopunipuni oe e hewa ai kou hoalauna. Pela ma kau wahi e ae, ua ao ia mai na mamo a Isaraela, mai hoala i ka wahahee, a e pono hoi e hoomamao mai, mai ka wahahee mai, ma ka nana ana i keia olelo, ua maopopo he mea hewa loa ka wahahee.
          He hewa nui loa ka wahahee. Ua akaka loa ka nui o keia hewa, ma kana hoolaha ana ma ke akea, aole ma kahi malu e like me na hewa e ae, ke manao like mai nei kakou a pau he mea hewa nui loa ka aihue, ka pepehi kanaka, a me ka moekolohe ana, aka, ua hana ia keia mau hana ma kahi malu, nolaila, ua akaka ko lakou emi ana iho malalo o keia hewa nui o ka wahahee. Ua pili nui a pili laula keia hewa iwaena o na ekalesia o kakou i keia wa, kahea no kekahi mau ekalesia i mau kahu, a i mau haiolelo no lakou ma ke akea, no keia kahea ana iwaena o ke anaina hoahanau nui a hiki aku keia kahea i ka mea i makemake ia, lawe aku la ia imua o kona ahahui, a apono ia kona hele ana, o kona hele no ia.
          Ma ia palapala kahea, aia a kaawale oe i na mea e hihia ai o keia ao, ke hoomaopopo aku nei makou, no kou ola, $200.00 hiki mai nei ka mea i kahea ia, a noho a hana a hooikaika iwaena o ke kihapai, a hala kekahi manawa, o ka hoomaka mai la no ia o ka neo ana, emi ma na halawai, emi ma ka luakini, emi ma na lulu o ko ke Akua aupuni, a pilikia loa ke kahu, pehea la, aole anei ua wahahee kakou? oia no, ua akaka he hewa nui keia, ma ke akea wale iho no kona hoolaha ia ana, pela no iwaena o na loio o kekahi mau loio, he poe hoopono lakou, aole nae pela ka hapa nui o na loio iwaena o kakou, he ee pa ka nui, ma ke dala ko lakou manao nui me ka olelo ana, ina loaa mai $10 dala ma ko'u lima i keia la puka oe, i ka hookolokolo ana iho, ahewa ia ana kela, ua heo e iaia nei na dala; pela no ma na papa kuai i-a, he i-a hou keia, wahi a ka mea kuai mai, he ia momona, no mea— eia ka he melumelu a he hauna.
          E nana ae ma na halekuai, miki ka waha i ka olelo mai, kuai aikane, he lole maikai keia, he paa, makepono, haahaa ke kuai ana, paa loa ka wai hooluu, eia ka he popopo a he puehu wale. E nana ae iwaena o ka lahui, i ka poe Luna Helu e hele nei e helu i na mea o na kanaka, ehia ou lio, hoki, ilio, apana aina paha? aole o'u lio, aole ilio, eia ka 3 lio, 2 ilio. Nui na manao hoopunipuni huna iwaena o na kanaka, ka poe ilihune a me ka poe waiwai, pela no iwaena o ka poe kepa kanaka, makemake nae paha oe e holo i ke okohola, ae, i ke kepa ana nae, eia ka no ka mahiko o Kaneohe a pela aku. Pela no hoi, aia keia ano iwaena o ka makua ponoi, na makua hanai, a me na kupuna, i ka wa e uwe ana na keiki, eia ka lakou, noho malie o pau oe i ka bipi a pela aku, aole nae he oiaio o keia mau mea he hoopunipuni wale iho no. I ka wa e hoohihi ai na keiki e hele pu me na makua, kahu hanai, a kupuna paha, eia ka lakou, noho malie a hoi mai au me ko meaono, a me ko ipu, a i lole maikai nou, a pela wale aku, he mau hana akea loa keia iwaena o ka lahui e noho nei, i ka hoi ana mai nae o ua mau makua nei, aole he wahi pala o ka lima, aole hana ia keia mau mea a pau ma kahi malu; ma ke akea i hana ia ai, a he nui wale nae ka poe e puni ana.
          Ua akaka ka nui o keia hewa, ma ka make ana o ke kino. E nana i ka make ana o Anania a me kana wahine, ua haawi laua i ko laua aina no ko ke Akua aupuni, a i ka wa nae a laua i kuai aku ai i ua aina la i ke dala, ua hoana e iho la laua i kau wahi uku no laua iho, me ka manao ana e nalo ana, keia wahahee, i mai la o Petero ia laua, ua hana anei olua pela i ka aina, ae aku la laua, olelo hou mai la o Petero, aole olua i wahahee aku i kanaka, aka, i ke Akua no, a oia iho la no ke kumu nui o ko laua make, nolaila, he mea make ka wahahee.
          Ua akaka ka nui o keia hewa ma ka launaole mai o ka Uhane Hemolele. O ka Uhane Hemolele ka mea nui a Iesu i olelo hoolana mai ai i kana poe haumana, e lilo ana i mea kokua nui ia lakou, ma na hana a pau e holo ai ko Iesu aupuni, launa nui mai la ka Uhane Hemolele i ko lakou wa, huli nui na kanaka, a bapetizo ia iho la na kanaka ekolu tausani emoole ma ia hope iho, palahalaha ae la kona aupuni mahuahua nui aku la a i ka elima tausani, pela no mai ia hope mai, ua hana mai ka Uhane Hemolele i ka hana ano hou a kupanaha loa iwaena o na kanaka hoomaloka, a lilo lakou i poe nani, haahaa, lokomaikai, a piha no hoi i ke aloha, pela no ma na aina puniole nui i ka makahiki i hala ae nei.
          Pela no hoi ka pae aina o Maikonisia, a pela i waena o kakou nei i na makahiki i hala loihi aku nei, aka i keia wa, heaha la na kumu e launa ole mai nei ka Uhane Hemolele mawaena o kakou, ke malo nei na kihapai, ke emi nei ka lahui, ke hamama mau mai nei na luakupapau, ke hookaawale ia nei kekahi poe mai ka lahui aku, ke kaawale mau nei ka noho ohana ana, mai na wahi home aku. He manaolana ko'u ua hewa like kakou a pau loa imua o ka Mea Mana Loa no keia mea he wahahee, a oia ke kumu a launa nui ole mai nei ka Uhane Hemolele me kakou.

          Ma ka mokuahi e ku mai ana i keia la, e kau mai ai kekahi haole hana kupua, a e noho ana oia maanei e hoike ai i kana mau hana no hookahi malama.

HAIOLELO A STEVENS TAUA.
Koena mai ka Aoao 1 mai.

          A ia wa hoi, naue ae la na kumu o ka honua, a haalulu ae la hoi na paepae kapu o ka lani, a hakukoi ae la hoi na kiowai o Kulanihakoi, a ano e ae la hoi ke au o ka manawa ia wa, a e na hoa, heaha la ke kumu o keia mau ulia a pau i hoea mai ai ia lakou ia wa? alia—iloko o ka minute hookahi e kali iho kakou, a e hamau hoi, a e nana aku iluna i kahi e hoea mai la ka leo a! heaha? Ae—aia ka! "Ka lehulehu o na lehulehu," o ua puali mele anoano nei me na kahiko nani i kinohinohi ia me na lira ma ko lakou mau lima, a he leo "mele o na mele e ia ana.—
          E hoonani ia ke Akua
          Ma na lani kiekie loa,
          He malu hoi ma ka honua
          He aloha no i kanaka.
          Nani! Nani! nani ka eehia, a me ke kupaianaha o ko ke Akua papa himeni ponoi, a, "e hana ia kou makemake ma ka honua nei, e like me ia i hana ia ma ka lani. (Ma keia wahi, no ka manawa mua, ua ku mai la ka papa himeni a mele mai la i keia mele maluna'e.)
          Nolaila, e na hoa, o keia mele a kakou i hoolea ae nei i ke Akua, oia no ke kia hoomanao nui hookahi o na aha mele hoonani i ke Akua ma na halelu a puni ke ao nei. Iloko o ka 1876 makahiki, me 3 mahina, 5 la me na hora keu i keia wa ano, ano hoi, ua loaa pu hoi ia kakou he pomaikai pookela, no ka mea, mahope iho o ka puana ia ana mai o keia mau lalani mele e na anela, ua hoopomaikai io ia mai la ke ao nei, ma ka loaa ana ia kakou he Haku Hoola; a he hoa'loha hoi no kakou ma o kona inoa la, "Emanuela."
          Ano hoi, ua lawa iho la paha kakou, me keia mau kuhikuhi pokole ana a ko kakou alakai, ka Baibala, oiai hoi, ke makemake nei au e kau pu kakou ma na eheu akea o ka manawa e lele nei, a e holo pu hoi kakou me ia e makaikai ma na aupuni nui o ka honua nei, a hiki i ko kakou huli hoi ana mai ma ko kakou mau kapakai nei. Ua olelo nui ia e ka poe loea mele, o Geremania paha ke aupuni oi a kaulana loa ma ke mele himeni, a ma na mea kani hoi, ma ke ao ole ia mai ko lakou wa kamalii loa mai, e like me ko kakou nei i keia wa, oiai, he mea alakai no oukou kana e alakai nei, aka, wahi a ka mea ninau mai, pehea la i loaa ai ia lakou ke mele ana me ke ao ole ia? ae—ua kanalua no au i ka pane ana aku i ka haina o keia ninau, aka hoi, e na hoa, ua olelo ia hoi, he hiki loa no i na pohaku ke ku mai a hosana i ka mamo a Davida, a, eia hau hoi, ua hoomakaukau e no Oia i ka hoolea iloko o ka waha o na keiki ai waiu, ma keia mea la, e na hoa, ua pau paha ko kakou pohihi no keia mea, nani no ka ke Akua mau hana a pau, a oiai kakou me na hoohialaai ana a ka makemake puni makaikai. Ke poloai ia aku nei ko kakou mau iini ana ma o aku o kakou, a e kilohi iki aku kakou i na oaheahe welelau makani o ka moana Atelanika ma ka hikina, a i ka moana Pakipika hoi ma ke komohana, a e makaikai ae hoi ma ke aupuni nui, a kaulana hoi o Amerika Huipuia, ke aupuni hoi nana i hookahua iho, i ke kulana a kakou e ku nei i keia la, a iloko hoi o ka hapa keneturia i hala ae nei, hookawowo ana iwaena o kakou nei.
          Kahaha! e ka manawa, nani ka wikiwiki loa o kou lele ana, aole anei he au kou? a e hoao hoi me kou ahonui e kali iki iho hoi no na kamahele au e hoomaikai nei, e like me kou hoao ana e kali no ka hopena o na mea a pau, oiai, eia makou iloko o na hoomanao nou, no ke au i hala maalahi aku la i hope, no ka mea, aole i mamao loa aku nei na makahiki, aia hoi kekahi mea kupaianaha, oia hoi, ka aha mele nui hookahi paha ia a'u i lohe ai, me ka umi tausani o na mea kani (ke ole au e kuhihewa,) a ua kapa ia ua aha himeni la, "Ka Iubile Nui o Amerika Huipuia," a he mea hou io no hoi ia, no ka mea, e hakui lua ana ka leo nakolokolo o na pukuniahi, a e hooneinei ana hoi ka leo o na pahu (drum) nunui e like 'la paha me keia rumi, a emi mai, a pela hoi ka leo o na mea kani e ae he nui wale i huipu ia me na leo mele e hooho ana mai na aha mele a puni ka aina, a ke manao nei au, ua haalulu pu ka lewa, a ina io no paha owau pu kekahi i Amerika ia wa, ina, owau kai aneane loa e kaili pu ia ko'u hanu, a ina no hoi, ua hooho ae au, "E oli—E oli, E oli—E oli, Eia ae ka Milenio." (No ka manawa elua, ua ku hou mai la ka papa himeni a mele mai la i keia mele maluna'e, Himeni Hoolea 499.)
          Ano la, e na hoa, no ka manawa e awiwi nei, e maliu hou mai oukou ia'u, oiai, eia kakou i ke owehewehe ana o kai ao mawaho ae o na maka lae o na kapakahakai nani o ko kakou mau mokupuni Hawaii nei, a, aole paha a'u mea e ae e kaena ae ai nou e Hawaii imi loa, oiai, ua kuluma keia mea he mele i na oiwi opiopio, a ua laulaha ae hoi ma na kihi ponoi ou e Hawaii, aia he mau leo puukani i hoohalike ia me ka ulili a na manu, a oeoe hoi e like me ko Kilauea, e like me ia i ike nuiia ma na hoolaha ana ma na nupepa o kakou nei a ma ka ike maka no hoi iloko o na aha mele (concert) he hiki loa ia iloko o ke sekona hookahi ke hooko ia kou makemake mele a pau ina no Iehova a ina no hoi no ko kakou mau iini ponoi iho, ua lawa loa ia, aohe mea nana e keakea, a oiai hoi kakou i ka hopena o ko kakou huakai makaikai, aole hoi au e hoopoina ia nou e ka "Ahahui Himeni o ka Lanakila," o ka Ekalesia hiehie o Haiku nei, ka ahahui hoi a'u e noho lawelawe nei, a nana hoi e hoonaueue nei a e hoonakolokolo ana i ka puuwai waipahe wale o ko ke Akua poe haipule ano, a koe aku hoi lakou 'la ae, a me lakou nei iho hoi (enemi) aka ea, e kala mai paha oukou ia'u, oiai ke halahu loa aku nei paha ka'u kamailio ana i o, aka, me ke ahonui e na hoa, i hookahi wale no a'u mea i koe, a o ka pau no ia, oia keia: "I nui ke aho e na pokii," a e uumi i ka hanu, oiai, ka luhi a kakou e au mai nei i na ale hanupanupa o ka moana kai lipolipo, oia hoi ka ogana, pahu pila no ka inoa o Iehova ko kakou Akua, a, e like me ko kakou mau hoohiki ana a pau, pela hoi kakou e hooko aku ai Nona, a i hookiekie loa ae ai kakou i ka inoa hanohano o ko kakou, "Ahahui Himeni oka Lanakila loa," a e ku malie kakou pela me ka hooni ole i ka wai lana malie o ko kakou mau puuwai, a hiki aku kakou i ka pahu hopu, oia hoi, ka hiki kino ana mai o ka pahu pila imua o kakou iloko o keia mau pule aku nei, a lohe ponoi hoi kakou i kona leo i ka hoouheuhene mai i ka pua Koolau, alaila, he wai olu wale iho no ko laila, a hookuu hoi ka luhi la e na hoa a hoi iho ke koko i ke koko, a na ka wai o na hoomaikai he nui mai o mai e hoomaemae mai ia kakou a pau mai keia luhi ae, a e lilo ana hoi keia hana nani a oukou i hoala ae nei, a i kokua pu ia hoi e ka lehulehu, a me na ona mahiko o kakou nei iho i hua maikai no keia ahanui himeni, a i kia hoomanao hoi no keia ekalesia e hoomanao ae ai, "Oia ka makana makamae a na Lani i haawi wale mai ia na'u," a mamua ae o ko'u hooki ana i keia mau mea a pau, ano, ke puana ae nei au maluna ae o na mea a pau, "Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono," oia hoi, ua piha ka Lani o na Lani a me ka Honua hoi i na halelu no Iehova. (Maanei no ka manawa hope loa ua hookuu ia ke anaina ma ke mele o ka Papa Himeni mele malalo nei.
          "E hookahi olioli ia Iehova e na aina a pau,
          E hele mai hoi imua o kona alo me ke oli ana,
          I ike oukou, o Iehova, oia no ke Akua.

OLELO HOOLAHA.

          E Ike auanei na kanaka a pau o kela a me keia ano ke nana mai, Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa a hookapu loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale a nikii ma na kuauna, a ma na wahi e ae o kuu poe aina lo-i kalo e waiho la ma Kauluwela, Honolulu, Mokupuni o Oahu, he poe aina i lilo mai ia'u ma ke ano Hoolimalima mai ka Lunahooponopono Waiwai o Ka Mea Kiekie, R. Keelikolani, a e lawe ia no ma ka Pa Aupuni na holoholona, ke ole e hooko ia ka'u mau koi ana'ku i ka mea nona ia holoholona ma ko kakou mau kanawai, no ka hooko ole ia o keia mau olelo ao, a e koi pu ia aku no hoi i ka mea nona ia holoholona ina ua hoopau ia na mea ulu a me na mea kanu, aole no hoi e komohewa kekahi kanaka, a mau kanaka, a poe kanaka paha, maloko o na palena o ua aina la o'u, ke ole au e ae, nolaila, e makaala e na makamaka, o papapau auanei, he aa ko ka hale.  Mrs. E. Debora.
Aala-uka, Honolulu, Iulai 20, 1877.  30 1t.

OLELO HOOLAHA.

          E weheia ana ke Kula Hanai a Kula La o Haleakala, Maui Hikina, i ka pule mua o Iune, me ka makaukau pono no Kanaono haumana. O ka Olelo Beritania pololei ka mea e aoia, a e hoomaamaaia na haumana ma na mea pili mahiai, kanu laau, kanu kope, ka hana ana me na mea hana a na kamana, a me na ano hana e ae. E aoia no na haumana me na hana hooikaika kino, ka Paikau Koa, ka Himeni, &c.
          O ka uku he $40.00 no ka makahiki, e uku mau i kela a me keia hapaha, e hookaa mua mai me ka hala ole. No ka hoomaopopo pono ana, e nana i na palapala pai liilii, a i ole, e kakau i ke kumu ma ke Kula o Haleakala, Maui.  F. L. CLARKE. Kumu.
19   3ms.

WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
Loio a me Luna Hooiaio.

MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, a lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no, a he Notari Hooiaio Palapala no ka lehulehu.
Keena hana, ma ke kiho o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu.  (786 1y 827)  [51]

CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai

A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A.
763 1y 814

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Poakahi Iulai 30 " " . . . . . No Hilo.
Poakolu Aug 8 " " Kaapuni ia Kauai, me ke ku mua ma Nawiliwili
Poakahi Aug 13 " " . . . . . Kaapuni ia Hawaii.
Poakahi Aug 20 " " . . . . . No Hilo.
Poakahi Aug 27 " " . . . . . No Kona
(Ina e hiki e mai ka mokuahi hou mai Kapalakiko mai, e hoololiia no keia papa manawa holo.)
I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kawaihae a hiki i ka hora 10, a mahope iho paha; Makena, e like me ka mea i hoolaha wahaia; Maalaea a hiki i ka hora 7 a. m. a mahope iho.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Kaunakakai pela maluna mai . . . . . $5.00
" Lahaina, " " . . . . . 6.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makena, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.50
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai, . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki, . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER (Waila,)
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine.  (801  3m)  14  3ms.

AILA.

          Ua makemakeia na aila Bipi, Hipa, Kao a me na ano aila e ae. E haawiia na kumukuai kiekie no na aila ke lawe ia mai i ka Hale hana Sopa Hawaii ma Leleo.  (20 3m)  GREY & Co.
Leleo, Mei 16, 1877.

AINA HOOLIMALIMA.

          AIA kekahi aina e waiho ia ma Kalihi, aina paha eka, he aina loi kalo, ua makemakeia e hoolimalima aku ka mea e makemake ana. He aina waiwai nui keia no ka poe e makemake ana e mahi. E loaa ana ka wai i na manawa a pau. E ninau i keia hale pai.  21 tf

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

          KE hoolaha ia aku nei ka lohe i kela a me keia mea i hoolimalima mai i na Aina, na Apana Aina, a me na Pa Hale o ke Lii Ka Mea Kiekie R. Keelikolani, mai Hawaii a Kauai; e hookaa koke mai i na uku hoolimalima i ka manawa i olelo ia maloko o na Palapala Hoolimalima ma kuu keena hana i Kaakopua, Honolulu, Mokupuni o Oahu, a i ole e hana ia e like me ia i olelo ia maluna a hala na la he 14 ma ia hope mai, alaila, e hoopau wale ia ka hoolimalima. A ke hoolaha pu ia aku nei ka lohe i na Luna Agena a pau i hookohuia e ke Lii Ka Mea Kiekie W. P. Leleiohoku, ua pau lakou, a ma keia ke hoopau loa ia aku nei lakou.  Simon Kaloa Kaai.
Lunahooponopono Waiwai o Ka Mea Kiekie R. Keelikolani.
Honolulu, Oahu, Iuna 19, 1877.  25 2ms

          OIAI ua hookohu ia ka mea nona ka inoa malalo nei i Lunahooponopono no ka waiwai o KAUMIUMI k. o Alakahi, Hilo, i make. Ke hoolaha ia aku nei i ka poe a pau, ina he koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei, iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole loa ia aku no, a o ka poe i aie mai iaia, e hookaa koke mai lakou ia'u.  J. H. Pahio.
Lunahooponopono Waiwai o Kaumiumi k. i make.
Onomea, Hilo, June 18, 1877.  25 2ms.

E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!
E LULU LIMA ALOHA!!
ME KO OUKOU MAKAMAKA!!
L. ASEU.

UA HOI MAI NEI AU MAI KO'U KIEI ana aku nei i kuu Aina Kulaiwi. Ano, ke ku aku nei au me ka makaukau mau e lawelawe a e kuai makepono loa me oukou e na makamaka o ka Ua Kukalahale, i na Lole Nu Hou loa o kela a me keia ano, mai ko na Lede, Keonimana a me ko na Kamalei. I pau ai kuhihewa, e naue mai ma ko'u Halekuai, ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu.  [8 6m.]

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)

AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike.  [3—1y.]

NA Buke
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
ME KE
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.

BIABALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao . . . . . $12 00
Biabala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula . . . . . 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula . . . . . 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele . . . . . 4 00
Baibala Hemolele ili eleele . . . . . 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi . . . . . 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula . . . . . 1 00
Kauoha Hou ili eleele . . . . . 75
Kauoha Hou Hapa Haole . . . . . 75
Moolelo Ekalesia . . . . . 50
Haiao ili lahilahi . . . . . 10
Hele Malihini ana . . . . . 25
No ko ke Akua ano . . . . . 20
Hoike Palapala Hemolele . . . . . 20
Moolelo o Heneri Opukahaia . . . . . 10
Hoike Akua . . . . . 25
Wehwehehala . . . . . 25
Ninau Hoike ili manoanoa . . . . . 55
Kumumua Kula Sabati . . . . . 25
Buke Lawe Lima . . . . . 15
He Buke no ka Pope . . . . . 15
Ui Kula Sabati Helu 3 . . . . . 25
Ui Kula Sabati Helu 4 . . . . . 10
Ui Kula Sabati Helu 5 . . . . . 20
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole . . . . . 10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano . . . . . 2 00
Buke Wehewehe ano Mataio . . . . . 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani . . . . 1 50
Ili eleele kaekae nani . . . . . 50
Ili eleele . . . . . 35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani . . . . . 1 70
Ili eleele kaekae wai gula . . . . . 65
Ili eleele . . . . . 50
NA HALELUA PAKEKE.
Ili Gula nani . . . . . 50
Ili eleele kaekae wai gula . . . . . 30
Ili eleele . . . . . 20
Ka Hae Hoonani (Buke Mele) . . . . . 25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani . . . . . 1 75
Himeni Hawaii . . . . . 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa . . . . . 50
Kumu Leo Mele . . . . . 10
Li ra Kamalii . . . . . 25
Li ra Hawaii 1848 . . . . . 25
Li ra Hawaii 1855 . . . . . 25
Hae Hoonani . . . . . 20
Leo Hoomana . . . . . 25
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta.  J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio ko Hawaii Pae Aina.