Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 32, 9 August 1877 — Page 4

Page PDF (1.21 MB)

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, AUGATE 9, 1877.

KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.

LAIKI MAKUA,  MRS. KELA A. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE,  MRS. J. M. KUKE.

Heaven i s my Home.
(No o no wau.)

1
I'm but a stranger here,
Hea ven is my home,
Earth i s a desert drear,
Hea ven is my home ;
Danger s and sorrows stand,
Round me on every hand,
Hea ven is my fatherland,
Hea ven is my home.
2
Wha t though the tempest rage,
Hea ven is my home,
Short is my pilgrim age,
Hea ven is my home.
An d time's wild wintry blast,
Soon will be overpast,
Hea ven is my fatherland,
Hea ven is my home.
3
Therefore I murmur not,
Hea ven is my home,
Wha te'er my earthly lot,
Hea ven is my home,
An d I shall surely stand,
There at my Lord's right hand,
Hea ven is my fatherland,
Hea ven is my home.

HE MANA KA NAAUAO.

          O keia kekahi o na olelo oiaio kaulana ma ka honua a puni, a no keia kumu oiaio, ke ao nei kakou i na keiki ma na home a ma na halekula ; ke ao ia nei ma ka hana a ma na palapala. He kupanaha ka mana o ka lima kanaka. E helu iho i na mea i hiki ke hana ia e ke keiki me kona mau lima, ke ao ia ma kekahi o na kula o kakou, kahi i ao ia ai na lima e hana i na mea maikai a pau, he mana ka naauao.

KE KEIKI AA A ME KE KULI.

          Hele aku la kekahi kahunapule e ike i ka hale o ka poe aa a me ke kuli ma Ladana, a ike aku la ia i kekahi keikikane, he maikai kona maka ke nana aku, he kuli nae, me ka aa.
          Lalau aku la ua kanaka la i ke pohe a kakau iho la penei : Nawai i hana ka honua?
          Lalau mai la ua keiki la i ke pohe a kakau iho la penei : "I kinohi hana ke Akua i ka Lani a me ka Honua."
          Kakau hou ke kanaka, Heaha ka mea i hele mai ai o Iesu ke keiki a ke Akua i keia ao a lilo i ka hewa ?
          Kakau ke keiki, "Eia ke aloha o ke Akua i ko ke ao nei, ua haawi mai la Oia i kana keiki hanau kahi, i make ole ka mea paulele iaia, i loaa hoi iaia ke ola mau loa."
          Kakau hou ke kanaka penei : E kuu keiki, heaha ka ke Akua i hana mai ia'u he leo ko'u, a me ka lohe, a waiho aku la ia oe me ka nele ia mau mea ? a uwe aku la, alaila, kakau aku la penei : Pela no e ka Makua, o kou makemake no ia.
          Nani ka pololei o ka olelo a ua keiki la, aole i ike e i ka mea e ninau ia mai ai e ua kanaka la, a hai pono mai.
          Ehia la Akua?
          Ua ao pono kekahi makuahine i kana keiki no ko ke Akua ano a me kona mana.
          Ninau kekahi iaia, "Ehia la Akua?
          Pane mai ke keiki uuku, "Hookahi no."
          Ninau kona kaikuahine, "A pehea la e ike ai oe hookahi Akua ?"
          Pane koke mai la kela, No ka mea, aole wahi i koe e noho aku ai na Akua e ae, ua "piha na wahi a pau iaia."

KE ALAULA.
MOKUNA 32.

          Iu da, mokuna 32.—
          Umikumamalua haumana a Ie su.—Aloha anei lakou Iaia ?
          Aloha o Petero Iaia laua me Ioane, a pela no lakou a pau, hookahi i koe, o kona inoa o Iuda; aole oia i aloha ia Iesu, he aloha hookamani. Ua like oia me ke diabolo.
          Ua ike anei o Iesu i ka nui o ka hewa o Iuda? Ae, ua ike no Oia, ua nana no Oia iloko o kona naau. Aka, o na haumana ua manao lakou he kanaka pono o Iuda, no ka mea, olelo pono no oia i ka Haku, a olelo maikai no ke Akua me lakou a pau.
          Ua nui ke aloha o Iuda i ke dala, a ua nui kona makemake e loaa i dala nona iho.
He kanaka kuko no oia a me ka aihue. He wahi eke dala ka na haumana, a loaa ia lakou ke kau wahi dala, hookomo pu iloko o ia eke hookahi. Aka, aole nui ke dala iloko, no ka mea, he ilihune no lakou.
          O Iuda ka mea nana e malama ua eke dala la, a ua maa oia i ka lawe wale i ke kau wahi dala nona iho. Aohe mea i ike i kana aihue ana, o Iesu wale no.
          Noonoo nui o Iuda, pehea la e loaa'i ke dala ia'u ?
         
I kekahi la, hele o Iuda ma kahi e noho ana na enemi o Iesu. Ua makemake lakou e loaa o Iesu. Olelo o Iuda, owau ka mea i ike i kona wahi, e haawi mai i dala, a na'u no e hoike ia oukou i kona wahi e moe ai i ka po. Ae mai la ua mau kanaka la.
          Ninau o Iuda ia lakou, pehea ka nui o ke dala e loaa mai ana ia'u?
          Olelo aku la lakou, i kanakolu apana dala.
          Ae aku la o Iuda malaila me ka olelo aku, aia hiki mai ka poeleele, alakai au ia oukou Iaia.
          Olioli kela poe hewa i ka lohe ana i keia olelo. Manao lakou ua kokoke mai ka manawa e hopu ai Iaia, a hoomake iho la.
          Hai aku o Iuda ia Iesu, aole nae i hai aku i kona mau hoa i kana mau mea i hana'i. Aka, ua ike o Iesu i kana hana, no ka mea, ua hiki Iaia ke nana iloko o ka manao. Aole nae i hai o Iesu ia Iuda, no Kona ike ana i na manao hewa ona.

Ka Leta i Leipzig.

          Ma na la e kokoke ana i ka la Karisimasa ma Leipzig, ua loaa i ka luna leta oia wahi he leta i kakau ia mawaho penei:  "Ia Iesu Kristo
          Ma Leipzig."
          I ka wa i wehe ia ai ua palapala nei, ua ike ia keia mau huaolelo maloko, penei ke ano nui ma ka unuhi ana: "E ka Haku Kristo Hemolele, oiai ua kokoke mai ka La Karisimasa, a ua ike no hoi au aia ia oe na makana a pau, a he nui no hoi  na kamalii e loaa ana na makana mai ia oe mai. E ka Haku Hemolele, he ake nui ko'u e hele mai oe i ko makou wahi. He nui loa ko makou makemake e ike ia oe, aka, owau, ua oi ko'u makemake e ike ia oe, no ka mea, ke makemake nei au i eke waiho buke na'u, a o ko'u kaikuahine o Selma, oia kekahi i makemake ia mea, ua makemake no hoi maua i paa kamaa, no ka mea, he nui ke anu i keia wa, a no kuu kaikunane, no Curt, e oluolu oe e lawe mai i pahu kii, he poe koa ke ano o na kii i makemaka ia, ua mai ia, aole hiki ke hele mawaho o ka rumi, a eia nae ka mea nui, e kokua oe i kuu makuahine, ua oi aku kona mai i ko Curt, me na kookoo wale no oia e hele ai. E ka Haku Hemolele Kristo, e oluolu oe, mai poina ia makou. He keiki pono au, a he hoolohe i kuu makuahine. Ke noho nei makou ma ke alanui Green, ma ka helu 10, ma ka pa maloko." "Marie, Selma, Curt, na ka makahiapo o lakou i kakau keia leta."
          Hala he mau la ma ia hope a kupono i ke ahiahi o ka la Karisimasa, lohe ia aku la he kikeke ana ma ka puka o ka hale kahi a keia poe keiki ekolu e noho ana, a komo mai ana he keonimana me ka lede, a hookupu aku la na eke, na kamaa a me na mea e ae he nui wale maluna o ka pakaukau! Piha kela hale i ka olioli. Ua hoike ia aku kela leta i kekahi kanaka pono, a nana i kuai ua mau mea la, a hele kino aku la oia me kana wahine i ua hale nei i hiki ai iaia ke hoohauoli i na keiki no kela la Karisimasa.

KA KETE LETA.

HOME, IULAI 30, 1877.
Aloha oe e Mele :
          Ua mahalo au i kou leta oluolu i loaa mai nei ia'u ano. Aka, he nui loa ka hana au i haawi mai ai ia'u ma na ninau ana au. Ke manao nei au aole hiki ia'u ke pane no lakou a pau. Aka, e hai aku no au i kekahi mau mea no makou iho. Ua ninau mai oe no kuu kane. He kanaka Hawaii no ia. Ma ia mea e ike ai oe ke noho nei au iwaena o ko'u poe ponoi, e like me ka wahine i olelo ia ma II Na Lii 4:13. He mau wahi makahiki kona i oi ae i ko'u, a he kamaaina oia no ko'u wahi e noho nei, a he kanaka pono oia. Aole o'u manao hookano, aka, ua paa mua ko'u manao aole e mare i ke kanaka palaualelo. O ka'u kane, he kane mikiala ma ka hana, aole waiho aku i kona aina na ka pake e hana, me kona moe wale ma na kuauna a nana ai i ka hana a ka pake, aole pela ka'u kane. He hana maoli no oia me kona lima; a he nui ka maua ai. Ua makaukau no hoi oia i ka hana kamana, a pela i loaa ai kekahi waiwai ia maua i ka wa kaawale a nele hoi i kahi hana maluna o ka aina.
          He maikai no na hana i ko maua mare ana. Ua hana kuu kane he ahaaina. He lole keokeo ko'u me na pua. O keia wale no ko'u lole maikai loa, o na kapa e ae, he kalakoa, he mea kupono ke holoi. O na lipine a me na mea nani, aole au i manao nui no ia mau mea i keia wa, aia a lako pono ko maua hale, alaila paha nana ia kela mau mea.
          O ka makuakane o kuu kane, ua hana oia he ahaaina nui no maua, a he nui ka poe a maua i hookipa ai e ai pu.
          He manao paa ko'u e malama i kuu home i maemae a i malu pono, e like me na home o kekahi poe o kuu lahui e noho nei, a me ka mea hoi a kuu mau kumu i ao ai.
          Ua lawa paha keia. Owau no me ke aloha.  KETE.

HOLOI ANA I NA HIPA.

          Nani keia kii; ua oluolu kona ano. Ua malumalu keia wai maikai i na laau nui. Heaha la kela poe iloko o ka wai ? He auau ana anei he paani paha ? Aole no ka auau me ka paani, he hana ka lakou. O kela mau kanaka he poe malama hipa. Ua hiki mai i ka manawa e ako ai i ka hulu o na hipa, a ua lawe ia mai e holoi e a maemae. Ua manao lakou ina he ekaeka ka hulu, aole lilo pono.
          Ehia kanaka malaila? Elima kanaka a'u e ike nei ; elua maluna, ekolu iloko o ka wai. O na kanaka maluna, hopu laua i ka hipa a kiola mai, lalau na kanaka ekolu iloko o ka wai a holoi a maikai a waiho aku ma kela aoao, i maloo a i kaawale Aole makemake na hipa i ka wai, aka, he akahai lakou a hoomanawanui. O na kanaka kai lealea i ka wai, no ka mea, he wela ka la. Aia kekahi wahine, ua hele mai e nana, malama paha ua lawe mai i mea ai na na mea hana.
          O ka waiwai o ka hipa, aia iloko o kona hulu. Ua kamaaina oia ma na aina anu, ua makaukau oia me ke kapa mehana. Aole nae oia e pilikia ke lilo kekahi  hulu ona i na kanaka, no ka mea, ua ako ia i ka manawa wela. No na hipa ke kumu o na lole huluhulu a pau loa. He mau tausani hipa ma keia Paeaina.
          Ke lawe ia'ku nei na hulu hipa i na aina e, kahi akamai i ka hana, na lakou e hana i lole a hoihoi mai, i lako kakou i na lole huluhulu.

No ka Noonoo ana.

          E nana kakou i ke ano o ka noonoo, a e nana mua kakou i ke keiki uuku. Aohe ona inoa. Aohe liuliu loa kona hanau ana. A-a kona mau maka i ka nana ana i o a ia nei. Pa mai ka malamalama iloko o kona maka, aka aole ona ike i ke ano o ia mea. O na mea a pau ana i ike ai, ko manao nei oia aia iloko o kona poo. O na leo a pau ana i lohe ai, ke manao nei oia aia iloko o kona poo. Aole oia i ike koke i ke ano o na mea a pau e puni ana iaia. Mahope ike oia, o na leo ana e lohe ai, no waho mai ia o kona kino, alaila, ina e ku oe me ia a pane aku, e nana mai auanei oia ia oe. A mahope aku e hoomaka oia e hoopa me ka lima i na mea ana e ike ai, a pela e hoomaopopo ai no na mea ana e ike ai. Mahope aku e hoopaa oia i na mea ana e ike ai me na lima e milimili ai, a ho-o iho iloko o kona waha a pela oia e ao ai iaia iho i na mea he nui. E ike ana oia he oolea kahi mau mea a he palupalu kahi; he awaawa kahi a he ono kahi. E hoao ana oia i ka ai a i ka honi. E pii ae ana kona ike i kela la i keia la. E ulu ana ka ikaika o kona noonoo e like me ka ulu ana o kona kino. A e ola mau ana kona noonoo mahope o ka make ana o ke kino, a pela no oe.
          O na mea a ka noonoo e ike mua ai, oia na mea i ike maka ia, a me na mea a na pepeiao e lohe ai. E hoomaopopo ana no ka nui a me ka uuku o na mea kino, no ke kokoke mai a me ka mamao aku, a me na waihooluu o kela a me keia. E kiai iho oukou i ka bebe a e ike i kona olioli i ka loaa ana iaia o ka ike no na mea e hoopuni ana iaia. He nui loa na mea a ke keiki e ao ai i ka makahiki mua o kona ola ana.
          E hookuu aku no iaia e imi i ka ike a mai lawelawe aku e keakea iaia. E ao ana oia i ka noonoo.  E ao ana oia i ka hana o ka maka, a me ka pepeiao, a me ka ihu, a me ke alelo, a pela aku.
          Ma keia pepa ae, e olelo makou no ka hoopaanaau ana. He mea kupanaha keia mau noonoo o kakou; ma ka naauao a me ka mana o ko kakou Makua i hana mai ai.

No Christopher Columbus.
HELU 19.

          Ua hiki aku o Columbus a me kona aumoku i ka pae aina Canary ma ka la 14 o Okatoba, 1493. Malaila ua lawe lakou i ka wahie, a me ka wai. A ua kuai no hoi lakou i na kao, hipa, pipi keiki, puaa a me ka moa. Ua ohi nui mai no hoi lakou i na hua laau o kela a me keia ano i mea kanu ma na pae aina kahi a lakou e hele ai, e like me ka alani, lemi, ipu a pela aku. He nui na hua ai a me na holoholona i laha ae ma ia mau aina mai na mea i lawe mua ia ilaila e Columbus.
          Mai laila ae ua maikai ko lakou holo ana. Ma ka la 3 o Novemaba ua ikeia aku e lakou he kuahiwi kiekie, o ka la Sabati keia la a lakou i ike aku ai i ua kuahiwi nei. Mahope iki iho ike hou ia aku la kekahi mauna, aole hoi liuliu hoea hou mai ana he mauna hou ae. Hooho ae la na mea a pau maluna o na moku me ka leo nui a me ka olioli piha. Akoakoa ae la na mea a pau a hoomaikai aku la i ke Akua no kona lokomaikai ma ka malama ana mai ia lakou. He hana keia i maa mau ia Columbus i ka wa e loaa ai na aina hou. O ka la Sabati ia, he la malie maikai. A he hana maikai loa ko lakou hui pu ana e mele hoomaikai aku i ke Akua no kona lokomaikai ia lakou oiai lakou ma ka moana nui a me kona alaki ana ia lakou i na aina makamae e waiho mai ana imua o ko lakou mau maka. Ua kapa aku o Columbus i ka aina i ike mua ia ia la o "Dominica," eia ke ano, La o ka Haku.
          Ua lele o Columbus iuka ma kekahi mokupuni i kapa ia e ia o Marigalanto,  oia ka inoa o kona moku, a o kekahi mokupuni ae, ua kapa oia o Gaudeloupe. Mamua ae o ko lakou ku ana aku ma ia aina, ua ike aku lakou i kekahi kuahiwi kiekie loa, a kahe ana ka wai mai luna iho, ma ko lakou nana ana, a ua lohe ia ka halulu o na wai maluna o na moku. He keokeo a he huahua me he wai la, a ma ko lakou kuhihewa he wai io no. Mahope nae ua ike lakou he luapele ia. Ua holo lakou iuka ma na waapa, aka, ua auhee aku na kamaaina a pau iloko o na ululaau. He mau wahi kamalii kai loaa aku ia lakou. Ua olelo oluolu aku ka poe Paniolo ia lakou, me ka haawi pu aku i na makana, na pupu a me na bele. Loaa aku la na nene a me na manu aloha ma na kauhale o kamaaina. O na kauhale, aohe nui, me he mea la ma kahi o ka iwakalua a kanakolu paha hale a ua hoonoho poepoe ia. He ano huinaha na hale e like me na hale ma Cuba. O na mea i hana lima ia e ko laila poe, ua hoike mai i ka oi o ke akamai o na kanaka mamua o na poe o na aina e ae i loaa ia lakou. Ma ka puka o kekahi o na hale ua loaa ia lakou he mau kii elua me he nahesa la ke ano. Malaila no hoi i loaa ai ia lakou he pa hao, a me kekahi apana o hope o kekahi moku o Europa, a i ka ike ana ia mea, ua haohao loa lakou. Ua weliweli lakou i ka ike ana i na iwi kanaka a me na mea e ae e akaka ai, he poe ai kanaka ko laila mau kamaaina. Ua ike lakou i na iwi poo kanaka i hana ia i kiaha inu wai.
          Ua hoopaa ia kekahi keikikane a me kekahi wahine a lawe ia aku ia Columbus. Ma o keia mau pio la i noonoo ai o Columbus he poe Caribs ko laila poe. Ua olelo laua he mau pio laua nona poe Caribs, a ua mahuka. Ua haawi o Columbus i na makana, a hoihoi aku la ia lakou iuka, aka ua noi nae lakou e noho maluna o ka moku. Ua lohe o Columbus ua hele ka poe Caribs i na paemoku e ae e hao i ka waiwai me ka lawe pio i na kanaka he nui wale, e hookauwa ana i kekahi, a e kalua ana i kekahi poe i mea ai. O na mea kaua a lakou, he kakaka me na pua i hooioi ia me na iwi ia a hooluu ia i ka mea awaawa e make ai. Ua maa lakou i ka holo ma na wahi mamao loa mai ko lakou mau aina aku.  Aole i pau.

Ka Hau.

          Ma ke kau wela ma Amerika, o ka hau kekahi mea e pono ai ka noho ana o kanaka. Ma ka hooilo, oia ka wa e hoomakaukau mua ai ka hau. Aole no hoi ia i hana ia maloko o ka hale e like me ka mea i iko ia ma Honolulu nei; aka, aia a ikaika loa ke anu, iloko o ka malama o Ianuari a mahope mai no hoi, i ka wa ua paa pu na loko a me na muliwai me ka hau manoanoa, ua oki ia ka hau a hoahu ia iloko o ka hale. He nui loa na kanaka i lawelawe ma keia hana, no ka mea, he pokole wale no ka wa e hana ai. O ka mea e oki ai, he hao i hana ia me he palau la, ua hana ia a oi loa, a na na lio e kauo. Ua oki ia ka hau iloko o na apana e like me 18 iniha ka manoanoa a eha paha kapuai ka loa, alaila hoolanaia ma ka wai a pili i na halehana hau nui, malaila i hapai ia ai me na mikini a hoonoho ia iloko o ke oka laau. Mai keia mau hale aku i hoouna ia ai ka hau ma na moku i na wai a pau o Amerika.

HAAWINA KULA SABATI.
HELU 8.—SABATI, AUG. 19.
KUMUHANA.—Ko Tesalonika me ko Berea.
PAUKU BAIBALA.—Oihana 17:1—14.

A KAAHELE laua ma Amepipoli, a ma Apolonia, hele ae la laua i Tesalonike, a malaila kekahi halehalawai o ka poe Iudaio.
2 Komo aku la o Paulo io lakou la, e like me kona aoao mau,,a ekolu Sabati ana i kamailio aku ai ia lakou, ma ka palapala hemolele ;
3 E wehewehe ana a e hooiaio ana, he pono ka make ka Mesia, a e ala hou ae mai ka make mai ; a o Iesu nei, ka mea a'u e hai aku nei ia oukou, oia no ka Mesia.
4 A ae aku la kekahi poe o lakou, a hoopili aku la me Paulo laua me Sila, a me kekahi poe Helene haipule he nui loa, a me na wahine koikoi aole kakaikahi.
5 Lili nae na Iudaio manaoio ole, a kii aku la i mau kanaka ino o ka poe palaualelo, a hoakoakoa iho la i poe nui, a hoohaunaele iho la i ke kulanakauhale, lele aku la i ka hale o Iasona, imi iho la ia laua e alako i kanaka.
6 A i ka loaa ole o laua, kauo mai la lakou ia Iasona, a me kekahi poe hoahanau i na luna o ua kulanakauhale la, uwauwa mai la lakou, O keia poe nana i hoohaunaele i ko na aina a pau, ua hele mai hoi lakou ia nei ;
7 Na Iasona i hookipa ia lakou. Ua hana lakou a pau ma ke ku e i ke kanawai o Kaisara; no ka mea, ke olelo mai nei lakou, he alii e o Iesu.
8 Pioloke iho la ka ahakanaka a me na luna o ke kulanakauhale i keia mau mea, i ko lakou lohe ana.
9 A lawe lakou i uku panai no Iasona, a no kekahi poe e ae, alaila hookuu aku la ia lakou.
10 Hoouna koke ae la na hoahanau ia Paulo laua me Sila i Beroia i ka po A hiki laua ilaila, komo ae la iloko o ka halehalawai o ka poe Iudaio.
11 Oi aku ko lakou nei maikai, i ko Tesalonike, no ka mea, ua apo mai lakou i ka olelo me ka manao koke, huli no hoi lakou i kela la i keia la ma ka palapala hemolele, ina paha he oiaio keia mau mea.
12 No ia mea, nui no lakou i manaoio mai, a me na wahine Helene koikoi, a me na kane aole uuku.
13 A ike ka poe Iudaio no Tesalonike ua haiia ka olelo a ke Akua ma Beroia o Paulo, hele mai no hoi lakou ilaila, a hoohaunaele i kanaka.
14 Alaila hoouna koke ae la na hoahanau ia Paulo e hele i kai; aka, noho iho la o Sila laua me Timoteo malaila.
Pauku Gula. Pauku 11.
Pauku hoopaa naau p 10—14.
Iopika (Iopic). Ka olelo a ke Akua.
Mahele 1. Ka wehewehe ana. p 1—3.
" 2. Ka manaoio ana. p. 4.
" 3. Ke keaka ana. P. 5—9.
" 4. Ka huli ana. p. 10—14.
Mele.—Him. 322, 6—8. Leo.
1
Ke hea nei Iesu,
Ka Haku o kakou,
E hele a e launa pu,
I like ka manao.
2
He mana ko Iesu
E lawe aku ai
I na kaumaha o kakou,
A kala wale mai
Pule i huli nui ia ka olelo a ke Akua, a  malamaia hoi.
Na ninau a na Kumu.
I ka lohe ana o na luna aupuni he mau kanaka Paulo me Sila malalo ae o ke kanawai o Roma, makau loa lakou no ka hahau wale ia laua me ka hookolokolo ole ia, a kii a lawe ia laua mawaho o ka halepaahoa, a nonoi ia laua e haalele ia kulanakauhale. Ke ku ae no ia o laua a hele e ike ia Ludia a e hooikaika i na hoahanau e kupaa a hele aku la laua, 16:35—41.
P 1—3. Haalele Paulo me Sila ia Pilipi, a hele i Amepipoli, a i Apolonia, a hiki i Tesalonika Tesalonika he kulanakauhale nui ia, 100 mile ma ke komohana ae o Pilipi. Nui na Iudaio malaila, 70.000 kanaka malaila i keia wa. A o kekahi hapalua, he poe Iudaio lakou. Salonika ka inoa o ia kulanakauhale i keia wa. Amepipoli me Apelonia he mau kulanakauhale laua mawaena o Pilipi  me Tesalonika.
He halehalawai (Sunegoga) aha malaila? Heaha ka hana mua a Paulo? E ao i na Iudaio Ehia pule i wehewehe ai oia i ka Palapala Hemolele i na Iudaio ? Heaha kana i wehewehe ai a hooiaio ai no ka Mesia ? A owai hoi ka Mesia ? Me ia hoi ka wai hana mamua?  Luka 24:26, 27, 44, 45, 46, 47.  Oih. 2:22, 32, 35. 9:20, 22 Ma keaha e hooiaio ai kakou i na mea e pili ana i ke ola?  I Pet. 4:11.
Mahele II. P 4. Heaha keia mahele? Owai ka i ae a manaoio i ka Paulo olelo ? Ua aha lakou ia Paulo ma? Pehea na Helene, me na wahine koikoi ? Nui ka poe huli. Akahi no a lohe i ka ke Akua olelo no Iesu ka Mesia. O ka huli koke no ia. Pela anei maanei ? A aha Iesu no ka poe i malama i kana olelo ? Luka 8:21.
Mahele III. P 5—9. Heaha keia mahele ? Owai ka poe i manaoio ole, a keakea a hana ino? Lili lakou a ku i kahaka aha? A aha i poe nui? a aha i ke kulanakauhale? A lele i ka hale owai? no keaha? Loaa anei Paulo me Sila? A loaa ole, aha lakou ia Iasona ma ? Pehea ko lakou uwauwa ana? Pela anei mamua? Mok 16:20. Oiaio anei na Paulo ma i hoohaunaele i ko na aina a pau? I na hele na misionari i na aina e heaha na olelo hooino a ka poe hoomaloka ? Heaha ke kumu i hoopii ai lakou ia Iasona? He oiaio anei ia kumu? Aole anei pela ka hoopii ana ia Iesu mamua, a ia Setepano? Owai ka i hoopilikia i ka Iseraela. wahi a Ahaba? Heaha ka Iesu olelo no ka poe malama ole i kana olelo? Io. 12:48. Ma keaha i hookuuia'i Iasona?
Mahele IV. P 10—14. Heaha keia mahele ? Owai ia poe i huli i ka Palapala Hemlele ? Ma keaha i hiki ai Paulo ma i Berea? He kulanakauhale ia ma ke Komohana hema o Tesalonika, he 60 paha mile ka loihi malaila aku. Ma ka hale aha i komo ai Paulo ma? Ma ka hoohalike ana i ko Berea me ko Tesalonika ko wai kai oi ma ke apo ana a huli ana i ka ke Akua olelo? No keaha ka huli ana? Heaha ka Iesu kauoha, ma Ioane 5:39? Heaha ka hua maikai no ko Berea huli ana i ka Palapala Hemolele? ka hua anei ia ke huli oukou i ka Baibala? Owai ka i hele mai e hoohaunaele i ko Berea poe? A pehea na hoahanau ia Paulo? Owai nae ka i noho ma Berea ?
Mele, Hae Hoonani mele 16. Kuu Baibala maikai wale.
Pauku akahi me ka lua.
Na Ninau a ke Kahu.
Na makua. Mai hea aku Paulo ma a i Tesalonika? No keaha ka haalele ana ia Pilipi? Owai ka i nonoi ia laua e haalele i ko lakou aina? No keaha hoi? Heaha Tesalonika? Aia mahea? Ehia kanaka malaila i keia wa? He poe aha ka hapalua? Owai ka inoa oia wahi i keia wa? No keaha ka noho ole Paulo ma ma Amepipoli, a ma Apolonia? No ka mea paha, aole he halehalawai Iudaio malaila. Aia mahea ka halehalawai? Heaha ka Paulo hana maloko? Ua ae a huli mai anei kekahi hapa o na Iudaio me na kanaka e? Ua loaa anei ka ekalesia ma Tesalonika? Ehia mau palapala a Paulo ia ekalesia?
Na keiki. Heaha ka hana ino a na Iudaio hoomaloka ia Paulo ma? Heaha na olele wahahee no laua? He poe hoohaunaele anei Paulo ma me na kahunapule? Heaha ka hana nui a na kahunapule? Ma keaha e hoohuli ia'i ko na aina e ma ka pono?
Ke kula a pau. Aia mahea na pauku i maopopo ai o Iesu ka Mesia, a oia wale no ke kalahala e ola'i? Heaha ke kaulana o ko Berea poe? Heaha ke kauoha a Iesu ma Ioane 5:39? Ke huli mau nei anei oukou i ka Baibala? Heaha ka palapala hemolele i loaa i ko Berea poe? Ua pau loa anei ka baibala ia oukou? Ina hoolohe ole oukou heaha ka hoopai?
Mele—Robina Gula, mele 7. E paa mau ka Baibala.
Pauku akahi me ka lua.
Pule i hoolahaia'ku ka Baibala a malama ponoia ma na wahi a pau.
Haawina no Aug. 26. Oih. 17:22—34.