Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 33, 16 August 1877 — No Galileo a me ka hoomana Roma. [ARTICLE]

No Galileo a me ka hoomana Roma.

llelu 1. Ua kanikau oa haumana o ke ao nei me ka minamiua a me ka liuhu makahewa, no na ao poluluhi o ke kaumaha a me ka hilahila i haule iho maluua o ua la kauikoo o Gaiileo kaulana, ke kilohana o ka naauao oke au wuena, ka makamua o na mea nana i wehe ae i ka mekini o ka lani ; ka mea nana i hoike mai iim kanaka i ke kii nani o na aouli; ka mea hoi i kilohi aka i ka lani akea a hoike akea ae la i ka manomano 0 ke kupau hao na, hana a ke Akua. A malia paha, o ka mea oi loa o ke kaulana a me ka naauao i haule he pi > mawaena o na lu.ilii a ka hoomana Iloma, oia no o Galileo. He mea hilahila, hoonaukiuki-a me ka maeele i ke aloha walohia uo ka haumana hou o keia o uaauao, ke heluhelu iho i ka moole o o keia hana nauj)o a k.t aoao hoomana K;ttoltka Koma i h.uia aku ai i ua kanaka aleeakamai kaulaua lio ke Kamt.i-| ri. lt>0l) a 170t>. Oiai, īloko o koua huli i ikaika aaa iloko oua moa akeakamai, , ua kaa mua iaia ka liauohauo o ka ike , aua he mea kaa mau ka houua: —A me na mea akamai e ae he uui aua i hoike ; mai ai i laha nui ole ai iloko o ia au ; ua like uae keia mau mua hou, a mo ka luhi o kona noouoo hohonu i imi; ai, i mea e hoopai, a hoomaewaew. ku- ] mu ole ia ai koua kmo, malalo o na ru- : la naaupo lioopih kaumaha a ka poe ! īnikuisitio, a o ka hoomana Roma hoi. | Aka, mamua ae o ka hoike ana aku i ke ano o keia mau moa i hana aloha ' ole ia aku ai iaia, he mea pouo e ike , mua kakou i koua w&hi mooleio i hoo-1 pokoleia. | LU hHnaui* oi« ta* Pa* i L'iaeknna. j i Wh niHknhiki 1564, oia kn w« « ikAikH loa ana k« uuiu o k* poe iuikoi- < Mlio. a e hvK>cu *k* hiia hoi e hiopepe \ ili i i kn h il.iiunH hu i o ka iumuho' iu» ] luha. L"rthtH\vi oi* uu iho mn j huli mii« i iih uien Hkf*kHin*i, « ua kau- > l«u« iuuh oi t m » E irop « h pmii. o k* 01 on» poe ike i iih «ue* «»«» hun. l i h >oUh» u ou !io tmu i«o »k-'ik.iu i Pi* '. P iKu h tne Kelor* n -ke ; h n a k.|«4 IU .«II h >lolt»l.* «II 4 II .V |)l l|K<» nktM . u« (u i.< ikii i« «• ii« 'm iu p «» h tuv k:tu.« iu«u tiaiani »iu. 0 ki.nn p«keU i "k<»ui.»k i i k<H««t m «kun ' liuh'. ko;i» kokn«hiM<« * iur k<«UH iii iii uhmiiiiK i, k« uie « i iKH» «i«ui.« »i k [lt:l.'llll i';«UlliO, 114 ll ».>Uii| 1)1 n » t v>u e ii. iii «litniu. » «ue u« 4 IU hv>otlktl IM «U l « tt» «I l»<»! kotu I. KMkn>ki« »11» Hll <1 U U»*H HIIH O w»v* »n.< hoti i»* uUI o k« lk+. 1 ilv»4«tt »* H« kiM'» P«*lli tlk«(, H I i»tHH uw* u «vt li.«t ka tt.«»i «• kv»<u k«u'aHH— »Va iio»,« >' k* m«k ■ ltikt u« h«t»« Ulvl U I kt'K>il.» OK'H »•>►«. * O»* h>H "ka n».u N»uant<* imii i« i i.«>k>> > kt>i>» ii.h «t. k» ai».'> * ik« i«. i ivw« ī « «k.l kv>

ll'i lii>ourttiiiii'>i)u mlm n uie' ua lu miio inaluiiH o Uii oi uei o Lt>3ek»«D>i, k« eae>t imn» i m«i he maa kih«pii hoa e p .eli ai no kn iihhuho i kofria m*u bo» Kauika.alie nepani p leua ole hui o <e ake ike. Ū » pii ae n« poe Sen»toa me na poie hinoiuno o Veuike iluuu» Wnhi 4iekie o Inkoa, a maioko o k* O ilileo i }ke aka mi Ukou i qh «inn a me im mokjnp«ui m » knhi manauo lo», me kn eae he ln u t hnokokoke ia mai, {ih iue« boi i ike mda oie ia me ki oi»tb|a ke uana nku. Ak» i k»| w«i i huolioli ae mi o Q«hteo i knua oheninn i k« lani, he m«u mea «uo hou k«ti wshe'a koke it mai iuiaaift|tou« mnnao, ii« iuhu me-i» h«»i i mniuo oie ia peln,.a i hookoinoU lini, me he 1» ao le o ke k nlaka pu kek ihi i kultwna iiaila. U t ikoa wku h« int muliwni ame n» mauua ma ka poepoe kikiko o ka mahiiu, koua inau lua hohouu a oie ua luHpeie, kon » kuU p »noa, a uie Da mwhWh poopoo ; h u-t ike i* uku ia boi n » h ikulieie uo ka uiiinwa uiua, uh hoopunii« lakou e u* uk .li in.ihinn ; « o ko al.»-\vrtiuj ine kon » kini, lehn, maiio hoku, pau ule i ka ho ui«, u< ahu wale koke mai ia hoi ua mi.wa liilikau o Peli de, a ua īkem nku la o S.itureiM i ua hoopuniia e kona aiau «po lileiile. O k » hpolipo liuhouu keia o k « lmii i ike oie ia iii iiuu iekun «ka km tka, he li » ku ko laiia, u » ike ia aku la be iehulehu wnle o lakou ni iUiU. Uh lohe no o Giiileo i n* mnh-ilo ana 0 Europ« m»iu, aH'«, ua «k ihele »»i« ; n njo ke <ino hft<thaa tiu hoi i I .we m»i ai 1 iia hoohaiioliano he nui i hooili it mtt iluii.i oii'i. No koiu puui iini akeakHin.ii, i:u hv>oiu »u oi>« ika liuli ikuik»» u»e k'«iioi>miiu oli', a m pnki.iia tuni h«tui»u •uea hou i k<īla st iuo kei« iu.«kahi« Ui me ka helmi t o ko ke u iHiiao,' | Ua lioikmki uiii ou e ik, j lea i u> mea iiuua oiii "1 «lii ;a e h<»ok^aw rt l« iloko ». tu mahele kupono i kon i m»u luekini .aiwhiw.», a e hot»pan i kahi, ko ala o i)n I hokuhele, a uie ke kuiaua o na U a me n . hōkulu-le. I koiia liooi >io ann ik itu m-»u mt»a i ike ni no ka U a me k<» iioiiu i nei, a uo n » mea kino lani liKe e ae, u>4 hoike ae U oi« i ko ko ho nei, e kaa uuu aiu kn hoiiu » a puni k.. |,«. E kaa Hiia ka lionU i, walll huh me kn ikaik t ; ,i i k i lohe hiu o na k.inaka, tu ii .oh.»o l »kou, kuihe a kanulua no hoi. Uoko o ka m<kili uiua ana o ka p«w>i 0 ke kentit irii 1700 keia hoike ana pe* | ih. »k>t, he uuku l<».» ka poe i m ikeiu«- ; ke o ae aku i k*ua mea ho»i i hoike imi , ai, a i ole i ke ku;uu uiua hoi i iiool-ik' , u «i ke kahua o.ka Ukanaoio o ka ptx< 1 auoao o ke «u hou, » u«t lilo uiholi tm ' me. nua i keu w»», Me he piapā la. No kei « m-»t i ana ia hī k.a la, a kaup»on»ia li ii n,» liokuhele, a hoomoe ia »ku ai kd ; 'iU o n* hoku welowelo ōiHi 1 ,kon e ho- ! lo awiwi ana ttia ko Ukou m.ui al. hele i : ike ole Īh ka paletmj Noloko ma ! hot o keu i hoaia ai na ake huli o Ntj t<»na a mo HerekrU ; a hooluiuia ai l* m«tiHoo n» k«n<ka e hooUun* ako rmt ' iih noiili oka Uni. Owni uo ke h|kie , m <iuoi«>, o ka honua paa nei bm koia i uihu mnuna « tn« ua kNi, kona re*u i puui nui, a me na kauaka e kaapw»> I dnu aua i k« U ? lla na ik« o kiln » | tue> keia moekalli like Ukou im < ka puaua a ko Ak«, o k* ilo» i \ h ka m<ka ka me« i ao mai, o ua laui ■ i ; uk» koua m .11 oiea i piha ai ke kaapeap j nn« ik« li uiiii. No ka tta»upo a ! ka ike «>le o ka h<p<uui o na kanak|i >ii» »u, uh hv»t»l « l >ko«i i keia wea U 4 kue uiai U iu «kaw «i o k* ku|« P.ij l>:i;aiiu» niiimUo G«l>leo iu k«iiuti tiniM«» ik»lka, a m«i ane . I«m k* ot .10 th»k«i o-«a« eie««>a ana o kt 1 liuh I|>l. a me n« kee aoa o V« (HM' v ««< 11. ol* ««. Aoif i |M«u