Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 34, 23 August 1877 — Ka pohu lai o Kona. [ARTICLE]

Ka pohu lai o Kona.

O Kona i Hawaii ka aina maikai o ke ea, a he hikiwawe no ka hooikaika ana i ke kino nawaliwali o kekahi poe.

O ka hanu ana aku i ko laila ea, ua like o ia me ka ai ana aku i na mea ai maikai ia, a ka puu no hoi e ike iho ai la i ka ono kuhikuhinia, pela no ke ea o ia aina a ka lai i noho ai ke hanu aku ka malihini kaahele ilaila.

Ua mama a lahilahi maikai ka makani e pa mai, a i kekahi manawa hoi, ua nawali maoli no, a me he mea la he leo no ka ipo ahi e honehone ae ana.

Ina e pii aku ke kanaka a maluna o na wa i kiekie o kela aina i ka manawa ka kahiaka, a kiekie mai ka la ma ke kua, i ka hora 8 a oi ae, o ka manawa no ia e moe malie iho ai ko uka makani, he kehau lahilahi lawe aala o ka uka, a ho la ia ma la ko kai makani kolonanahe he Eka mai ka moana mai; ia manawa no, e ikeia ke kulana maikai loa oia aina. No ka mea, e ku malie ana no laau a me na mea ulu a pau me ke anoano [illegible]; aohe ka [illegible] aohe hoi he mea nana e houliuli ino i na mea ulu a pau.

Mai ua wahi kiekie aku o ka aina, ke nana aku ae i ka moana, oia mea nani loa aku no ia. E waiho palahalaha mai . na ka moana imua o ka maka, me kona kinohinohiia o ka maokioki; a ke leha aku ka maka i kai lilo loa, oia leha ana [illegible] Aole i hoonioniia kona ili e ka makani, a ikea aku ai la hoi na tausani kiko keokeo o na ale ma ka kohua o ka moana, e like me ko na wahi eae. Aka, he kamahao keia haawina no ia aina, a he mea hoi no ka manao e mahalo nui ai. O kahi o e noho nui nei, a noho mau hoi o na kanaka, aia ma kahakai. Aohe nae he nui o ka oluolu malaila, aole no hoi i nui na pono kino o ka noho ana. Mai kahakai aku a hala na mile elua malaila aku kahi oluolu [illegible] aina a me na pono [illegible line].

ma kahakai. No ka mea ua maopopo no ia lakou, aia mauka kahi maikai loa o ka noho ana oia aina, aole ma kahakai. No Keawaloa.–O keia kekahi o na wahi kaulana loa o ko kakou aina nei. mamuli o kekahi mau hana ano nui i hanaia i ke au paeleku i hala aku la, oia hoi ka pepehiia ana o Lono, (Kapena kuke) e kekahi poe kanaka. Mamuli o ka lokomaikai o kekahi ka maaina olaila, na kuhikuhi poni ia mai au i ka papa pahoehoe kahi i ka make loa ia ai o Lono. O na papa pahoehoe la, aia no ke pili la me ke kai, a ua nokea i ka wawahiia a niho mole, a laweia ka na apana e hemo ana e na haole i mea hoomanao paha no kahi i make ai i kanaka kaulana o Beritania.

Maluna mai oia papa pahoehoe, he kahua hale no na 'lii, o Hanamua ka inoa. Makai iho no hoi o ua papa pahoehoe la, he awa pae no na waa, a o kahi no ia i pae ai kekahi alii, o Kuakini ka inoa i ka wa kahiko, a pakika iho la hai ka uha. Mauka ae hoi o keia mau wahi ka pali kapu o Keoua a me ka wai o Haliilua. Nolaila, i ka hoomanao ana i ka puana a ke alo a no ia mau wahi, a penei no ka hooho ana, wahi a kahiko; "A Kaawaloa i ka wai o Haliilua, I ka pali kapu o Keoua; Hoolono ana i ka hu a ke kai, I ke one o Kealakekua." Ua oleloia mai hoi, aia ma ke kumu o ka pali, he lua kupapau no na 'lii, he na ni a akea ka oloko, me he hale nui la i hoonaniia a maikai. Aia i waena o ka pali, he wahi puka e pouliuli mai ana, a ua olokea a aku nae o mua i kekahi mea, oia ka ko Keoua lua kupapau, pela ma kamaaina. (Aole i pau.)