Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 35, 30 August 1877 — Page 3
E Hoolohe.
Aole makou e lawe ma keia hope aku i ke dala "Un Sol" ma ka helu piha, oiai, ua emi ka waiwai oia mau dala. Nolaila, ke papa pu aku nei makou i na makamaka! e hoouna mai ana i ke dala, aole e hoouna hou mai ia ano dala.
Honolulu. 34 2ts
I na Luna o Maui.
Ua makemakeia na Luna nupepa o ka mokupuni o Maui a me ka poe lawe pepa a pau oia mokupuni, e haawi ae i na dala o ka "Lahui Hawaii" ma ka lima o Rev. H. Binamu, ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii ma Wailuku, Maui. E noho ana oia ma ka Ahahui Mokupuni o Maui no ka malama hookahi. E holohe i keia.
NA ANOAI.
E HOOLOHE.—Ke puana ia'ku nei ka lohe i na hoa a pau o ka "Hui Poola," e noho ana ka halawai i keia ahiahi Poaono ae, Sept. 1, e hoomaka ana i ka hora 6.
MM. K. AWIHI. Kakauolelo.
E malama ia ana he anaina haipule maloko o ka Hale Keaka Lio Hawaii, ma Ainahou, ma ke ahiahi o keia la Sabati ae, i ka hora 7 a me ka hapa. Ke kono ia aku nei ka lehulehu e hele nui mai.
Mai nauki oukou e na makamaka, no ka lohi o ka kakou pepa, o ke kumu o ka lohi, no ka hapa mai o na limahana, he 22 kolamu i hoonohoia e na keiki 3 iloko o na la 3, nolaila, ua holo no na keiki hoonoho hua.
Mahanahana lua ka hoi ka wela i keia mau la, o ka wela paha ia la, ke hele la na keiki hana o ko kakou pepa nei a hiolo na wai naoa a ke kehau ma ko lakou mau papalina.
PAKELE KE OLA.—O kekahi kanaka Hawaii nona ka inoa o Naehu, iaia e holokuku ana maluna o kona hoki ma ke alanui Papu ma ka auina la o ka Poalua aku nei, ua oala ae la kona hoki, a haule iho la oia ilalo, a moku pu kekahi alualu o kona lae a na ke kauka Rodgers i humuhumu a paa.
HE MOKU KUNA HOU.—Ua ku ae ma ke awa o Kapalakiko he moku kuna hou no ko kakou mau kai o Hawaii nei, o "Wailele" kona inoa. Ua kapiliia oia ma kahi kapili moku ma Port Ludlow e Hall Brother no Mr. Frank Cook,he pani no kahi kuna Iol ni i nohaha iho nei. He wahi moku maikai ia. E hooholo ia'na oia mawaena o Honolulu nei a me ke awa o Maliko.
Maluna aku nei o ka Likelike i ka Poakahi aku nei i kau aku ai kekahi poe kanaka Hawaii o keia kulanakauhale e nana i ka aina mahiko o Kau, Hawaii, no ka hoi ana'ku e lawelawe i ka hana kanu ko. He mahalo nui loa ko makou i ka noonoo kanaka makua o keia mau Hawaii ponoi, a ina pela mai kakou a pau, alaila, o ka pau no ia o ka ilihune o Hawaii nei. Moe'a imua, mai poina hoi Ia la maluna lilo.
E kuai ia'na ka mokuahi Likelike i ka mea dala, no ke kumukuai e oi aku ana mamua o ka $97,000, oia hoi na lilo o ke aupuni nona mai keia kapiliia ana, a hiki i kona pili ana mai ma ka uapo o Ainahou, e like me ka manao o ka mokuna 28 o na kanawai i hooholoia iho nei e ka Ahaolelo o 1876, ma ke Keena Kalaiaina e hele aku ai ka poe makemake e kuai. He kuai maoli keia, aole he kubala.
Ke kono aku nei makou i ko makou poe heluhelu e nana ae ma na kolamu olelo hoolaha o ka kakou pepa o keia kakahiaka e ikeia no kekahi mau kanaka Hawaii e kahea mai ana ia oukou e ku iluna a e hana na lima, a ma kekahi mau olelo hoolaha hoi, he kuai makepono loa ma ka hale kuai o Gookim, e ninau i ke kepa ana ma keia keena.
OHUOHU KA LIKELIKE.—Ma ka huakai mua loa a ko kakou Likelike i na mokupuni maluna aku o kakou, ua ohuohu launa ole kona papahele. He 100 ka nui o kona mau ohua o hope a me na ohua moe iloko o ka rumi, (cabin) a he kokoke 400 kona mau ohua mamua, (oneki) a aole hoi e emi malalo o 8,000 ka nui o ka poe i akoakoa ae ma ka uapo o Ainahou maluna o na kiamoku, paila papa, puu nanahu, na aleo, na kaa, na lio a me ka poe koele wawae. Mawaena o na ohua o hope o ko makou mea kakau kekahi. J. S. Kukahiko, no ke kai malino a Ehu.
Ua mumulu mau ia ka puka o ka Halekuai Buke o Wini i na la o ka pule i hala aku nei, no ke kau ia ana o kekahi kii hoohenehene o na aupuni o Europa. He hee nui, oia no ke aupuni o Rusia e lauwili ana kona mau aweawe i kekahi kanaka ma ka poo a me kona mau wawae, o ke aupuni o Tureke no ia kanaka, a me kekahi mau kii kanaka he lehulehu wale i kakauia ka inoa o ko lakou mau aupuni iho, o na kanaka ekolu e lele aku ana iluna o Rusia, oia no na aupuni 3 o Beritania e makemake nei e komo iloko o ke kaua, o Geremania a me Auseturia, aole i lihi launa aku ka aweawe hee ia laua o Helena, ua pipili pu mai oia i ka aweawe ma ka pikapika, a pela no hoi kekahi mau aupuni e iho.
NA LETA A NA MAKAMAKA.
O kau leta e Charles M. Uhamanu, ua kaulua ia a hoea aku i keia pule ae, ua komo ino loa ia ko kakou pepa o keia la.
No kau pane e J. E. Hart ia S. H. Kahukula, ua noii makou a kapae i kekahi mau ole no ke kupono ole, aka, e hoea aku ana i keia pule ae.
Ua loaa mai kau wahi mea hou e S. L. Kawelo o ka Hale koa, e pili ana no na inoa o ka Ahahui Hawaii Kalakaua, e ku kilakila la ma Kaleponi, e hoopuka aku ana makou mahope aku.
He wahi le ta nuhou walohia hoi kau e Mr. K. Kealawaa, no ka pau ana o ka hale i ke ahi, aia a kuu ia aku ma keia pule ae.
O kau palapala e ku makamaka J. P. Iwa, nona ke poo, "Ma ka apua ke ola o ka mea puhi okolehao," ma keia pule ae makou e hoopuka aku ai.
O kau leta e Poahikanahele nona ke poo, "Hoike kula himeni a Hariata ma Honokane Kohala," no kou huna ana i kou inoa ponoi, nolaila, ua kue oe i ka rula o ka pepa, ke waiho ae nei makou e moe kau a moe hooilo ma ko makou rumi hana.
Eia ma ko makou keena kau leta e S. W. Kekuaiwahia e mahalo ana i ka hana a ko oukou luna Helu nona ke poo, "Olu he wai ko lalo," aia a loaa he wa pono e hoopuka aku no makou.
Ma kau le ta e Sam K. Kaihumua i ike iho ai makou, he keiki alii hou no ka kekahi e ola nei, no ko makou haohao no keia mea, nolaila ua kali makou a maopopo kou manao, alaila hoopuka aku.
Ua loaa mai ma ko makou pakaukau kekahi leta nona ke poo "Keke na niho o ke-a lewalewa i ka ino," ma ko makou nana akahele ana, he kupono ole no ka hoolaha ana, nolalia, ke waiho nei makou iaia e moe malie i ke kai o ka haku ona.
NO FATUIVA MAI.
[Nau a Rev. S. Kauwealoha mai.]
HAKANAHI, UAPOU, MEI 26, 1877.
Rev. J. F. POGUE, Aloha oe: —
Ua loaa mai kau leta o Ianuari o keia makahiki me na pepa pai hakahaka. Ke hookomo nei au ia mea maloko o kau leta.
Pomaikai maua i ka lohe ana mai i na mea hou o ko oukou aina. A pela no hoi oukou e loha ai i na mea hou o ko makou aina.
Ke huli ano e nei na mea o ka lani a me na mea o ka honua, aka, o na mea hewa a ino, ke mau nei no ia, aole i huli ae ka poe puhi rama a me ka poe inu rama ma keia mau aina. Mamua aku o ko makou kau ana i Fatuiva a hiki mai i keia manawa, ke puhi rama a ke inu rama nei na kanaka o Fatuiva, Hivaoa, Tahuata a me Uahuna, a o ka rama haole ko Nuuhiva me Uapou, ke hoomau paakiki nei kekahi poe haole a me na kamaaina ma ia mau hana ino, ka pepehi kanaka a make a me ka noho hui-au o na kane me na wahine, aole i mareia, a no keia mau hana ino, huhu ke Akua a hoomaloo mai i keia mau aina me ka la welawela a maloo na ulu me na niu a me na mea ai e ae, a ola kekahi poe i na ai haole mai Kaleponi mai.
Ua hala paha he umi na makahiki o keia hoomaloo ana, a nui ka uwe o na kanaka i ka make i ka pololi. A i ka hoomaka ana o keia makahiki 1877, mai ka malama o Ianuari a hiki i keia malama, ua nui ka ua i haule mai, hoomau no ka ua eha mahina, a olioli loa na kanaka no ka nui o ka ua, a manao e ulu na mea ai ke kanu aku, a i ka hoomaka ana o na la mua o Mei, ikaika loa ka ua, a hoomau no ka ua a i ka la 10 o Mei.
Kai maloo a pii mai. — Nui na wahi i nalo i ke kai pii a i ka la Sabati Mei 13 nui loa ka ua me ka makani kona, a halana na aina haahaa e like me ko'u wahi nei, uwe hou na kanaka a olelo iho, o ke kai i na la o Noa, a o ka ua i na la o Noa. Paupauaho hou na kanaka, ua pau na aina haahaa i ka lawe ia aku e ka waikahe ; aia ke ku mai la na moku liilii iloko o ke kai. O ka lepo a me na pohaku a me na laau, aia lakou iloko o ke kai ; makau loa na kanaka i keia wai nui, a mahope iho nei, malie mai a pau ae la ka makau, a mau no ka paakiki ma ka hewa a me na ino.
He lana haakei na manao o na kanakanaka, aole he hoopai ana, aole la hookolokolo, aole he huhu mai o ke Akua i ka poe hewa. Aole lakou i nana i keia mau hoailona kupanaha, oia keia:
Mai ka 1863—64, he mai puupuu liilii, a nui ka poe i make ma ia mai, hebera, ka wi o ka aina, maloo, ua ole, pololi, 1874. mai puupuu liilii ano e, 1876 mai piwa ikaika, nui ka poe i make ma na moku a pau, na haole me na kamaaina. 1877 mai Ianuari a Mei, he ua nui me ka wai ikaika a me ke kai pii mai.
A oia na mea kupanaha a ke Akua i waiho mai ai imua o keia poe hewa, aole i noonoo a nana a halalo a paulele ia Iesu Kristo, paakiki no ma ka hewa. E pule kakou i ke Akua no keia lahui paakiki. E aloha i na makamaka o kaua malaila. Owau no me ke aloha.
KANAKA MAHUKA MAI NA MAKAI AKU.
E KA LAHUI HAWAII E. Aloha oe;—
He mea hou ka'u e hoouna aku nei ma kahi kaawale o kou kino, ke oluolu oe a me ou mau hoa paahana.
Ma ka la Sabati, Aug. 12, hora 11 a m, ia Maemae k i maalo ae ai mamua pono iho o ka halekuai o Kipikona, ua ike koke ia'ku la oia e ka makai Levi, a o ko ia la miki koke aku la no ia a hopu ma ke kaulawaha o ka lio a heluhelu waha aku la i ka palapala hopu imua o ka lawehala penei
Ma ka inoa o ka Moi Kalakaua, Moi o ko Hawaii Paeaina, ke hopu nei au ia oe, a e hoopaa ia oe ma ka hale paahao. ua ae aku no kela me ka maikai, ua lawe ia mai la e hoopaa ia laua nae e hele ana ma ke alanui e hiki aku ai i ka hale paahao, halawai mai laua me Kahikina makai. Ia lakou i kokoke ai i ka hale paahao, nonoi aku la ke kolohe i ka oluolu o ka makai e hoomaha iki malaila, aka, aole nae i ae ia'ku, ia wa wehe malu ae la ua kolohe nei i kona kamaa, a opea ae la i ka wawae akau maluna o ka wawae hema, he 5 anana a oi aku paha mai ka puka mai o ka hale paahao, o ko ia la lele iho la no ia mailuna iho o ka lio, a kahea aku la au me ka leo nui. lilo ka lawehala e, a kahea aku la hoi na makai, e Maemae e, heaha keia? aole o ia la wahi mea a maliu mai.
Holo ae la na makai mahope o ka lawehala ma ka aoao komohana, a owau hoi, niau ae la ma ka aoao hikina o ka papu, o ko makou alualu aku la no ia me ka manao e loaa aku, aka, aole nae i loaa ia makou, komo aku la kela i ka nenelu o ke ko a nalowale, aka, pinana ae la makou maluna o na pa pohaku me ka nana ana i kona wahi e holo ai, aka, kahea makou me ka leo nui eia mai o Maemae e hopu mai oukou, he kanaka mahuka. Ma keia wa a makou i alualu ai, ua ane hiki ole ke holo hou aku, no ka mea, ua maloeloe loa na wawae, hookahi nae mea kokoke aku mahope, o Levi, no kona mama loa, ua haule kona papale biva, a e ole o Apela, loaa ai ka papale, ina ua nalowale, a o Kahikina hoi, he holo pahua, a owau hoi, he kohu enuhe ka nee aku mahope.
I ka lohe ana o John Akana me kahi poe e iho, ua holo mai la lakou e hopu, aka, e ole o John Akana paa ai i ka hopu ia, ia laua nae e aumeume ana i ke alanui, holo aku makou a paa, ua laweia mai a hoopaaia iloko o ka rumi pouli.
Ua hoopiia mai oia no ka haalele hana he 3 pule ka loaa ana o ka palapala hopu ma ka lima o ka makai, ua imi ia oia mai ia wa mai, akahi no a loaa, me ka manao ka ona aole i hoopiiia, oia ke kumu o kona iho ana mai i kai nei.
O keia kanaka, ua maa no i ka mahuka, ua mahuka no oia mailoko aku o keia hale paahao mamua, a hoopaaia na wawae i ke kaulahao, me ka lei hele i na poka ma ke alanui. Ma ka Poakahi ae, ua noho ka aha e hoolohe i kona hihia, a eia ka waiwai i loaa ma ia hana ana.
Ke'lii kue ia Maemae k , haalele hana, hoopaiia, $10 a me 83 koina. No ka mahuka mai ka makai aku, 3 malama me $5.
Nolaila, e o'u mau hoa mai ka la hiki i Kumukahi a ka welona olu o ka la i ka mole o Lehua, e pale ae i na hana kolohe a keia Hawaii ponoi, mai hahai kakou e like me keia makamaka, oiai, he hana keia na ke au o Waawaaikinaaupo, no ka mea, o ka mahuka ana o kekahi mea mai ka makai mai, he oiaio, aole oia i kua i ka makai, aka, ua kue i ka Moi e noho ana me kona hanohano kilakila. O ka malama ka waiwai, aole o ke kue i ka hana i haawiia na kekahi e hooko aku. Me ka mahalo. M. PALAU.
Lahaina, Aug. 15, 1877.
KIAAINA SAMUELA TILDEN MA LADANA.
O ke kokoolua o ka Peresidena Hayes o Amerika Huipuia i holo balota pu iho nei no ka noho Peresidena i ke kau i hala'e nei, ua hiki aku oia ma ke kulanakauhale o Ladana ma ka la 8 o Augate, kahi hoi i paholaia mai ai iaia kekahi mau lokomaikai. Ma ka Hotele Alii ma Buckingham kona wahi i paina ai ma ka aina kakahiaka, a mawaena o na hoaai. o Bigelow Cortland, Parker, Sir Charles Dilk, Tom. Hughes, Frank H. Hill a me kekahi poe hanohano iho he lehulehu wale.
O kona aina awakea, ma ka American Ambassy. Ua haawi o Haku Chancellor a me kekahi mau kamaaina iho i hoomaikai a me na hookipa hanohano iaia.
E makaikai loa'ku ana oia ia Irelani, a mahope aku e holo aku ai oia i Parisa, a hoi loa'ku i Amerika iloko o Okatoba.
O kona hope Peresidena i holo balota pu ai, oia hoi o Hendricks, eia hoi ma Parisa kana makaikai e hele mua'e nei, a e hoohiki loa mai ana i ke kulanakauhale o Ladana i keia mau la pokole iho.
E kuai kudala iana imua o ka lehulehu ka hoolimalima o ka Hotele Hawaii no na makahiki 5, ma ka hora 12 o keia awakea Poaha, Aug. 30, ma ka puka iho o ka Hale Aupuni.
Na mea hou o Hilo.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
E oluolu oe a me kou Kapena wiwo ole a me kou mau lima hana; e hookomo iho i na mea hou o kuaaina nei. Lulu mahina hou ma Pahoehoe Aia ma ka la 12 o keia malama, i ke kupono ana ae o ka la i ka lolo, ua kani ke lua mai la ka bele o ko makou luakini o Mililani. E hoala mai ana hoi i ka poe i loaa i na hiamoe kulipolipo, e hookani ana hoi i ka lakou mau ohe palalu ma na ihu.
A i ka aui ana ae o ka manamana kuhi hora i ka hora 2, ua komo na mea a pau, a mahope oia manawa, ua wehe mai o Mr. Kamaipelekane, i ka himeni me ka pule, a pau ia, wehe mai la i ke kukulu manao ma Mataio, 20; 19-18, i ke kukulu ana mai, ua wehe ia ka pepeiao o ka poe kuli, naueue loko o ka luakini i ka ua mea piha hauoli, a i ka piha ana o ka hora me hapa, ua lulu ia ke dala mahina hou, a penei ka hana ana: Papaiku $17,75 o Pooloa ka luna, Puepaku 12,00, o Mrs. Kaluna ka luna ; o Paukaa, 6,25. J. Kapahua ka luna ; Nolaila, ua piha i ko makou wah iekalesia uuku na dala $36,00, a ua oi ae ko makou apana mamua o Haili ka ekalesia makua hoi.
Elua a'u mea mahalo loa ma keia. O ka mua; o ka eleu o na kaikamahine kui pua o Puepaku. O ka lua, o ka eleu o na keiki kumakahiki o Good Mill i ka lawe i na kenikeni.
He keiki e ao aku ana i kona makuakane. Ma ka la 14 o Augate lohe aku la au i ka leo o kekahi keiki e ao pololei aku ana i kona makuakane ma na mea pono. A i ka lohe ana o keia makua i ka leo ao a kana keiki, ua pii koke ko ia la wahi kai a o ka ulele wale iho no koe, o Puhi ka inoa o ka makua a o Kanaeholo hoi kana keiki, pomaikai na keiki e ao i ko lakou mau makua hele auwana.
He wahine kane ole aia kana kane i ka hoonuu io kamano i Hawa, no ka hihia apuka i ka waiwai o Hitchcock, o Kaui ka wahine, a o P. Pauikamano hoi ke kane. Aloha ka wahine i ka hana lapuwale a na ka ne
He wi puni nui ka wi ma Hilo nei, e ole na keiki o Molokai ola iki ai keia mau la makaponiuniu, a ua neo nae hoi i keia mau la, hoi ae no a ke pai kumupaa, i 7 no paona o kahi pai 75 ken. Ko iho la ka olelo a ka Baibala, "He wa e wi ai, a he wa e ai ai, he wa hoi e lako ai, a he wa hoi e ilihune ai.
E noi aku i ka Haku e hoola mai i keia wa wi puni.
Ua kena kuu maka sila i ka honuu ana i ka wai o ka inika no na mea hou, e oki au maanei, ke kilihune iho nei ka ua o kuu aina.
Me ka Lunahooponopono ko'u aloha, a me na keiki ulele hua kepau hoi ka welina pau ole. JAMES K. KAHAINA.
Puepaku, Hilo, Aug. 16, 1877.
NA MEA HOU HOEHAEHA MANAO O KA AINA HAAHEO.
E KA LAHUI HAWAII E; Aloha oe:—
E oluolu mai oe a me kou luna hooponopono e hookomo iho i keia mau wahi mea hou nona ke poo i hoakaka ia maluna, i ike mai ai ka poe o ka poai hookahi i like me oe, a me ka poe puni mea hou o na kuaaina, me ke alo alii.
Oia no keia, aohe maluhia o ke Sabati i kekahi poe, oia no na kumakahiki makau ole i ka mea nana lakou i hana, mai ka hui o Halaula a ka hui pau pinepine o Puehuehu i ke ahi, a me kekahi poe e ae i like me ia poe.
O ka la Sabati, oia ka la e huli ai o na lio; ke nana aku kauluwela na uka i ke koolau, me he mau kao ahiu la ka naholo iluna o na puu, aole hoi o kanaka, o na Pukiki pukaka no hoi kekahi, o lakou pu ia e hokae honaku nei me ka makau ole i ka mea nona ka la, a ke manao nei ka poe pono iloko o na ekalesia e hoolilo ia lakou i poe nana e malama i ka maluhia oia la, a ola hoi ka lolo o na lima o ka poe no lakou ia haawina, ua lawea e ka palau ko a luhi ke kino.
NO KE KAUWAHI PIKO PAU I KA IOLE.
Oia ke kauwahi mea hou hoehaeha i ka manao, hele mai nei ka wi a nui, iho mai nei ka la hahana na kualono, ke hele la a paki wai ole na kahawai, kokolo mai nei keia wahi piko pau iole pau ka ai, e kii aku ana ka mea nona ka waena, o ka lau ke ulu ana o lalo o ka pue ua neo.
Laki no i ka loaa i ka poe lima ole, e loaa i ka mea lima, "holo ia moa aohe puapua," ina ua wi na niho o ua wahi piko pau iole la ma ka paia o ka hale paahao.
O kekahi mea hou hoonaukiuki, he kahuna hoopunipuni, no kana mau hana epa ua makau kekahi o ka poe naaupo, olelo oia he make iaia ke kanaka, he makapo kona mau maka a elua, a o na maka o kona hoopunipuni, aohe i makapo. Ua oki au maanei, me ka welina i na keiki o kou keena Pai.
W. S. K. HAONA.
N. Kohala, Hawaii, Aug. 2, 1877.
HUNAHUNA O NA AINA E.
Ua make ma ke kakahiaka o ka Poalima, Aug. 3, ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, o Wm. B. Ogden i ke 72 o kona mau makahiki, oia ka Meia (luna malama kulanakauhale) mua loa i koho ia no ke kulanakauhale o Kikako, a me ka Peresidena mua loa no na alanui kaahi o ka Pakipika.
O ka mea malama buke o ka Banako o Franklin, oia o S. Sprigbelt, ua loaa aku oia ua make, ma ka la 2 o Aug. ma ka nahelehele, he 12 mile mai ke kulanakauhale o Baltimoa mai. Ua haalele oia i kona home ma ia kakahiaka no, no ka hele ana i ke alualu holoholona, ma ka auina la ka loaa ana'ku o kona kino make.
Ua holapu ae kekahi ahi ma ka ululaau o ka apana aina o Wisconesina ma Amerika, a ua holo loa'ku ka a ana o ke ahi a hoopau ae la i kekahi mau hale e kokoke mai ana, a he nui na kino ola i make aku, a he mau haneri ka nui o na holoholona i make, ua manao waleia, he ahi keia i puhi kolohe ia, a ke imi ia la ke kolohe, a ina e loaa e haawiia ka hoopai oolea loa nona.
Ua hoopaiia o Geo. Baynes o Baltimoa no ka aihue ana i kekahi dala pepa, nona ka waiwai he $40,000 o ka Ahahui Hoomoe Alanui Kaaahi o Montreal, mailoko mai o ka pahu hao o ka Banako i hanaia me ka paa loa. Nana no hoi ka aihue.
O ka nui o na kanaka o Amerika e holo makaikai nei i Beritania a me Europa a puni, he 54,554, a o ko Enelani hoi i holo mai i Amerika he 54,697. I ka m h 1872 aku nei, a i keia m h, o ka pa 4 o 54,697, oia ka nui e holo nei i Enelani mai Amerika mai.
Ua hakaka weliweli kekahi poe ma ka mokuaina o Kenetuke, ma ka auina la o ka Poakahi, Aug. 5, mawaena o Davida Floyd a me kana mau keikikane 2, a me Dick, he elemakule nona na makahiki he 81 ma kekahi aoao, a me Joe. A. Mortin a me kana mau keikikane 2 ma kekahi aoao. O Davida Floyd, ua komo aku ka poka ma kona puuwai a puka pu ma kekahi aoao, a o Dick Floyd ua ku kona lae i ka poka, a o kekahi iho ua manaoia ua eha, a o ka poino o kekahi aoao, aole i ikeia. O ke kumu o keia hakaka, he wahi hoopaapaa mawaena o lakou i ka malama iho nei o Iune.
O kekahi kookoo kaahele honua, ua hanaia e Cyrus Curtis ma Nu Ioka, a haawi ia'ku no ka Epikopala ma Konetikuka, i kona make ana, ua hooili ia'ku no Rev. Dr. Clark o Waterbury, a mai iaia aku ua kuai ia'ku ia Rev. Dr. Mead o Norwalk, a i keia manawa, ua lilo aku ia Mr. Yarrington i Greenwich.
Ua hoike ia'e ka nui o na make ma ke kulanakauhale o Nu Oliana i ka pule 1 , oia hoi he 102 poe i make, oia hoi he 69 kane, 33 wahine.
He 87 ili keokeo, 15 ili ulaula. He 41 o lakou he mau kamaaina no Kaleponi, a he 15 no kekahi mau apana aina iho o Amerika, a he 46 no na aina mamao mai i hanauia ma ka aina e.
Ua puka'e ka mai puupuu liilii (Smallpox) ma Tucson, a he 100 a oi aku ka poe i make, ua kokoke 500 ka nui o ka poe i loaa ia mai e waiho la. O ka hapanui o keia poino, ua ili nui aku la maluna o ka poe opiopio loa o na Kristiano ma Mekiko.
OLELO HOOLAHA.
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 3 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
763 1y 814
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUAHI HAWAII
LIKELIKE!
KAPENA MARCHANT.
Poakahi Aug. 27, 5:30 . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua Sep. 4, 5:30 . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poalua Sep. 11, 5:30 . . . . . Kaapuni ia Hawaii
Poakahi Sep. 17, 5:30 . . . . . Mahukona a me Kawaihae a huli hoi mai no
Poaha Sep. 20. 5:30 . . . . . Kaapuni ia Kauai.
I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Lahaina a pela maluna mai . . . . . $5.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makana, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.00
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma a Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole koena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ua hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL C. WILDER (Waila,)
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. (891 3m) 14 2m
OLELO HOOLAHA.
KIEKIE KAU HANOHANO I KA MAKANI!
E ALA E NA KANAKA HAWAII!
E OHI I KE 50, 60, 70, 80, 90,
A ME $100 PAHA OHI MUA!
$10 NO KA MAHINA!
O NA mea nona na inoa malalo iho nei, he mau kanaka Hawaii ponoi. Oiai, ua loaa mai ia maua he aina kupono no ka mahiko no maua iho, ma Kau, Hawaii, ke kahea aku nei maua i ko maua mau makamaka o ka Lahui o ka waihooluu hookahi.
E KU ILUNA! E HANA ME KA IKAIKA!!
E haawi ana maua i ko maua mau paahana 4 mau haawina paniolo hana no kela a me keia makahiki, oia hoi, I i kela a me keia 3 malama, mawaho o na dala he 10 o ka malama i hoikeia maloko o ka Olelo Aelike.
Ma na kakahiaka puanuanu o ka hooilo a me na la kuaua nui o ka makalii, e haawi makana wale no maua i ko maua mau paahana he mau kiaha kofe ma ka aina kakahiaka a he mau bola ti ma ka paina ahiahi, no ka hoopumehana ana ia lakou, e like me ka hiki.
E haawi ana no hoi maua i ka maua hana ma ka ukupau oluolu loa, e hiki ai ke pau ma ka hora 11 a 12 paha o ka la, a o ke koena o ka la nana no e noonoo.
He mau kanaka Hawaii no maua, mai kanalua oukou. E ike no maua i ko maua mau hoa kanaka a hana me ka oluolu aloha. O na mea i koe e kuka pu no me maua me ke aloha. A. B. KALAULI.
Honolulu, Aug. 27. 25 2ts MOSE NALUAI.
E IKE auanei na kanaka a pau o kela ano keia ano, Owau o ka mea nona ka inoa malalo, ke hai aku nei au ma ke akea, imua o ka poe mea holoholona ma Pauoa-uka nei, Honolulu, Oahu, ua kapu loa na holoholona, Lio, Hoki, Piula, Kekake, Puaa, Kao, Moa, Kaka, Pelehu, ke hele e hehi maluna o kuu aina kuai, a hoopoino wale i na mea kanu e ulu ana maluna iho. A pela na ano kanaka a pau e hele ana maluna o kuu aina, me kuu ae ole, a o ka poe kue i keia olelo papa me ke ao oiaio ana a ke kanaka haahaa mai kona la e puka ai ma ka Nupepa Lahui Hawaii, e hoopii no au e like me ke kanawai o keia Aupuni mai keia la aku, a e hopu no au a me ka'u mau keiki i na holoholona a pau i hai ia maluna, a e hana hoi me ka oluolu, a i ole, e lawe no au i ka Pa Aupuni ia mau ano holoholona a pau, a e lilo keia i kanawai paa no kuu aina, mai kona la e puka ai ma ka Nupepa Lahui Hawaii. Nolaila, e hoomanao e na hoa i keia, a e malama hoi i pono ai. Me ka mahalo. MR. I K AIAWALE.
Pauoa uka, Honolulu, Oahu, Aug. 29, 1877. 35 4t*
OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au i na Kanaka, Haole, Kepani, Paniolo, a o na ano kanaka no a pau, aole e hoai mai i kuu kane mare ia PAULO, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u a me ko maua wahi moe, no na makahiki ehiku, me ka malama ole mai i kuu ola a me na keiki a maua, a ina o ka mea e hoaie mai iaia, aole au e hookaa ana i kona aie, maluna no ona ke poho o ka mea nana i hoaie mai iaia.
KALAWELA w.
Kikihale, Honolulu, Oahu, Aug. 29, 1877. 35 2ts
Wai! Wai! Ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau i loaa ka mana hookahekahe wai, mai na hawai aku o ke Aupuni, mai keia la aku a hiki i ka wa e hoolaha hou ia aku ai. Eia wale no na hora hookahekahe wai i ae ia ai: Mai ka hora 6 a hiki i ka 8 o kakahiaka, a mai ka hora 4 a hiki i ka 6 o ke ahiahi. O ka mea hoolohe ole, e lawe ia kona mana wai. ROBERT LISHMAN,
Aponoia: Luna Wai Nui.
J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina. 821 3t
HENEIKI KA AKA I KA OLU.
OLU O KE AHA?
OLU O KE KUMUKUAI O NA LOLE HOU
o ka Halekuai o
GOO KIM!
MALUNA mai nei o ka mokuahi Hawaii "Likelike," a me ka mokuahi "Kulanakauhale o Nu Ioka."
E hoomaka ana ke kuai manuahi ma keia Poaono, a pela mau aku ma na Poaono a pau. Nolaila, e hele nui mai oukou e o'u mau hoa maikai ma keia la, e wae a ka mea a ka iini e lia ai, kiola iho "i ka a-la a mau a-la paha o Kaualeau," a e loaa no na holoku poni uliuli a halila, a me na kalakoa hou loa i ike oleia mamua ma Hawaii nei, na palu huluhulu a me na iliwai o kela a me keia ano, na kihei huluhulu nani loa akahi a ikeia, na makalena au liilii, kakau loloa ulaula, hinahina, uliuli a me ka poni, na mamalu liilii, na Lakeke keiki, a me na koloka hoopumehana o na kaikamahine liilii, a me na mea nani e ae he lehulehu wale. E hele mai i ike i ka nani o Aipo.
GOO KIM.
Alanui Nuuanu, ma ka aoao ma Ewa mai o ka hale polapola. 35 6ms
LIO KAUO KAA KUAI!
O KA POE a pau e makemake ana e loaa i na Lio Kauo Kaa maikai, aole huhu, aole hoi puiwa a he ikaika kupono no ka holoholo lealea ana, e h olo mai e ninau ia'u, a e kuai aku no au no ke kumukuai oluolu.
HENERE WALAKAHAUKI.
Honolulu, Aug. 22, 1877. 34 ts
HALEKUAI MAKEPONO LOA!
E NAUE, E KIPA,
Ua loaa mai ia'u he mau ano lole maikai hou he nui wale mai a J. T. Walakahauki mai. E kuai aku no au me oukou ma ke kumukuai Makepono loa. Nolaila, ke kahea aku nei au i o'u mau hoa'loha o na wahi mamao aku, e wikiwiki mai oukou o pau e auanei i na kamaaina o Kikiula nei. JAS. GIBSON.
Hanalei, Kauai, Aug. 9, 1877. 33 4ts.
AINA HOOLIMALIMA.
AIA kekahi aina e waiho ia ma Kalihi, aina paha eka, he aina loi kalo, ua makemakeia e hoolimalima aku ka mea e makemake ana. He aina waiwai nui keia no ka poe e makemake ana e mahi. E loaa ana ka wai i na manawa a pau. E ninau i keia hale pai. 21 tf
A. A. MONTANA
PAIKII HOOLELEAKA!
HE NUHOU NO HAWAII NEI!
Ua wehe ae nei au i ko'u hale paikii ano hou loa i ike ole ia ma keia mau Kaiaulu. He mau hooleleaka kupanaha o ke pai ana i na kii nani o na
IWA O KE KAONA NEI!
O na lako paikii a pau, no ka helu 1 wale no ka maikai. E naue mai i ike i ke keiki A. A. Montana.
Aole au i makau a kunana no ka noi o ko'u mau lilo ma keia hoala ana, no ka mea, na ka nani a me ka aulii o na kii e pai ia'na e hoihoi mai i ko'u mau lilo nui a pau.
O ko'u hale paikii, aia no ia maluna'e o ka hale kahi umiumi, ma ke kihi komohana o Alanui Papu a me Alanui Alii. O ke alanui e pii ai iluna, aia ma Alanui Papu, maanei aku o ka halekuai o E. O. Holo ma.
E loaa no au ia oukou i na wa a pau. A he emi loa no hoi ka'u uku o ke pai ana.
E NA LEDE O KE KAONA,
E NAUE NUI MAI.
E NA KEONIMANA O KE ALO ALII,
E HELE MAI I IKE PONO.
Me ka manaolana hauoli, e kipa nui mai ana oukou me ke aloha. A. A. MONTANA.
33-4 ts.
WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
Loio a me Luna Hooiaio.
MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, a lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no, a he Notari Hooiaio Palapala no ka lehulehu.
Keena hana, ma ke kiho o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu. (786 1y 827) [51]
E. STREHZ,
[AILUENE]
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. 1 1y
S. B. DOLE.
LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania. 1 1y