Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 38, 20 September 1877 — No Christopher Columbus. [ARTICLE]

No Christopher Columbus.

i Hslu23. Ke hopphopo nei au o kaea 'ko'u poe o'ka Lahui Hawa.ii no ka loihi o keia moolelo. E hoomanao iho oukou, he moolelo oiaio no keia o kekahi kanalka, a o na mea i hoikeia nona, oiaio no ua mea ana i hana'i. Naoa no i imi a keia mau ain&. 0 kekahi mau mea an& i hana'i me na Hikūū, ua hewa, a Ine mea kanmaha no'u ke kakau ia mau mea no oukou. Aka, ua ike oukou, he nui loa na kana ino ma keia honua mai ka wa mai o Adamji. Oka hewa, he piea ia i ikeia iloko ona lahui a pau. 17a hele mai olesu £risto eao i ka mihi a me ka hana pono, a he nui no ka poq i huli ika pono; aka, oka hewa, he lenemi maui ia no ke kanaka; he ikaika no hoi ia mea, a o kekahfpoe he nui e nei ia lakon iho he poe Kristianoj, aole pela, he poe kauwa iakou na ka hewa.

E hele iiou aku kakou me ka mc»lelo, a e hoom&opopo oukou i keia mea, o ka hana hewa, e hoohua mai ana ia i ika hoopaila me ka poino. Ua hooholo ke Akua pela. Mahope koke o ko Columbus lohe ana i ka moolelo walohia o ka poe Paniolo ana i haalele iho ai ma ka papu, ua hele aku oia e ike ia Guacanaqari. He nui na Paniolo i hoomaloka i ka moolelo i haiia mai no ka lukuia o ka papu. ,Ua manao lakou na Guacanaqari i haua ia mea a pau, a no kona makau, noiaila ua haku oia i ka moolelao Caonaba i mea e puni ai o Columbus. I ka wa i hele ai o Columbus, ua lawe pu oia i kekahi o kona poe he nui. Oia a me kona poe alii, ua kahiko ia me na me na lole nani loa, ua hulali ko lakou mau aahu i na kila, gula ame na momi o na ano a pau e pili ana i na kahiko kaua. Ua loaa aku ia lakou o Guacanaqari ma kona wahi. Ua hooh&lawai oia me Columbus me ke aloh&, me ka helelei ana o kona waimaka iaia i hai aku ai i ka mooleio o ka luku ia ana oka papu. Alaila, kamailio oia no kona mau eha, ame ka eha o kona poe kanaka mamuli o ko lakou kaua ana ma ka aoao o na Paniolo. Ua lioike aku o Gu»canaqari i kona eha, ;ika, aole he eha i ikeia. Olelo mai oia he eha, aka, ua hiki no iaia ke hele aku e ike ia Columbus ia ahiahi no, a ua kanalua na Paniolo i ka oiaio o kana mau olelo. Ua haawiia ka makana mawaena o Columbus a me na'lii, a hoi aku la ka Columbus huakai iluna o ka moku. Ika wa a Guacanaqari i hele aku ai e ike i ke aumoku, ua piha loa oia i ke kahaha a m« ka haohao no ka nui lou o na moku ! He nui loa no hoi na haole. Ao aa lioloholona o Europa kekahi mea ana i kahaha nui ai! Ona lio kelealii maluna o ka moku o ka Adimarala. Aole oia i ilke ina holoholona nnnui ā maikai e like me ia. he laka a he hoolohe ina kahu. Manao iho hi oia he nui loa ka mana o ia poe kanakā. Aka, oka mea kupānaha loa i»iia, oia kona ike ana i kekahi poe Carib i lawepio ia e Columbus! U.i m&kau loa keia poe i kela mau pegana, aole hoihe aa e nana aku i ko lakou mau matia weliweli. Ua huli koke ko lakou mau maka i kahi e.

j Iloko o keia hele ana mai oua nlii >riei, ua hana aku o €olumbus iaia me ka oluolu loa; aka, o na meA e ae, ua ike ia ko lakou kauaiua ma ua hiona o ko lakou mau maka. Aole i hai maoli ,ia iaia ua hoomaloka na Paniolo i | kana olelo, aka, ua ike oia i ko lakou j auo e ma na SAna o ilakou, aole oluolu e like me ka wa mamua, a ua ano hopo- ' hopo oia, a noi »ku ta e hookuu iaia e hoi iuka. He mao waliine ka Coluu&l»us maluna o kona moku, oka nui o lakou no Porto Kieo, na ka (>oe C%ril> i h*awi mai iloko o kona lioia. O kekahi o lakou ho ni. he maikai ka h«l«< h<Uona, aua ka|>a lakou i kona inoa o ; OaUlina. l'a knmailio o Ouao%|art ■»« keia mau trahine, a ua oluolu loa o|a ia OaUlioa. Ma ia |k> iho ua k4« h)i poe wahin« a pau iloko o k*> kai a«a aku la no ka aina. 11« ino kt» kai, » . akola mile ka mamao o na «gtok« Tfrt» ka aina aku; aka. o Oakalina abm j kahi mau m«a «> «« eba. «a p«« lafea!« | iuka ka loaa ok ina w**pa j «k« M«ho|»« « iMi i« Ulhm. ] 1 k* au «tk«> «a »«o © n««i«qiui j* i «w b»M |w kanaln a pa«, aa ia na vaa4*a eua «« *ahi « p«« « ha|„ ' «010 m* i Kvmi k«kakiaiM C« 1 hoio kekahi »a« i«k« lioko (Mk,' m«ii««i. *t0« m* h« a»«« i ik«UL. \ k« mmm aku. «ti« ī hmlmmU o ««k(«n p koola«M aa iHufe«rio. ' | i % 1