Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 42, 18 October 1877 — Page 4
KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, OKATOBA 18, 1877.
KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.
LAIKI MAKUA, MRS. KELA A. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE, MRS. J. M. KUKE.
The Sweetest Name.
There is no name so sweet on earth
No name so sweet in heaven
The name, be fore his wondrous birth,
To Chri st, the Saviour given.
Cho—We lo ve to sing around our King
An d hail him blessed Jesus;
For there's no word ear ever heard,
So dear, so sweet as Jesus.
His human name they did proclaim
When Abram's son they sealed him,
The name that still by God's good will,
Delivered revealed him.
Cho.—We love to sing &c. &c.
And when he hung upon the tree,
They wrote this name above him,
That all might see the reason we
Forever more must love him.
Cho.—We love to sing &c &c.
So now upon his Father's throne,
Almighty to release us—
From sin and pains, he gladly reigns
The Prince and Saviour Jesus.
Cho.—We love to sing &c. &c.
HE NANE HELU.
Ke Kanahakumamalima Kaulana.
Pehea e hiki ai ia oe ke mahele i ka huahelu 45 i eha mahele, a me ka mahele mua, e hui mai 2, a mai ka mahele elua e lawe aku 2, a o ka mahele ekolu e hoonui me 2, a o ka mahele eha, e puunaue me 2, i lilo ai ka huina o ka hui ana, a me ke koena o ka lawe ana, ka loaa o ka hoonui ana, a me ka loaa o ka puunaue ana, i mea like lakou a pau.
OLELO ALAKAI NO KA POE OPIOPIO.
O ka mea au e hana'i, e hana me ka makemake. O ke keiki i hoopaiia e hele i ke kula, aole hoopaa pono i kona haawina.
O ke kanaka i hookauwaia i ka hana, aole manao i ke ino o ka mea ana i hana'i. O ka mea i wehe i kona kuka me ka hoihoi, huki kona lima iluna me ka ikaika, a himeni i ka wa hana, oia ke kanaka holomua ma ka hana.
Ka naau hoihoi, e loaa koke,
Ka mea hoohalahala, paa no i ka lepo.
E KAUA IKAIKA AKU I KA HUHU.
Hiki mai no ka huhu, aka, e hoole me ka ikaika.
Wela no ka hale i ke ahi i ka huna ahi.
Lilo no ka huhu i mea e kaumaha ai oe no keia ola ana a pau.
Mai hoomauhala i ka hana ino ia mai, mai imi e hana ino aku i ka mea i hana ino mai ia oe.
E malama i ka mea au e hahai aku ai. Mai noho oluolu me ka huahuwa e poha ana, a me ke ahi e lilo ana i uahi a me ka pouli.
E hopu i ka mea i hiki ia oe ke hoopaa a ka mea i waiwai ke hoopaaia.
Ka mea kupaa, e paa mai,
A lele aku ke gula me ke dala.
MALAMA ANA I KE KANAWAI.
I ka wa e noho ana ka Ahaolelo, a e hooponopono ana no ke kanawai kuai mea ona, kamailio na kanaka Hawaii me he mea la ua hana hewa ia lakou, no ka mea, aole i ae ia lakou e kuai i na waiona e like me ko lakou makemake. Ma kekahi mau mokuaina ma Amerika, o ka mokuaina o Maine ka mea kaulana, aneane hiki ole i kekahi mea e loaa i ka waiona. He kanawai ua kapaia "ke kanawai waiona o Maine," e hookapu ana i ke kuai mea ona, koe paha hookahi kanaka ma ke kulanakauhale, he hiki wale no iaia e kuai i mea lapaau no ka mai.
Ike au i kekahi mai ma Maine, 2 makahiki i hala aku nei. He mea pono e holoi i ka maka o ke kanaka mai me ka alekoholo, aka, no kekahi manawa, hiki ole i kona mau makamaka e loaa i ka alekoholo, no ka mea, aole loaa ia lakou ka palapala kupono mai ke kauka mai. I kuu manao, na na kanaka o Maine i hooholo i keia kanawai, a o ka poe i hana i kela kanawai, makemake no lakou e malama. No ke aha ko lakou hana ana i ke kanawai o ia ano? No ka mea, ua ike lakou i ka nui o ka poino ma ke ao nei no ka inu waiona, a makemake lakou e paa mai i na kanaka makemake e inu waiona ma ke kanawai. Aia no hoi ma Maine kekahi kanawai e hookapu ana i ka laweia mai o na mea hoopahupahu o ia mokuaina.
Aka o keia kanawai, he kanawai kulanakauhale paha no ke kulanakauhale o Portland. kokoke pau keia kulanakauhale i ke ahi i kekahi mau makahiki mamua aku nei, o kekahi mea hoopahupahu ke kumu o ke ahi. No ka ike ana o keia poe i ka nui o ka poino i loaa ia lakou no na mea hoopahupahu, a me ka ike ia no hoi ina e laweia mai iloko o ke kulanakauhale, a lawelawe hou ia no, a wela hou paha he kulanakauhale i ke ahi, ua hooholo lakou i kanawai e hookapu i ka laweia mai o ia mea iloko o ke kulanakauhale.
Nolaila, ke ike nei kakou, he poe e kekahi i malama ia mea, i ole ai e hana ino ia lakou iho ma ka hooholo ana i na kanawai maikai. Aole o na kanaka Hawaii wale no. Ina no ko kakou pono keia mau kanawai, aole anei e pono ia kakou e malama ? Ina e hahai kakou i ko kakou makemake a me ko kakou mau kuko iho, alaila, e loaa no ia kakou ka poino. E hoomanao kakou i na olelo a pau o ke kanawai o ke Akua, a e malama, a me na kanawai a pau o ka aina.
NO PRINCE KA ILIO
Olelo kekahi ilio opiopio i akon makuahine, heaha ka'u e hana'i e hoike aku i ko kaua Haku ka nui o ka'u aloha ia ia. Aole hiki ia'u e hana e like me ka lio, aole hoi e haawi waiu e like me ka bipi wahine, aole e haawi ia ia i na hua e like me na moa, aole hoi e hopu iole e like me ka popki.
Aole hiki ia'u e mele i na mele e like me na manu, aole au lilo i mea pono nona ke make au e like me na puaa. He mea ilihune a nawaliwali au, aole au ike i kekahi mea hiki ia'u ke hana e hoike i ko'u aloha.
Olelo ka makuahine, e kuu keiki, aole hiki ia oe e hana nui ; aka, aia iloko o kou naau ka makemaka e kokua ia ia, a he mea maikai ia , e al oha nui ia ia, e kiai a e hoike i ko u alo ha i ka wa hiki ia oe, alaila oluolu ia.
Olioli ka ilio opiopio, a hoi mai ka Haku, holo aku oia, haawi ka leo hoehoe, holo aku imua ona, wili kona huelo, a nana iluna me kona maka, piha i ka olioli, a me ke aloha.
Nana ka Haku ia ia, a olelo, e Prince, he ilio makaala oe, a papai i kona poo. Nui ka olioli o Prince, a aneane pupule ia no kona olioli. Hahai oia i ka Haku mai kakahiaka a po, ma na wahi a pau, e lelele ana, i mea e olioli ai oia. Hooikaika oia e hana i kekahi hana maikai, kipaku oia i na manu, i ka wa a lakou i lele mai ai e aihue i ke kurina a na moa ; holo oia e aoaoa i na puaa a me na bipi hele wale i komo mai iloko o ka pa. Ina wehe ae ka Haku i kona kuka ma ke kula, noho kokoke o Prince, aole ae i kekahi, e hookokoke mai, pela oia i ao ai e malama i na mea a kona Haku. I kekahi la mai ka Haku, a moe ma ka moe hookahi la okoa. Noho o Prince ma ka puka a po ka la. Aole oia haalele e ai i kona ai, A hiki i ka Haku e noho iluna, olioli loa o Prince, a lelele, honi i kona lima, a hoike i ke aloha nui, a me ka olioli. No keia mau mea a pau, aloha kona Haku ia ia.
He la wela, maluhiluhi ka Haku, a moe iloko o kekahi hale kahiko me Prince ma kona aoao, a himoe. A nou mai ka makani, ike o Prince, e haalulu ana na aoao o ka hale, manao oia aole pono, nolaila aoaoa me ka leo nui, aka, aole ala ka Haku, nolaila, lele oia iluna, hopu i ka lima, a huki. Ala ka Haku, a puka iwaho a pakele, a haule ka hale kahiko. Eha o Prince i kekahi mau pohaku, no ka mea, puka hope oia iwaho. Aka malama loa ka Haku ia ia, no ka mea, ua hoopakele oia i kona ola.
Ua ao ia kakou e keia, o ka mea i piha kona naau i ke aloha, aole i nele i ke aloha ia mai e ke Akua, no ka ilihune, a me ka manao ole ia.
Oia ko kakou Makua, a ua ike pono oia i na mea liilii a pau a kakou i hana'i e hooluolu ia ia.
KO MELE LETA.
Honolulu, Oct. 2 1877.
Aloha oe e Kete. Ua loaa mai ia'u kau palapala me ka olioli. Ua palapala maikai mai oe i ka'u palapala ma ka hai ana mai i na mea au e hana nei no na kanaka e noho kokoke ana me oe. Oluolu makou a pau ma ia palapala. Kamailio maua me ka makuahine, a manao maua e hahai i kau hana, a olelo au, no kuu paa loa i ka hana ma kekahi mau mea hiki ole ke waiho ia, pane mai kuu makuahine, i ka wa hana kakou no Iesu, e Mele, mai hoopoina kakou, ina he mau makemake ko kakou, alaila, ae ia kakou e like me ka mea i loaa ia kakou, aole me ka mea i loaa ole ia. He mea oluolu ke hoomanao ia, he aloha a he lokomaikai wale no ka Haku, a ua nana a ike pono Ia i na mea a pau. I kekahi manawa, kaumaha loa au, i kuu hoomanao ana i ka hewa, a me ka pilikia o ko kakou poe kanaka, alaila, kahe na waimaka, a olelo au ia'u iho, heaha ka mea hiki ke hana ia no lakou, aole lakou hana no lakou iho? Nui na mea e kaumaha ai, aia ka awa. Aole hiki ia oe ke hele makai i na hora makeke, a halawai ole me na makuakane a me na kaikunane e hoi ana i na home me na huelo awa iloko o ko lakou mau lima; ua hai ia lakou e ko lakou mau makamaka oiaio, aole he pono iloko o ia, a he make iloko, aka, aole lakou manao malaila. No ke aha ? Olelo lakou, no ke kumukuai nui o ka ai, alaila, hele a haawi i ka lakou mau dala no ka mea hana ino ia lakou, hoolilo ia lakou i poe hiki ole ke hana, a hoolilo ia lakou i poe mai. Aole anei e hele ana ko kakou lahui i ka make?
Aia ka poe lepera! Aole anei he mea kaumaha ia ke hoomanao ? Aole kela mau haneri ma Molohai wale no, aka, ua haneri e noho ana me ko lakou poe makamaka, e hoolaha ana i ka mai iwaena o ka poe i aloha ia e lakou. I kekahi manawa, ike ia ko lakou helehelena ma ko kakou mau alanui. No ka nui o na mea pono ole iwaena o ko kakou lahui, aole hiki ia'u ke kakau no lakou ma ka palapala; eia kekahi mea e paupauaho nui ai, oia ko lakou ike ole i ko kakou poe makamaka, a ko lakou poe enemi. Aia no ka poe makemake e hoola i ka lahui, ao aku lakou, a kamailio, a kakau, aka, ua ike lakou he nui na pepeiao kuli, a nui ka poe pololei ma ka olelo, a hewa ma ka hana.
Ae, e Kete, ua ike au he palapala kaumaha keia. He nui na mea e hoike mai ana ia'u i ka aoao poeleele wale no i keia manawa. Kapa mai kuu kaikunane o Charlie ia'u o Jerry, olelo oia, ua like au me Jeremia.
Kahe mai kuu mau waimaka no na hewa o ko kakou lahui, olelo oia, he mea ole na waimaka, o ka hana, oia ka mea kupono. Olelo oia, e kaa ana na huila; pono e koho aoao na kanaka i keia wa, aole pono i kekahi e ku ma ka pa. Olelo kuu makuakane, e kuu keiki, hiki no i ka Haku lokomaikai e hana i ka mea i hiki ole ia kakou ke hana. Hiki Iaia ke hana maloko, malaila kahi e hoomaka ai ka pono oiaio.
Nana kuu makuahine iluna a olelo, e noi aku kakou i ka Haku lokomaikai e kokua mai, aole anei Oia i olelo, "e noi a e haawi ia?"
E kakau koke hou mai e Kete, ka mea i aloha ia, hooluolu mai kau mau palapala ia'u. Kou mau loa. MELE.
No Christopher Columbus.
HELU 25.
Aia pu me Columbus i keia manawa 1000 kanaka ma ka mokupuni, a ua pilikia lakou no ka ai, a me na laau lapaau, ka lole a me na mea kaua, i mea pale i na pilikia. I keia wa e hoomakaukau ana oia e hoihoi i kekahi o kona mau moku he umikumamalua i Sepania. Kakau oia i na palapala loihi i ka Moi a me ka Moiwahine, hai ana ia laua no ka holoholo moku, a me na mea e ae a pau. Noi aku oia e hoouna ia mai i ai no na kanaka e waiho ia ana ilaila, a me na moku no hoi. Hoouna aku oia i na kane a me na wahine hihiu ana i hopu ai ma na mokupuni Caribia.
Noi aku oia e ao ia lakou i lilo laou i poe Kristiano, a hoihoi ia i ko lakou mau mokupuni ponoi, e ao i ko lakou lahui kanaka. Makemake oia e ao ia kekahi o lakou i akamai ma ka mahele olelo; no ka mea, ua ike oia malaila, ua ike na kanaka o kela mau mokupuni i na olelo he nui o kela mau mokupuni. Kakau nui oia no ka nani o ka nani o ka aina, a no ka loaa ana o ke gula. Holo na moku no Sepania i ka la 2d o Feb. 1494. Ua ike oukou e kukulu ana i Columbus i kulanakauhale. Hooikaika oia ia hana, no kamea, makemake oia e hele i Cibao, kahi o ke gula. Aka ua hookaulua ia ke kukulu ana no kekahi mau pilikia. 1st Loaa o Columbus i ka mai, a i ka wa mai oia, he kue iwaena o na kanaka. Paupauaho a makemake i ka home kekahi o na kanaka o Sepania. A hala aku la kela mau moku kamailio lakou no kela mea. Mai o Columbus. Olelo lakou, ano ka wa kupono e lawe i kekahi mau moku i koe, a hoi hou i Sepania.
Nolaila, hooponopono lakou no keia mea. Hooholo lakou i kekahi olelo e hai aku, e hoapono ana i ko lakou hana ana i keia mea; no ka mea, ina hana lakou i keia me ke kumu pono ole, e hoopai ia no lakou ma Sepania no ke kue. Nolaila e olelo ana lakou, akahi, aole gula ma ka aina, 2 he aina kupono ole no ke ola kino, 3 he kanaka ino loa o Columbus, he kanaka hana ino. Aka aole holo ka lakou hana, ola ka mai o Columbus, lohe oia no kela hana, a mamua o ka holo ana o kela poe kanaka ua hopuia lakou. Ua hoopaiia na alakai; aka mau no ka manao ino o keia mau kanaka, a hana lakou i na mea ino a pau i hiki ia lakou i ka Adimarala i kona wa e ola ana. Ua kapa ia ke kulanakauhale hou o Isabella, no ka Moiwahine. Hooponopono o Columbus i na mea a pau no ke kulanakauhale; hoonoho ia Don Diego kaikaina i Kiaaina malaila, a holo o Columbus i Cibao a me na wahi eli gula i ka la 12th o Malaki. Lawe pu oia me ia 400 kanaka a me kekahi mau lio. Ua makaukau na kanaka a me na mea kaua, a hele me he huakai kaua la, me na pu, na hae, a me na bana. Makemake oia e hoike i na kanaka o ka aina, he poe kanaka oi loa aku na kanaka o Sepania.
Ua hoonoho ia imua na kanaka ma na lio. Makau loa na Inikini i na lio. I ka ike ana ia lakou, holo nui lakou i ko lakou mau hale, a hoopaa i na puka.
(Aole i pau.)
KE ALAULA.
MOKUNA 32.
Ka ahaaina hope loa.
Oleio aku la o Iesu i kana mau haumana, e pepehi kokeia ana wau, aka, mamua o kuu make ana, he pono no'u e ai i ahaaina hope loa me oukou maloko o Ierusalema.
Alaila, olelo aku la o Iesu ia Petero a me Ioane, e hele aku e hoomakaukau i ka ahaaina; aka olelo mai la laua. Mahea la maua e hoomakaukau ai? No ka mea, aole he hale o Iesu ma Ierusalema: aka, ua ike no o Iesu i kahi e loaa ai o kekahi keena.
Nolaila, olelo aku la o Iesu ia Petero a me Ioane. E hele aku iloko o Ierusalema, a e halawai no olu me kekahi kanaka e lawe ana i ka huawai lepo, e hele aku mahope ona, a e komo aku auanei oia iloko o kekahi hale. E haawi mai auanei ka haku mea hale i kekahi keena no'u. E hai aku iaia e make ana wau, a ua makemake wau e ai i kekahi ahaaina me ka'u poe haumana.
Alaila, hele aku la o Petero a me Ioane maloko o Ierusalema.
Owai la ka mea i halawai mai me laua?
He kanaka e lawe ana i kekahi huewai lepo.
Hahai aku la laua mahope ona. Komo aku la oia iloko o kekahi hale. A komo pu aku la o Petero a me Ioane mahope ona, a olelo aku la i ka haku mea hale, "ua makemake o Iesu i kekahi keena, e ahaaina ai oia me kana poe haumana mamua o kona make ana."
Alaila, lawe ae la ka haku mea hale ia laua ma ka hale maluna, a kuhikuhi aku la ia laua i kekahi keena nui, me ka ka papaaina, ka huewai lepo, a me ka wai holoi o ko lakou mau wawae, ke kiaha inu, a me na pa.
Alaila, kii aku la o Petero laua o Ioane i ka berena, ka waina a me kekahi mau mea e ae, a hoomakaukau iho la i ka ahaaina; a hoi aku la laua a hai ia Iesu, oiai oia ma ke kauwahi mamao aku ua makaukau ka ahaaina. Nolaila, hele mai la o Iesu a me kana poe haumana ma ka hale i ke ahiahi, pii aku la lakou i ka hale maluna, a noho iho la lakou a pau.
Ua oi aku ko Iesu aloha ia Ioane mamua o na haumana e ae a pau, a ua noho koke no hoi o Ioane ma ko Iesu wahi.
A liuliu iki ko lakou noho ana ma ka ahaaina, ku ae la o Iesu iluna a lawe ae la i kekahi kawele a kaei ae la ma kona puhaka, a lawe ae la i ka huewai a ninini aku la iloko o ka ipu wai holoi, a hoomaka iho la e holoi i ka wawae o na haumana, a holoi iho la me ke kawela i kaei ia ma kona puhaka.
A hiki mai la oia ia Petero la, olelo aku la o Petero. Aole loa oe e holoi mai i kuu mau wawae.
Manao iho la o Petero, ua oluolu loa o Iesu, ma ka holoi ana mai i kona mau wawae, me he kauwa la; aka, aole loa i hookiekie o Iesu, ua makemake no oia e hana aloha aku i kana poe haumana.
Alaila, olelo aku la o Iesu ia Petero. Ina aole au e holoi aku ia oe, aole loa oe e lilo mai na'u; aka, ua pau mua no nae oe i ka hoomaemae ia e a'u.
Ua hoomaemae o Iesu i ka puuwai o Petero. Alaila hauoli ae la o Petero i ko Iesu holoi ana i kona mau wawae.
He mau puuwai maemae ko na haumana a pau, a koe wale no o Iuda, ua piha kona puuwai i ka inoa. Aia o Satana iloko ona, aka, ua holoi no nae ka Haku i kona mau wawae. He aloha ko Iesu i kona poe enemi.
I ka wa i pau ai ko Iesu holoi ana i ka wawae o na haumana, noho hou iho la oia ilalo a kamailio aku la ia lakou.
I aku la oia. Ua ike oukou i ka mea a'u i hana aku nei ia oukou ? Ua holoi aku au i ko oukou mau wawae, oiai hoi, Owau ko oukou Haku a me ke Kumu.
Ke ao aku nei au ia oukou, e aloha kekahi i kekahi elike me a'u i aloha aku ai ia oukou.
Heaha hoi i manaoio ole ai kekahi poe ? E hiolo ana ka oiaio o ke Akua i ko lakou hoomaloka ?
Aole loa ia; aka, e hooiaio ia'ku ke Akua ke hoopunipuni na kanaka a pau: me ka mea i palapalaia, i hoapono ia'i oe i kau olelo ana mai, a i lanakila hoi oe i kou hoahewa ana mai.
Ua piha ko lakou waha i ka hailiili a me ka awahia.
Ua mama ko lakou mau wawae i ka hookahe koko.
HE KAIKAMAHINE NA KE AKUA.
I kekahi la i hala aku nei, aia no kekahi wahi kaimahine Hawaii uuku e noho ana, me ka nana pono mai, ia'u e aahu ana i kuu kihei weluwelu, a kau hoi i kuu papale ma kuu poo.
Ia manawa koke no, pane maila oia, he wahine haole oe, me he mea la, e kamailo mai ana oia no kekahi mea ana i noonoo ai. Pono, wahi a'u i pane aku ai ; a heaha hoi oe—Kakali iki iho la oia no ka manawa, a pane maila. O ka ke akua wahi kaimahine liilii au. He opiopio loa oia i keia manawa. E lilo io ana paha oia he wahi kaimahine liilii na ke Akua, a ke manao lana nei makou, e hoomau aku oia pela—Ina he kaimahine oia na ke Akua, alaila, aole loa oia e hoopunipuni ana, aole hoi e aihue. E hoolohe no oia i kona mau makua, elike me kona ano i keia wa, a e hoomanao hoi oia i ka la Sabati, me ka malama a hoano ia la.
E nui ae auanei oia, a like me kekahi wahine hoopono a Solomona—Ina he kamalii oia na ke Akua, e hoohalike auanei oia me ua Makua Nui la. Pela no koonei mau kamalii e hoohalike nei, mamuli o na hana a ko lakou mau makua—A ina e make ana ua kaikamahine la e lawe aku auanei ke Akua i kona uhane a noho pu me Ia ma ka Lani.
HAAWINA KULA SABATI.
HELU 4.—SABATI, OCT. 28.
KUMU HANA—Paulo imua o ka ahalunakanawai.
PAUKU BAIBALA—Oih. 23:1—11.
HAKA pono mai la o Paulo i ka ahalunakanawai, i mai la, E na kanaka, na hoahanau, ua noho kupa wau me ka lunaikehala maikai wale no i ke Akua a hiki mai nei i keia la.
2 Kena ae la ke kahuna nui o Anania i ka poe e ku kokoke ana io na la, e pai ia ia ma ka waha.
3 Alaila, i aku la o Paulo ia ia, E pai mai no hoi ke Akua ia oe, e ka paia i hookeokeoia. Ke noho nei anei oe e hooko mai i ke kanawai ia'u, a ke kena mai nei anei oe, e paiia mai au ma ka mea ku ole i ke kanawai.
4 Olelo mai la ka poe e ku ana ilaila. Ke olelo ino nei anei oe i ke kahuna nui o ke Akua?
5 I aku la o Paulo, E na hoahanau, aole au i ike, o ke kahuna nui ia. No ka mea, ua palapalaia mai, Mai olelo hoino aku oe i ke alii o kou poe kanaka.
6 A ike aku la o Paulo, he poe Sadukaio kekahi o lakou, a he poe Parisaio kekahi, alaila hea aku la ia ma ka ahakanakanawai, E na kanaka, na hoahanau he Parisaio wau, he keiki na kekahi Parisaio; a no ka manaolana i ke alahouana o ka poe make, ua hookolokoloia mai nei au.
7 A i kana olelo ana pela; kuee iho la ka poe Parisaio, a me ka poe Sadukaio; a mokuahana iho la ua aha kanaka la.
8 No ka mea, ua olelo mai ka poe Sadukaio, aole alahouana, aole anela, aole uhane; aka, o ka poe Parisaio, hooiaio no lakou i keia mau mea elua.
9 Nui loa iho la ka uwa; ku mai la na kakauolelo no ka poe Parisaio, hoopaapaa ikaika ae la lakou, i ae la, Aole loaa ia makou ka hewa iloko o keia kanaka. A ina he uhane, a he anela paha i olelo mai ia ia, mai kue kakou i ke Akua.
10 Nui loa iho la ke kuee, no ia mea, makau ae la ka lunatausani o weluwelu o Paulo ia lakou, kena ae la ia i ka poe koa e iho ilalo, a e kaili mai ia ia mailoko mai o lakou, a e alakai aku ia ia iloko o ka pa kaua.
11 A ia po iho, ku mai la ka Haku imua ona, i mai la, E hoolana oe, e Paulo; no ka mea, e like me kou hoike ana aku ia'u ma Ierusalema nei, pela no hoi oe e hoike aku ai ia'u ma Roma.
Pauku Gula. "Aole nae i hiki ia lakou ke ku imua o ka akamai a me ke koikoi o kana olelo ana" Oih. 6:10.
Na mahele 1 Ka Paulo hoapono ana ia ia iho, me ka hana ino ia e ke kahuna nui.
2 Ka poe kokua ia Paulo me ka hoopaapaa nui ana.
3 Ka hoihoi ana o ka luna nui ia Paulo i ka pakaua.
4 Ka hoolana ana o ka Haku ia Paulo,
Mele—Him. 331. 8—6 Leo.
1
E ku, e ko'u uhane nei,
Hoolei i kou makau,
Hoomakaukau e naue ae
I kahi ola mau.
6
E naue wiwo ole ae,
E lana ka manao,
E kikoo ae i loaa mai
Ko luna aupuni mau.
Pule i wiwo ole kakou i ka malama ana i ke Akua.
Na ninau a na Kumu.
E like me ke kauoha a Lusia ka lunatausani, ua akoakoa na lala o ka Sanedesina, ka ahahookolokolo nui, na kahuna nui, na Sadukaio, Parisaio. Ua lawe ia Paulo mai ka pakaua, a hooku ia imua o keia aha nui. Ka aha nui keia, nana e haawi ia Paulo mamua aku i ka mana e hopu, e hoopaa i na haumana a Iesu, a alakai ia lakou ma
Ierusalema e hoopaiia. Oih. 9:2. Ehia la makahiki malaila mai.
P. 1 Ka Paulo hoapono ana ia ia iho. Haka pono, nana pono Paulo i na lala o ka aha, i ko lakou helehelena, i akaka iki ko lakou ano. Aia paha ilaila kekahi poe ana i ike ai mamua aku. Heaha na olelo mua a Paulo? He poe Iudaio lakou, nolaila, he poe hoahanau lakou nona. Pehea kona noho mua ana a hiki ia la? Ua noho e like me ke kuhikuhi ana o kona lunaikehala. Ua hoapono kona lunaikehala i kana hana mamua o kona huli ana, ia ia e hoomaau ana i na haumana a Iesu. Kuhi oia ia wa, he mea hooluolu ia i ke Akua. Alakai hewa ka lunaikehala i kekahi manawa. Mahope o ko Paulo huli ana, hoahewa oia i keia hoomaau ana, a hoomau no i ka hana e like me kana ike ana, ua oluolu ke Akua ia hana.
P. 2 Pehea i kena ai ke kahuna nui i kona lohe ana i keia mau olelo a Paulo? No ke aha? Mahea ka hana like?
P. 3 Pehea Paulo i wanana'i no Anania? Ua hookoia anei? Ae, elima makahiki mahope iho a pepehiia Anania? Kapa Paulo ia Anania he paia aha? Heaha ke ano? He hookamani, keokeo mawaho, he ino o loko, he lepo e like me ka pa lepo, he lepo ko loko, ua hamo ia nae me ka puna, a keokeo, Pehea Iesu ma Mat. 23:27? Pehea Paulo i hoahewa'i ia Anania? Pehea ke kanawai? Oihk. 19:35. Kan. 26:1. Io. 7:51.
P 4. Pehea na kanaka e ku ana ilaila? Huhu paha ia Paulo no kana olelo ia Anania.
P 5. A pane aku Paulo pehea? He malihini Paulo ma Ierusalema ma ia wa, a ike ole ke kahuna nui o Anania. Ku ole kana hana i ke kahuna nui. Oiaio hoi, aole Anania ke kahuna nui ia wa. Ke kahuna nui oia mamua, aka, ua hoopania oia. Aole i paniia kona hakahaka. Nolaila, no ka nele, aole ke kahuna nui i ponoi, lawe Anania ia oihana ma keia aha hookolokolo. I ka lohe ana o Paulo o Anania no ke kahuna nui, pehea kana olelo? nana. Puk. 22:28. Kek. 10:20. Pehea hoi Ro. 13:1, 2?
P 6—9. Ka poe kokua ia Paulo. Owai na aoao elua iloko o keia aha? I ko Paulo ike ana he poe Parisaio kekahi iloko, heaha kana olelo nona iho? He Parisaio Paulo ma keaha? No ia aoao oia mamua o kona huli ana. A mahope iho he Parisaio oia ma kekahi mau mea, ma ka manaoio ana, i ke ala hou ana, i ka anela, i ka uhane. Pehea na Sadukaio? He poe hoomaloka loa ka lakou. Ka aoao hea ka i kokua ia Paulo? Pehea ko lakou kokua ana? Hoole, aole ona hewa, &c. Owai ka i hoole aole o Iesu hewa iki? Oluolu nae anei na Parisaio i ko Paulo hai ana, ua make a ala hou mai Iesu mai ka make mai? No keaha la ko lakou huhu ia ia no ia mea? No kana olelo, ua kokua lakou i ka pepehi ana ia Iesu ka Mesia, ke Alii o na Iudaio.
P 10. Ka hoihoi ana o Lusia ia Paulo i ka pakaua. Heaha ka makau o ka lunakausani? Pehea oia i hoopakele ai ia Paulo? Owai ia pakaua? Anetonia ma ke komohana akaua o ka luakini. Makemake Lusia e hookolokolo pono ia Paulo, i akaka ka hewa, ka hewa ole, ane manao oia, aole o Paulo hewa.
P 11. Ka hoolana ana i ko Paulo manao. Ma keaha ka Haku i hoolana'i i ko Paulo manao? Ua hookoia anei mahope? Heaha ko Paulo makemake no Roma? E ike, a haiolelo malaila.
Mele—Him 324 7—Leo.
1
Kau, e kau i kou luuluu,
Ma ka Haku, kou Iesu,
Oia no kou koo paa mau,
Ke hee ae na ao a pau.
2
Ma na ino pa huhu
E hoea kou Iesu,
A olelo olu no
Owau no keia, mai makau.
Na Ninau a ke Kahu.
Na makua. Heaha ke kumu hana? Ua lawe ia Paulo mai hea mai? A hoou ia imua o ke aha? Heaha keia Ahalunakanawai? Ehia lala ka nui? He poe aha kekahi mau lala? A he poe aha kekahi? Aia mahea keia aha? Aia paha ma ka hale o ke kahuna nui oia hoi ka Peresidena o ia Aha. Owai ke kahuna nui o keia Aha? Ua hoopauia Anania mamua, pehea la oia i noho Peresidena ai ma keia Aha? Ma keaha i huhu ai Anania ia Paulo a kena e paiia ma ka waha? ma keaha ke pai ana? ma ke kamaa paha. Heaha ka hewa o Paulo? Heaha ka hewa o Anania?
Na keiki. Kapa Paulo ia Anania, he paia aha? no keaha? Owai ka i like pu me na pa lepo i pena keokeo ia? Pehea na haumana hele mau i ke kula Sabati me ka hoopaa i na haawina, aole nae i malama? Pehea ka poe pule, me ka hana hewa nae? Pehea ka poe haiolelo, a noho hewa nae? Ehia Anania, a oukou i lohe ai? Heaha ka hana hewa a ka mua? Oih. 5;—Heaha ka hana maikai a ka lua? Oih. 9;—Heaha ka hana ino a ke kolu? Kena e aha ia Paulo? Ua ahaina Anania wahahee? Ua ahaia keia Anania mahope iho? Ma keaha oukou i ike ai me na Parisaio? He poe Sadukaio anei kekahi o oukou? Pela, ma ka nana'ku, aole i manao, he ao e ae, he ala hou he uhane, he anela, he la hookolokolo. Eia ma keia ao ka manao nui.
Ke kula a pau. Ka lunaikehala, heaha ia? Pololei mau anei kona kuhikuhi ana? Pehea ka lunaikehala o na kanaka Hawaii mamua o ka hiki ana mai o ka ke Akua olelo? Ua alakai hewa i na kanaka—Kuhi na kanaka ua pono ka hoomanakii, me kana mau hana he nui wale. Eia ka, ua hewa. Ola anei ka poe i hahai mamuli o ko lakou ikehala ke kue kona kuhikuhi i ka ke Akua olelo?
Ma keaha i kalaia'i ko Paulo hoomaau ana i na haumana a Iesu? I Tim. 1:13. Pehea ka Iesu pule ma Luka 23:34?
Hui like mai i ka pauku gula.
Mele—Him. 438. 8—7. Leo.
Aia ma Ierusalema.—
Pauku elua me ke kolu.
Pule i kokua ia ka poe haiolelo, me na kumu kula Sabati, &c.
Haawina no Nov. 4. Oih. 24:10—25.