Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 42, 18 October 1877 — KAAHELE ANA I NA EKALESIA O MAUI. [ARTICLE]

KAAHELE ANA I NA EKALESIA O MAUI.

A»ig. 27, 1877, hawlele ia Honolulu no M iui, ku.m;i L-iluiiua ma ke kakHhiaka la 2S, a noho in» ka hoiue Le.ialohā, j ka home h ke «loha i hooipo ai. ! Sept. 1 hHHlele ika home Leialoh» |no Honokolino, hmo KHhaknloH. 0 i Rov. J. M. Ke;iloh:t ka atiela oia eka- ! le-ia. i S b:4i Sept.2, akoakoa m*i la ko | I:ōi» poe itn ko 1 »kou hnie Akii;», h ihhi l-Hiua ia k-\ hoom »h;i pnle e ka mea kaai l>ele. O ka'hniua pau oka poe i laka j mui-m-»loko o ka h;ile Akua i;i Sil»rtti, j jn*i k » m»kvi » n keiki. lio 50 ?» oi. | Pau ka hooni'.iua pnle «liu, iioho inai no kn eknli'si.t e kuka ine ka mea kna- : hele. no ko inkini koena hiōui kumu. ' lle *24 ko lakou koeua lianai kumu, a ua koho mua ia no hoi ke komite e pai- , pii ai no i* mtu d >ia. kahe»ia ke ko- ' mite no ko Uko« makaukau e iawo m»i ina mea i lo** la. ILnile mai na koinite, "<>le inea i loaa uo ka mea, aole no mHkon i hnnH.

Mahope o ke knka ann. ua liooholoia ka nianMO mnwaon » o ka «»k»»lesi)», a mt> ka niea kHHheie ; o ke S»h»ti ia 2;t o ka wa e hilu ii koouā iiau«i kuliu .» p.»u ln, m - k » uoiio pu uiai no hoi o k* mea k.»*i:elo. K.» { (ipii muM i loaa uiai i ka inea ka-ilioie tn <i ko Hv».h>kolitu iimi'. he M. Mi i t H»v.«k< & ini, h inlele i* H Mlokeli ni ii.i K. «it.ik-.i..>». »poiH »»im O ke ,»U luai H ni««kii4iau aku * i K li«> k«*u uo hoi o ka hiii(mhi a lue k » nnikee ; i k<* ki!.>hmu« h k* m«ka i ko Ui!h m*u kiMiono, «'ii* «hlh i oiiioi iki. la m »ua e tue ki» *orl« o ua ek*lfsia i«. oka

ilMm t;>AU • k« *U o k* *nn i kt» *no »> iu (iMu iiu <4«> <» 0* A i>i i k«n« k* ■)>« t»o k« «n<> oiik «.'«o o k« »nSi*, hvH>;u»n*o nc j« mt|'U »* Wci<» I |MII liaui V * *M* tu<> K«H * r « pi.n k.A ii .i tv,Miuh 14 iif !>>* Pi>«*o«# pn| |k, m M W«r»! (K :(> » U'h\* ,» Ka ;k *i> , ,1.'.. Vj* 'l'O ■' *.* .v* t. k. U i K .. i. v. . „ M -u» 1« k» »a■ i % nmu knm « - :i.

Mah«pe jJū lbo o fea hoowl» aan, s& ksm ka ho, a akoaleoa koka 4Bim !ft ko laila po« lōaloko o ko laila hale Akna O ka boioJpau o ka poo i laka mai, he 70 a oi. £Ee mau bo«faaoas no ka ekaleeia Katottka Eooaa kekahi i hai pa mai. U»fa(ai ia aka ka olelo o ke ola ia iakoa ; o|ka lakoa hoi i haawi mai ai na ka mpa hai i ka olelo maikai oo lesu, he $5- '

I ka pau Aoa o &a hana, hali hoi aka la ka anela io «a ekaleaia la o Honokohau do Wafluku, no ka mea, il<*ila no kooa ohana'e opn aoa me na pilikia he nui, o keia &o poluluhi a o ka moa kaahelo hoi, hcfī hope mai la a hoomoe ke poo m» Ho^okohau. Sept. 3, i ka WHnaao oia la, hali boi mai la, a hiki i ka hoine Leiaioha ina Lahaina. 0 ke kolana oka ekaleeia ma Honokoliaa, he nee liilii na haoa pono, aole ke ikaika )oa; oa nele hoi ia ekalesia i kft hale pouoi ole e noho ai ke kahu, ai|a malaio o kekahi luna ka noho amt, aihuho mai ra luna, okala na huln i ka pepeiao, a olaolu mai hoi, lana maiie kaj wai, a pgla wule iho la no. 0 ka lihU i oleloia, na ka ekaieaia e kakulu, aoje no i hanaia. Oielo mai nae kekahi !mau hoahanan, no ka v i»ho pono ole ni|i o ke kaha me !ako% ka mea i paa ojie ai. Pela paba, aole. 0 kn Haku kai ike pono. Sept. 7, haaleie i ka home Lēiatoba no Wailuko. Moe nia Olowalu. O Rev. P. Keaupuni ka anelu oia ekalesia. Aia no lapa e noho ana maloko o ke kahi h«le pili, o ua haie la no ka ekalesia. He nahaha, ahe koekoe ke hoi mai ka ua a me ka makani.

Loiiii » pinepine hoi ka paipai ia ana o*ui ekalesii« } e hoopaa pono i oa hale la, aole 110 Oae ho hnoa i«. Ua like no mo ke kipukn aku i ke knbu ko Olowaln poe ho'ihanHU. i Sept. 8, ma ka wanaao. haalele »n ia laim, me kn naa» aloha, a paipai' ako no hoi ia lana, e hoomanawanui a e paulele »k« ika HakuL Hiki rna Wailuku ma ka hora 9 am a hookipaia e M rs. H. Hnole nta kona home Hiilei. He home nani, oluolu, lako, a kuonoono hoi. 0 ka'n keia e ae nei, no ka oluolu, a nae ka lokomaikai nui o ka haku oia home, i ka iualama ana ia'», me he malamaia »na la no ke lii. U» noho au ma ia home olu nani, na moe maluna o kahi m»ikai, a na ai malana o ka papaaina maikai me na mea ai ono, a maik&i hoi, a o ka poi majnua oia papaaina e ai ia ai i na wa a pau, ua kalaoa wale ia no.

S*b*ti Sapt. 9, MaUtn»ia ka hoomana pule lunloko ka lu«kini lv»Hhum4uu. Oka oui o ke Hnain* i ;iko«koa iimi, he 80 & oi. O Rev. W. P. K.ahale ka Hnel» oia ek»lesi;». I Ho n>nv«liwHli konai he ehi» ma ke poo, ;i no in eh:», aole oiii i lawelawe i knna hniiH, uo kekahi mau manawa loihi. Ke mau nfiJao ke «no mokuHhan» o keknhi pi>w oia okn|esiB. Sept. 13, Haalele ia home Hiilei no Haiku. O S. SCnmHk«t)iki kn nnel;i oia ek;»let)i ». Nn T. A!ex : \nder « ine kekiihi inau lia >le iho, k* h «p>i nui okeol » o keia HiieU. lle $120 k i T. Ale.\»uder hnnHĪ e hanwi »i i ke k«hu no ka inak «hikj, a he $60 ka Kimo Alexiuder, a m»l;ilo m*i ka kekahi mnu hnole. Ok* hh hoHhHiiHU hoi he uuku no. Uu liooko pono na haole i k» 1.-»-kou k\s

j r\il»;»ii lt», Akowko*! «ihi ko IhīI la poe muloko oko l «kou hnl»? pule. O j k» nui o ka p<»e i hele n>»i, he 50 a oi. 1 l r * hni ia nku kn olelo in Ukou. Ok« Ukon I>huhi tnni no ka mea hai i ka ole- ' lo he $5.45. ! He hnle k«ha ko keia ekaWU, kahi ! e uoho n|, n he lua wai hoi e inn *i, Ua Uko keia ek»lesia mn i* mau me*. Ua ht»le nui ke k«h)f i na Imna lim* h ka hnole. Nui iih kannka han« mi ko UiU mnhiko. n* hai ia m«i, he 300 a oi, Aole nae hele Ukou i ka pnle. o ku pau aiia o ka pule ahi» ahi nn 11 <iteu, haaiell au ia laila no

; Mitkww«o, mp t« niHnno « m ku\Vili*w* K»p* H»m». 1 ka hiki «11« «ku »«v'hf «« k«m««in« U i h», iuut i« «ku ;«!, iu h«l«. kel« i £0*4««, «liu iho i* k« hv»k« 1 k«p4 k«i i*V A «»« k« |)m «1 k«k«hi h«ip«U " K«i«wo koq« ino«, a« kookip* 1« «a « mo« m« kon« lK>tae 1« po, I«'« il«il*. h\H«w«n«o «« 1« 14 m> IV t« k« «»«m» on«« k« inrwr ktf|Mi« k«|>» k«u!»n« MMk«ij i Ihmp lii« i k*» U<U n« kT*»»Uo«, k« •« il-kiw o M«k«w<Mi «.i«ih* ko «i <m«w 1 k* «k»h« «<««. «hi koti« uh* 1« w«i 0 k«k«lu |Miik««, imh 1 »hrt »««•, «I«I ko«M fcioWfe4 «n« uiv k >m n«a iuu u k* P*[M Imo 4 tk* «in, K k* • «#► MMi (M) i*«i. e k««a«:.;*» «su ««t 00 k»k«kt a*M )> *n* i ī,o iui» K«fl;*tn*Uitj* w MM t \\ .1 .»• .1, o ». AKI» ■■*!» ii«.|i« -« ku'* U*U y> U* nU<«H M« (A »W..'| kl F

• Im*m i '*» Ihr» 9 o jka Im&ulA, kipa aka «&« ti» i ko KiU ct*l kaikamahioe o Kaaeaolo, a o ka mlta loa no bei ta p ko'o btki aaa ilaila. ;.0. Miaa. Garpeoter k« kvtm am oia k«āa, na hoihoi koaa aoo, ā fce a»o makaeake hoi me ka Iwihoi, e hookipa'k* i malihiai. O Mrs. Smitb k# kmean oia kola, aobe oaa apo boiboi aai i ka naalihini, be moiohai kooa oaoaiaa. 0 Mra Eiuamn keknhi e noho ana a naaa boi i hookamaaina loa *k» ia*a, oiai hoi, u» maale# oia ma ka olelo hiki ia.'o ke olelo po ma ia. Mahope iki iho o kp'a hookipaia aaa nka, oa nioao nii la oa Hiss C«rpenter nei i<*'o mao Mrs. Binatna la, i ko'a makeieaake e ike i ke kola, aa aoako ao. X ka hala ana ae o kekahi maa miaate» kono ia mai la ao e bele po aku me ke knmu i ka rnmi kola, kahi i akoakoa ai oa haomana-.

I hiki ana, oa hoomakaia ka oihana pule,. ma ke mele ana, a pela aka. Mahope olaila, oa noi ia mai au, ioa he wabi Aanao ko'u e hoike aku ina hanmana. Meka naau aloha, ua hai pokole ako an i kekabi maii manao, a ua hoopania hm. ma kaPhaawiia ana mai na'u e pale. O ka nni o na haumana ia wa, be 38; be poe liilii ka hapa nui o na haumana, a he-auko na mea nooui. M« na paia o ko lakoo rotni kuia/Ma nui na huuolelo i kakaoia, a penei ke* kahi oia mau hua, God bless oor scbool. E ke Akua, e hoomaikai mai i ko makOu kola. Mahope iho, ua alakai ia au e hoomakaikai i ka hale kula, e Mias Carpenter, e hoomaka ana mai ka hale kuke aku a me kekahi mau rumi e ae. Ana Liliy'SnifFen hoi i kuupau maiei ka hoikeike ana ia'u i na rumi a pau o ua hale kula Maunaolu la, mamuli oke kauoha aua mai a ke kumu nui iaia.

Ua hookaawaleia oo ka rumi o na kai-1 kamahine liilii, ma ia rumi he 20 moe e ku ana me ka inakaukan. Ma kekahi rumi aku hoi, 6 moe e ku ana me ko lakou mau pono, no na kaikamahine nunui ae ia rumi. Ma kekahi rumi hou aku he 11 moe me na lako piha, no na kaikamaiiine nunui ie. I ka }»u ana o ko'u hoikeike ia ana i ka hale kula, haawi aku'la au i ke aloha i ke kumu a me na hkum&na, a huli hoi mai la, o Wailuku ka ihu. No Miae Oarpentkr. E ka Lnnahooponopono, e ae mai oe ia'u e haawi aku he wahi hoaka&a uuku no ke kumu nni e na kula kaikamahio« la, oia hoi o Miss Carpenter.

. Ma ka lokomaikai o Mrs. "Biaamxi, na hoike mai oiaia'u no ke knla nai,.kahi o MiA Carpenter iao ia ai. He haumana oia no kekahi kula nni kaikamahine ma Makelekeka i Amerika, o Mount Holyoke Female Seminary ka inoa. Ua kaulana ia kula nui kaikamahine a puni ka honua nei, no ka mea, o kekahi wahine ilihune, ua aloha oia i na kaikamahine ilihune a iuo na keiki makua ole, a ua nui kona.makemake e loaa ia lakon ka hoonaauaoia. Ua paipai oia a ua hele i o ianei e nonoi aku i na kokua aua mai o ka poe lokomaikai, i ruea e kukulu ai i kula no na keiki ilihune. Ua loaa no he man kokua ia mai, aole ka he nui loa. Ua hiwmaka ia na kula nei e kukulu, aole nae he makankau kupooo loa. Peia ka hoomau ana, a hala kekahi mau makahiki, ua Jilo ia he ku)a nui. A mahop? loa mai, ua kaulaiM loa ia kula, a mailoko aku rt » kula, ua nui na hanmana i hele a hoohaumana aku ma na wahi he oni o ka honua nei.

Mai laila mai o Miss Carpenter, ke kumu o ke kula nni Kaikamahine o Maonaolu ma Makawao i Maui. Ua aoo kona nanaina, a he nanaina kohn no nae ika hoolwle aaanaa Ua kaulana oia ma ka ikaika a me ke j ke ao ana i na haumaaa.

I ko'a nin«o an« i kekahi |**> o Imla. (M«knw%*>X im ko ano o m knU n«i * ln» U» MOawmk ou Wi k» k«U oim Wkikiw o Rth«kik t itH? MUMOIiI Ua ku i« niai >»\a, W ktt b> «o wm a kv t«»« o b» k«k o HaWk&k ao ke k«n« ok» kul» Kaihwmkww k» mmikaik*. X*kafe *k» ko « (M«tt ik» k«M« » m»U k«k k«k» »•*> knoa k«taM»% m» k»M iwM, * «lOIM »kttlwi k»« ak». m *»ImhiMok»» Iss, i k» k* m iW&OMM i k*w«i»fci n>awM» Im M»kMM» MMki «•* fm» ik» MU*k»fct l»k«fw ok* owm mk» o k» I» 17 •N«tttii W«a«K» MI» «»k>» Ima» H&ai ;6»(« 19 HwM» i» W*o«k« «o UkjM»V«oka «MM «M»M M»ko\t fm e» k&i M»i f ii H»»M» M Ulmmm «0 Bo> 00 k* kouk* » k» «h4<« UK4# 4k* U4 o H«U«m «k« U nh» K«w»4*k«tt iUkU. * W«i »■> I» M«U« A k« Ur«u i k«kt UiU)»

; pee o ka '-M k» h&mapaao £ten;i Mihope o ka pm ao» o oa boomana, iiooanakaakao ka luht dala bo Wna, lueai kaka. Ha ka mea i kaiea aka ika poe i ina)binkiMi e la«& ; mai, i b&āa pa ia mai hoi e Baaraebi | KiHKwkihw Ualmloa BHti ia ]alo|> lakoa aie ik@ kabn o aa malama i halai. Ma ka pale ahiahi, ia S. K. ke alaka|i |o na hana hoomana. Paa b pole» ku« | ka na hwhanaa m» ke kakoa kale peUe o lakeu. Eia na laanao i hooholo». 1 Ma ka iooa • ke kaha ekakaia a ine kooa maa nope ma ka, oihaaa, e hoolilo ia aai ai ke kahna hale pole no na dkalesia. 2Na S. Kamonakaa e haoa ikf palapala hodilo. 3 O Haleaaaao ke ana aina. 40 na 1110 a pau, na ka e lawe.

O ke knmaknai me o na kahoa halepale nei i haawi ia mai ai e ka mea nona iawahl, he«4 Makwa ano he hoahanau no ia ekalesift no i hluoia ai. Sept 24, haaiele ia Honokohaa no Lahaina, a noho me ka ohana iiaiia no kekahi tnl»rla. Sept, 28, haalele ia Lahaio». &a Wailoku, a hoonoho i ka ohana me kamaaina o ka Home Hiilei. j_. Sept. 30, ma ka hora 1 o ka wa&aao, haalele ia Wailuku tto Honuaula, a mamuao kapuka anaaeoka la mai ke kai ae, hiki ako h ilaila. 0 Mr. Kauwe ka haielel. ,'a ekalesia. He paona a kuanea k .«oho'na oia aina, e like no me ke aao man o ka noho kaha a&a 0 ka hale kahi e noho ai ke Kaha Akua, he wahi hale pili uukn, nahaha, aole no hoi i kupono loa, aka, he wahi kupono uuku.

Ml ke awakea, uaalama ia ka pule, o | "ka nui o ka poe i hiki ae iloko o ka ha» i lepule, he 24 no, ke hai oa makoa me na keiki. Pau ka pule, kuka po makoa no ke koena ai« o ua hoahanaa i ko 1&kou haiolelo, no ka mea, o ke ola m&kahiki a ka ekakaia i hoohoio ai nona, he $100, he $53 *Loaa iaia, ahe *47 i koe ke pau pono keia makahiki. Mamuli hoi oka haa ana mai a kekahi, ua hooholo lakou, aia i ka la 25 o Dekemaha e lulu ai lakou, oia ka ia e hookaa pan ai, no ia mea, pau ka'u hana āaila. O keia ek&leak, he nawaliwali bo na hana, uuku na mea makaala, na pakka ka hapanui o na hoahaoaa, Oct. 1, ma ka hora 2 o ka waoaao, haalele ia Honuanla no Wailoku, ama ka la 2 ae, hoi no uka o lao.

Oct. 3, ha&lde ia Wailukn no Lnhaina, amaka po Poaoao la 6, ha&Me ia Lahaina no Hooolnla oei, no ke kooo ae a ke aloha o na k<nki, me ka maoao do * hoi aku no e hookwa i ka'u hana nui. .Oia ke kaahele ana i na ekakeoa o Mani. He haaa nui a ine ka luhio ka luhi hoy o ke kino, ka haua a ka Aha i hooili mai ai na'u, Aole oia wale, aka, o kekahi i homahema boi, he uuku ke ola t lo&a j mai, ka mea e pono ai ke kaahele ana, I no ka tnea, ua hooholo ka Aha, na na | ekaleaia a'u i komo akn ai a hai aku i ka | olelo, na lakou au e kokua mai, ina ma- | n«o lakou e kokua mai, oia iho la no, I ina aolt\ aia no ia lakou ia mea, aole o'u i hoohalahala aku ia iakou.

Aia a pau pouo ka'a kaahele ana i aa ekalesia o Maui, alaila. e hoike aku au i ke kulana o na Ekale&ia, a me aa Kahu ma ke auo |«okote. O ka moolek) mla kna o k|u ieaiahele ana, n\ahoj>e iho o ka halawu n«i o ka Ahahui £uan«4k> ma Hooolulu i ka malama o luike i hak «• im, a no kaahr4e ana mania mv ao)e M i w*tfco aku ia oe e ka LwtaheopcMMfiiMMft ik* mtx>lvk> īh> ia aeea. Owan m» n» bt mahakx R K. W Hooolulo, Oei Is, 1877.