Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 43, 25 October 1877 — Page 1

Page PDF (1.15 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE III.}  HONOLULU, POAHA, OKATOBA 25, 1877.  {HELU 43.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
E hoouna mai na Leta i ka LAHUI HAWAII.

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

WAi Hui o ka Hau!

E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o  JOHN W. CROWELL.
2-1 y  (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.

E. O. HALL & SON
[E. O. HOLO MA.]

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
NA LOLE, PENA, AILA,
—A ME—
NA ANO LAKO E AE A PAU.
Kihi o Alanui Papu me Moi.  1-1y

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)

AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike.  [3—1y.]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1  a me ka maikai.

Leo—A few more years shall roll.
G ol den Sunbeam p 156.

1
He mau la hana hou,
He mau la holo nae,
A moe au ilalo no,
I kahi e maha'i.
C ho. E noho makaukau no au,
E hana no a mau,
A hiki mai la kuu Ie su
||: E lawe i ke ao, :||
2
He mau Haawina hou,
A he mau himeni
Na keia lima e kakau,
Alaila lolo e.
C ho. E noho makaukau, &c.,
3
He mau wa hou ae nei
A'u e hookani ai
Ko Imiola bele e,
A pau ua hana nei.
C ho. E noho makaukau, &c.,
4
He mau olelo hou
A'u e hai aku ai
Ma keia luakini o'u,
A paa kuu leo nei.
C ho. E noho makaukau, &c.,
5
He mau haawi hou
I laau no na mai,
Alaila pau kuu lapaau,
A lilo ia ia hai.
C ho. E noho makaukau, &c.,
6
Hoike hou anei
O ka'u mau kula e,
Hoike hui oli e,
Me ia mamua'e ?
C ho. E noho makaukau, &c.,
7
Ua pau ka nui e
O ka'u mau hana nei.
A liuliu iki ae,
Ku au a hele ae.
C ho. E noho makaukau, &c.,
8
Aloha oukou e,
Na hoa hana o'u,
E hooikaika a mau ae,
A hui pu ma o.
C ho. E noho makaukau, &c.,
HAWAII.

KA NANEA EEHIA!
O NA LA
I AU WALE KA MANAWA
A O KA
HIHIO ILIHIA A KA UI
LEON ROSE!
NO NA
KOA KAVALIA OPIO:
NA
SEPANIA EKOLU!
He Nanea Walohia o ka Weli Eehia.
MOKUNA VIII—HELU 23.

          Paulele kapekepeke, o ke keiki o ke kuhihewa,
          I alakai ia e ka palaleha, e hoopanee mau i ka hauoli,
          Iloko o na malu poino, a me na auamo o ka eehia.
          E KUU kaikuahine, wahi a'u i pane aku ai, he nui loa na mea oiaio ole. Aole no hoi i oi aku mamua o ka iwakalua na makahiki i hala ae nei, mai ka haalele ia anao kela aoao o keia hale. Malaila no kahi e noho ai o Emira kou makuahine,a ina no hoi paha i halawai oia me keia mau poe makaikai puni kaua, ke koho maopopo iho nei au, e hoonee hou ae no oia i kona kulana.
          I keia manawa a pau a'u e kamailio nei ke hoolohe mai la no o Vireginia me ke ano hoomaauea nae, a pane koke maila oia, aohe au haina maopopo e hoike aku ai.
          Aia ma ka manawa i hele mai ai o kuu makuakane e noho ma keia wahi, mahope iho o kona hoi ana mai Peru mai, hiki mai la oia a ike iho la, ua paa i ke pani paaia ka hale kakela ; aka no kona manao ana he hoopunipuni wale no ka moolelo holookoa a pau e pili ana no keia hale kakela, nolaila, hooholo iho la kona manao, ma kela mau keena oia e noho mau ai, aka, aole nae i loaa ka oluolu kupono iaia ma ia kulana, a ma ka hoike ana mai o na kauwa ia'u, ua hooiaio loa lakou, ua ike maka no oia i keia mau naika kino hoopahaohao, e hakaka ana i na po a pau.
          Ua hoomau no hoi oia i ka noho ana ma ia wahi, a hiki wale i ka make ana o kuu makuahine. Owai la kai hoomaopopo ole i kona mau weli makau no ka make ? Ke hooiaio nei au, o ka ike ana aku i kela poe make ekolu, e okioki liilii ana ia lakou iho, ua like ia me ka pepehi mai ia'u a make.
         
I kuu manawa i ike mua ai i kou hoeha ia ana maloko o ka ululaau, a me ke kino make hoi o kela powa e waiho ana ma kou aoao, ua ala koke mai la iloko o'u na hoomanao weliweli ana no kela mau naika.
          Aohe no he mea ano nui e ae, wahi a'u i pane aku ai, aka, he mea kupanaha loa no hoi ka halawai pu ole ana o kekahi o na kauwa me keia mau Kavalia ; a pehea la hoi i haalele koke ai kou makuakane i ka noho ana ma kela aoao o ka hale kakela? Ina ua hiki iaia ke noho aloha me laua iloko olaila, no na makahiki ekolu a eha paha, pehea la laua i haule mau loa ai?
          Ke akaaka mai nei oe e ka Makui sa, aka, ke hooiaio aku nei au ia oe, he hana ano kaumaha keia. I ka po i mare ia ai o kuu makuakane me ka lede Zidana, ua nui kona hoomaemae ana ma keia keena; a ua hoomalamalama ia hoi me na kukui, ma ke ano hiehie ke nana aku. Ua noho iho hoi na hoaai a pau i kono ia, a hoomaka aku na hauoli ana, ia manawa no i komo koke mai ai ka naika eleele, i aahu ia me ke koloka loihi a ku ana iloko o ke keena. Kani koke mai la ka hora akahi o ka wanaao, a ua hoopiha ia ka poe a pau me ka makau nui, a ku ae la kela a me keia o na hoaai, a holo aku la me ka puapuahulu nui. I ka manawa i pakele aku ai ka lehulehu ma kela a me keia wahi, a koe iho la ka lede Zidana, e waiho maule ana ma ka papahele, a o Dona Padilla hoi, ke noho nei no oia, hookanaaho ae la oia ma ka ninau ana aku i ua naika nei, i ke kumu o kona komo ana mai me ka hoomaopopo mua ole ia, me ke kono pu aku i keia uhane hoomakaukau e noho iho ilalo e ai i ka ahaaina.
          Nana huhu mai la ua naika eleele nei no keia kono ia ana aku pela, a wehe ae la oia i kona koloka loihi e aahu ana, me ka hoikeike ana mai i kona palekaua nahaha, a me na wahi eha a pau o kona kino; E holo! wahi ana i hooho ae ai me ka leo nui, he like me ka paapaaina ana o na ihe iloko o ke kaua; no'u keia keena!—E hiki koke mai ana kuu hoahanau a me ko maua kaikuahine pu kekahi, no ka hooluana ana ma keia papaaina. O keia keena ma ka aoao hikina nei o keia hale, no makou, a mai keia wa aku, o ke kanaka e aa ana e noho iho maloko o keia wahi, e komohia no oia iloko o kekahi hooili kaua me maua. Iaia i hoopuka mai ai i keia mau huaolelo, wehe ae la oia a hoolei aku la i kona mikini lima hao maluna o ka lepo, a huli mai la kona nanaina maluna o kuu makuakane, me ka hohola ana ae o ka helehelena hooweliweli ma kona mau kuemaka, me kona hoike mai i kona aa e hakaka me kuu makuakane, a kuhikuhi aku la hoi kekahi lima ona ma ka ipuka.
          Ua hookuu koke aku kuu makuakane i ka hanohano oia papaaina malalo o kela malihini i hiki maila, a ua olelo ia mai au, ke noho mau nei no ma ia papaaina a hiki i keia la; a hopu aku la kuu makuakane i kana wahine mare ma kona mau lima a holo aku la me ka awiwi mailoko aku o ua keena nei.
          Ua mahalo hoomaauea wale aku la no au, no keia awili puia mai o ka oiaio me ka hoopunipuni; A i ka manawa i hooki iho ai kana kamailio ana mai, pane aku la wau. E Vireginia, eia iloko o'u nei kekahi mau noonoo, a he makemake hoi au e hoopolole i aku ia oe, mai haawi nui wale aku i kou hilinai, ma na lono ano kupanaha iwaena o ka lehulehu. Anoai paha aole no hoi lakou i maopopo loa i ka oiaio o na mea i hanaia; a mailoko mai oia mau hoike oiaio aole, a he mau lohe mahui wale mai no paha, a ma ka hooiaio ana aku hoi i na moolelo oia ano, he mea ia e alakaiia aku iloko o kekahi hooili hakaka. Eia wale no ka'u e hoike aku ia oe ano, e haalele kaua i ua mau naika nei, na laua no e paio mau iloko o ke keena, no ko laua mau pomaikai i akaka ole ka hopena. Aole anei he mea pono loa, ka hoouna leta ana iwaena o kaua, i hoouna mai ai hoi au i kuu mau manao, ke ano o kuu hooikaika ana, a me ka'u mau hana imua nei ou? Aole anei i maopopo ia oe, kekahi wahi moali e loaa ai ia kaua na kukai manao ana ?
          Aole, wahi a Vireginia i pane mai ai aole paha oe e makemake mai ana ia'u, e komo aku iloko o kekahi mau kukakuka malu ana.—E hoopilikia ia auanei ko'u hanohano e kuu mau kii onohi, a e hoemiia hoi auanei kou manao ana mai ia'u.
          Aole loa pela, e kuu anela, i pane aku ai au, he lehulehu wale na kumu a me na kulana i hoakeaia mai, e hiki ai ke kapae ae i na kue ikaika ana mai o ka mana makua. Ina paha he mana ko kekahi makuakane i hookahua paa ia maluna o kana kaikamahine, no na manao ano e; ka lealea, a no na manao kupono paha—Ke loaa ole mai kekahi noonoo iaia, e hooia mai ana no ke kue—ke ole hoi oia e hoohaahaa ma ka niele ana, no na pono a me na pomaikai i kulike me kona kulana.
          Ua hoolohe aku nei au i kau mau olelo me ka hoehaeha ia o kuu puuwai, wahi a Vireginia i pane mai ai, oiai, aole au i manaolana iki no ka hookahuli ana ae i kuu manao mai ia oe ae. Aka, heaha la kau e noonoo ai, ina peneia iho la oe e alakai koke aku ai ia'u, iloko o kahi e loohia mai ai, na mea akeakea e poino ai? He oiaio, aole loa e hiki ia'u. E loaa ana no nae ia'u ka manawa e hiki ai ke hooko pela, ina nae aia e hoomau aku ana i kana mau hana hookaumaha, e like me kau i helupapa mai ai.
          Alaila, e hookaawale anei au mai ia oe mai e Vireginia, wahi a'u. E haalele iho anei au ia oe, me ka hooneleia i ke kahua maopopo o na manaolana? He oiaio anei hoi, e kumakaia aku ana oe i kuu mau hauoli a pau malalo o ka mana o ko makuakane ?
          E ka Makui sa, wahi a Vireginia i pane mai ai, pehea la oe e kamailio nei: ua hoopuka aku anei au i kekahi olelo e like me keia au e pane mai nei ? a i ole paha, eia anei kaua iloko o ke kulana kupilikii i keia manawa, e like me kau e koho wale mai nei ? Ke hooiaio aku nei au imua ou, aole i kana mai ka haawina kaumaha o ka manao i loohia mai i kuu makuakane; aka o ka manawa a me kou hauoli—
          Hooki koke iho la oia i ke kamailio ana, anoai paha ua ala hou mai la ka hoomanao iloko ona, no ka oi loa o kana mau olelo mamua o ka mea kupono i ko maua kulana; a hakanu loa iho la oia, me ka pii ana ae o ka ula ma kona mau papalina.
          Aole loa e hiki ia'u ke hoonele i ka haawi ana aku i na mahalo no ka hie o kona mau helehelena, ka hoopono o kona mau manao, i hoomahinu ole ia hoi e na hoohihia o ko keia ao, a oiai he mea pono ia'u e hauoli no na ano o ke kuka olelo ana, aka, ua lilo oia he waiwai makamae iloko o'u.
          Hoao aku la au e hooiaio aku imua ona i kuu manao paa, ma ka hoike ana iaia i na mea huna e pili ana i ko'u kulana. Uumi iho la au i ka hoehaeha ana aku iaia me na manao hoohuoi, ma keia hoi, ike iho la au, me he mea la, ua haehae liilii ia kuu puuwai e na noonoo e paio lua ana. Ua maopopo no hoi ia'u, ua hooholo ko Ferenado manao, maluna o ke kahua o ka pololei, aka, ua hiki pono ole mai la ia'u ke hoomoali aku mamuli o kona mau alakai ana.
          O hoanoe ia mai auanei na noonoo maikai o ko ke ao nei, a manao mai he hoomaka'uka'u wale ka'u hana. Nolaila haawi aku la au i kuu aloha ia Vireginia, me ka panai like ana hoi i na hooia oiaio o ka walohia.
          Hoi aku la au i ko'u keena ponoi, me ka manao ano kaumaha i awili pu ia me ka hooinaina, a puoho mai la o F erena do; aia hoi ua loaa hou mai kona ikaika, a ua maikai kona mau ike.
          Ninau koke mai la oia, ina paha ua haawi aku au i na kauoha no ka hoomakaukau no ko maua hele ana; oiai ua hooholo kona manao, aole maua e noho hou iho i hookahi po ma ka hale Kakela.
          Oiai hoi oia e makaukau ana i kona mau aahu, iho aku la au ilalo i ko'u mau kauwa, a haawi aku la i na kauoha, e hele wikiwiki aku i Tolosa, a e lawe mai i mau miula no ka'u huakai hele maluna o na mauna, a o Ferenado no hoi kekahi e hele pu ana me a'u ma ka la mua, oiai aole oia i hookuu loa ia mai no kana mau hana ma ka puali kaua.
          O Padila hoi, i kona wa i ala ae ai ua kahiku ka la, a kono mai la oia ia maua e komo aku ma ke keena paina, no ka aina kakahiaka, a hoike mai la oia ia maua i kekahi wahi manao malani wale no, e kala aku iaia no keia hookipa ana ia maua, me ka nonoi pu mai hoi ia maua, e noho liuliu iki maua me ia no ka pule hookahi a elua paha, me ka hoike ana mai i kona iini nui, e loaa kona mau hoa noho, e hoohauoliia ai kona kulana noho mehameha.
          Ia manawa, pane aku la o Ferenado e hele no maua mai keia wahi aku i keia auina la.
          Hoike mai la kona helehelena i ke ano e, aka, hoomalae wale ae la no nae oia. He mea pono no hoi ia'u ke hoike ae, i ka manawa i ala mai ai na hoomanao ana iloko o'u no ke ano hookamani o kana mau hookipa ana, ua aneane loa aku la au e hoopoina i ka olelo ana ae, o kana kaikamahine o Vireginia.
          Ia manawa no, pane aku la au ia Dona Padila, aohe no he waiwai nui a maua e noho liuliu hou iho ai ma ka hale Kakela nei, aole loa no hoi e hiki ia maua ke hiamoe i ka po.
          A nowai ia hewa? i pane mai ai oia. I hiki ole ai ia olua e na mea hala ole?
          Pane koke aku la no hoi au, aole no hoi e hiki ia oe ke hiamoe?
          Aole i kana mai kona inaina i ka nana aku, aka, ua hopohopo paha oia i ke kumakaia ana mai iaia iho, a hoahewa iho la no hoi au ia'u no ka'u hana lapuwale, hoao ae la au e hoololi ae i ke kamailio ana ma na mea e ae.
          Ua kau nui au e loaa mai na lono ma ke ala ae o Tolosa mai, i hoike ia ai ko'u hiki koke ana aku i Maderida me ka hakalia ole.
          Pane koke mai la o Padila, E hele koke ana anei oe i Madarida, a i ole e hoi ana paha oe i Tolosa.
          Pane aku la au, E kapio koke aku ana ko'u alahele maluna o na mauna, a o kuu hoa'loha pu kekahi e ukali pu ana ia'u i hookahi la hele.
          Ia manawa hoike mai la oia ia'u me ke ano malani wale no, no na pilikia ma na kuahiwi, no na powa e holoholo mau ana maloko oia mau wahi, aka, wahi ana i pane mai ai, ua hoolako pono ia oe me na mea kaua, a o kau kawa hoi, aole oia i hooneleia i ka ikaika.
          Pane aku la au iaia, aohe o'u hopohopo nui no ia mea. Oia poe powa, he poe lakou i holo mahuka mailoko mai o ka huina o ka poe kipi, he mau hana lokoino io no ka lakou, aka, he poe hohe a holo wale no hoi.
          A oiai he kauwa hookahi wale no ka'u i hoolakoia me ka pahikaua a me ka pu, a he pahikaua hoi me na pu panapana no'u iho, aole o'u makau iki no na poino. Ua komo pu no kuu kauwa o Kaolo me a'u iloko o na hakaka weliweli ana he nui wale; aole loa no hoi oia e hoohuli aku i kona kua i kekahi kanaka ma na alahele a me na wahi haiki o na mauna o Sierra Morena.
          Pela io no, wahi a Padila i pane mai ai. Ke hauoli nei au i ka loaa ia oe he hoa hele e hiki ai ke hilinaiia. He nui wale nae ka poe i pepehiia ma kela mau wahi mehameha kanaka ole, mamua aku o keia manawa e ka Makuisa: I kamailio wale aku la no au, i hoaokanaka mua ia ai oe.
          Ae, ae, i pane mai ai o Ferenado, ua pepehiia no hoi kekahi poe ma kekahi mau wahi e ae o na mauna o Sierra Morena.—Aole hoi anei pela e ka Makuisa.
          Puoho ino ae la o ua o Dona Padila, me ke au hele ana ae o kona nanaina a puni.
          Aka, i mea e hookamaemae iho ai i kona inaina, a me ke ano puiwa, ua kamailio koke mai la oia me ka hoakaka—O kou hoa'loha e ka Makuisa, he wahi ano hookamani wale no kona no kau huakai hele ma ka mauna.
          E kapa ana anei oe he powa, e ka Senior? wahi a Ferenado i pane mai ai, ke manao iho nei au, ua hiki no ia oe ke hoakaka mai i ka like ole o keia mau mea.  (Aole i pau.)

Ka Honua nei.
A ME NA MEA A PAU MALUNA IHO.
(Kakauia e J. H. Kanepuu.)

          Na Kai.—Kai o Kaieiewaho, mawaena o Kauai a me Oahu. Kai o Kaiwi, mawaena o Oahu a me Molokai. Kai o Pailolo, mawaena o Molokai me Maui. Kai o Alenuihaha, mawaena o Maui a me Hawaii. Kai o Alalakeiki, mawaena o Honuala me Kahoolawe. Kai o Naehehe, mawaena o Lahaina a me Lanai. Kai o Kealaikahiki, mawaena o Lanai me Kahoolawe. Kai o Auau, mawaena o Molokai me Lanai. Kai o Kaulakahi, mawaena o Kauai me Niihau.
          Na Waonahele.—Waonahele o Panaewa, Mahiki a me Kalaieha ma Hawaii ; waonahele o Oopuola ma Maui; waonahele o Pakaikai ma Molokai; waonahele o Wahiawa ma Oahu; waonahele o Alakai, me Kukalaakamanu ma Kauai. He mau waonahele kaulana keia i ka wa kahiko. Ua kaulana o Panaewa a me Mahiki, ma na moolelo kaao o Hiiakaikapoliopele. Ua kaulana o Kalaieha, no ka momona o kolaila bipi. Ua kaulana o Oopuola, no ka powa ia i ka wa kahiko. Ua kaulana o Pakaikai ma Molokai, no ka hanai ia ana o Kamehameha Nui malaila e Kapaliaweloa. Ua kaulana o Wahiawa ma Oahu, i ka noho ana o kekahi poe powa mauka o Halemano, a kau ka weli o kanaka pii kuahiwi ia lakou; a ua kaulana no hoi no ka noho ana o na 'lii i ke kua laau ala iuka o Wahiawa, a ma Wahiawa no hoi kahi i holo pio ai o Kahahana, ke lii o Oahu nei, a pela no Kalanikupule, Moi o Oahu nei. Ua kaulana ka waonahele o Alakai i ka nui o ke anu, a i ka powa no hoi kekahi. Ma ia waonahele i hele ai ko kakou Moiwahine kanemake o Emma Kaleleonalani, a loaa ai i ke anu o Alakai, ua kapa ia o "Kulou a Emmalani" E hapai paha kakou i neia mau wahi lalani mele:
          Maikai Kawaikini he nani ke nana,
          Ka hana hemolele a ia uka me ke onaona
          Ua hele wale a nolupe i ka lehua makanoe,
          Ua ikemaka iho nei au i ka nani o Aipo,
          Eli ana ka io i ke anu o Hauailiki,
          E like me ke kuhikuhi a ka mele, pela no ka hana e hoike ia mai ai mahope. E nana i na mele o Kamapuaa. Ua kaulana no hoi o Kukalaakamanu ma kekahi mele a ke lii Kiaaina o Kauai, oia hoi, o Mrs. Kekauonohi. Penei ua mele la:
          Aole au e hele i ke koekoe
          I ka lipo i ka naele o Alakai,
          I ka waonahele i Kukalaakamanu,
          O ka noe aku no ia o Maunahina,
          I hina aku i hina i Kahelekua,
          I naue nei no ka hiki ana mai e—
          Na Manamana Panana.—E hoomaopopo oukou e ka poe puni ike, a akeakamai paha, i na manamana panana. E kaha iho oe i mau kaha ma kau pepa, a i ole ia, ma kekahi papa laau maikai, e waiho ana ma kou hale, e kaha me ka moakaka, me ka pau ole i ka holoi ia e kamalii kolohe, a penei oe e kaha ai. E kaha pololei mai kela poo a keia poo o ka papa, me ka waiho aku o kekahi wahi, a pela no hoi ma ka aoao laula o ka papa. E kaha iho i hookahi kaha a hui mawaena, a lilo na poo o na kaha i mau manamana 4, a hookahi huina mawaena a e kakau i na hua palapala, a e kaha hou mai i mau kaha hou i elua, mai kekahi kihi paewa, a kekahi kihi paewa, me ka hui ana o waena; a e kaha hou i kaha mai kela kihi paewa a keia kihi paewa, me ka hui ana mawaena, a lilo hou keia mau kaha i 4 manamana, a hui me na manamana 4, 8 manamana.
(Aole i pau.)