Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 43, 25 October 1877 — KA NANEA EEHIA! O NA LA I AU WALE KA MANAWA A O KA HIHIO ILIHIA A KA UI LEON ROSE! NO NA KOA KAVALIA OPIO: NA SEPANIA EKOLU! [ARTICLE]
KA NANEA EEHIA! O NA LA I AU WALE KA MANAWA
A O KA HIHIO ILIHIA A KA UI LEON ROSE!
NO NA KOA KAVALIA OPIO: NA SEPANIA EKOLU!
i //. .V; •)»■.! W<tlof>iu o ka H Eehia. | MO'KUNA' VIII—HKLU 23. | M,,' # u »l<\ r >• Vf I r lIU'I * % *>*VOh, i KI l k:iiku:iV.itto. waltt a*« i |vuto ■ j hk:i h.' nut !,»:» n.i iu« m*to 010 Voie t:o h«»» | ot ;tis)t uiaiuua o k i i\v.tka!u<t t»a in:t'K.:l).ki ; i.al.i ao nei. iu.ii k.v h..t«!. !o la ,tn.t o k. la ao.io o k«»ia . M,u.»oa no L thi •• uoho ai o Lniua kou :itAiuuaio. ;t mi no i;.»i i i.aUna; ,»ta mo k«-ta maii |hh» luakaikai k.tua. ko koiio ntAOjmjK» īho uo; au. v ti,H.>tiiv li»>;t ;to iio \>m i ko:t« kuiat\a. ; i kt>;a uia-.iawu a pau > o kaiuaiho n< ; ke »{. tuat U no ,» V iiv;uh*. tn, k«' > lKH»iuji.Au,va uao. * kom.ii'.a oia. au ltat«ia utaoi»ojvo Vt t n.a k » t:ta»ta>*.i i hoit* ntat a; o k,« t i. tv . .k .• o n »ho iih k. i w;*n? «'.o:•'' . • ki'i.a h.»» :t»a ;wat l'« i ;J i.i . .. x« i. * ot» «t ik. .!«.» )a. t»a
paa i ke pani paaia ka hale k ikela; aka no konamanao ana he hoopunipuni 'Wale no ka moolelo holookoa a pau e pili ana no keia hale kakela, nolaiia, hooholo iho la kona manao, ma kela m;rti keeiiu oia e noho mau ai, aka, ao~ le nue i loaa ka oluolu kuj>ono iaia ma ia kulaaaa, ama ka hoiku ana mai ona kauwa ia'u, ua hooiaio loa lakou, ua ike maka no oia i keia mau naika kino hoopahaohao/e hakaka ana' i na po a pau. „ Ua hoomau no hoi oia i ka noho ana ma ia wahi, a hiki wale i ka make ana o kuu makuahine. Owai la kai lioomaopopo ole i kona mau weli makau no ka aiake ? Ke hooiaio uei au, o ka ike ana aku i kela poe mako ekolu, e okioki liilii ana ia iakou iho, ua like ia me ka pepehi mai ia'u a make. I kuu manawa i ike mua ai i kou hoeha ia ana maloko o ka ululaau, a me ke kino make hoi o kela powa e waiho ana ma kou aoao, ua ala koke mai la iloko o'u na hoomanao weliweli ana no kela mau naika.
Aohe no he mea ano nui o ae, wahi a'u i pune nku ai, aka, lie mea kap.inaha loa .110 lioi 'kā"haTawai pu ole ana o kekuhi o na kauwa me keia man &avalia ; a pehoa la hoi i haalele kpke ai kon makuakane i ka noho ana ma kela aoao o ka halo kakela? lna ua liiki iaia ko noho aloha meilaua īloko oluila, no na makahiki ekolu a eha paha, peliea la laua i haule īnau loa «i? Ke akaaka mai nei oe e ka Makuisa, aka, ke hooiaio aku nei au ia oe, he hana ano kaumaha keia. I ka po i mare ia ai o kuu makuakane me ka lede /iuluui, ua nui kona lioomaemae ana ma keia keena, a ua lioomniamalama ia hoi mo na kukui, ma ke ano hiehie ko nanu aku. Ua noho iho lu>i na hoaiii a pau i kono ia, a hoomaka aku na hau- ■ oli ana, ia manawa no i komo koke mai ai ka nuika eleele, i a;ihu ia me ke koloka loihi a ku aua iloko oke keena. Kani koke mai la ka hora akahi o ka .wan;\aef a WTīoapiha ia ka poe a_pjiu me ka makau nui,! a ku ae la kela a me keia o na lioaai, a liolo aku la me ka puapualmlu nui. Ika manawa i pakele aku ai ka lehulehu ma kola a me ke-
ia wnhi. a kiw ih<j» la ka loih* Zi o waiho maulo una nia ka jmpiiholo, a o ])ona P;ulilla ko nolio iu i i no oia. hookimaalio ao la oia ina ka niimu ana iikn i ua liaikiW lu -*- ' kAi kimiii t> knna koino «ua uiiii iuo ka hoonui«4})opo mua 010 la, uio ko kono pu aku i keia uhano hooniakaukau.e uoho iho ilalo o ai i ka aliaaina. Nana huhu mai la ua naika 010010 īu i 110 koia kouo ia ana aku pola, a w oho ae la oia i kouai koloka loihi o aahu ana, mo ka luuiwnbiO iii>n» niai i koua palokaua nahaha,i a mo na wahi i haa }>au o .koua kinn ; E holo ! wahi ana i hooho ao ai iuo ka 100 uui, ho liko mo ka i>aap:iaiuii ana o na iho iloko o ko k;n;a ; no'u koia koona! - E hiki koko uiai ana kuu lu>.ihauau a nio ko nuuui k.iiku ihiuo |>u kokahi. no ka hooluana iuia ni » koiii i»ap,taina. I). iLoeu» ina ka amo hikina noi o koia hak», no makou, a uiai koia \\a aku. o ko kapaka 0 :ui aim o noh<i ih<> maloko o koi* walii. o koniohia no oia iloko o kokahi hooili kau.i mo nt?fua. laia i hoopuki* m »i iii i koia īnau huaololo. woho ae la oiii a hooh i aku la i koua mikini lima iiao inaluua v> k» lopo. a luili niai U kona nauaiua inaluna o kuu makualauo. mo ka lii>l) >iA ana at> o ka holol:t»loim hiM»woliVoli iuh kona mau kuonkaka. :no kona iioiko mai i koua o h.Aak* ino kuu miko. ikuno. a kuhikuhi aku 1« hoi kok-«.u luu:to;t;» t»:i k:t ijmka. l'a L.Mkua koko *ku kuu mak<i*k,v no i k i h «uoh.mo o> t |vq>,ta:tK« imUlo *> kol.i nuiiihiiii i l >ki maila. a ua oU lo m iii.o k< noho iih« mi i»o laa i.| |Ma«u.> a «oki ī ko?.t la. a i<oo>i .tVsa U kuu hinkuakauo i k »ua walun»- |uai\' iua k »na »aa.i iinia a 1.010 aku 1.» i*\> ka uw i» ; lu.««><>>' ak.i o ua kiMi.i u« i 1« i»i.,l..»iv> h>v>ntA:sto.t wa!v aku 1« Uv> aU. I.v> S> iit o kAi to n»«> k« hv«>j>uuijia.»., A » k* Mjt|M«M 1 h.»OM »ii»> Ai k k.«li»AtiiO *lti« UlAl. JWtll.' aLu « • .i I. \ i i|l l!vl-i ko >> ,i •„> i ... k «L. ii..sioo«»K>. .4 M ;st*-| Lotuvtk«' i': - *;i « h y\ * *»..« .h .« : •.<. *-»-i > V l..])ttai*l ;.».«^i. .•>•» - i. •••.»*«•..» 1.»«;.;. Vi..*.«- 10-.:. . * >• -•■ ;.*i U 1
kou i maopopo loa £ ka oi&io o na mea i hanaia; a mailoko mai oia m&u hoiko oiaio aoio, a he mau lohe ' mahui wale mai no paha, a ma ka hooiaio ana aku hoi i na moolelo oia aao, he mea ia e aiakaiia aku iluko o kekahi hooili liakaka. Eia wale no ka'u e hoike aku ia oe ano, e haalele kaua 1 ua maa naifat nei, na laua no e paio mau ilōko oke keena, no ko iaua mau pomaikai i akaka ole ka hopena. Aole anei he mea pono loa, ka hoouna letar ana iwaena o kaua, i hoouna mai ai hoi au i kuu mau manao, ke ano o kuu hooikaika ana, a me ka u uiau hana imugfc nei ou ? Aole auoi i maopopo ia oe, kekahi wahi moali e loaa ai ia kaua, ua kukai ana ?
Aole, wahi a Yireginia i panfl mai ai, aole palia oe e makemake mai ana ia'u, e komo aku iloko o kekahi mau kukakuka malu ana.—E hoopilikia ia auanei ko'u hanohano e kuu maa kii onohi, a e hoemiia hoi auanei kou manao ana mai ia'u.
Aole loa pela, o kuu pane aku ai au, he lehulehu wale na kumu a me na kulana i hoiakeaia mai, e hiki ai ke kapae ae i na kuē ikaika ana mai o ka mana makua. Ina paha he mana ko kekahi makuakane i hookahoa paa ia maluna o kana kaikamahine, no na manao ano e, ka lealea, a no na manao kupouo paha —Ke lpaa ole mai kekahi noonoo iaia, e hooia mai ana no ke kue— ke ole hoi oia e hoohaahaa ma ka niele ana, no na pono a me na pomaikai i kulike me kona kulana.
l u lioolohe aku nei au i kau mau olelo me ka hoehaeha ia o kuu puuwai, walii a Yireginia i pane mai ai, oiai, aole au i mau&oiana iki no ka hookahuli ana ae i kuu manao mivi ia oe ae. Aka. ueuha la ka u e noonoo ai, i&a peueia iho la oe e alakai koke aku ai ia'u, iloko o kahi e loohia mai ai, na mea akeakea e |x>ino ai ? II e oiaio, aole loa e hiki ia'u. Eloaa ana no nae ia'u ka inanawa e hiki ai ke hooko pela, ina nae-oia e hoomau -ak» «ua i kana man hana liookaumalia, e like me kau i helupapa mai ai.
Alaila, o hookaawale anei au mai ia 00 mai e Yiro«?inia, wahi a'u. E haalolo iho anoi au ia 00, mo ka hoonoloia 1 ko kahua maopopo o na manaolaua ? Ho oiaio auoi hoi, o kumakaia aku ana oo i kuu niiiu hauoli a pau malalo o ka uiiuiii P k" īuiikuakauo ?
E ka M.Jviii-sa, walii a Yiroginia i p;vuē miU jvi, ia oo o kamailio nei: ua hooi>uk;t aku anoi au i kok&hi olelo o liko mo koiit au o jxuio mai noi ? a i 010 paha, oia anoi kaua iloko o ke kuhu»a.--kupilikii i keia mauawa, o liko mo kau o koho walo mai nei ? Ko luK)i:»i«> aku nei au imua ou, aole i kana mai ka haawiaa kaumaha oka manao i ioohia ma» i kuu maku;ikaue; aka o ka maiiiiwa a me k«m hauoli—
Hin>ki koko iho la oia i ke kamailio ana, anoai |>aha ua ala hou mai la ka hoomanao iloko ona. n»> ka oi loa o kaua mau 01010 mamua o ka moa kupono i ko mana kulana; a hakami loa il»o Ia oia, rao ka pii ana ao o ka ula ma kona inau papalina. * Aolo hv:t o hiki ia'u ko hoonolo i ka haawi ana aku i Qa uiaiialo no ka hio o koua mau holoholona, ka luh\jm>uo o kona mau manao, i lunuuahiua ole ia hoi o na ho<>hihia o ko k«.>ia ao, a oiai ho moa jh>h>> ia'u o hauiUi no na auo o ko kuka oh h» ana, aka, ua lilo oia ho waiwai makamae iloko o'u.
Iloao aku la au « hvKtiaio aku imua oua i kuu uMiiai> (vut. uia ka Inuko «na »aia iua a huua <> pili aua i kit'u ku> «aua. I \ttui ii<o ift au ika hoehaeha aua aku i,«ta me im luauao h«Kthuoi, ma ke«a ltv«i, tko itK> la «u, m In> «m» ua hfrhae liUii ia» kuu puuwai •*» BvHllu>.i «' JKtW ltMt «M. l'a n«> hv«« ta«, «« Iwb4o>O ko K t>HMth> iu«ua«s «naluna o k« kal«ift o b |iattsw k>t. «k«. ua hiki |mkm d§ mm 1« m'u k*» ho«u«HM»li «tk« «umhi«U u» k«Mt im al«ktu *na>
I O b«NUtO« M Wftl MKIM M HWiliiimii i Maikaa o ko» k«E* «o» »mm» M«i W :it«xt«taka uk« « waW kau kawa. NoianfU Ujut«t aku la »u i lu« «īolm ia Yurv» tuv ka }>auai hk<> «m hoi i m» Ijvvma oi*to o ka %«k>kuL Ho» aku !a «u i» k«xwa pM»rH. '.ft«v ka .w k»u;r««!lkA t «%th pu <a w»« ka W la «»
Ferenado, aia hoi ua loaa hou mei kona ikaika, a ua maikai kona mau ike.
Ninau koke mai la oia, ina paha ua haawi aku au i na kauoha no ka hoomakaukaa no ko mana hele Ana j oiai aa hooholo kona manao 7 aoīe m»na e noho hoa iho i hookahi po ma hale Kakela.
Oiai hoi oia e makaukau i kona mau aahu, iho aku la au iialo i kou mau kauwa, a haawi aku la i na kanoha, e heīe wikiwiki aku i ae lawe mai i man miula no ka'u huakai hele maioaa o na mauna, a o Fereūado no hoi kekahi e hele pu ame a'u ma ka ia mua, oiai aole oia i hookuu loa ia mai no kana mau hana ma ka puali kaua.
O Padila hoi, i kona wa i ala ae ai oa kahiku kala, a kono mai la oia ia maoa e komo akn ma ke keena paīnn no ka aina kakahiaka, a hoike mai la oia ia maua i kekaßi. wshi manao malani waie no, e kala akn iaia no keia hookipa ana.ia maoa, me ka nooloi pn mai hoi ia maaa, e noho liulia, iki mana me ia no ka pule hookahi a ehia paha, me ka hoike ana mai i kona iin» nai, e loaa kona maa hoa noho, e hoohauoliia ai kona kolana noho meha.
Ia manawa, pane akn la o Fentudo e hele no maua mai keia wahi aka i keia auina la.
Hoikemai Ia kona helehelena i ke ano e, aka, hoomalae wale ae la no oae oia. He mea pono no hoi ia'n ke hoike ae, i ka manawa i ala mai ai n& hoomanao aua iloko o'u no ke ano hookamani o kana mau hookipa na aneane loa aku la au e hoopoina i ka olelo ana ae, o kana kaikamahine o Vireginia. īa manawa no. pane aku la aa ia Dona Padila, aohe no he waiwai i nui a maua e noho lioliu hou iho ai ma ka hale Kakela nei, aole loa no hoi e hiki ia mana ke hiamoe i ka po. A nowaiia he\»-a ? i pane mai ma I hiki ole ai ia olua e na mea hala ole ? Pane koke aku la no hoi au, aole no hoi e hiki ia oe ke hiamoe ?
Aole i kana mai kona iuaina i ka nana aku, aka. ua ho}>oho|M> paha oia i ko kumakaia ana mai iaia iho, a hoahewa iho l.\ no hoi au ia'u no ka ? u hana lapuwalo. hoao ao U au e hoololi ac iko kamailio ana ma"na moa e ' *- l a kau uui au o h>aa mai na loino ma ko aht ao o Tolosa mai, i hoiko ia ai ko'u liiki koko ana aku i Maiieriida mo ka hakalia ole. r ne koke mai la o Pa«lila, Elu lo koke ana anei oo i Madarida, a i ol« e hoi ana j«iha oo i Tolosa. Pano aku la au. E kapio koke aku ana ko'u alahele maluna o na mauua. a o kuu hoaloha pu kokahi e ukali pu ana ia'u i hookahi la hele.
Ia manawa hoiko mai la oia ia u me ko ano malani wale no, no na piiikia ma na kuahiwi, no na potra o holoholo mauana maloko oia mau wahi, akm, wahi ana i pano mai ai, oa hiwlako pono ia tv mo ua inm kaua, * o kau btu> va hoi, »oJo oi» i hoon«Via i ka ikaik*. Pam> «kn la av ia». aoh«t o\i hoponui no ia Oi* ptt« povv he po* lakoa i h«4o m&huka mai o ka huiua o ka poe kipi, W maa lokoino io uo ka hkoi, aki» ke jwe hohe « hok> nlt no y, A ouu )m bm MkT «*fc m» ikooUkoM IM,« Ma* P*. «apana iko» mU on nnlhr>; iki ao napoi»v HlmH li***iaaal*««i **;«•!» oia ktH>li«ii «k« i b«i i InW k«*ftUNM «Mt ikM» a«» »a v»*fe k*iki o ita nmm» o N«m W* w taki a PUil» i p«M> mi «i> k*««4t **i«« ik* k>Mt io o» Im lw*ft M» • feikt mI» lūKmuhu H* «hm «ftl» tta* ka» i p»f>*&uft «Mt k«lft MunkMlnMkUMli «taM«ft «k« o kmū» mmu« ka M*kmi*a; I b»Mmiteo ««ib «k« la m\ i «*kft M«a k «i «Mk A«. •*» i f*M Mi «i <* m» |V|MlŪia Wli4 UiA; pw Mft k?4**u WMtft «ftitt t>M WWMM 0 %W«t« Miwa* a«r« |«4a • U M*> kftM* *
Puoho ino ae la o ua o Doaa me ke aa iwle aaa ae o kona >»»■»!»« A pxmi.
Aka, i iho ai i kona inaina, a me ke aoo pmwa, ua kamailīo koke mai la oia me ka hoakaaka—O kou hoaloia «kn Makoiaa, he wahi aso hookamani wale no kona no kaa huakai hele ma ka maona.
aoei oe he po*a, eka Sattier ? wahi a Ferenado i paue mai ai, ke mmo'iho nei an, u& hiH uo ia oe ke hoakaka mai i ka like ole o keia maumea. 0 (Aoleipa*.)