Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 48, 29 November 1877 — Page 3

Page PDF (1.27 MB)

NA ANOAI.

          Ua loaa mai ma ko makou nei keena ka moolelo o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana. E hoopuka aku ana no makou i keia pule ae.

          Ke panio mai nei na paia o ka hale pohaku o Burua ma, ma ke kihi o na alanui Hotele me Papu, ke mili lima ia mai nei e na kamana a palahinu, a he mau la wale no koe; hoau mua ae na ukana o ka halekuai o Ake ma paha maloko.

          Ma ke kakahiaka Poakahi nei hoi, ua hoomaka aku la kahi waapa mokuahi e kolo i ke kuna Ka Moi a puka iwaho o ke awa, me ka maalahi, mahope iho o ka pau ana o kona wahi i pilikia.

         Ua loaa mai ia makou na leta a na makamaka, a no ka loaa manawa kaawale ole e kaana pono ai makou, nolaila, ke hookaulua iki ia nei a loaa ka wa kupono.

          Mamuli o ka hookaawale ana ae o ka Peresidena Hayes o Amerika i keia la, i la no ia lahui e hoomaikai aku ai i ke Akua nolaila, e malama ana ko Honolulu nei mau haole Amerika he anaina oia ano maloko o ka luakini o Kaukeano a na ka Rev. C. M. Hyde; D. D., ka haiolelo.

          Ma ke kakahiaka Sabati iho nei, i ka wa a kahi waapa mokuahi Robbie e hookikahakaha ana, me ka makaukau e kolo aku i ke kuna Ka Moi mailoko nei aku o ke awa, ua poloke iho la kekahi o kona mau mea paahana, a nolaila, aole i holopono kana hana ma ia kakahiaka.

          O ka Poaha hope loa keia o Nov nei, a o ka piha ana hoi o na malama he 11 o ko kakou kilohi ana i na nani o ka kakou wahaolelo ; a he hookahi wale no malama i koe, komo aku kakou ma na ipuka o ka malu hale malihini ka 1878, nolaila, ano ka manawa e na makamaka e lu ai i na aweawe pilikaumaha o keia noho ana.

          Ma ka po o ka la 28 iho nei, ia makou i maalo ae ai mauka o Kaopuaua, he mau leo himeni kai lohe ia aku mai kekahi mau wahi kaikamahine liilii elua, e mele ana laua i na mele kohu ole i paanaau ia laua, mamuli o ka hookuu wale ana o ko laua mau makua ; a pela no ka ike aku ia laua ma ia po, ke hoomaa la laua i ke ala e haule ai iloko o ka hewa.

          KA BANAKO HOU.—Ke pii ae nei ka uhau ia ana o ka Banako hou o Bihopa ma, iloko o ka lima o ka poe mikiala hana, ke hoike mai nei oia i kona mau paia panio nihoniho pohaku i hana mikioi ia e ka poe hahau puna, a he kulana kilakila o ka nani kona ke nana ia'ku e na maka o ka lehulehu, oiai, ua hoike e mai no ia i kona mau hiona nani mamua ae o kona paa loa ana; a ke pau pono ona mau hemameham; oia kekahi o na hale pohaku nani ma ke kikowaena o keia kulanakauhale.

          Ma kahi o ka hale pauahi o ka wanaao Sabati aku nei, i ka manawa a ka lehulehu e huikau ana ma kahi e kokoke loa aku ana i ua hale la, ua haule pa-hu aku la he elua mau kanaka ilalo o kekahi lua i eliia a waiho hamama wale. Mahope o ko laua wawalu ana ae ma na aoao mania o ua lua nei, ua kau hou ae la laua iluna o ka houna me ke kokua lima ia e kekahi poe. Ina paha he lua hohonu loa, penei la aole e nele ana ka kukonukonu o na poino e loaa ia laua.

          Aia ma Kahuku, Koolauloa, Oahu, ua pau iho la na maka o kekahi mau keiki elua i ka a ia e ka pauda o ka pu. O ke kumu o keia, ua hookomo laua i ka poka iloko o ka pu, oiai ua hoopihaia ka pu, a kukuni iho la laua i ke ahi, me ko laua kiei ana maluna iho, a ia manawa i poha ae ai, a pau loa ae la na maka i ka paapaa, anoe ko laua mau helehelena i ka nana'ku i keia manawa.  J. K.

          Nani wale no hoi ka ili o ke kai ke nana aku. Ua hiki no i kekahi kanaka ke ku a nana aku, maluna o na lae aa o kahakai, a makaikai aku i ka manawa o na nalu e hoea mai ai, a e hoolohe aku hoi i ko lakou mau leo aheahe me he mau leo mele la, a hala ae he mau hora i kekahi manawa. Aka, maluna no o ka ili oia kai la, e loaa ai he mau tausani o na kanaka kino ikaika, e kuamuamu ana, e nau paka ana, inu rama a me na hana ino e ae.  N. G. W.

          Ma ka hora ehiku o ka po Poaono i hala aku nei, ua hulihia iho la kekahi kaa lio no Keopuhiwa, mamuli o ka hookui ana me kekahi kaa e ae wahi a kana hoike mai, a ia manawa no hoi i hoomaka aku ai ka lio e holo me ka puiwa, ma kahi alanui ololi e komo iho la ma kahio o Mrs. Murray o Kaopuaua, e puka aku ai ma ke alanui kukui, aka, mamuli o ka nui o ka poe kokua, ua hoopaaia ka puoho ana o ka lio. Aohe ola i poino, ua pakele no ka ona kaa, a me hookahi ohua oluna. Nolaila ke ao mai nei keia, mai hookele puapuahulu i na kaa ma na wahi pouliuli, o loohia auanei ka ulia elike me keia; uwai ae no ka hookele ana ma kahi akea.

          Ma ka la hanau o ka Moi, Novemaba 16, ua haawi makana aku la ka Ahahui Poola i kekahi Baibala Hawaii nani, i ua Lani la nona ka la hanau, a ua oluolu Iaia ka lawe ana'ku i ka makana a ia hapa o Kona mau makaainana. Ua haiia mai nei hoi ia makou, ua lawe ia'e ua Baibala nei ma kahi o Tho. G. Thrum a me Oat, a ua paa i ke kuniia mawaho o kona ili, me keia mau huaolelo wai gula malalo nei:

HE MAKANA
I KA
MOI KALAKAUA I
NA KA
AHAHUI POOLA
HONOLULU, NOV. 16, 1877.

          Ua hoikeia mai ia makou, no kekahi mau keiki Hawaii, i holo aku nei ma na moku no na kahua lawaia kohola a hoi mai nei, no lakou na inoa o Mr. Kalehua Kaui, a me Peleaumoku no luna o ka moku Rainbow; a o J. Owen a me Piipii no ka moku Norman. I keia mau la iho nei, ua unuhi ae la lakou i ka lakou mau kokua a pahola aku la no ka luakini hou o Kaumakapili e manaoia nei e hoala, ma pa $10.00 a ka mea hookahi, a ua waiho aku lakou la lakou ia mau dala, ma ka lima o kekahi makamaka i hiki ke hilinai ia aku, a nana e waiho aku i kahi nona ia mau dala i manaoia. Nolaila, ke haawi nei makou i ka mahalo i keia mau hoa, no ka mea, iwaena o ka poe i manaoia he ano launa ole mai, ua loaa ka kekahi poe i hiki e maliu mai ma keia hana kokua.

          Ma ka hora 4 o ka wanaao Sabati iho nei, ua kani kui ke ae la na bele o ke kulanakauhale nei, no kekahi hale pau ahi e kokoke maila ma ka aoao makai iho o ka hale kuai bipi o William Auld ma Alanui Nuuanu. O keia ahi ua hoikeia mai ia makou na kekahi wahine i waiho hoohemahema i ka ipukukui ma kahi kokoke i ka paku makika, a ua holapu koke ae la ka ula o ke ahi ia mea, a aole i emo ua puni loa ae la ke ahi e pii kiekie iluna, aka ua hiki mua ae ke kaawai helu 4 ma kahi o ka poino, a ua hoopau kokeia. I ahona iki nae i ka lai ku oia wanaao, a ina paha he makani, peneia la ua pulumi holookoa ia hapa o ke kulanakauhale e ke ahi, no ka mea, ua pipili launa ole ke ku ana o na hale ma ia wahi a hala i kai.

          Ma ka po Sabati aku nei, ma kekahi wahi ma Ewa aku o ka makeke kuai ia, ua komo wale aku la kekahi kanaka iloko o ko hai maluhia me ka manao e lawe malu i na pono oloko, a ka mea hale i manao ai nona wale no ia maluhia. Ua loaa aku la ke kolohe i ka haku hale e lawe palanehe ole ana i kekahi mau pono oloko. No ka poeleele hoi, ua ninau aku la ka mea hale, "Owai keia kolohe iloko o ko'u hale," aole i pane ia mai. A oiai paha ua lawe ko ke kolohe makemake no kana mau mea i manao ai i pono nona, ia manawa no i lele mai ai ke kolohe e hoopoino i ka haku nona ka hale, a loohia koke iho la ka pilikia. A mamua ae o ka manawa e hiki ai ke hopu aku i ke kolohe, ua nalowale aku la kela iloko o ka pouli, aole i ikea a hiki i keia la. Ke hauoli la kela no kona pono i loaa aku la, aka e ao oe e kena eu, aohe malu no ka poe hana pono ole.

Huakai Makaikai ia Hawaii Akau.

          Noho iho la makou e nana i ke kula, o makou malihini wale no keia e noho nei, o na haumana wale no hoi keia e namu mai nei; o ke kumu hoi oia puka ana no ia makou i komo mai ai, aole kela i hoi iki mai, a he hapalua hora ko makou noho ana, aole no ke kumu i hoi mai, a o ko makou hoi no ia, a e noho kuke mai ana ua kumu nei, hoi loa no makou a loaa aku la o Bona, aloha aku la makou, aloha mai la kela, me ka ninau ana mai, ua makaikai aku nei oukou ia loko, hoole aku au, pane mai kela, e hoi hou aku oukou e makaikai ia loko, oiai, ua pilikia au i ka hana, o ko makou hoi hou aku la no ia, o makou malihini wale no a komo i na keena moe.
          Piha loa.—Ua piha loa ke keena moe o na kaikamahine, ekolu kaikamahine a ka moe hookahi, oiai, o na haumana, he 50 a oi. He mau kino maikai a ikaika ko na kaikamahine. A o ko lakou hemahema nui o ka uuku o ka hale. Pau ko makou makaikai ana, o ko makou hoi aku la no ia a na lio.
          Kahea ana.—Ia makou e makaukau ana e kau i na lio, pa ana kahea a Bona ia'u, hoi hou aku la au, ninau mai la kela, ahea oe hoi, pane aku au, ina e ku mai ka moku i ka la apopo, alaila, e hoi maua, a ina Poakahi, alaila, ma ia la ka hoi ana. Nolaila, olelo mai la o Bona, ina e Sabati ana oe maanei, alaila, e malama oe i ke Sabati. O ko'u hoi aku la no ia a kau i ko'u lio, o ka lilo aku la no ia.
          Nune ana.—Ia makou e hele la, o ko'u olelo aku la no ia ia Mio, kupanaha hoi keia kumu, i ka hoihoi ole mai ia kakou na malihini, oiai, he mea nui hoi na malihini i kekahi poe kumukula e ae, pela na kumu a ka makou mau kaikamahine ma Waialua, oia o Mary Gerina a me Kini Pogue, olelo mai hoi o Mio, pela ko ia nei ano mau e ikeia nei, he manao nui ole i na malihini ke hele mai e makaikai. O ia naue hele aku la no ko makou a hiki i ke alanui e hele ai i ka wiliko a ka hui o Kakela ma, hoololi aku la ka ihu o na lio ilaila, o ko makou halawai koke aku la no ia me Rev. S. Aiwohi, pa mai la ka ia la kahea, o ko makou komo ae la no ia, oiai, o kona mau hale ia me kana hunona, me Kale Hapakini, a aloha iaia a me kana lede, a me na keiki, a hooluolu iki, a hoomakaukau mai la kela e paina, pane aku la au e kali iki a hoi mai makou. O ko makou puka ae la no ia a kau i na lio, o ka hale wili ka ihu o na lio, a komo makou ku na lio iwaho, makaikai ia luna, ia lalo, i o a ia nei. Olelo mai ka luna nui, ina e ono i ke ko, e ai no maanei, aole e lawe pu, o laua wale no kai ai ko, aole au i ai. Maikai keia hale wili, nui ka poe kanaka i ike i ka hana ana o ke ko, wahi a kahi poe.
          Hoi mai.—O ko makou kau ae la no ia ma na lio a hoi, a hiki aku la i kahi o Aiwohi, ua makaukau ka papaaina i na mea ai haole, ka poi, uala, a ai ko makou aina awakea malaila, a pau ka paina ana, hoeu mai la ka kamaaina no ka hele pu ana me na malihini, o ke kau ae la no ia o makou ma na lio, o ka naue malie aku la no ia a hiki i ka uapo o kahawai o Makapala, a he wahi hale e ku ana ilaila, kipa ae la makou e noho ana ilaila ka lunakanawai o Kohala, a lulu lima pu makou me ia a me ka lehulehu o ia hale a pau, o ko ia la pihoihoi ae la no ia, e hoomakaukau, e hookipa papaaina na makou, a na makou i hooki aku i kona lokomaikai, a hoomaka aku la no makou e hele.
          Hele pu ana.—O ko makou naue pu aku la no ia me na mea mahaloia la a hookahi ka hele ana, a kuhikuhi mai i ka lakou mau mahinako, a i ka nana aku, nunui launa ole mai kahi i palauia a me ke ko e ulu ana. A hiki makou i Niulii, oia ko na kanaka mahiko, noho a nana, piha ko'u naau i ka mahalo i ko laila poe kanaka, a me na wahine, a keiki no hoi, oiai, e noho hoolimalima ana lakou ma ka hapalua o ka la e na ona mahiko, oia no o Kamakala ma, S. Aiwohi ma, &c.
         
Pololu. O ko makou kau ae la no ia ma na lio, a hele aku la no Pololu, he aina ia i like me Waipio ka noho ilalo, oia hele ko makou a ku ana i ka ulu o luna, a nana ia lalo, e ku ana na wahi hale, liilii ke kanaka ke nana iho ko luna poe.
          Uiui ana.—Huli mai la ka mea i mahalo ia a ninau mai, pehea kakou, e iho loa paha a hiki ilalo, i ikeia Pololu nei, o ko'u ae aku la no ia, o ko makou iho aku la no ia. A hiki makou i kauhale kamaaina, a ike pono ia wahi awawa poopoo, aole i nui wale na wahi hale a me na kanaka olaila, he hale halawai ko laila.
(Aole i pau.)

HOOMANAO I KA LA HANAU O KA MOI.

          Ma ka Poalima o ka pule i hala, oia ka la 16 o keia malama nei, ma ke kakahiaka nui o keia la ua ike pono ia aku la ka waihooluu blue o ka lani i kikohu ole ia e kekahi ao, a ua hoike piha mai la hoi ka la i kona hauoli me kona maka lilelile popohe, me he la e i mai ana: Eia ka la o ka Lani Kalakaua i hanau ai. Ma ke awakea pono ana ae oia paha ka hora 12 ponoi, ua halii ae la o A. Palekaluhi he wahi papaaina luau i piha pono i na ono e lawa ai ka makemake.
          Ma ka lokomaikai o A. Palekaluhi, ua kono ia mai la au me ko'u mau hoa o ka Wai Iliahi Bana e naue aku ilaila.
          Ku mai la o A. P. a wehewehe mai la no na mea e pili ana i ka mea nona ka la, a hookani ae la ka Bana ia God Save the King, a o ka pule a pau, a o ka hoonuu iho la no ia i na mea ai a lawa ka makemake, a hookuu ia ke anaina me ka maluhia.  FRANK L. AKA.
Waimea, Kauai Nov. 19, 1877.

MAU HUNAHUNA PALANAIKI O
KE KAHUA KAUA.
Ke haule ikaika mai nei ka ua ma Simineteza, a ua hiki pono ole ke hele aka ma na alanui.
He kanahiku tausani koa Rusia imua o Ka.

          Ua kipoka ia aku nei o Ka, a ke a ia la kekahi hapa o ke kulanahale e ke ahi. Ua lawa nae ke kulanakauhale i ka ai e hala ai na mahina eha.
          Ua hoike mai nei ka nupepa o Rusia, o ka nui o ka poina o na Rukini a hiki i ka la 11 o Okatoba, he 54,434 i make a hoehaia.
         Ua hoike ia ae mai Varena mai, ua hooweliweli aku la ke Keiki Alii Hasana e unu hi mai i na koa Aigupita, no ko lakou hohe wale maoli no, me ka hoaa ma ka oihana kaha papu.
          E olelo ana ka mea kakau nupepa ma Bukareseta penei: Mahope iho o ka hele makaikai ana aku ma ke kulana o Karowiteka, ua maopopo iaia, aole i
kupono kahi hoomoana o na puali kaua no ka wa hooilo.
          Ma ka hookolokolo ia ana o Sanefibena ma ke kulanakauhale o Moseko ma ka la 26 o Okatoba i hoopii ia no ka apuka, ua kipu iho la o Mekia-Kenela Haretunega iaia iho imua o ka Aha Hookolokolo, no kona kapaia ana mai he aihue e kekahi hoike. Ua nui ka pioloke o na kanaka no keia mea.
          Ua hoike ae pekahi nupepa o Ladana, e olelo ana no na mea pili ia Osemana Pasha, e hoole ana aole ia o Bazaine aole no hoi o Karofoda, aka, eia iho malalo nei kona moolelo pokole e hiki ole ai ke kanalua: O Aremassia ma Asia uuku kona aina hanau, ua hanau ia oia i ka makahiki 1832, ua hoonaauao ia oia iloko o ke kula koa ma Konatinopela. Aole oia i hele iki ma na wahi e ae o Europa, aka, ma Tureke wale iho la no, aka, ua hiki iki no nae iaia ke kamailio ma ka olelo Farani.

HUNAHUNA O NA AINA E.

          Ke panee aku nei makou imua, no ka pono o ko makou mau tausani poe heluhelu i na hunahuna malalo nei, ma ko kakou pepa o keia pule, a he ano makamaka hou no nae hoi, a eia malalo nei.

NO AMERIKA.

          Aia ma ke kulanakauhale o Lanesina, ma ka mokuaina o Mikikana, he elua mau hoahanau e ola nei. He Iike loa ko laua kaumaha kekahi me kekahi, no ka mea ma ko laua kaupaonaia ana, ua ikeia he 212 1/2lbs pakahi o laua, aole he oi aku, aole i emi mai ko kekahi. A ua olelo ae laua, aole loa e loaa ka 1/2 paona ka like ole o ko laua kaumaha ma keia hope aku, no kekahi mau makahiki.
          Ma Miledevile, mokuaina o Georegia, ua haule iho la kekahi kaikamahine paele mailuna iho o kekahi uwapo, nona ke kiekie he 60 kapuai, a kuia ilalo o ka honua me ka loaa ana o kahi eha malani wale no ; o kekahi loulu ana e lawe ana ma kona lima, oia kona puuhonua.
          Hoike aku la kekahi kaikamahine o Nuwaka i kana aikane aloha loa, me ka olelo aku ina oia e manao ana e hele aku ma na mauna keokeo, e lele ana oia iluna o ka lewa me he manu la. Aka, iaia nae i hoomaka aku ai e hele, ua lawe pu aku la oia he 17 mau pahu ili kaumaha me ia, a okiloa e hiki ke lele iluna me he manu la.
         
I kekahi manwa, ua naue aku la kekahi makamaka e ike i kona hoa he aliikoa Geremania, a i kona hiki ana aku, loaa aku la iaia ua koa hiwahiwa nei, ua hoopihaia me na manao hauoli nui, a o ke kumu oia hauoli ana, no ka loaa koke ana mai iaia o kekahi hoailona hoohanohano. A oiai hoi ua hele aku ua makamaka nei no kekahi hana, nolaila ua hoike aku la oia i kona mahalo no ua aliikoa nei, aka no ka ike ana aku o ua hoa nei, aole i kae mai na mea hoonani o ua koa la, a anoai aole paha i maopopo iaia na wai e kau ai ia mau mea a pau, ua maoi koke aku la keia i ka hakilo ana, i maopopo ai iaianei ke kumu o koiala hauoli piha ana. Ke ike nei au e kuu makamaka, wahi a ua aliikoa nei: aole loa oe i hoomaopopo iki no keia mea. O ko'u mea i hauoli nui ai, no ka loaa ana mai ia'u i keia wa, na ribine a me na medala a lakou i hoouna mai nei no'u, a mahope aku e makana mai auanei lakou ia'u i ke dala.
          Mekiko Hou, Oct. 6.—Ua lawe ae la kekahi pualikoa Mekiko hoohaunaele he 400 ka nui, a noho homalu iho la maluna o ka apana aina o El paso, maloko o Tesaka, he wahi nona na mile he 50 malalo aku o keia wahi. He 100 o lakou  mai ka aooa Mekiko mai o ka muliwai. Ua hooweliweli aku ua poe kipi nei, e luku aku i na haole Amerika a pau malaila. ua hopu aku laku a hoopaahao i na luna hoomalu oia wahi. He lehulehu wale hoi na kanaka koikoi i pau aku la i ka holo i kahi e. Ua hala aku la hoi ilaila kekahi wahi puali koa lio Helu 9 o ke Aupuni Amerika, no ka hoomalu ana aku i ko Amerika mau pono ma ia wahi.
          Sana Lui, Oct. 7.—Ma ke kulanakauhale o Kanesasa, ua kipu aku la kekahi kanaka o Heneri Mauna kona inoa i kana wahi kaikamahine uuku nona na makahiki mawaena o ka elua a me ekolu, a ku aku la ka poka ma ka puuwai o ke kamaiki opio hewa ole, a make koke iho la. Ia manawa no hoi oia i kipu ai iaia iho, a make iho la laua a elua.
          Kulanakauhale o Mekiko. Sep. 30.—Ua haawi aku nei ka Ahaolelo o keia wahi, he mana i ke aupuni e hoolilo aku i na $300,000, no ke kukulu ana i kekahi hale hana pu, no na pu ano hou o keia au. Ua hoopaa aku nei hoi ke Aupuni he $200,000, no na pu a Reminetona o Amerika. Ua haawi pu aku nei hoi ke Aupuni i ke kauoha i ka Luna Dute Nui ma Vera Kervza, no ka haawi mau aku i ke Aupuni o Amerika i $25,000 i kela a me keia mahina, no ka hoopau ana i na aie Amerika.
          Maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka, he 1754 poe i hopuia, 518 mau hanau a me 534 poe make.

LAWE PIO IA KA PERESIDENA O CUBA.

          Ua hopu pioia mai nei ka Peresidena o ka Repubalika o Cuba, e kekahi mahele koa Sepania, malalo o ke alakai ana a kanela Mosoviejo. Ua paa pu hoi o Tamaki Eseterado ke kakauolelo o ka Aha Kuhina o Cuba, a me kekahi mau hoa e ae oia Aha.
          Nu Ioka, Oct. 25.—O ka eke leta o Auseteralia, i hiki mai nei mai Kapalakiko mai ma ka la 17, i haaleleia ma ka Abesunia o ka Poaono, aohe kanalua e hiki ana ma Ladana, iloko o na la he 38 mai Melebona mai, he 3 la ka awiwi o ka manawa.

HOOKOLOKOLOIA KA POE PEPEHI KANAKA.

          Ua hoopukaia ka olelo ahewa e ka Aha Kiure nui o Loko Paakai, e kue ana i ka poe pepehi kanaka, no lakou ka heluna he 100, a ua hana hoi kekahi o lakou i keia hewa no na makahiki he 20 i hala aku nei. Anoai paha aole no e ahewaia ana keia poe, aka, he mea keia e ike akeaia ai ka moolelo huna o ka ekalesia Mamona.

MOKUAHI HOU NO KA PAKIPIKA.

          Ua hanaia mai nei he olelo hoopaa ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, me Ioane Roach a me kana mau keiki, no ke kapili ana i elua mau mokuahi hao o ka papa akahi, ma ka 3,000 tona ka nui pakahi no ka Ahahui Hooholo Mokuahi o Oregona, a e holo hoi mawaena o Kapalakiko a me Potolana, me ka hoohui pu mai ia Oregona waena, Oregona a me na alahao o Kalefoni. E kapiliia ana ua mau moku nei, a kupono hoi no ka lawe ana i ka huita a me kekahi mau ukana koikoi e ae, a e makaukau ana laua no ka laua hana, ma ka la 15 o Iulai 1878. E makaukau ana hoi ka mokuahi hao lawe ohua hou Oregona, oia hui hookahi no, i ka hooleleia i ke kai mai kahi kapili moku mai o Ioane, a e holo aku no Kapalakiko ma ka la 15 o Ianuari.

NO EUROPA.
KE KOHO BALOTA NUI.

          He ehiku miliona, ehiku haneri a me kanahikukumamakolu tausani poe koho i ke koho balota ana mai nei o Farani. O ka oi keia o ka heluna nui i ikeia i keia wa, mai ko ke koho balota mai o ka makahiki 1848, ka manawa mua i hiki aku ai ka heluna o ka poe koho i ka 7,893,000.

KE OLA O KA POPE.

          He maikai no ke ola o ka Pope. He olima a eono paha mau Kadinala e hookohuia ana no ka Aha Hooponopono Ekalesia e malama ia aku ana ma ka la Kerisimasa. Ua akenui nae ka Pope e hookipa aku i ka poe hele aku e iue iaia, a e kamakamailio me lakou, aka, me he mea la, ua emi kona manao no na hooponopono pili ekalesia, a ua aneane no hoi oia e hookaawale aku i ka poe a pau e hele mai ana e kamakamailio me ia no na hana e pili ana i ko ka Pope kaulana.

          I keia mau la iho nei, ua puhi ikaika maila ka makani, e kuehu ana i na kaoo lepo o na alanui o ke kaona nei. Ua akakuu mai nei nae hoi.

          Ma ka la 26 iho nei, ua make loa he elua mau kanaka i haneeia e ka pali ma ka mahiko o Onomea, oiai laua e paeli ana.

          Ua hiki mai kekahi lono, ua loaa mai nei he puupuu gula ma kekahi kahawai o Waialua ae nei, 1 paona ke kaumaha. E kali nae kakou a loaa hou mai na hooiaio no ia mea.

          NO KE kaa ana o ko kakou la Kulaia Lahui ma ka Poakolu iho nei, nolaila, ua lawelawe ole ia na hana o ko kakou pepa ma ia la, a ua hala kona la puka mau, aka, ke hoea aku nei oia me he mea la i kona manawa mau no.

          Ma ka lokomaikai o ka Luna Nui Heneri Walakahauki o ka Ahahui Poola, ua konoia mai ke Kokua o ka Lunahooponopono o ko kakou pepa, e hui pu aku ma ka paina awakea i haawi ia no ia Ahahui maloko o ka Hotele Hawaii i ka la 28 iho nei o Nov. a ua hoike mai oia no ka maikai a lawa pono o na mea ai i hoolako ia mai e ka ona nona ka hotele, me ka maluhia hoi o na mea a pau, a hiki wale i ka hookuuia ana o na hooluana ana ma ka papaaina, a mahope olaila, ua hookuu akea ia mai la ke kino holookoa o ka Hotele, no ka makaikai ana o ka Ahahui.

          NA MAKE—Ma ka la 16 o Iulai, make iho la o Nawahie (k) ma Kalaoa, Kona Akau, Hawaii. Ma ia wahi hookahi no hoi ma ka la 1 Sep. ua make iho la o Keawe (k.) He 32 makahiki 8 malama a me 1 la kona ola ana a make aku la.

WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)

Loio a me Luna Hooiaio.
MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, a lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no, a he Notari Hooiaio Palapala no ka lehulehu.
Keena hana, ma ke kiho o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu.  (786 1y 827)  [51]

$10 MAKANA

         E LOAA aku no na dala i oleloia maluna, i ka mea a mau mea nana e hoike mai ia Mrs. Kamehaiku Aukai, a ke maopopo nae ma ko'u ike ana oia, no Waimea, Kauai, kona aina hanau. Penei kekahi mau hoike e akaka ai. Aia mawaena o ka pulima a me ke kuekue o kona lima hema, hookahi inoa, o Paopao. a ma ka maka, he ano makaiwi. Ina e loaa, e halawai pu oia me a'u ma ke Keena o ka Lahui Hawaii.  S. AUKAI.
Honolulu, Nov. 29, 1877.  48 2ts

Hoolaha a ka Luna Ohi Auhau.
APANA O HONOLULU, 1877.

          O KA POE i ku i ka Auhau o keia Apana, ke hai ia aku nei, e hoomaka ana ka mea nona ka inoa malalo i ka ohi ana i na Auhau no keia makahiki ma Aienui i ka Poaha, la 1 o Novemaba, a i kulilke ai me ka Pauku 503 o ke Kanawai Kivila, o ka poe a pau i ku i ka Auhau e hookaa koke mai mamua ae o ka la 30 o Novemaba, 1877.  GEO. H. LUCE.
Luna Ohi Auhau o Honolulu.
Keena Ohi Auhau, Okatoba 29, 1877.  44 1m

HENEIKI KA AKA I KA OLU.
OLU O KE AHA?
OLU O KE KUMUKUAI O NA LOLE HOU
o ka Halekuai o
GOO KIM!

MALUNA mai nei o ka mokuahi Hawaii "Likelike," a me ka mokuahi "Kulanakauhale o Nu Ioka."
E hoomaka ana ke kuai manuahi ma keia Poaono, a pela mau aku ma na Poaono a pau. Nolaila, e hele nui mai oukou e o'u mau hoa maikai ma keia la, e wae a ka mea a ka iini e lia ai, kiola iho "i ka a-la a mau a-la paha o Kaualeau," a e loaa no na holoku poni uliuli a halila, a me na kalakoa hou loa i ike oleia mamua ma Hawaii nei, na palu huluhulu a me na iliwai o kela a me keia ano, na kihei huluhulu nani loa akahi a ikeia, na makalena au liilii, kakau loloa ulaula, hinahina, uliuli a me ka poni, na mamalu liilii, na Lakeke keiki, a me na koloka hoopumehana o na kaikamahine liilii, a me na mea nani e ae he lehulehu wale. E hele mai i ike i ka nani o Aipo.
GOO KIM.
Alanui Nuuanu, ma ka aoao ma Ewa mai o ka hale polapola.  35 6ms*

CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 3 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
315 1y 867

E. STREHZ,
[AILUENE]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

EIA KA POMAIKAI E NA MAKAMAKA.
E NAUE! E KIPA!
KUAI MAKEPONO LOA MAANEI!
HE KUAI MANUAHi!

KE KAHEA aku nei au i kuu mau makamaka a pau o ka olu o Makawao, e hoopulu mau ia'na e ka Ua Ukiukiu, mai ka apana o Hamakua a hiki aku i ka apana o Huelo.
Ua wehe ae nei au he elua mau Halekuai Lole nani, hookahi ma Haiku a hookahi ma Makawao ponoi, a e kuai aku ana me ka makepono loa ia oukou e ko'u mau makamaka, ma ke kumukuai haahaa loa i ike oleia mamua.
OIA KO'U ALOHA IA KAKOU IHO.
O na lole nani loa e kupono ana i ka linohau ana o na Keonimana, a me na kahiko kupono no ka hoohiehie ana o na lede maka palupalu o ua aina ua kaulana nei, e hoopakika aku ana au i ke kuai ana ma ko'u mau Halekuai. E kipa nui mai oukou me ke aloha, e ike pono i ko keia.
C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
a me kona mau Halekuai manuahi. He ole ka lohe pepeiao, o ka ike maka ka pono. Owau no me ke aloha.
36 3ms.  C. H. DICKEY, (Kale Kika.)

Piha i ka Hauoli!
Hauoli i ke aha?
I KA EMI O KE KUMUKUAI O NA
Lole Ano Hou ma ka Halekuai o
AHUNA!

MA KA hiki ana mai o ka mokuahi Likelike a me na moku waiwai e ae mai na aina e mai, ua loaa mai, a eia ma ko'u mau Halekuai na waiwai nani ano hou loa, a e hiki mau mai ana no na keia hope aku, a hewa i ka wai na mea he nani.
E kuai aku no au me ka oluolu loa ia oukou e na hoa o na aina kupolua nei i ka lai, a me na makamaka e ae hoi a pau e naue mai ana, a e ike auanei oukou i ke kuai hoopaki aku o ke keiki o ka aina pua i ua mau waiwai nei: oia hoi na Kalakoa holoku o kela a me keia ano e ku ai ka hoohehelo ana, he 101 a hookahi dala o ke Kalakoa ano lauai-lilii, a he 8 i-a hookahi dala o ke Kalakoa laula nunui, na lole Iliwai o kela a me keia ano, na polu maikai loa, na kihei weluwelu, aole i kanamai ka nani i ike oleia mamua, na makalena o na ano like ole, na koloka e kipu ai o ke wa anu, a me na mea makamae e ae he nui wale, e molowa'i oe i ka helu aku e
Nolaila, e kipa mai no e na makamaka, aole ke kikaha loa'e ma ke alanui. Ina no aole ke kuai, o kekahi mea nui no ka halawai ana o na maka, a na'u no e pahola aku ia oukou i na lima hookipa a ke aloha. Owau no ko oukou makamaka.  AHUNA.
Waialua, Oct. 3, 1877.  40 3ms.

NA BUKE
MA KE KEENA O KA PAPA HAWAII
—A ME KE—
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.

BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao.....$12 00
Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula.... 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula..... 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele..... 4 00
Baibala Hemolele ili eleele 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi..... 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula..... 1 00
Kauoha Hou ili eleele.....  75
Kauoha Hou Hapa Haole.....  75
Kauoha Hou Pakeke me na Halelu, Ili gula nani..... 1 75
Kauoha Hou Pakeke me na Halelu, Ili eleele.....  50
Kauoha Hou Pakeke, ili gula nani..... 1 75
Kauoha Hou Pakeke, ili eleele.....  35
Na Halelu Pakeke, ili eleele kaekae wai gula.....  30
Na Halelu Pakeke, ili eleele.....  20
Na Halelu Pakeke nani.....  50
Moolelo Ekalesia.....  50
Hele Malihini ana.....  25
No ko ke Akua ano.....  25
Hoike Palapala Hemolele.....  25
Wehewehehala .....  25
Ninau Hoike ili manoanoa.....  25
Ninau Hoike ili lahilahi.....  10
Haiao ili lahilahi.....  10
Moolelo o Heneri Opukahaia.....  10
Kumumua Kula Sabati.....  10
Buke Lawe Lima.....  10
He Buke no ka Pope.....  10
Ui Kula Sabati Helu 3.....  10
Ui Kula Sabati Helu 5.....  10
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole.....  10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala,..... 2 00
Buke Wehewehe Ano Mataio..... 1 00
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani..... 1 75
Himeni Hawaii..... 1 00
Kumu Leo Mele.....  10
Li ra Kamalii.....  15
Li ra Hawaii 1855.....  25
Hae Hoonani.....  25
Leo Hoomana.....  20
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka nu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Ui Kula Sabati Helu 4.
H. BINAMU.
Kakaule ta o ka Papa Hawaii.