Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 49, 6 December 1877 — Page 1

Page PDF (1.17 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE III.}  HONOLULU, POAHA, DEKEMABA 6 , 1877.  {HELU 49.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
E hoouna mai na Leta i ka LAHUI HAWAII.

E. O. HALL & SON
[E. O. HOLO MA.]

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
NA LOLE, PENA, AILA,
—A ME—
NA ANO LAKO E AE A PAU.
Kihi o Alanui Papu me Moi.  1-1y

S. B. DOLE.

LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

WAi Hui o ka Hau!

E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o  JOHN W. CROWELL.
2-1 y  (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)

AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike.  [3—1y.]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1  a me ka maikai.

Holy Sabbath.
Crown ofGloyr p. 24.

1
Ua pau na la eono e,
Ua puka hou ka Sabati ;
Ka la no nei e hoomaka'i,
Ka la hoomana, hoomaikai.
Cho—La hoano, la hoano,
La pookela nei.
E pau ka hana luhi e,
Hoomaha me ka hoomaikai.
2
La Kula Sabati no nei ;
Hauoli, e na kamalii ;
Hoomakaukau, hoopaanaau
I na haawina ao a pau.
Cho.—La hoano, &c.
3
Ala'e na kumu, kii, kii e
I na haumana kula nei ;
E imi hoi i poe hou
I auwana nei i o, i o.
Cho.—La hoano, &c.
4
E hoomanao na kamalii
I ko Iehova kanawai ;
Malama i ka Sabati,
Ko ke Akua la no nei.
Cho.—La hoano, &c.
5
E kula no, a halawai,
E pule me ke mele ae,
Hoolohe no a hana pu,
Hahai mamuli o Iesu
Cho.—La hoano, &c.
HAWAII.

KA NANEA EEHIA!
—NO NA LA—
I AU WALE KA MANAWA
—A O KA—
HIHIO ILIHIA A KA UI
LEON ROSE!
—NO NA—
KOA KAVALIA OPIO:
—NA—
SEPANIA EKOLU!
He Nanea Walohia o ka Weli Eehia.
MOKUNA VIII—HELU 28.

          Ke paio lua nei na makani, e hooluli ana i na laau Elema loloa,
          Oiai hoi ka uwila me ka hekili, e hoohanini mai ana,
          O na ao hakumakuma hoi, e hoohiolo mai ana i na paka ua mao ole.
          HE manawa ole ua piha kui aku la ua luakini nei i na kanaka, a owau pu hoi kekahi i poholo aku la iloko. Aole i upu iho ko'u noho ana ma ko'u wahi, komo maila kekahi kanaka a noho iho la ma kuu aoao, he kanaka hoi i kamaaina mua ole ia'u. Ua paa kona poo i ka wahiia, a no ia mea, ua hiki ole ke hoomaopopo pono aku i kona mau hiohiona, aka me he mea la nae, ua hoopihaia kona noonoo no na hana hoomana.
         
I kela a me keia minute, ke ike aku la wau i ka haloiloi mai o na haloko wai maka ma kona mau kiionohi, a hiolo makawalu maila e hoopulu i ka papalina. Ua maopopo maila ia'u ia manawa, he mau nune ana o na manao pilihua kai loko ona, a ua lilo hoi ia i mea e luaieleia ai kona lunaikehala. Ulu maila ka mano iloko o'u e ninau aku iaia, malia paha o na lia ana nana i hoopilikia i kona puuwai, aia iloko o na palena e hiki ai ia'u ke kokua aku iaia, alaila aole e nele ka maopopo o ka'u mea e hana aku ai. Anoai paha na ka mana lani, i alakai mai ia maua a hoohalawai mai ma keia wahi no kekahi kumu hana ano nui.
          Poha maila ka leo hoanoano o na mea kani, a me ka nanahe o na leo o ka poe mele oloko o ua luakini nei, a ua aui aku la ko'u nana ana ma ia mau mea, no ke kahi mau minute, a ia'u i alawa hou ae ai e nana aku i ua kanaka nei, aole oia ma kona wahi, ua hikiwawe kona nalowale ana aku la.   Ua lilo maila hoi i mea hookaumaha i ko'u manao, kona nalo koke ana me ka maopopo ole. Ku ae la wau iluna a haalele iho la i ko'u noho, a naue malie aku la wau, mawaenakonu o ka luakini,  me ka makaikai akahele ana i na kii a me na mea hoonani i kauia ma na paia, a oia hoi na mea i hana loeaia e ka poe o ka wa i hala.
          Ia'u no e hoonanae ana i ke kilohi i keia mau mea, ua puiwa launa ole wau; i ka ike hou ana aku i ua kanaka malihini nei, e noho mai ana oia ma kekauwahi ano pouliuli iki o ka luakini, me ka hoohilinai aku ma kekahi pou nui, a ma ka hoomaopopo aku, aia iloko ona na noonoo e paiolua ana, me he mea la aohe ona manao nui mai i na mea e ae. Kupu hou maila ka noonoo iloko o'u e hoowalaau aku iaia;  aka aole anei hoi oia e manao mai he hana rula ole au. He mau minute keia no na hana haipule, a he mau kulana nae ko'u iloko o ke kupilikii, i kupono ole hoi e ikea waleia mai. Huli iki aku la ko'u alo i ua kanaka nei, me ka maopopo ole nae o ka'u mea e hana aku ai imua ona.
          Ia manawa i kunou mai ai ua kanaka nei, a ua ike iho la au, he makemake kona e kamailio aku au iaia. Nolaila ua pane aku la wau. E ka makamaka, nani wale kou koho ana, e noho ma keia aoao o ka luakini o oe hookahi wale no—anoai nae paha o keia kahi kupono, e hiki ai ia oe ke hooholo pono i kou mau manao ea. Ia wa no i pane mai ai ua kanaka nei. "E ke Senora, he oiaio loa ia au e pane maila, maloko o keia hale eehia, e loaa ai ia'u he wahi e hoomaikaiia ai ko'u mau noonoo.
          Pane aku la hoi au i ua kanaka la. Aole no hoi au i holopono mai ka loohia ana mai o kekahi mau ulia popilikia.
          Ua ike no au ia mea, a he oiaio hoi kau i hoike maila e ka Makuisa, pela i pane mai ua kanaka nei.
          Ha! wahi a'u me ke kahaha nui. Ua ike anei oe ia'u?
          "Ae," wahi ana, a hoopili ae la oia i kona mau manamanalima ma kona mau lehelehe, me he mea la e kauoha mai ana ia'u e hamau ko'u leo. Ua kupa ko'u ike ana ia oe e ka Makuisa Alebereta de Denia. ua molaelae hoi imua o'u na mea huna iloko o kou ola ana—maloko o ka hale kakela o Monatilo, aole au he malihini ia wahi.
          Hooki iho la oia i ke kamailio ana, me ka hoopuka ana ae hoi i kekahi mapuna leo kaniuhu, a ke kau maila hoi iluna o'u ke ano weli, a pii maila me ka okalakala. Kaupono aku la kuu nanaina iluna ona, a ua pa moowini aku la hoi kahi malamalama pohina o ke kukui maluna o kona mau helehelena.
          Ia manawa no hoi au i pane hou aku ai. "Ua ike anei oe i na mea huna, o kela keena hooweliweli ma ka hale kakela o Monatilo. Ua moakaka anei ia oe."
          Ia manawa no hoi i oili mai ai kekahi kulu koko mailoko mai o ua malihini nei, a pili maila ma ke kua o kuu lima, oiai au e aneane aku ana e hoike aku iaia no na ulia eehia i ikeia e a'u ma ua hale kakela la. Ua hoomaka hou aku la no hoi au e kamailio, aka, ua puiwa ae la wau i ka haule hou ana iho o kekahi kulu koko, e like me ke kulu mua: a no kuu manao, he ulia wale no ia, ua hoomaka hou aku la wau e kamailio, aka ua pili hou maila kuu lima i kekahi kulu o ke kolu ia o ka manawa, a ua hoomaka iho la wau e noho hakanu, me ke ano okala kunahihi maila.
          He oiaio me he mea la, e papa mai ana oia, aole e hoakea wale ae ia mau mea huna—aole hoi e puana leo wale ae no na mea a'u i ike ai.

Moolelo o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana.

Halawai ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana ma ka luakini o Kahikolu Kealakekua Kona Hema Hawaii i ka la 31 o Okatoba M. H. 1877 hora 10 p. m.
Noho ka Luna Hoomalu mua ma ka noho eia na lala i hiki mai.
Ekalesia.  Kahu.  Elele.
Kekaha.  Rev. G. P. Kaonohimaka.  Kaiakoili.
Kailua.  " J. Waiamau.  Kanuku
Helani
Kona-waena.  S. Makaike, haiolelo  Hoopale
Kealakekua  S. W. Papaula  W. Kaholoau
Pukaana  ———  G. W. Waiau
Kapalilua.  J. W. Kauhane, haiolelo  J. Nakea
Waiohinu  ———  ———
Lala mau, Rev. J. D. Paris. H. Ma naso. Ma ka balota, ua koho ia o Rev. G. P. Kaonohimaka i Luna Hoomalu, pule ka L. H. Ma ka balota ana ua kohoia o S. W. Papaula i kakauolelo. Koho ka L. H. i Komite imi kumu hana, oia o Rev. J. Waiamau  S. W. Makaiki  G. W. Waiau aponoia, puka iwaho ke Komite noho ka Aha ma ka haipule, hapa hora.
Hoike mai ke Komite i na Kumu hana 13. 1. Hapalua hora haipule. 2. Hoike Kihapai. 3. Palapala Hoopii. 4. Na Ekalesia Kahu ole. 5. Kula kaikamahine. 6. Kula Kahunapule. 7. Ka Oihana Naauao. 8. Ka Oihana Mare. 9. Kulana Kahunapule. 10. Na Haiolelo Kihapai ole. 11. Na Nupepa. 12. Kulana o na Aha Ekalesia. 13. No ka Hoolaha Baibala & Palapala Liilii, aponoia ka Hoike a ke Komite.
Apopo ka Hapalua Hora Haipule aponia.
Na Hoike Kihapai.
Na J. W. Kauhane i heluhelu mai no ke Kihapai o Kapalilua.
Na G. W. Waiau i Heluhelu mai no ke Kihapai o Pukaana Noi ia mai e waiho i keia Hoike ma ka lima o ke Komite a me kekahi palapala ke puka hou mai ponoia.
Na S. W. Papaula i heluhelu mai no ke Kihapai o Kealakekua.
Na J. D. Paris i heluhelu mai no ke Kihapai o Konwaena.
Noi ia mai e hoomaha ka Aha Hapalua hora, Pule o J. W. Kauhane.
Hoi mai ka Aha i ka pau ana o ka Hapalua Hora hoomaha Pule ka L. H.
Na ke Kakauolelo i heluhelu mai i ka Hoike Kihapai o Kekaha.
Na Palapala Hoopii.
Heluhelu mai ke Kakauolelo he Palapala Hoopii no ka Ekalesia o Pukaana mai e pli ana ia G. Puuohau. A noi ia mai e waiho i ke Komite aponoia, oia o Paris, Waiamau, Waiau.
Heluhelu ia mai he palapala e ke Kakauolelo no Konawaena mai, e kahea ana ia S. W. Makaike i kahu ua ae oia i kela kahea ana heluhelu hou ia mai he palapala mailaila mai no e poni ia ia i Kahunapule, noi ia mai e waiho ma ka lima o ke Komite aponia.
Kumumanao 4. Na Ekalesia Kahu ole, oia o Pukaana Kapalilua, Waiohinu, a e kohoia i Komite eia o Rev. H. Manase nana e malama, a hiki i ka Halawai hou ana o ka Aha aponoia.
Hapai ia ke Kumumanao 5. Ike kula kaikamahine, o kakou ma Kohala a kamailio nui ka Aha, a hooholo e kokua keia Aha i mau dala e 200,00 a e haawi pakahi ma na Ekalesia malalo o keia Aha ae kohoia i Komite e mahele i keia puu dala oia o Waiau. Aa, Kanuku a hoike mai i mua o keia Aha aponoia.
Hapai ia ke Kumumanao 6. Kula Kahunapule, kuka nui ka Aha, a e hoi na kahu na Elele e paipai ma ko lakou mau Kihapai e imi i mau Haumana, no ke kula K.—aponoia.
Kumumanao 7. No ka oihana hoonaauao, kuka nui ka Aha, a e kohoia i Komite e hoomakaukau i palapala a hoike aku i ke Kahukula Nui oia o J. Waiamau, Papaula Makaike aponoia.
Hapai ia ka oihana Mare, a ua kuka nui ka Aha no keia mea a e kohoia i Komite oia o J. D. Paris a hoike mai i ka la apopo, aponoia, noi ia mai e hoopanee keia Aha a Halawai i ka la apopo, hora 9 1/2 a hoopanee loa i ka hora 3, o ke ahiahi, aponoia pule o Waiamau.
Poaha la hana 2, Novemaba 1 M. H. 1877 Halawai hou ka Aha i ka hora i Hoopanee ia, L. H. ma ka noho, Haipule ka Aha hapalua hora kahea ia ka inoa o na lala o ka Aha, heluhelu ia ka moolelo o ka la i hala a aponoia.
Hapai ia ke koena o na hoike Kihapai.
Na J. Waiamau, i heluhelu mai no ke Kihapai o Helani me Kailua hoike mai ke Komite no na haawina dala, no na Ekalesia, no ke kula kaikamahine o Kohala, penei:
Ekalesia o Waiohinu $30.00 Kapalilua he $20.00 Pukaana, $30.00 Kealakekua $25.00 Konawaena $15.00 Helani $30.00 Kailua $25.00 Kekaha $25.00 a e kohoia i puuku no keia mau dala oia o J. D. Paris, a e hoomaka no ka
lulu ana o na Ekalesia iloko o na malama ekolu a hoihoi aku i ka puuku aponoia.
Hapai ia ke kulana o na Kahunapule, a hoike mai la ke Komite, no na mea e pili ana ia T. Puuohau, e like me keia. Ua nana akahale makou i ka palapala hoopii no ke Komite o ka Ekalesia o Puukaana e noi ana i keia Aha e nana pu me lakou. I mai ke Komite meneia.
1 Ua haalele mai nei o T. Puuohau i ka Ekalesia a ua hoi aku no Honolulu me ka hoike ole i ka Ekalesia, i ke kumu o keia haalele ana a ua lawe aku nohoi i kona mau pono pili kino a pau.
2 Ma ko ka Aha kuleana ia T. Puuohau, a me ka Ekalesia nei, ke nonoi aku nei e oluolu i ka Aha, e ninau aku ia T. Puuohau, ina kumu o kona haalele ana i ka Ekalesia, a ua haalele loa paha i hiki ai i ka Ekalesia ke hoomakaukau e kahea hou i kahu no lakou.
3 Ma keia haalele ino ana mai o T. Puuohau i ka Ekalesia, mahope iho o kona ae pono ana mai i ka palapala kahea a ka Ekalesia iaia, a me ko ka Ekalesia hanai pono ana iaia, a no ka mea hoi ua lawe pu aku nohoi oia i na pono o ka hale o ka Ekalesia, oia hoi na moena nolaila ke hoike aku nei ka Ekalesia o Pukaana ma o ko lakou Komite i ko lakou mahalo ole ia T. Puuohau a me ka hoike pu aku i kona kupono ole no ka oihana haiolelo ke ole oia e hoomaemae iaia iho ma keia mea, oiai ua minamina aloha makou no ka inoa maikai o ka mea e komo ana, a e lawelawe ana ma ka oihana Kahunapule, aole no e hiki ia makou ke apono iki i keia haalele wale ana me he mea mahuka la, ua like ko makou manao me ka manao o ke Komite aole no kupono o T. Puuohau no ka oihana haiolelo, oiai he ao e uhi ana maluna o kona noho pono ana nolaila o ka mano o ko oukou Komite, e ao aku i ka Ekalesia o Pukaana mai kali hou no keia haiolelo aka, e kahea koke i kahu kupono no lakou.
J. D. Paris.
Komite  J. Waiamau.
G. W. Waiau.
Aponoia ka hoike a ke Komite. Noi ia ka hoike a ke Komite e pai ma ka moolelo, aponoia.
Hoike ia ka inoa o D. S. Kupahu, he kahunapule ia. Pehea keia Aha e hanai nona? Noi ia mai i Komite, a hoike mai oia o Rev. H. Manase, aponoia.
Hoike a ke Komite no ka Oihana Mare. No ka mea, ua ike maopopo keia Aha e hiolo ana na kumu paa no ke Kanawai Mare, iwaena o ka poe Kristiano a e hoohui ana na Keiki a ke Akua me ka poe Pegana, a me ku poe hoomanakii a me ka poe hoomaloka maoli, ka mea a ke Akua Manaloa i papa mai ai i kinohi. Kinohi 6:2—3, a e ulu ana ka manao e hoowahawaha maoli i keia Kanawai a pau i haawi ia mai e ola'i na uhane, Kanawailua 7:9. Nolaila, ke paipai nei keia Aha i na kiai ekalesia a pau, e ku like lakou me ka manao lokahi maluna o ke kahua a ka Haku o Iesu Kristo a me na Luna Olelo, e ao pono aku  na hoahananau na makua a me na haipule opiopio, ina e hoohui ana lakou ma ke Kanawai Mare. E mare me ka poe makau i ke Akua a e malama i Kana mau kauoha a e noho ano haipule no. A mai hoopaa aku na kahunapule i na keiki iloko o ka Ohana o Kristo Iesu me kona poe enemi. Komite, J. D. Paris, aponoia ka hoike a ke Komite.
Hoike a ke Komite no ka Palapala noi a Konawaena a ua maopopo he palapala oiaio ia. Nolaila, ke apono aku nei keia Aha i ua palapala noi la, a e hooko aku imua o ka Ekalesia ma ka Luakini o Lanakila Ekalesia o Konawaena i ka manawa a ka Aha e hooholo ai.  J. D. Paris.
Komite  J. Waimau.
G. W. Waiau.
Aponoia ka hoike a ke Komite.
Hoike a ke Komite no ka Oihana Hoonaauao. He mea nui ka noonoo ana i na mea e pili ana i ka oihana hoonaauao, a no ka haiki o ka manawa ke nonoi aku nei ko oukou Komite, e hoopanee, a e wehe ia imua o kekahi halawai akea a keia Aha e kahea ai i halawai kuikawa.
J. Waiamau.
Komite  G. W. Waiau.
S. W. Makaike.
Aponoia ka hoike a ke Komite. Noi ia mai e kukulu keia Aha Kuikawa ma ka Luakini o Lanakila i ka la 28 o Novemaba, hora 10 o ke kakahiaka, a na J, Waiamau ka haiolelo ma kela la, aponoia.
Hoike ia ka manawa e poni ia ai o S. W. Makaike, oia ka pule elua o Novemaba, aponoia.
Na Komite Hooko no keia hana: Rev. J. Waiamau, Haiolelo. Rev. H. Manase, ninaninau i ke Kahu a me ka Ekalesia me ka lima akau aloha. Rev. G. P. Kaonohimaka, Pule Hookahanu. Rev. J. D. Paris, olelo ao i ke Kahu. Rev. S. W. Papaula, olelo ao i ka Ekalesia. Rev. S. W. Makaike, Pule hookuu.
Hapai ia ke Kumumanao 10.
Na Haiolelo Kihapai ole, o G. W. Waiau ka Haiolelo. Ma ka manao o ka Aha e hai aku o Waiau ma ka Ekalesia o Pukaana, aponoia.
Noi ia mai e hoomaha ka Aha hapalua hora, pule o Hoopale.
Hoi mai ka Aha i ka pau ana o ka hapalua hora hoomaha. Pule o Kaiakoili.
Hapai ia ke Kumumanao 11. Na Nupepa. Eia ka mea i hooholoia.
Hooholoia. Ma ka manao o keia Aha, e hoi kela Kahu keia Kahu a Elele e paipai a e hooikaika nui iwaena o na kanaka i mea e ulu ai ka nupepa, aponoia.
Hapai ia ka olelo hooholo e pili ana ia D. S. Kupahu penei:
Olelo Hooholo. Hooholoia. O Rev. D. S. Kupahu, he Kahunapule a he lala no keia Aha no na makahiki elima i hala ae nei, aole oia hui mai ma na hana o keia Aha, aole ma na Ahahui Euanelio e ae, a ke noho nei oia ma ke ano noho aia, nolaila hooholoia. Me ka minamina a me ke aloha nui, ke hookaawale ia aku nei o D. S. Kupahu mai ka Oihana Kahunapule aku, aole ona kuleana i koe ma ia oihana no keia mau kumu.
1 Ua hana oia i ka hana ku ole i ke Kahunapule, oia ke kalepa awa.
2 Ua lono maopopo ia, ke noho nei kana wahine me ke kane manuahi.
3 Ua hookaawale ia oia mai ka Ekalesia o Kohala aku, no keia kumu i oleloia maluna, aponoia ka Olelo Hooholo.
Olelo Hooholo. Hooholoia. E lawe na Kahu Ekalesia, a e hooikaika ma ka hoolaha ana i ka Baibala a me na palapala liilii mawaena o ko lakou mau kihapai, a hoike mai i ka halawai hou ana o keia Ahahui ma Maraki, aponoia.
Olelo Hooholo. Hooholoia. Ke mahalo aku nei keia Aha i ka Ekalesia o Waiohinu, Kau, i ka malama ana mai i na lala i hiki ilaila i na mea o ke kino, aponoia.
Noi ia na Lala i hiki i Waiohinu e hoike mai i na mea e pili ana i ke Kahu. Hai mai la kekahi mau Lala, ua nonoi aku ke Kahu i ka Ekalesia o Waiohinu e waiho aku ana oia i ka hana a me kona noho ana he Kahu no ia ekalesia, no kona ano mai Hebera i hiki ole ke hoola ia, a ua ae ka Ekalesia a hookuu a hookaawale iaia no keia kumu oiaio, ka piha ana i ka mai Hebera. No ka lohe oiaio ana o ka Aha, nolaila, ke hoalohaloha aku nei keia Aha ia J. K. Kahuila me ka uwe pu aku, a ke nonoi aku nei no hoi i ka Ekalesia o Waiohinu i hoonele ia i ke Kahu ole, e huli a e imi lakou i Kahu hou no lakou.
Olelo Hooholo. Hooholoia. Ke mahalo aku nei keia Aha i ka Ekalesia o Kealakekua i ko lakou malama ana i na lala o keia Aha i na mea o ke kino, aponoia.
Olelo Hooholo. Hooholoia. Aia a hoopanee ia keia Aha, alaila, e halawai keia Aha ma Waiohinu, Kauahaao, Kau, i ke Poakolu elua o Maraki, A.D. 1878, hora 10 o ke kakahiaka.
E malamaia ka hebedoma mua o Ianuari, A. D. 1878, i wa haipule hoomau a me ka Poaha hope o Feberuari i wa pule no na kula. Noi ia mai e heluhelu ia ka moolelo, a ua heluhelu ia, a aponoia. Wehe ia ka Himeni 285. Hookuu ia ka Aha me ka pule a J. D. Paris.  S. W. PAPAULA.
Kakauolelo o ka Aha.
Napoopoo, S. Kona, Nov. 13, 1877.