Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 49, 6 December 1877 — Na hiona walohia o ke Aupuni Poepoe. [ARTICLE]

Na hiona walohia o ke Aupuni Poepoe.

E Sla La'hui EUwaii ; Jloha oe: — Oiai ka noe mauna e halii mai ana i ke kumu o na pali Koolau, ao na oawa iioi, e'ioku hooma-u mau ia &ua e n.a paka ua liilii noe o ka wao, e o mai ana kc anu i ka ili, mo ka nelie malie a puai au, kulou iho la ko'u maka i ka. houua, me na nuue ana a ka īnauao, me ka i iho, o ke anu, o ke anu no o ka aiua, aka hoi, na liaalo ia a nalo maika maka aku he oiaio he aupuni poepoe, a ololi kahi a'u ame makou e nohonei, a e hoike aku aua au i na īaea a pau maluna iho, mai Kalaupapa a Waikolu, oiai ka loa o ka hele ana o ka aina, mai: Hoolehua i ke kai, a ke alo pali i >Vaihanau, oia iho la ka ume laula o ka aina, kahi ku]>ono iki ke hele ia.

Kaulapapa. —O kahi keia o ke awa ku o na moku, he poo kekahi e like me na mouo ma ka nuku o Mamala, malaila e hoopae ia mai ai na olelo i manao ia lie kupono, a i man keiki lalawai hoi no ke aupuni j)oej>oe. Lehulehu ioa iin lialo malaila. na hale hiaa nui a liilii, a pela. 110 hoi i na hale pili maoli, na halepule no ke Katolika kekahi, a lie Hoolepope ka lua, nui na kanaka e nolio nei maluila, he hale kula kamalii iwaena oia kulanakauhale hoolepōpe.

Makanalua.—O ka hapalua keiu o ka aiuaiuai Kalaupapa- inai, he piina ki; aiio a he uka ka olelo* ia mai kai niiii, a eia 110 hoi au malaila o noho uei, aole uui na halo ma keia wahi, ko ko'u luaui J. S. Kaawa Napela, kahi o Kuaokiilaui i lioi aku nei, o "VVm. Keolaloa malaila, o Hiia wahiue na Kalaui haolo mamua o "Wailuku, a ma ke kua o ko makou mau liale he lua kai hohauu, ua ka pele i ka ia lua, i kap& ia konii inoa, ka lua o Kauhako. He moo ke ano oia inoa.

Koloa. : —He kula kanaka ole keia, lio wahi noho no na bipi, lio, a he kula «naikai ke uaua aku, Oika'u walii keia i lioomanao ae ai i ke kula o Pawaa i Honolulu, a he v, ahi moolelo 110 kokeia kula a'u i lohe ai, o (Kaneiakama.) He kauakii ia no Kona aku nei, i pili wuiwai me na lii o Koolau nei, a pau loa kona waiwai i keia aoao, he paheehee ke kahua o ke pili ma keia kula, no lakou i lealea ai a pau loa oia, no kona pau loa, a e hoi nele ana ia ia Kona. Nolaila, hapai ae la ia i keia mele :

Aloha wale ka pali o Koloa Ke alo huli i Waihanau —e, <frc. A no kana kanaenae, halawai uliane iho la ia me kekahi mea kupanaha, oia ka loaa mna aiia o Kalaipahoa ia Kaneiakama iluna o Mauna Ix>a, a o ka i hoi ;uia ia o kona mau lilo a pau iaia a eo o Koolau iaia. I rola]\ola. - T.ia ma:inei na liale mai. ! ka liale k\:ai. kahi uoho o ka Luua nui, i he wahi i like nie kamakeke i Honolulu ka luana mau ai e na kanaka, a maa- ; uei o«> e ike ai i na hojio weliweli o ke i kini aneano m;'.ke, me ke kaumaha a ; nie ka walohia. Eia maanei ka hoiau i kapu a Kapo. a liiki i keia wa, a«"»le e ! j\ii ka wahine iluna, o ke kane wale no 1 ke }>ii iluna o ia walii, aneane pili al«> k« ia wahi i ke kumu o ka }>ali, ho wahi ; maikai. ]So Kalav.a«>. lle wahi inoa makau ' ia kt ia, i ka \\a ivaho o keia aiua, o kona hiona. h«> lik« 4 me uka o Kaiualin i l\i\na. Hawaii. Oluolu na ea, k«>ko- , !.> īuni k«> ala o ka lau nalu'lo. Nui na , iium e olin'lu ai ka naau, na moa i kaīmia, maia. ko. uala a |H»la aku. Eiua inak'.-'.i mahula. Halepulo Sil«\aiua, ho l.al'- uaui ia me koua awai niaoniao. ho : piauo a iuo kona Papa Himoni. ho Kal:unaj\r.lo. W . P. K;u»wa, i ka nana aku • ! i ii.i nioa i i!«»1h» malaila, h« l ]><v a«>!»' «• ae «• ike ln'U i k:v aina. ua <»i uku ke kr.''iaK'U" «h>u«.'i ia h< >}>«'. |>« la ka ik«' aku. \\;uk«»lu. H.' }V\U ki« kio h»;l koi:» O iik' W a |\ 1 • -« \ liawuo, «» k«»na ak«\i ioa. uuku k<Ma. he wu o a»ia i L. u..\i!ia tnsi na kumu :.sai o na lu iui a i.} -•!>} •'. a huihui, o ko ii-ak u al iiau « h;ki ai ilaila ko h«*io, , i.ial.M.i o i;a }v«i. f huU aiia m«> na lio i;;>, m !i< :« wau,;e. au UlaU tuak«>u ma- [ i.ilo \\i.i iuaa }vili «' hoh» luau tu i tta »V»ako'..i a }vo.i r.o k<v; kū i ko makou iaa\i h'ia»» .r.a }\.o. \a u t hol«» l*>ua ai w*Ut«» »» Ua j a i. }• i. v n«» au- i ka ui.i. k..u «« !. • .■» i.-.«j ; a )».>h*ku. «.» ka *u«v«.- ! i.t « |:« .. .< ;.a...» *«' »h* li.) « ka ;«...! ii'. a «»a a n*»' Uc iu«•-» ! < .<! t i...» .. k- -O?.-*« h«.' !■•. i>»«' k. - . , W ,i .. •• *'!! O h« «« iA, :«• . ' • < ■ ■ ' . i..'!•,.: I • '.i. Uah |».>}».«a \ I I ... ... . ■ .. i., i §\, «;.i t( , , ~; , I; • . ; . t , k . :..'« _

3 B*&» m hekma» a ua uin&a no an i aa! «maaina ooaiei, aohe h&olo eieele io& oamua dka o oukou, i mai lakoar «oie. O kela ano ame keia ano kanaka, «ia maanei, akoe wale so keia lahui. O1 e ano mahale ana oaa pali o kaa&lea, »ia no ia : he poe naauao loa eia maa aei, akamai i na olelo elua, a ekolu, ho poe hoopono, a makihia kekahi, he eaaupo a piaakiki loa kahi mahēie, ala nui na hana pono iwaena o na i. e noho eei, ua komo pu i& mai no k aia walu, mai lia makaainana a ke iii, eia maanei kahi i waiho ai o ke kiuo lepo o kekahi alii, C. Keeaumoku, o Pika, ua hoi aku, meka lana o ka m& lao, iua aole wahi e puka ai keia lahi i iwaho, alaila, oko waho ke pau loa uai ana ia nei, ua ike ka~ kou mamua, oka poe nana i hapai keia kauawai ua hodhoi ia mai ia eai i ka hua mu; o kaaa hana, ake waiho neiiaiami. Na Kapu hoopuni ia mai mauka ens pali, he laula nioana ma kahi aoap, aē. kapu ka pii aua ā hiki i ka honua, 1 pek hoi o waho mai, aole e ao ia e ka u i hookahi kapuai ma na kapakai oq lei, he halepaahao no i like me ko wab ►, mau kanawai oolea no i kau ia«aali na iho o keia lahui, i noonoo e u amua e ka poe e hele aii e i kau i mau ] auawai no ko kakou paewa ! mai uo ia oukou. Paupulu ia nei e | kanu ia ai. Ke hoōki nei au maanei, ! ke hoe nei na mauu ua ahialii. j ! D. PUNA. ! Makanalha, M. Novl2G, 1877.