Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 12, 3 September 1889 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

 

 

pu ia e ka moku kiu  “Rush” o ke aupuni o na Moku-aina Hui o Amerika.  Ua ao aku no ke aupuni o Beritania I ko Canada aole make komohewa wale ma ke kai o Behring, a ina e hoopaakiki ana lakou alaila oia no na koikoi o ka lakou mau hana maluna no o lakou ponoi iho.

            Ua hoolewa ia ke kino kupapau o Ex.  Lupakanawai Terry me ka maluhia; a ma na lono hope aia o Mrs. Sarah A. Terry ke noho la ma ka Hotele Leek ma ke kulanakauhale o Kapalakiko, a ua pani-ku foa oia iaia iho mai ka ike ana i na makamaka.  He nui na hooia ana a ka hapanui o ka lehuleha ua pau na la waiwai o ko Terry ola ana aka, na ahewa ia no nae o Hope Hamuku Weagle no kona hopuhopu ahulu loa i ka lawe ana i ke oia oTerry.

            Ua hopu ia o Judge Field, aka ua hookuu koke ia no nae ma o kekahi paiapala noi hookuu kino, a e ninaninau ia ana ka hihia ma ka la 27 o Augate.  O ka nui o ka waiwai io o Terry na kohoia mawaena o $50,000 a me $200,000, aka aia nae malalo o na moraki koikoi.

            Ua hoopai la o John L. Sullivan he hookahi makahiki ma ka hale paahao me ka hana oolea; aka, ua hoohalahala hou ka lawehala imua o ka Aha Kiekie o Makekuteka, a ua hookuu ia malalo o ka hela ana he $1,000.  Ua hopu pu ia no hoi o Kilrain ma Baltimore.

            Ua malama ia ae ma Kapalakiko he halawai no ka hoakea hou ana ae i ka oihana laina mokuahi o ka Pakipika a me ka laina waea olelo e na kanaka kalepa koikoi o Amerika nei.

            Ua waiho aku o Generela W. H. Dimond i kona kulana Komisina o na Paka mamuli o ka nui hewahewa o na hana i ili ihomaluna ona e pili ana i ka (Mint) oihana hana dala o Amerika, nolaila, ua nele oia i ka manawa e hiki ai ke nana i kekahi hana e aku.

            Ua hoololi ia ka olelo hooholo e ahewa ana ia Mrs. Maybrick o Enelani e make, ma ka hoopaahao ana a pau ke ola; a eia no hoi ke hoikeike ia nei e noi hou aku no ka huikala loa i ka mea i ahewa ia.

            Ua hoihoi ia ae ka moi Malietoa, a eia oia ke noho nei ma kona kulana mau he Moi no Samoa, ua apo aku o Mataafa iaia me ke aloha pumehana, a o Tamasese hoi, ua nele oia i na kakoo ole.  Ua haalele aku na Geremania i ko lakou mau akeakea wale ana ma Apia, a ua ae laelae ia aku o Malietoa e hana oia e like me kona makemake.

            Ma ka la 22 iho nei, ua hoopuka ae ke kakauolelo o ke kaua moana no na poe kapili moku no ke kapili ana he 3 mau manuwa hao no Amerika.  O ka moku mua he 2,000 tona kona nui a o kekahi mau moku iho he 3,000 tona pakahi.  O ke kumu lilo o ka moku mua he $700,000 a o kekahi mau moku iho ma ka $1,000,000 pakahi.  O na koho i waiho ia mai he $780,000 a he $1,225,000 nolaila, ua hoole ia aku na koho a pau.

            Ua hoao ae o Mr. Thompson, he kamaaina mua no Ilinoe, i ka hana ana i ke kopaa mai loko mai o ka Pulumi ko pake, a ua loaa iaia he 150 galani malakeke mailoko ae o hookahi eka i kanu ia me ua ko pake la, nolaila ua manao oia e kanu aku i 10 eka hou i keia makahiki ae.  Ua manao paa no hoi oia e hana a kopaa puupuu i ua ko la mai loko ae o ke ko pake no kona ike ana he oihana puka loa keia ma Kanses a me Ilinoe.

            Ke laha nui loa nei ka mailepera ma Kapalakiko.  Ua lilo i hana nui na ka Papa Ola a me na kau ka lapaau ka imi ana i na mea e hiki ai ke pale aku i keia ma’i weliweli.  Eia maloko o ka hale ma’i he 10 ka nui o na poe i loohia maopopo me ka lepera, a eia ke pii mahuahua mau nei i kela a me keia la na mai lepera.  Ua kauoha aku ka Papa Ola i kekahi poe e noho nei ma ka mahele o na pake [Chino Town] e haalele iho lakou ia mau wahi oiai he makemake ka Papa Ola e wawahi ia ia poe hale.  Ua loaa aku kekahi haole keokeo i loohia me ka lepera, he kalaiwa kaa ka hana maa mau ia haole ma ke kulanakauhale o New York.

            Ua hooholo o Claus Spreckels ona miliona o ke kula o Kamaomao, a ona hoi o ka hale hoomaemae ko paa nui o Piladelepia, e papalua i na hale hoomaemae ko paa.  O ka nui o na tona ko paa e hiki ana ke hoomaemae ia iloko o ka la hookahi, he eha miliona tona i ka la, o ka @ no keia hapai ana i ka hana aia mawaena o $4,000,000 a me $5,000,000.

            Ua hoao ia mai nei ka holo o ka moku hao hou o Amerika “Charleston” a ua ike ia he 19 mile iloko o ka hora.  Ma Kapalakiko ae nei oia e kapili ia nei.

            Ua make mai nei o Lui Moleka ke kaikuaana o Von.  Moleka iloko o kona mau la kamkoo o 85 makahiki.

            Pakele ke Towela o Eiffel ma ke kulanakauhale o Parisa mai lilo i luahi na ka uwila, aka, ua manuhe’u no nae.

NU HOU KULOKO.

 

Mai poina i ka Heiau o ka Nani

Maikai hoi kou mau Kamaa e Mama!  No ka Heau hoi o na Paikini Makepono.

Ua peku ia e ka hoki kauo kaa kekahi haole i ka Poaono nei a eha loa.

Ua uku mai o Chas.  I. Hiram he Eono Dala no ka LEO o KA LAHUI, no eono mahina.  Huro! Mahalo i kou lokomaikai.

He kohu makani kona no hoi ma ka aekai o Kuloloia ka hookui a ke dala i na eke o ko makou Puukuia e kani mau ana ka hoe.

Mai poina i ke kipa ae ma ka HEI-AU o na PAIKINI, a ilaila e wae ai i na nani a me hie aole i kana mai.  Alawa ae paha oe i ka olelo hoolaha la.

A i eha ko niho ea, kipa ae oe i ke keena huki niho o Elias Kaululaau Wrights ke keiki Hawaii, a nana ia e hana mikioi noii naelo iho a nani.

Aia mawaena o ka Hui Hoka a me ka Honolulu ka palo ana ne ka hookuku kinipopo hope loa e ikea ai ka mea iaia ke keehina o ke kahua hoopapa kinipopo.

Nui ka ka la o na apana o @ Waianae, Waialua a me Wain Ua noke iho ka ka la i na wahi la nahele’a maloo.  Me he la pela o i maloohaha ai na wahi bipi o na makeke.

O ke alanui o Pauoa ua palahiu loa ae nei i keia mau.  A ke uku la nei ka Luna hana Hawaii, he 1 dala o ka la; a o kahi elemakue haole makuakane o ka Luna Aanui, he ekolu pehu o ka la.  Nui no ka maemae o ke au vaniki.

 

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lakahi

 

No eono mahina he eono dala i paholaia mai e Chas.  I. Hiram a me Mrs. Kahalewai Cummins, ma o S. Kaanaana la kana Luna.  Huro!  Charles.  Don’t forget for ever!!

Eia ka poe i hoike mai i ko lakou makee a aloha io i ka leo o ko lakou lahui e pa e ana ma na kualono a e wawalo ana ma na kahawai lehulehu o kona aina makuahine, a e hoike ana hoi me ka wiwo ole imua o kona lahui i ka nui hewahewa o na hana ino i kau iho maluna o kakou.  A no ia manao hookahi, ua pahola mai la lakou i na kokua ana he nui, a oia ka makou e pahola aku nei i ko lakou mau inoa imua o ke akea, ma o na Luna la, a lawe pakahi paha.  J.Anahu $4 no Port Blakely, Am.  S. K. Aki, Pilipo Makanoe, a me John Thos.  Aluli o Kahului, Maui he $2 pakahi.

Mary Milton $1.50 no Kulaokahua, H. Kauai no Kikihale he $1.50 e lawa ai he hookahi mahina me ka hapa no keia mau inoa elua.  Owai hou ae ma keia makalua?

Samuel B. Dwight he hookahi dala A.W. Maioho, Halemela E. S. Kailikea, Col. C. P. Iaukea, F.S. Keiki, Kemika, Apa (Pake), James Bright, Mahi, Mahiai, Keoki, Harry Swinten, Kalawaianui, Kalaniwahine, Ilai, Pohano, D. Lokana, J. A. Kahoonei, J. W. Mokuahi, J. P. Miau, Kekala, Anara, Keliinohola, J.W. Okuu, Kanahaha, Mrs. Nawahine, Aheona Kakai o Leleo, Mary ulao kanuhe, Chas Hiram, G.W. Ka@oe@ehua, Kaaipoalima o Niolopa, Kaulunae, J. Haalou, Kaluaimaemae, Mrs. Kuanalewa, Mrs. Kaae, Keakua, D. Kaululehua a me Mrs. Meleana Makolo, Mr. Eleneka, Mrs. Maluohai Baker, Mrs. Ane Akana; Hamaia, Keaweiwi, Mary Daniela, Keku, Mrs. Ed. Holstein, W. B. Kainoa no Kalia, Makaweo, Sarai Beka no Kikihale, he $1 pakahi.  Mai hoopu a ae hoi oukou, o makani auanei.  Mrs. Frank Metcalf, J. K. Naone, Hale Kepohoni, G. H. Haili, J. H. Kalawaia o ka Halepsai Press, J. Kaalomakani o ka Halepai Elele, Kahaiao o ka Haepai o ka Advertiser a me Robert Kamaka.  C. Mahoe, Ilai, Kane, Manuhil, Kaawaloa no Honuakaha; Samuel Nowlien no Koula, Kealakai no Honokaupu, Makanu no Ema Knea, Lokalia, Mary Akoni, Kauhi, Hao no Leleo, Maka Kahelemauna uo Leleo, Kauai, Sarai Beka, Lala Kahelemauna, Mahiai, Hana a me Kuihe a me kekahi poe makamaka le hulehu e ae ma ke 50 keneta pakahi.

E hookomo mau aku ana makou i na inoa a pau o na makamaka i hookaa ae i ka lakou mau dala ma ka lima o na Luna, a i ole ma ke Keena nei paha.  E makaala no hoi na makamaka a pau, i ka wa e haule ai kona inoa mai ka puka ana ma ka pepa o kekahi la, e hoike keke mai i na hoohalahala ana ma ka lima o ko makou mau Luna makaala a eleu, a i ole ma keia Keena.  Mai ka hora S@ o ke kahahiaka a ka 12 m. o na la a pau e puka ai o ka pepa.  E hoolohe i keia e na makamaka.

E. Kaululaau Wright.

MEA HUKI A MEA HANA NIHO,

 

Oiai ua wehe aenei ko oukou makamaka a hoakanaka ponoi i kona Keena Oihana lapaau niho.  A mamuli o kona lawalawe loihi ana i keia oihana loea, nolaila, ua hiki iaia ke huki i na niho a me ka hoopiha ana me ke @ dala, etc.  A me ka hoola ana i ua niho nui me ka huki ole ia.  A e huki ia no hoi na niho ma ka nui ole o ka eha.  Na niho kui etc.  E holoi ia na niho i hele a eleele iloko o ka wa pokole loa a aliali me he hau la o Maunakea.  E kipa nui e na Hawaii.  E ike ia kakou Hawaii Ponoi o kipa hewa ke aloha i ke alohilohi.

KEENA HANA.  Kihi o na Maui Moi a me Betela makai o kahi o Kakela me Kuke

w16 sept d12 ly

Halekuai Mea Gula, &c.

HELU 44 Alanui Nuuanu

I Loaa no na Wati Gula a me

Dala o kela me keia ano no ano kumukuai a pau

-----

 

 

NA WATI HALE,

NA WATI PAKEKE,

NA PU-POOHIWI,

NA PU-PANAPANA,

NA KOMO DAIMANA,

 

Na Komo Pohaku Kii, Na Komo

Huhui Gula me Kupee Gula

Dala a me na ano a pau

Na Lei Gula a Lei Momi.

Na Komo Hoomanao

-A ME-

 

Ua Makaukau ka Mea Nona

Keia Hale me na Limanana e

hana ai a e Hoomaemae hou

ai i na mea a pau.

L. AHLO!

 

Kihi o na.  Alanui Nuuanu me Kahunapule.

Halekuai Lole.

Halekuai Papale!!

 

 

 

Halekuai o na ano mea a pau loa,

Mai ke Kuikele a ke Kui Hu@

Na Lole Nahenahe Aeae.

Hainaka o na ano a pau.

CHAS. HAMMER,

Hale Kuai Lako Ili Kaa!

KIHI O ALANUI PAPU A ME MOI.

UA MAKAUKAU AU e kuai aku i na lako a pau e pili ana i kau oihana

Na Ili Kaa Lealea,

Na Ili Kaa Ukana,

Na Ili Kaa Nani i kahikoia

Me na wai dala!

NA KAULA-WAHA LIO,

Na Ili-poo a me na Ili-kaohi,

Na Pihi a me na Bakala,

Na Kui Humu-ili,

Na Lako Humuhumu,

A pela aku:

Uwepa Kaa o Kela a me

OLELO HOOLAHA.

Owau, o ka mea nona ka moa malalo nei, ke hoolaha aku nei au i ka’u wahine mare, ia Mrs. Kapopoliilii, e hoike mai oia iaia iho ina ke ola nei oia, a ina hoi maloko nei o ka Paeaina Hawaii, oiai ua makemake ia oia e hoi mai mahope o keia kaawalo no elua makahiki.  A ke poloai ia aku nei no hoi ka lokomaikai o na makamaka a me na hoa’loha, ina lakou i ike i kona wahi e noho nei a i ole i kona hopena paha; e hoike mai ia u kana kana mare.

KAIMII KAPALEHUA

Lihue, Kauai, Iulai 15,18@@ 9 ca