Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 12, 3 September 1889 — Ka Ma'ihehe Nui-E! [ARTICLE]

Ka Ma'ihehe Nui-E!

I kekahi mau puka ana mai o ka nupepa puka la a Kawainui kumakaia, iloko o na la i aui hope ae, ua ka @ nui mai la i ka makee a me ke akenui e hoomau ia ke kulana Aupuni Moi Kumukanawai o Hawaii nei, a wahi a ke kaona o kona manao, oia no ka ke kulana o ko kakou aupuni e ku nei i keia manawa. Mamuli oia mau walaau a ua kikoola nei, ua hawanawana wale aku no hoi makou, e hoole ana i ka oiaio oia mea, a ua olelo makou o ke kii a me na helehelena wale iho no, aka, o ke kino maoli, aole he aka i maalo ae a nalo aku. No ia mau wahi mapuna olelo a makou, ua kuupau mai nnei kela i ka ekaeka o ka enekini o kona mau mea hana, a no ka ikaika loa o ka mahu, ua pahu mai nei kona ipuhao, a ike ia iho la, he "maihehe nui" ka keia o Kawainui ma a makou i hoohake aku nei. Ua hoole makou i ke kohu o ke kapa ana i ke kulana aupuni o keia au he Aupuni Moi Kumukanawai @ @ oia hoi, ka noho wale @ Aliiaimoku —ke p o hoi o ke aupuni a ke kumukanawai pihilolelole i kapa ai he Moi-a imo aku na maka, ae ka waha, a hoole ka waha e like me ka mea a kekahi mana okoa malalo iho ona e kuhikuhi a e kauoha aku ai. No keia hoole a makou, aole loa he huaolelo pane a Kawainui, aka, hihikau ae nei nae o kaunaoa hihi i Mana; e olelo mai ana, aohe ka o lakou makemake e hapaimemeue ia na punahele, a e hoouna ia na komisina kanaka Hawaii i na aina e. Aohe no o makou makemake i ka hapaimemeue; aka, e ko wai makuahonowai kai hewa i ke karaima a i keia la, he kanaka ohi dala a puu ke eke nona iho ma o ke aupuni? Aole anei no ka mana aupuni o keia la? A ihea hoi ua ake kue hapaimemeue nei i ka wa o ka lalau ka akau lalau ka hema i na lu wale aku na ke kaikoeke, na ka hanau muii pili hanauna, na ke aikane a na ka hoa hui oihana mawaho ae o ke aupuni? Kupanaha ua kanaka, i ka ike aku no ae ka waha a mahalo, peepoli nae ke ino nonohua i ka iwikuamoo o ka i'o hookahi a pu-a mai awaawa. Aohe ou makemake i ka hoouna ia o na komisina i na aina e, e like me ko na au i hala. Pehea no oe e hoihoi a makemake ai i ke kanaka Hawaii, oiai, he mea ino ia ia oe. Hoouna ia 'ku nei o Konela Spaulding i ka hoikeike nui o Parisa, he pono ia ia oe. Pono hoi paha i kou manao no ka mea, he ilikea ma kou aoao. He hewa ka, ka hoouna aku i Hawaii ponoi, i ike ia mai ai he ike a he naauao no ko ka Hawii, aole hoi o ka hunakele loa e like me ka oukou e manao a e ake nui nei. Hewa anel ka hoikeike ana 'ku o ko kakou Moi iaia iho, a pihakui ai ke kaulana mai ka piko a ka mole o ka honua. i kona naauao ma na aina ana i kipa aku ai, a loaa ai

ke Kuikahi Panalike ia Hawaii, ka pomaikai nui i loaa mamuli o kona mohai ana iaia iho, a kona poe enemi e ohi nei ma ke ano kamakeloa? Hewa anei na leo mahalo a me na hoomaikai i ke keiki Hawaii Curtis P. laukea, i kona hoea ana imua o na Poo Aupuni o Europa a me ka poni ia ana o ka Emepera o Rusia, a kaena ia ai, i ka loea a me ke kiekie o ka ike o ka lahui Hawaii? Hewa anei kona ike ia ana mai he keonimana naauao a piha ike launa aupuni a paa rula kona hoonoho ia ana ma ka aoao o kekahi o na Kama'liiwahine pili kalaunu o Enelani? Hewaw anei ka ike a me ka hookipa ia ana'ku o Hon. J. M. Kapena a me kana Kakauolelo J. L. Kaulukou imua o ka Emepera o Iapana, a kau ia mai la na hoku hoailona o ka hanohano iluna o ka laua mau umauma ma ke ano he mau hoike no ka ike a me ka lamalama o ka naauao o ke Aupuni Hawaii? Hewa anei ko Samuel Parker ke keiki lalawai o kauka iu i Mana holo ana i ka hoikeike nui ma kekahi mokuaina kaulana o Amerika a kau ia mai ai ma nahalo e ko laila mau poo aupuni? A ua hewa anei ka holo ana o L. Aholo, i aloha nui ia, me W. D. Alekanedero i kela Aha Kilo Hoku kaulana nui wale ma Amerika, a hoike ia ai maloko o ka buke moolelo aupuni o ia oihana ka inoa o Hawaii kamahao? Hewa anei ka hoouna ia ana o J. E. Bush i Samoa a hoike aku la ia lahui e kupaa oukou mahope o ko oukou Moi Malietoa, a e kue aku i na hana pakaha a hai, e hoike aku ana i ka ike a me ka noeau o ke kanaka Hawaii ma ka hooke'e aupuni; a i keia la, ke ike nei kakou, mahope iho o ka noho ana a ka Aha Uwao ma Kelemania e pili ana no Samoa, ua hooholo lakou ua hewa na kue ia Malietoa, a e hoihoi iaia i Moi, e like me ka J. E. Bush i a'o aku ai i na kanaka o Samoa. A o ka hooko ia ana hoi o ka hopena o na olelo a'o a ke Komisina Hawaii i waiho aku ai imua o ka Lahuikanaka Samoa? O ka hoike aku anei a J. E. Bush i ka noeau o ka Hawaii, oia anei ka hewa? Na Kawainui e pane mai, a na kana nupepa e hoolaha ae i kana mau pane, alaila, e pani ka waha, a e noho iloko o ke koloka o ka hilahila mau loa.